Οσάμα Μπιν Λάντεν2

«Δεν είμαστε τέτοιοι» δήλωσε ο Μπάρακ Ομπάμα, αιτιολογώντας την άρνησή του να δώσει στη δημοσιότητα τις φωτογραφίες του παραμορφωμένου προσώπου του Οσάμα Μπιν Λάντεν. Η απουσία, όμως, εικόνων θα ενισχύσει, σχεδόν μυστικιστικά, τη «μυθική αύρα» του, καθώς στον πολιτισμό της εικόνας η στέρηση ενός δημόσιου προσώπου από την ορατότητα τροφοδοτεί με ριζικό τρόπο το συλλογικό ασυνείδητο, επισημαίνει η Irene Costelian. Υπάρχει, συνεπώς, διχασμός στη Δύση για τη διαχείριση της νίκης επί του υπ’ αριθμόν ένα εχθρού της. Η ηθική του Ομπάμα δεν του επιτρέπει να δώσει στη δημοσιότητα την εικόνα του άγριου φόνου ενός άοπλου ακόμη κι αν πρόκειται για το φονιά 3.000 αθώων. Η κυνική ηθική των άλλων, όμως, θεωρεί ότι έτσι στη συλλογική μνήμη θα μείνει η εικόνα του χαμογελαστού Οσάμα. Γι’ αυτό καλύτερα να μείνει η εικόνα του παραμορφωμένου. Ο εκτελεστής, δηλαδή, πρέπει να χτυπήσει δύο φορές, μία στο σώμα του ηγέτη της Αλ Κάιντα και τη δεύτερη στο μυαλό των ανθρώπων και στην εικόνα που έχουν για τον Μπιν Λάντεν. Πως όμως σκοτώνεις την εικόνα ενός ήδη νεκρού; Δύσκολο και μάλλον αδύνατο εγχείρημα καθώς το «πρόσωπο» του Οσάμα έχει διαφύγει οριστικά από τον μάταιο τούτο κόσμο. Τώρα το λόγο έχει η ιστορία. Για την ακρίβεια το εγελιανό «πνεύμα της ιστορίας» που φυσάει πότε από δω και πότε από κει, «χορεύοντας» τους ανθρώπους και τις κοινωνίες. Ε, λοιπόν, το όλο ζήτημα με τις φωτογραφίες του Οσάμα αφορά στη διαχείριση του πνεύματος της ίδιας της ιστορίας. Ιδεολογία, αναπαράσταση, συμβολική τάξη, συλλογική συνείδηση και συλλογικό ασυνείδητο, ό,τι δηλαδή ο Λε Γκοφ χαρακτηρίζει ως φαντασιακό, καθώς και ο πολιτισμός της εικόνας εν γένει είναι ό,τι λειτουργεί σαν «καύσιμο» για τη φοβερή εγελιανή πανουργία του λόγου και της Ιστορίας. Αυτό το «καύσιμο» κατασκευάζεται και συνεπώς ελέγχεται από τη Δύση. Γι’ αυτό δεν ήθελαν το τελετουργικό της κηδείας ή ακόμη έναν τάφο για τον Οσάμα Μπιν Λάντεν. Γιατί όλα τα τελετουργικά της εξουσίας, από την ορκωμοσία του προέδρου, τα άμφια, μέχρι τη χωροταξία των δικαστηρίων και την αμφίεση των δικαστών με τα γουνάκια, όλα έχουν το ρόλο και το σκοπό τους. Αυτή τη στιγμή έχουμε μία επιχείρηση κατάδυσης στη βαθύτερη φύση του ανθρώπου, στα άδυτα της συνείδησής του, σ’ εκείνες τις ιδεο-εικόνες στις οποίες είναι εγγεγραμμένοι με δομημένο τρόπο οι φόβοι, οι επιθυμίες, τα όνειρα και οι θρύλοι. Να μην εγγραφεί ο Οσάμα Μπιν Λάντεν σ’ αυτά τα δομημένα συστήματα, να μη γίνει η μη εικόνα του θρύλος, αυτός είναι ο μεγάλος φόβος πλέον των δυτικών.