Θ. Βέγγος

Έφυγε ο Θανάσης Βέγγος, εμβληματική φιγούρα μιας εποχής στην οποία η λαϊκότητα ήταν συνυφασμένη με την εντιμότητα. Αλλά η εντιμότητα δεν ήταν -ούτε είναι- κυρίαρχο στοιχείο επιβίωσης στο ελληνικό περιβάλλον. Ο Βέγγος χρεοκόπησε κι αναγκάστηκε να τραβήξει «άγριο κουπί». Αλλά παρέμεινε ενσυνείδητα έντιμος, συνειδητά καλός, δηλαδή «γραφικός» ή, άλλως, μη λαμόγιο. Βέβαια, σήμερα, βρισκόμαστε συλλογικά ως κοινωνία πέραν τόσο του λαμόγιου όσο και του βλάκα, καθώς ο «Έλληνας άνθρωπος» έχει καταστεί μέσα από το ανακάτεμα της σύγχρονης βιο-ιστορίας του ένα υβριδικό, ένα ερμαφρόδιτο προϊόν που συνδυάζει σε πλεονασμό τη βλακεία και τη λαμογιά, εξαλείφοντας κάθε είδος ευφυΐας, κάθε ίχνος άρσης από την καθήλωση στο τέλμα της ευήθειας. Η πιο επικίνδυνη βλακεία είναι η άρνηση της πραγματικότητας που οφείλεται σε μία φανατική και μνησίκακη καθήλωση-παραφροσύνη. Γι’ αυτό οι άνεργοι και οι χρεοκοπημένοι, σήμερα, δεν τρέχουν σαν τον Βέγγο, δεν προσπαθούν, αλλά αυτοκτονούν. Βέβαια και η κατάθλιψη ή ο αυτοχειριασμός συνιστούν την άρνηση της απώλειας της αυτοεκτίμησης, είναι δηλαδή μια ύστατη αμυντική αντίδραση του κατακερματισμένου ανθρώπου μπροστά στον κίνδυνο της ολοκληρωτικής απώλειας του εαυτού. Κάποτε, ο ξευτιλισμένος εργαζόμενος έβρισκε την ισορροπία του, καταφεύγοντας στους οργανωμένους ομοίους του, στο σωματείο. Σήμερα, όμως, τα συνδικάτα δεν παίζουν αυτό το ρόλο της ανάκτησης του χαμένου εαυτού λόγω της εργασιακής αλλοτρίωσης, ούτε εξάλλου αμφισβητούν. Γι’ αυτό οι αμφισβητίες, ακόμα και σήμερα με την τεράστια ανεργία, προκαλούν τις αντιδράσεις των συναδέλφων, κινητοποιώντας εις βάρος τους μια δέσμη δυνάμεων. Γι’ αυτό δεν κουνιέται φύλλο παρά τα άγρια μέτρα λιτότητας. Από εδώ αρχίζουν να εμφανίζονται ένα-ένα τα διαγνωστικά στοιχεία της «γραφικότητας» και της «παράνοιας» που θα επιτύχουν τον αποκλεισμό. Η κατάθλιψη ή αλλιώς η ψυχιατρική διαγνωστική δεν είναι παρά ένα σύστημα υπεράσπισης των κανόνων της καθεστηκυίας τάξης που αποσκοπούν έκδηλα να αποδυναμώσουν τον λόγο του αμφισβητία, έναν λόγο που εξαιτίας της ετερότητάς του κλονίζει το σύστημα. Γι’ αυτό ο αποκλεισμός του ετερόδοξου, αυτού που θέτει την αξία του δικαιώματος στην εργασία τόσο ως ανάγκη όσο και ως πηγή του νοήματος της ζωής(δημιουργία). Η αντιπαράθεση αυτού του δικαιώματος στις πλειοψηφικές πρακτικές που την εξευτελίζουν, συνιστά το σημερινό δημοκρατικό έλλειμμα. Με άλλα λόγια, εκτός από την αύξηση των ανισοτήτων, στα δύο χρόνια της κρίσης, με τους «κάτω» και τους «μεσαίους» να πλήττονται βάρβαρα και τους «πάνω» να συνεχίζουν να αυξάνουν τα πλούτη τους, η κρίση προκαλεί τόσο ένα οικονομικό και κοινωνικό(μαζί και το ανθρωπολογικό)αλλά κι ένα πολιτιστικό και πολιτικό πρόβλημα.