Ο μεγάλος φόβος

Δημοσιονομικό χάος, κατεστραμμένη οικονομία, χρέη, χρηματοπιστωτική κρίση, «μαύρη τρύπα», έλλειμμα, fast track, η γλώσσα της πολιτικής «δραματοποίησης» της οικονομικής κατάστασης που θα δικαιολογήσει τα νέα μέτρα. Από την ελπίδα στο δράμα, αφού ήδη προαναγγέλθηκε η «τεράστια» ανεργία, η οποία τώρα αρχίζει να καθίσταται πραγματικότητα, καθώς 34 εκατομμύρια εργαζόμενοι αναμένεται να πεταχτούν στο δρόμο(Διεθνής Οργάνωση Εργασίας), ενώ 60 εκατομμύρια θα περιπέσουν σε έσχατη ένδεια(Παγκόσμια Τράπεζα). Και ο Γιώργος Παπανδρέου να λέει από το Όσλο ότι περνάμε «κρίση πεσιμισμού»!
Όμως, ο τρόμος, αυτός που διευκόλυνε τα μέτρα εναντίον των «κάτω» γίνεται τώρα μπούμεραγκ και ανακλάται προς τα «πάνω». Έτσι, Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας και οι ηγέτες των χωρών της ανεργίας (Θαπατέρο και Παπανδρέου) συζητούν για την αντιμετώπιση της μεγάλης οργής, για την κοινωνική συνοχή που διαλύεται, για την αγορά που παγώνει εξαιτίας της λειψής αγοραστικής δύναμης των εργαζομένων-καταναλωτών, για την πραγματική οικονομία που συρρικνώνεται, για την βραχυχρόνια ανεργία που αν καταστεί μακροχρόνια θα μειώσει και τη ζήτηση και θα παγιδεύσει την οικονομία στη στασιμότητα και την υψηλή ανεργία. Όλοι οι κύριοι του Όσλο, παραδόξως οι περισσότεροι σοσιαλιστές(ακόμη και ο πρόεδρος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου Στρος Καν), καλούνται να βρουν το «φάρμακο» για την αντιμετώπιση της ασθένειας που τείνει να διαρρήξει τόσο τον κοινωνικό ιστό όσο και την οικονομία. Ήδη μιλούν για μια γενιά που θα είναι αποκομμένη από την αγορά εργασίας(Στρος Καν)! Και επιχειρούν να απαντήσουν σε ερωτήματα όπως, πως θα αντιμετωπιστεί η ανεργία των νέων; Τι θα γίνει με το passage a l’ acte των νέων, ως αποτέλεσμα της υπερχειλίζουσας οδύνης και της παρελκόμενης οργής τους; Αυτές οι αντιδράσεις θα οδηγήσουν σε εξαναστάσεις και κινήματα ή σε μια αβάσταχτη ηθική ακαμψία που θα επιφέρει η απώθηση; Όλα αυτά είναι επείγοντα ερωτήματα που τίθενται επί τάπητος καθώς η οικονομία είναι άμεσα συνυφασμένη με την κοινωνία. Οι απαντήσεις που δίδονται είναι πολλές, ανάλογα με τη θέση και τα συμφέροντα του απαντώντος. Βέβαια, είναι και εκείνοι που εξαπατούν, εκείνοι που μιλούν για μία άλλη σχέση με τον πολίτη, αλλά που τελικά τον εμπαίζουν, είναι τα ίδια ιδιόρρυθμα όντα των «παραθύρων» που δεν ακούν, που βλέπονται μέσω οθονών και δεν απαντούν ειμή μόνο λένε in vacuo (στο κενό και στο χαμό) αυτά που θέλουν να πουν δίκην αυτιστικών και αυτοϊκανοποιημένων παπαγάλων. Εντέλει, αποδεικνύεται ότι είχε δίκιο ο Τζων Κένεθ Γκαλμπρέηθ που έλεγε ότι ο καπιταλισμός είναι «αυτοκαταστροφικός» και πως οι δημόσιοι θεσμοί λειτουργούν μόνο ως αμορτισέρ απορρόφησης των κραδασμών σε περιόδους κρίσεων. Δεν είναι τυχαίο ότι ο μοναδικός νόμος του περίφημου New Deal του Ρούσβελτ που δεν εγκρίθηκε από το αμερικανικό κογκρέσο ήταν αυτός που αφορούσε τον έλεγχο των επιχειρήσεων. Δεν είναι τυχαίο, σήμερα, ότι οι μόνοι που δεν ελέγχονται, είναι οι αίτιοι της κρίσης, ήτοι οι τράπεζες και το χρηματοπιστωτικό σύστημα εν γένει.