Αποκρύψεις

«Λόγω σοβαρών οικονομικών προβλημάτων». Αυτή είναι η επίσημη αιτιολογία του γεγονότος ότι ένας πατέρας «τρελάθηκε», το έριξε στο ποτό και στραγγάλισε το επτά μηνών παιδάκι του. Αλλά τι κρύβει αυτή η φοβερή διατύπωση: «Λόγω οικονομικών προβλημάτων»; Ότι οι επιχειρήσεις του δεν πήγαιναν καλά τελευταία; Ή μήπως ότι επρόκειτο για έναν άνθρωπο που έχασε τη δουλειά του, δηλαδή έναν άνεργο; Μάλλον το δεύτερο. Αλλά μπορεί να τρελαθεί από απελπισία ένας άνεργος; Μπορεί. Γιατί δεν φτάνει ότι δεν υπάρχουν τα χρήματα προς το ζην της οικογένειας, αλλά ο ίδιος ο άνεργος γίνεται ένα τίποτα, ένας που δεν υπάρχει. Η κοινότητα, η συντροφικότητα παύουν να υπάρχουν για έναν «ά-χρηστο». Σκέφτηκα την απόκρυψη της πραγματικής αιτίας της παιδοκτονίας, ενώ διάβαζα την είδηση για την υποδοχή ηρώων στους 24 μαθητές-πρωταγωνιστές της ταινίας «Ανάμεσα στους τοίχους» που βραβεύτηκε στις Κάνες. Γιατί; Απλώς γιατί οι 24 μαθητές έχουν γονείς μετανάστες («χωρίς χαρτιά») και κατοικούν σ’ ένα από τα εξαθλιωμένα προάστια-γκέτο του Παρισιού. Είναι τα ίδια παιδιά που καίνε τα προάστια, τα παιδιά που δεν έχουν χώρο και αποδέκτες για να διοχετεύσουν την υπερχειλίζουσα ενέργειά τους, που δεν έχουν εικόνα και ταυτότητα, που είναι «αόρατα». Τώρα, αυτά τα παιδιά έχουν τους «ήρωές» τους, τους 24 μαθητές-πρωταγωνιστές. Σήμερα, μπορεί να είναι «ανάμεσα στους τοίχους», αλλά αύριο μπορεί κι αυτοί να γίνουν ήρωες, να γίνουν πρωταγωνιστές! Τα πρότυπα της ενσωμάτωσης των παιδιών των προαστίων στη γαλλική κοινωνία έχουν βρεθεί. Απομένει ο ακρωτηριασμός της φαντασίας και η λεύκανσή της από κάθε μεταφυσικό ανακλαστικό ώστε να καταστεί μια «καθαρή», μονοδιάστατη σκέψη που έχει ως άξονες την επιτυχία, το χρήμα, την κατανάλωση. Έτσι, η ορατότητα (η επιθυμία του παιδιού να γίνει κάποιος) θα χάσει το όνειρο και θα περιοριστεί στην αγοραία επίφασή της, στην καταναλωτική εικόνα. Αλλά η οικονομική συγκυρία και οι ανισότητες δεν επιτρέπουν την ολοκλήρωση του σχεδίου. Η ανεργία θα γίνει μια ματαίωση χωρίς ελπίδα, την οποία θα ακολουθήσει μια αναδίπλωση, η εσωτερική αφήγηση της κατάθλιψης που γίνεται αυτοκαταστροφική, καθώς η απελπισία δεν γίνεται εξανάσταση αλλά τρέλα, αυτοχειριασμός ή παιδοκτονία, ενίοτε και πατροκτονία.