Η νέα πρόταση

Η σημερινή οικονομική κρίση παρουσιάστηκε αρχικά ως ένα ζήτημα αντίθεσης του φιλελεύθερου και του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού, ή ακόμα του αγγλοσαξονικού καπιταλισμού και του καπιταλισμού του Ρήνου. Οι αγγλοσάξονες δεν θέλουν το ευρώ λέει ο Γερμανός Φ. Ρέσλερ. Πρόκειται, όμως, περί αυτού; Όχι. Ο καπιταλισμός του Ρήνου, δηλαδή ο ευρωπαϊκός καπιταλισμός του κράτους πρόνοιας έχει αποσαθρωθεί εντελώς. Ο νεοφιλελεύθερος καπιταλισμός της πλήρους απορύθμισης με βασική συνιστώσα του το χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο(τράπεζες, οίκοι αξιολόγησης, χρηματιστήρια, φορολογικοί παράδεισοι) έχει επικρατήσει σε βάρος της πραγματικής(παραγωγικής) οικονομίας και της εργασίας. Υπ’ αυτή την οπτική θα μπορούσαμε να πούμε ότι στη σημερινή κρίση ενδείκνυται μία πολιτική και κοινωνική συμμαχία των παραγωγών(εργοδοτών και εργαζομένων) εναντίον του παρασιτικού και τοκογλυφικού τραπεζικού συστήματος. Αυτό θα μπορούσε να είναι το στάδιο μιας πρώτης αντιπαράθεσης. Αλλά υπάρχει και ένα δεύτερο επίπεδο. Συγκεκριμένα, σήμερα δεν έχουμε την κρίση μόνο μιας μορφής καπιταλισμού, του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου εν προκειμένω, αλλά του ίδιου του καπιταλιστικού συστήματος ως τρόπου παραγωγής και συσσώρευσης, βασισμένου στη μεγιστοποίηση του κέρδους και στην ανταγωνιστικότητα. Κι αυτό δεν είναι μόνο θέμα των τεράστιων κοινωνικών ανισοτήτων, που προκαλούνται, ούτε της επιδιωκόμενης πολιτικής διευθέτησης της κρίσης, επιρρίπτοντας τα βάρη στους εργαζόμενους, αλλά το γεγονός ότι το σύστημα συγκρούεται με την ύπαρξη της ίδιας της ζωής πάνω στον πλανήτη. Με άλλα λόγια, η ταχύτητα με την οποία γίνεται η εκμετάλλευση των φυσικών πόρων δεν επιτρέπουν στη Φύση να αναπαραχθεί. Τούτων δοθέντων η περίφημη «πράσινη ανάπτυξη» είναι ένας πομφόλυγας, καθώς είναι παντελώς ασύμβατη με το παρόν οικονομικό σύστημα. Με άλλα λόγια το καπιταλιστικό σύστημα έχει φθάσει στα όριά του καθώς συγκρούεται με ζωτικά μεγέθη όχι μόνο του ανθρώπινου πολιτισμού αλλά και της ίδιας της ύπαρξης της φύσης. Στο κοινωνικό πεδίο, ως κρίση της πολιτισμικής ταυτότητας η σημερινή κρίση προκύπτει από την απαξίωση του κυρίαρχου καταναλωτικού μοντέλου, καθώς πολλοί άνθρωποι δεν μπορούν πλέον να ιδιοποιηθούν τα αντικείμενα/σημεία, δηλαδή τον κυρίαρχο πολιτιστικό κώδικα με τον οποίο επικοινωνούσαν πριν εντός της κοινωνίας. Όλα χάνονται, η φωνή, η ταυτότητα, το νόημα της ζωής. Οι απώλειες αυτές οδηγούν στο παραλήρημα(που πάντα «κάτι θέλει να πει»), στην αύξουσα εγκληματικότητα και στις αυτοχειρίες. Η καταναλωτική κοινωνία ως θεμελιώδης μετάλλαξη της οικολογίας του ανθρώπινου είδους σύμφωνα με την οποία όλα διέπονται από το νόμο της ανταλλακτικής αξίας, αμφισβητείται πλέον ριζικά. Γι’ αυτό η αλλαγή απαιτεί τη διαμόρφωση μιας νέας αξιακής πρότασης, μιας νέας διευρυμένης οικονομικής, κοινωνικής και πολιτικής οικολογίας που θα λαμβάνει υπόψη της τόσο το χρόνο και τα όρια της φύσης όσο και τη βελτιστοποίηση της ποιότητας των συνθηκών υης ζωής του ανθρώπου. Όλων των ανθρώπων.