Λιβύη και πετρέλαιο

Η τιμή του πετρελαίου ανέβηκε σημαντικά με άλλοθι τα γεγονότα στη Λιβύη, επιδεινώνοντας τις προοπτικές για την έξοδο της ελληνικής οικονομίας από την κρίση. Και είναι προσχηματική η άνοδος των τιμών των καυσίμων αφού το ποσοστό της Λιβύης στην παγκόσμια παραγωγή είναι μόνο 2%. Όταν μάλιστα η Σαουδική Αραβία αύξησε τη δική της παραγωγή για να καλύψει το πιθανό έλλειμμα. Το 2008 όταν η τιμή του βαρελιού είχε φθάσει τα 147 δολάρια, στην προσπάθεια να χτυπηθεί η κινέζικη ανάπτυξη, άρχισε να «ξεφουσκώνει» μόνο όταν κατέρρευσαν και οι αμερικανικές τράπεζες. Αλλά τι παιγνίδι παίζεται σήμερα; Ποια συμφέροντα παίζονται στην Αφρική και τη Μέση Ανατολή; Είναι άξιο παρατήρησης ότι στη Λιβύη υπήρχαν 30 χιλιάδες κινέζοι, εργαζόμενοι σε κατασκευαστικές και πετρελαϊκές εταιρίες. Επίσης, αξίζει να σημειωθεί ότι ο κινέζικος Τύπος θεωρεί ότι στα γεγονότα της Λιβύης εμπλέκεται «το μαύρο χέρι της στρατηγικής των ΗΠΑ»(περιοδικό Cankao Xiaxi). «Το μαύρο χέρι» είναι όρος της αμερικανικής μαφίας και έχει σχέση με την επιβολή της θέλησής της με τον τρόπο των «ραπτομηχανών Σικάγου»(σ.σ. τα αυτόματα που… γάζωναν). Για μία τέτοια «υψηλή στρατηγική» μιλάει και ο Αμερικανός διεθνολόγος Τσαρλς Κάπτσαν, πρώην μέλος του Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας επί Κλίντον, στο βιβλίο του «Το τέλος της αμερικανικής εποχής», όπου επισημαίνει τη στροφή των αραβικών λαών εναντίον των αυταρχικών καθεστώτων τους. Άρα, οι εξεγέρσεις στη βόρεια Αφρική είναι υποκινούμενες; Ενδεχομένως. Ειδικά αυτή στη Λιβύη. Για να αντιληφθούμε, πάντως, τα δημοκρατικά ανακλαστικά των διαφόρων χωρών, αρκεί να πούμε ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι διαιρεμένη απέναντι στον Καντάφι, ανάλογα με τα συμφέροντα της κάθε χώρας. Συνεπώς, δεν τίθεται θέματα συνομωσιολογικού τρόπου σκέψης αλλά συνομωσιών ή σχεδίων σ’ έναν πόλεμο γεωπολιτικών θέσεων και ρηγμάτων. Εν άλλοις λόγοις, τη θέση της παρακμάζουσας βόρειας Αμερικής έρχεται να καλύψει η Κίνα. Μάλιστα, η Αφρική είναι σήμερα το πεδίο της σύγκρουσης των συμφερόντων της Κίνας και της Δύσης. Ο μόνος τρόπος για να διευθετηθούν τα πράγματα είναι να ενταχθούν η Κίνα και η Ινδία στους παγκόσμιους θεσμούς λήψης αποφάσεων. Αυτό είναι ακόμη πιο επιτακτικό σήμερα που απαιτείται να υπάρξει ένας παγκόσμιος συντονισμός για την απελευθέρωση του στοκ πετρελαίου. Όμως, αυτό δεν φαίνεται να συμβαίνει με ειρηνικό τρόπο. Εξάλλου, η μετάβαση από μία αυτοκρατορία σε μία άλλη γίνονταν πάντα με παγκόσμιο πόλεμο. Μόνο η μετάβαση από τη βρετανική στην αμερικανική αυτοκρατορία έγινε ειρηνικά(Κάπτσαν). Άραγε, θα έχουμε μία σύγκρουση Δύσης και Ανατολής; Ήδη στη Δύση η δαιμονολογία για τα κράτη και τους λαούς της Ανατολής καλά κρατεί –από τον άξονα του κακού, τα κράτη λωποδύτες ή τα κλεπτοκρατικά κράτη, τα κράτη βοηθούς της Αλ Κάιντα, που είναι έτοιμα να αναπτύξουν όπλα μαζικής καταστροφής μέχρι την ψύχωση της μπούρκας και της μαντήλας που απειλούν τη… δημοκρατία. Η αναπτυσσόμενη ισλαμοφοβία, τέλος, παραπέμπει στη φοβερή γερμανοφοβία(αντίθεση των WASP’s στη γερμανική κουλτούρα) που αναπτύχθηκε στις ΗΠΑ πριν τον πρώτο και το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο αλλά και στην αυτοεκπληρούμενη προφητεία του Σάμουελ Χάντινγκτον για τη σύγκρουση του Ισλάμ με τη χριστιανική Δύση. Μη λησμονούμε ότι στην Ανατολή σύμφωνα με τον Χάντινγκτον δεν ανήκει μόνο το Ισλάμ αλλά και η Ελλάδα καθώς και η Κίνα. Ένας πόλεμος θα αποτελέσει τη λύση του σημερινού οικονομικού αδιεξόδου; Μπορεί. Ήδη η ανεργία μαστίζει τους νέους της Δύσης(15 εκ. από 15-24 ετών οι άνεργοι στη Β. Αμερική, 25% στη Γαλλία και την Ιταλία, 45% στην Ισπανία και 38 εκ. στην υποσαχάρια Αφρική) και παρέχει άφθονο κρέας στις βόμβες!

Η επιστροφή των νεοσυντηρητικών

Την ώρα που οι φτωχές χώρες, όπως η Ελλάδα, υφίστανται την μεταλλαγή της κρίσης των τραπεζών σε κρίση δημοσίου χρέους, το χρηματοπιστωτικό σύστημα επανέρχεται στα γνωστά του παίγνια. Έτσι, η τιμή του πετρελαίου ανήλθε στα 120 δολάρια το βαρέλι τύπου μπρεντ λόγω της κρίσης στη Λιβύη. Κι όμως η παραγωγή πετρελαίου δεν έχει σταματήσει ούτε έχει μειωθεί. Έτι περαιτέρω, η Σαουδική Αραβία αύξησε τη δική της παραγωγή για να μην υπάρξει έλλειψη στην αγορά, ενώ και το σύνολο των χωρών του ΟΠΕΚ προτίθεται να κάνει κάτι ανάλογο, απομακρύνοντας το φάντασμα ενός πετρελαϊκού σοκ. Παρά ταύτα, οι τιμές των καυσίμων έχουν εκτοξευθεί στα ύψη. Υπάρχουν δε φόβοι ότι θα συμβεί το ίδιο και με τα τρόφιμα. Και όλα τούτα με πρόσχημα την ενδεχόμενη μείωση της παραγωγής πετρελαίου. Αυτή η λειτουργία του παγκόσμιου οικονομικού συστήματος αποδεικνύει ότι οι τράπεζες πλανητικού βεληνεκούς αλλά και οι εν Ελλάδι εταιρείες πετρελαιοειδών εξακολουθούν να κερδοσκοπούν ασύστολα, αδιαφορώντας για τη γενικότερη κατάσταση του οικοδομήματος της ελληνικής οικονομίας, που κινδυνεύει να καταρρεύσει από τη χωρίς όρια διόγκωση του κερδοσκοπικού «πανωσηκώματος». Εν άλλοις λόγοις, η νεοφιλελεύθερη πρακτική του κανιβαλικού καπιταλισμού εξακολουθεί να ισχύει ακόμα και την ώρα που η ελληνική οικονομία βρίσκεται στη μέση του ποταμού, παραπέμποντας στο σύνδρομο του σκορπιού. Αλλά και στην Ευρώπη οι νεοφιλελεύθεροι επιστρέφουν πλησίστιοι. Έτσι, προβλέποντας για τα έτη 2011 και 2012 την παγκόσμια συστημική κρίση, τη μετατόπιση του γεωπολιτικού κέντρου βάρους, την πτώση του «τείχους των πετροδολαρίων»(πτώση των καθεστώτων –αμερικανικών προτεκτοράτων- του αραβικού κόσμου) και το νομισματικό και πετρελαϊκό σοκ στις ΗΠΑ, εκτιμούν ότι την Άνοιξη του 2011 θα έχουμε τη γέννηση του νέου «επικυρίαρχου» στην Ευρώπη, ήτοι της Γερμανίας μέσω της θεσμικής μεταρρύθμισης της ευρωζώνης(σύμφωνο ανταγωνιστικότητας). Θεωρούν, μάλιστα, ότι η ευρωπαϊκή διαδικασία οικονομικής σταθεροποίησης θα αρχίσει να γίνεται αξιόπιστη, ακόμα κι αν το πρόβλημα του δημοκρατικού ελλείμματος παραμείνει ανοικτό στην ΕΕ και την ευρωζώνη. Στο πλαίσιο αυτό σχεδιάζουν την ψυχολογική προετοιμασία των λαών και των διεθνών αγορών για την αναθεώρηση των όρων χρηματοδότησης του δημόσιου χρέους των ευρωπαϊκών χωρών. Αυτό θα συμβεί με τον περιορισμό των αναγκών χρηματοδότησης(δηλαδή περικοπές μισθών και άγρια λιτότητα) και τη μείωση του κόστους χρηματοδότησης. Οι χώρες που θα υπαχθούν στο παραπάνω σχέδιο είναι η Ελλάδα, η Πορτογαλία, το Βέλγιο και η Ιρλανδία, οι οποίες έχουν πολύ μικρό περιθώριο διαπραγματευτικών ελιγμών. Παραδόξως δε, οι πιο σκληροί νεοφιλελεύθεροι δεν είναι μόνο οι τεχνοκράτες και η γραφειοκρατική νομενκλατούρα των Βρυξελλών, είναι και οι παρ’ ημίν αυτοπροσδιοριζόμενοι ως σοσιαλιστές!

Νέο τοπίο

Το παλιό και το νέο εν ταυτώ. Οι αυτοοργανωμένοι «Δεν πληρώνω», οι κάτοικοι της Κερατέας, το νέο πολιτικό μόρφωμα της «Σπίθας», οι αυτόνομοι μετανάστες, τα βουβά παιδιά με τα μαύρα, που τα λένε αντεξουσιαστές και τα οποία όλο αυγαταίνουν, τα παραδοσιακά μπλοκ των κομμάτων της αριστεράς αλλά και η νομενκλατούρα των ΔΕΚΟ, πράσινη στη συντριπτική πλειοψηφία της, ήταν όλοι εκεί, στη μεγαλειώδη πορεία της Τετάρτης στην Αθήνα. Μετά, οι εκτοπισμένοι στο πεζοδρόμιο -από τους αντιεξουσιαστές- «μπαχαλάκηδες» θα δώσουν πάλι την παράστασή τους στο Σύνταγμα, με τη συμβολή της αστυνομίας που θα κάνει το κέντρο της Αθήνας θάλαμο αερίων.
Η οργή, πάντως, θα παραμείνει ανέκφραστη. Το συλλαλητήριο ήταν απλώς μία βουβή κραυγή για τη γαλέρα-εργοστάσιο στα διεθνή ύδατα που είναι φορτωμένη είλωτες, για την Ελλάδα που έγινε ομοίως μία απέραντη γαλέρα σκλάβων. Η κοινωνία κοχλάζει, αλλά το καπάκι δεν εκρήγνυται. Μόνο το προειδοποιητικό μήνυμα «Όλη η Ελλάδα θα γίνει Κερατέα» ακούγεται. Κι ύστερα η εκκωφαντική έκρηξη μια χειροβομβίδας κρότου-λάμψης, όπως εκείνη που σκότωσε μια ζωή πριν να γνωρίσει τον κόσμο. Ο άγριος σιωπηρός θυμός είναι εδώ. Όλοι πια τον διακρίνουν. Τον άκουγες στην πλατεία Κλαυθμώνος. Τον έβλεπες να εκσφενδονίζεται μέσα από λέξεις-πέτρες εναντίον των συνδικαλιστών που παρέλαυναν με τη συνοδεία αστυνομικής φρουράς. Συνδικαλιστές που φρουρούνταν για το φόβο αυτών που υποτίθεται ότι εκπροσωπούν! Κάποιος φωνάζει στον καθαιρεμένο συνδικαλιστή της ΠΑΣΚΕ(ΟΑΣΑ): «Πήρες το δώρο σου». «Έχει κι άλλα» απαντά εκείνος. Αυτός έχει φρουρά τη συνέπειά του. Και αποδεικνύει με τη στάση του ότι στην επίσημη καθολικότητα των εξωνημένων συνδικαλιστών υπάρχουν πάντα οι εξαιρέσεις. Αλλά στο νέο κοινωνικό και πολιτικό τοπίο, όπως φαίνεται να διαμορφώνεται, παρουσιάζονται νέες μορφές αυτοοργάνωσης έτσι ώστε οι παραδοσιακές οργανώσεις να μοιάζουν ξεπερασμένες και παρωχημένες. Το διακομματικό μπλοκ του «Δεν πληρώνω», αλλά, προπάντων, το μπλοκ της Κερατέας που περιελάμβανε τους πάντες, ακόμα και τους αντιεξουσιαστές, αποδεικνύουν ότι διαμορφώνονται νέοι πολιτικοί τόποι, ένας νέος δημόσιος χώρος, νέες χύτρες βρασμού, νέοι δοκιμαστικοί σωλήνες τήξης και σύντηξης, όπου βρίσκουν ταυτότητα οι ανολοκλήρωτες συλλογικότητες και χώρο οι νομάδες, οι hors du nomos(οι έξω από το νόμο), οι νομικά και ανθρωπιστικά άστεγοι και όλοι όσοι είναι εμβατισμένοι στην απελπισία, δηλαδή οι απόκληροι. Διερωτάται, βέβαια, κανείς αν στην τεράστια μάζα των νέων σε ηλικία αντιεξουσιαστών εκκολάπτονται και οι αυριανοί εξουσιαστές, οι αυριανές ελίτ. Αναρωτιόμαστε, αν ο τελικός νικητής της σύγκρουσης θα είναι ο… αντιεξουσιαστής, ο οποίος σύμφωνα με τον «αντιθετικό προσδιορισμό» του Χέγκελ θα είναι ο αυριανός εξουσιαστής.

Κόκκινη γραμμή

Ποιο είναι αυτό το εγελιανό πνεύμα της ιστορίας που φυσάει πότε από δω και πότε από κει, «χορεύοντας» τους ανθρώπους και τις κοινωνίες κατά το δοκούν; Τι συνέβη και από την εθνική ανάταση και το θαυμασμό του κόσμου για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004 και το θρίαμβο της Εθνικής ομάδας ποδοσφαίρου περιπέσαμε στη χλεύη και τον περίγελο του 2010; Γιατί η Ευρώπη της δημοκρατίας και του κράτους πρόνοιας έχει καταστεί Ευρώπη μιας χρηματοπιστωτικής ολιγαρχίας, όπου οι εργαζόμενοι έχουν καταστεί αναλώσιμοι και περιττοί; Υπάρχει κάποιος «μεγάλος Άλλος», που καθορίζει τις συμπεριφορές των ανθρώπων και των κοινωνιών; Πως λειτουργούν στα μυαλά των ανθρώπων αυτοί οι Άλλοι, άλλοτε επιβάλλοντας την υποταγή κι άλλοτε την εξανάσταση; Πως γίνεται ένας Τυνήσιος μανάβης που αυτοπυρπολήθηκε, να πυροδοτήσει την επανάσταση στον αραβικό κόσμο; Τι τέλος πάντων είναι αυτό που χαράζει τα όρια, μια κόκκινη γραμμή, ένα ως εδώ και το οποίο λειτουργεί σαν «καύσιμο» για τη φοβερή εγελιανή πανουργία του λόγου και της Ιστορίας; Ναι, ένας απελπισμένος Τυνήσιος έβαλε φωτιά στην Αραβία. Ποιος θα βάλει φωτιά στην Ευρώπη;
Θυμάμαι τον καθηγητή Μπ. Μπαντί στο πανεπιστήμιο της Ναντέρ να μιλάει για την τριπλή αποτυχία της δημοκρατίας στην Ευρώπη: το δημοκρατικό έλλειμμα της ΕΕ, τη μη ανανέωση της «πολιτικής προσφοράς», καθώς η πολιτική τάξη φοβάται ότι μαζί με την ανανέωση θα χάσει και τις προνομίες της, αλλά κυρίως την απώλεια της αξιοπιστίας της σοσιαλδημοκρατίας που κατέστη παντού άκριτα νεοφιλελεύθερη, προσχωρώντας σ’ έναν «ήπιο νεοσυντηρητισμό», κάνοντας το νεοφιλελευθερισμό τη μοναδικό οδό, τον περίφημο «μονόδρομο». Το αδιέξοδο, συνεπώς, προκύπτει από τη μονοδρόμηση, από την αδυναμία έκφρασης εναλλακτικής λύσης, από την αδυναμία μιας σοβαρής προγραμματικής προσπάθειας, της ανανέωσης του πλαισίου σκέψης και κατ’ επέκταση της πολιτικής τάξης. Αποτέλεσμα αυτής της κρίσης του πολιτικού συστήματος σε ολόκληρη την Ευρώπη είναι η αποχή των πολιτών από τις κάλπες και η καταφυγή στις αγκάλες του λαϊκισμού που συνιστά ένα αληθινό δηλητήριο για τη δημοκρατία. Τι μπορεί να αλλάξει την κατάσταση; Μία εξανάσταση των πολιτών; Μία επανάσταση; Ο Μπαντί δεν χρησιμοποιεί τέτοιες… ακραίες εκφράσεις, απλώς μιλάει για την ανάγκη ενός «οικουμενικού εκδημοκρατισμού» και την ενθάρρυνση της δημόσιας αντιπαράθεσης παντού, αξιοποιώντας τους νέους τόπους επικοινωνίας, την εκπαίδευση αλλά και τους προνομιακούς χώρους των δεινών, που απαιτούν τη λύση τους. Η δημόσια σύγκρουση πρέπει πάνω απ’ όλα «να τροφοδοτηθεί από το πνεύμα της αντίστασης που είναι η πρώτη βάση όλων των δημοκρατιών» λέει ο καθηγητής στη Le Monde. Συνεπώς, η σύγκρουση, η κόκκινη γραμμή και η ανυπακοή, όπως το «Δεν πληρώνω» και η καθολική διαμαρτυρία είναι στοιχεία αναγκαία για την επανεύρεση του χαμένου δημοκρατικού ιδεώδους.

Στα όρια

Εκατόν είκοσι χιλιάδες μικρομεσαίες επιχειρήσεις υπολογίζεται ότι θα βάλουν λουκέτο φέτος. Την ίδια στιγμή η ανεργία θα φθάσει σε ύψη μαύρης απελπισίας, δημιουργώντας κοινωνικές συνθήκες που θα χρειαστούν μία τυχαία αφορμή για προκαλέσουν έκρηξη. Οι κόκκινες γραμμές της αγοράς και της κοινωνίας έχουν προ πολλού υπερκερασθεί. Κι όμως κανείς δεν συγκινείται. Η Γερμανική Κεντρική Τράπεζα(Bundesbank) λέει όχι στα ευρωομόλογα, όχι σε δάνεια επαναγοράς του χρέους των υπερχρεωμένων χωρών, όπως η Ελλάδα, όχι στη μείωση των τοκογλυφικών επιτοκίων. Πως, όμως, η Ελλάδα θα καταφέρει να ξεπληρώσει δάνεια 185 δις ευρώ μέσα στην προσεχή πενταετία, όταν το χρέος συνεχίζει να αυξάνεται; Αυτό δεν απασχολεί τους Γερμανούς. Οι τελευταίοι, αντιθέτως, ενδιαφέρονται μόνο για την αύξηση του εμπορικού τους πλεονάσματος που είναι σε βάρος των ευρωπαϊκών χωρών, καθώς το 75% των εξαγωγών τους απευθύνονται σε χώρες της Ευρώπης(σ.σ. η απόσυρση των αυτοκινήτων αυξάνει το πλεόνασμα των Γερμανών). Επίσης, οι Γερμανοί ενδιαφέρονται για την άνοδο της ανταγωνιστικότητας, όπου σύμφωνα με τους δείκτες υπερέχουν της Ισπανίας, της Ιταλίας και της Ελλάδας κατά 25 μονάδες (αύξηση της μερικής απασχόλησης και της μείωσης των μισθών). Απέναντι σ’ αυτή την πολιτική της Ευρώπης των δύο ταχυτήτων, που οδηγεί την ΕΕ σε διάλυση και σε σύγκρουση δανειστών και οφειλετών, υπάρχει στο πλαίσιο του συστήματος και η θέση που προτείνει αναδιάρθρωση χρεών, αγορά των «προβληματικών» κρατικών ομολόγων από τις κεντρικές και όχι από τις ιδιωτικές τράπεζες, έκδοση ευρωομολόγων κ.ά. Με άλλα λόγια, αντιπαρατίθενται δύο πολιτικές, η νεοφιλελεύθερη που εκφράζεται από την Μέρκελ, τον Τρισέ και την Κεντρική Τράπεζα της Γερμανίας, και η κεϋνσιανή την οποία φαίνεται να εκφράζει(εκτός από τον Μπάρακ Ομπάμα) ο επικεφαλής του ΔΝΤ, Ντομινίκ Στρος Καν(ίσως λόγω και των προεδρικών εκλογών στη Γαλλία όπου μάλλον θα είναι υποψήφιος). Ο τελευταίος μιλάει για αύξηση της αγοραστικής δύναμης με την αύξηση των κατώτατων μισθών των εργαζομένων. Κάτι που ο Ζαν-Κλοντ Τρισέ χαρακτήρισε «ανοησία». Ποια πολιτική θα επικρατήσει; Αυτή που θα επιβάλλουν οι Γάλλοι εργαζόμενοι με την ψήφο τους και οι Έλληνες με τη φωνή τους. Γιατί η ελληνική κοινωνία σαν το «πειραματόζωο» των κεντρο-ευρωπαίων πρέπει να δείξει τα όριά της, την κόκκινη γραμμή της, το ως εδώ και μη παρέκει. Ακόμη και η κυβέρνηση, το όλον πολιτικό σύστημα όφελος θα έχει από τη σοβαρή αντίδραση των εργαζομένων καθώς μπορεί να συστήσει στοιχείο της άμυνάς της. Σε αντίθετη περίπτωση θα είμαστε άξιοι της τύχης μας.

Μάζα, φωτιά, ντέρμπι

«Τηρήστε τους κανόνες ρε…» φώναζε το μυθιστορηματικό «θύμα» του Μπέλοου, το οποίο περισσότερο κι από την ήττα εξοργιζόταν από την αδικία. Τα δικά του γκολ δεν μετρούσαν ποτέ κι ας ήταν κανονικά. Η ανυπαρξία κανόνων στην κοινωνία, η νεοφιλελεύθερη απορρύθμιση στην αγορά, ό,τι οδήγησε στη σημερινή κρίση είναι εδώ. Οι ίδιες «αξίες» που οδήγησαν τις δυτικές κοινωνίες, εν οις και την ελληνική, στην κρίση, εξακολουθούν να ισχύουν. Αλλά ποιος καθοδηγούσε τη μάζα στο στάδιο Καραϊσκάκη; Ποιος την προμήθευσε με τόνους βεγγαλικά και κροτίδες; Τι συνείχε αυτό το πλήθος; Ακόμα κι αν έβλεπες το παιγνίδι από την τηλεόραση, διαπίστωνες κάτι ρυθμικό και συνάμα πολεμικό στον αέρα. Ο απέναντι, ένας απλός παίκτης, ήταν ο εχθρός. Αντιθέτως, στη Λιβύη, στο Μπαχρέιν, στην Αλγερία, στο Μαρόκο το πλήθος εξυψώνονταν από την εικόνα ενός αυτοπυρπολημένου σώματος, ενός νεκρού νέου. Η φωτιά είναι η συνοχή. Η φωτιά και πάνω απ’ όλα ο καπνός των βεγγαλικών συνείχε και το πλήθος στο Φάληρο. Όχι δεν καιγόταν το γήπεδο. Απλώς κάποιοι ήθελαν να υπενθυμίσουν στους αντιπάλους τους ότι θα μπορούσε υπό ορισμένες συνθήκες να καεί. Μόνο που εδώ υπάρχει σχέδιο και αρχηγός. Εδώ όλα είναι σκηνοθετημένα. Ακόμα και η βία, η οποία θα πρέπει να είναι κεκαλυμμένη, μακριά από τις τηλεοπτικές κάμερες, στη φυσούνα! Αλλά ποιος είναι αυτός ο αθλητισμός και ποιος ο παλιός στον οποίο «θέλουμε να γυρίσουμε… εμείς οι βετεράνοι για να τον γνωρίσουν και τα νέα παιδιά», κατά τη δήλωση του Προέδρου της Δημοκρατίας; Πρόκειται για τον αθλητισμό που προάγει το ευ αγωνίζεσθαι και τη συλλογικότητα. Με την επικράτηση, όμως, του νεοφιλελευθερισμού, αυτή η «ηθική» παράδοση απωθήθηκε υπέρ της ονομαζόμενης από τον Αμάρτυα Σεν «μηχανικής» παράδοσης που δεν αφορά τελικούς σκοπούς και ερωτήματα, όπως για το «πως πρέπει κάποιος να ζει» ή «πως μπορεί να αναπτυχθεί ο αγαθός άνθρωπος», αλλά ενδιαφέρεται μόνο για τα ζητήματα διαχείρισης (logistics).
Γι’ αυτό, σήμερα, όλαμ οτιδήποτε κάνουν και εκτιμούν οι άνθρωποι, είναι για πούλημα. Πλέον κάθε δραστηριότητα, από τον αθλητισμό ως την εκπαίδευση, έχει ένα δικό της σκοπό ή νόημα, χάριν του οποίου ασκείται. Και η είσοδος της εμπορευματικής αξίας σ’ αυτή τη δραστηριότητα θα μετασχηματίσει τον πραγματικό της σκοπό, θα τον καταστήσει μέσο. Ενώ ο νέος σκοπός θα είναι το οικονομικό κέρδος. Με άλλα λόγια, η «εμπορευματοποίηση» της όποιας αθλητικής δραστηριότητας μεταβάλλει το σκοπό που είναι η ευχαρίστηση του παιγνιδιού σε μέσο για την επίτευξη του μεγάλου στόχου που είναι η νίκη. Όλα, συνεπώς, είναι για τη νίκη. Αυτή είναι ο σκοπός. Γιατί μόνο η νίκη πωλείται και παράγει κέρδος. Σ’ αυτή τη λογική, η οποία είναι θεμελιώδης για τη σημερινή κοινωνία, η ανταλλακτική αξία εισέρχεται στη σκέψη, στην κουλτούρα, στα ήθη και γίνεται έξη. Έτσι, η παλιά φύση της δραστηριότητας τίθεται σε δεύτερη μοίρα, ενώ η «επιχειρηματικότητα»αποκτά την πρωτοκαθεδρία. Για να επιστρέψουμε συνεπώς στο παρελθόν, όπως θέλει ο κ. Κάρολος Παπούλιας, είναι σαν να θέλουμε να ανατρέψουμε το ισχύον οικονομικό σύστημα. Αλλά το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι δείξουμε στα παιδιά ότι σ’ αυτό τον κόσμο των παρωδιών, τα πάντα είναι κάτι άλλο και όχι αυτό που δείχνουν ότι είναι. Ο αθλητισμός λοιπόν είναι πλέον μία ακόμη μεγάλη μπίζνα.

Το νέο σημείο ισορροπίας

Την ώρα κατά την οποία στο Παρίσι οι είκοσι πιο πλούσιες χώρες του κόσμου(G20) επιχειρούν να συμφωνήσουν κανόνες για την αποφυγή μιας νέας κρίσης, στην Ελλάδα δύο τράπεζες συγχωνεύονται (ή η μία αγοράζει την άλλη). Οι δύο τράπεζες επιχείρησαν και άλλη φορά να «ενωθούν», αλλά ο γάμος απέτυχε. Γιατί τώρα αυτός είναι επιβεβλημένος; Ενδεχομένως γιατί τον επιβάλλουν οι εξελίξεις στο παγκόσμιο τραπεζικό σύστημα και οι αποφάσεις των διοικητών των μεγαλύτερων τραπεζών του κόσμου που συνεδριάζουν στο Παρίσι στο περιθώριο της συνάντησης της G20. Εκείνο που απασχολεί συνολικά τα φόρα είναι η συμφωνία για τα κριτήρια μέτρησης των ανισοτήτων παγκοσμίως και, επιπλέον, όπως επισημαίνει το ΔΝΤ στην έκθεση που θα δοθεί σήμερα στη δημοσιότητα, ο κίνδυνος μιας γενικής επανεκκίνησης της οικονομίας αλλά με δύο ταχύτητες. Υπάρχει, δηλαδή, φόβος να έχουμε μία μεγάλη ροή κεφαλαίων προς τις αναδυόμενες χώρες(Κίνα, Ινδία), εκθέτοντας τις πλούσιες χώρες της Δύσης στην απειλή μιας νέας ύφεσης, ενώ οι αναδυόμενες θα επιχειρούν να αποφύγουν την υπερθέρμανση των οικονομιών τους. Η εξέλιξη αυτή επιφέρει κατά την άποψη των αναλυτών την άνοδο στις τιμές των πρώτων υλών(τρόφιμα, πετρέλαιο), αλλά και την χρηματιστηριακή κερδοσκοπία. Οι μεγάλες τράπεζες παγκοσμίου βεληνεκούς θυμήθηκαν ξανά τα παλιά τους παίγνια και «παίζουν» με τις βιομηχανίες πρώτων υλών και μεταποίησης καθώς και στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Ο προσανατολισμός των μεγάλων τραπεζών είναι, όπως είδαμε, οι αναδυόμενες αγορές της Ασίας. Γι’ αυτό τόσο η Κίνα όσο και η Ινδία προσπαθούν να δημιουργήσουν αναχώματα για να αποφύγουν την υπερθέρμανση των οικονομιών τους, δυσκολεύοντας την είσοδο ξένων τραπεζών στις αγορές τους μέσω θυγατρικών. Επίσης, πριμοδοτούν τη χρηματοδότηση των εγχώριων επιχειρήσεων από τις εγχώριες τράπεζες, ενώ καθιστούν τη θέση των ξένων επιχειρήσεων πολύ «ακριβή».
Πέρα, όμως, από αυτό μεγάλη σημασία έχει και η κρίση των τροφίμων, η οποία δημιούργησε εν μέρει την έκρηξη στην Τυνησία, την Αλγερία και το Μεξικό(πριν λίγο καιρό). Η κρίση αυτή αποδίδεται στις κλιματικές αλλαγές και στο μοντέλο ανάπτυξης που εξαφάνισε τη γεωργία. Υπολογίζεται ότι σε λίγο δεν θα υπάρχει σιτάρι. Γι’ αυτό πολλοί ανάγουν την κρίση στην προσφορά και τη ζήτηση. Όμως, σ’ αυτό πρέπει να προσθέσουμε και τα χρηματιστηριακά-τραπεζικά παιγνίδια. Δεν είναι τυχαίο ότι το Μεξικό αγόρασε δύο εκατομμύρια τόνους καλαμπόκι «στα χαρτιά», δηλαδή στη χρηματιστηριακή αγορά του Σικάγου. Αυτή η λύση καθιστά ευάλωτη την τροφοδότηση της χώρας αλλά και ευαίσθητη την τιμή του προϊόντος σε κερδοσκοπικά παιγνίδια. Για να αποδειχθεί για άλλη μια φορά με συγκεκριμένο τρόπο ότι η σημερινή κρίση αφορά το γεγονός ότι το σιτάρι το ορίζουν αυτοί που δεν έχουν δει ποτέ ένα κόκκο σταριού, αφορά στον τρόπο λειτουργίας του χρηματοπιστωτικού συστήματος της Δύσης, το οποίο λειτουργεί σαν «πανωσήκωμα», που γιγαντώνεται συνεχώς, δημιουργώντας συνθήκες γενικευμένης κατάρρευσης του οικοδομήματος της κοινωνίας.
Εν κατακλείδι, όπως γνωμοδοτεί για λογαριασμό της G20 η ομάδα οικονομολόγων «Διογένης» απαιτείται έλεγχος στις τιμές των πρώτων υλών, ρύθμιση του διεθνούς νομισματικού συστήματος, μεταρρύθμιση των λογιστικών κριτηρίων, εποπτεία των οίκων αξιολόγησης, συντονισμός των νομισματικών πολιτικών(ισοτιμία με Γουάν πρωτίστως), ενίσχυση των ιδίων κεφαλαίων των τραπεζών(συγχωνεύσεις), αγώνας εναντίον του προστατευτισμού κ.ά. Αλλά όταν οι πλούσιες χώρες μιλούν για άρση του προστατευτισμού, εννοούν των άλλων και δη των φτωχών χωρών(νέο-αποικιών) μόνο. Όπως ακριβώς συμβαίνει στο νεοφιλελεύθερο μοντέλο.

Αδιέξοδο

Τα νοσοκομεία υπολειτουργούν, τα σχολεία συγχωνεύονται(δηλαδή κλείνουν), τα πανεπιστήμια βάζουν λουκέτο(Πανεπιστήμιο Μακεδονίας), οι μαθητές των απομακρυσμένων χωριών δεν έχουν τρόπο να πάνε σχολείο, οι εθνικοί δρόμοι είναι οργωμένα χωράφια, αλλά ο υπουργός Οικονομικών Γιώργος Παπακωνσταντίνου επαίρεται ότι το δημοσιονομικό έλλειμμα μειώνεται! Ενδεχομένως, ο υπουργός να πετύχει το στόχο του αλλά τότε το κράτος θα έχει διαλυθεί μαζί και η ελληνική οικονομία καθώς ο μεγαλύτερος μπαταχτσής, ο πιο πιστός οπαδός του κινήματος «Δεν πληρώνω» είναι το ίδιο το κράτος. Η μείωση, συνεπώς, του ελλείμματος είναι πλασματική καθώς το κράτος δεν πληρώνει τις οφειλές του ή καταργεί παντελώς τις παροχές, που είναι υποχρεωμένο να κάνει. Έτσι, η «εγχείριση» ως προς τη μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος μπορεί να επιτύχει αλλά ο ασθενής θα έχει πεθάνει. Τι θα έχει απομείνει; Μόνο οι τράπεζες, ελληνικές και ξένες, οι οποίες θα διατηρούν την ελληνική οικονομία σε κατάσταση τεχνητής αναπνοής, αφού ενδεχόμενη πτώχευση θα σήμαινε μεγάλη ζημία για τις ευρωπαϊκές και τις μη ευρωπαϊκές τράπεζες που κατέχουν ελληνικά ομόλογα. Αυτό επισήμανε χθες ο πρώην Γερμανός καγκελάριος Χέλμουτ Σμιτ. Το ίδιο σημειώναμε κι εμείς προχθές, γράφοντας ότι «Για μία ακόμη φορά πίσω από την επιμονή του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την εκποίηση της περιουσίας του Ελληνικού δημοσίου ύψους 50 δις ευρώ βρίσκονται οι τράπεζες που έχουν αγοράσει ελληνικά ομόλογα(χρέος) και γνωρίζουν ότι τα κεφάλαια με το τοκογλυφικό επιτόκιο που συμφώνησαν στο πλαίσιο της διάσωσης της χώρας μας, είναι πολύ δύσκολο να επιστραφούν. Συγκεκριμένα, οι Γαλλικές τράπεζες συγκεντρώνουν ομόλογα ύψους 53 δις ευρώ, με πρώτη την Credit Agricole(30 δις ευρώ) και ακολουθούν οι BNP Paribas, Societe Generale και BPN. Ακολουθούν οι Γερμανικές τράπεζες με 45 δις δολάρια και οι Βρετανικές με 11,2 δις δολάρια. Συνολικά, οι ευρωπαϊκές τράπεζες κατέχουν 141,8 δις ευρώ και οι πέραν της Ευρώπης τράπεζες 177,3 δις ευρώ από το ελληνικό χρέος». Όλες αυτές οι τράπεζες πιέζουν για να μη χάσουν τα χρήματά τους. Άρα, η ελληνική κυβέρνηση θα μπορούσε να παίξει το χαρτί της πτώχευσης ή της αναδιάρθρωσης του χρέους, πιέζοντας με τη σειρά της τις τράπεζες για μία συμφωνία. Αλλά ποιος να το κάνει αυτό; Ο κ. Παπακωνσταντίνου ή ο κ. Παπανδρέου; Ακόμη χειρότερα, η κυβέρνηση ακολουθεί αλλοπρόσαλλες πολιτικές ή πολιτικές εμπαιγμού του ελληνικού λαού, όπως στην περίπτωση των ημιυπαίθριων. Επίσης, η επαναφορά του μέτρου της απόσυρσης παλαιών αυτοκινήτων, το οποίο είχε καταγγείλει με σφοδρότητα το ΠΑΣΟΚ όταν το εφάρμοσε η ΝΔ, για να ενισχύσει υποτίθεται την αγορά, το μόνο που καταφέρνει είναι να ενισχύσει το εμπορικό πλεόνασμα της Γαλλίας και κυρίως της Γερμανίας. Όλα τούτα σε συνδυασμό με την συνολική αποτυχία του Μνημονίου αναπαράγουν και βαθαίνουν την ύφεση. Συνεπώς και το αδιέξοδο.

Υπέρ αδυνάτου;

«Οι κανόνες είναι πάντα υπέρ των αδυνάτων» είπε ο υπουργός. Κι διερωτάται κανείς, οι νέες νομοθετικές ρυθμίσεις για τις μειώσεις των μισθών και των συντάξεων καθώς και για τις αλλαγές στις εργασιακές σχέσεις, εν γένει, είναι υπέρ των… αδυνάτων; Μόνο ένας διαστροφικός νους θα απαντούσε θετικά. Πάντως, ο υπουργός έχει δίκιο, γιατί σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως με τη θέσπιση των συλλογικών συμβάσεων εργασίας, οι κανόνες υπερασπίζονται τον αδύνατο-εργαζόμενο. Συνεπώς, πρέπει να αντιμετωπίζουμε κάθε κανόνα και κάθε περίπτωση συγκεκριμένα. Αλλιώς υπάρχει το ενδεχόμενο του ψεύδους μέσω της γενίκευσης. Ανάλογα ψεύδη εντοπίζει κανείς στην κ. Χίλαρι Κλίντον ή στην κ. Άνγκελα Μέρκελ όταν μιλούν για την ανάγκη ελεύθερης έκφρασης της αντιπολίτευσης στο Ιράν. Το ίδιο ισχύει και για τον Μπάρακ Ομπάμα, όταν είπε ότι «ο κόσμος βρίσκεται σε μία διαδικασία αλλαγής» και πως οι σημερινοί ηγέτες των χωρών της Μ. Ανατολής δεν μπορούν να είναι «πάνω στο τρένο αυτής της αλλαγής». Ποιος όμως θα το αποφασίσει αυτό; Ή ακόμα, ποιος θα αποφασίσει το περιεχόμενο της αλλαγής; Δεν πέρασαν πολλές ημέρες που τόσο ο Αμερικανός πρόεδρος όσο και η Δύση γενικότερα υπερασπίζονταν τον πρώην Αιγύπτιο Πρόεδρο Μπάρακ Μουμπάρακ. Τι έχει αλλάξει σήμερα; Ότι οι εξελίξεις στη βόρεια Αφρική είναι ελεγχόμενες και δεν κινδυνεύουν τα οικονομικά συμφέροντα των δυτικών. Αντιθέτως, στο Ιράν και στη Λιβύη οποιαδήποτε ανατροπή των καθεστώτων θα είναι ευπρόσδεκτη για τη Δύση. Άρα, η αντιμετώπιση των αλλαγών στις μουσουλμανικές και αραβικές χώρες δεν γίνεται μα βάση τα αντικειμενικά κριτήρια της δημοκρατίας, της ελευθερίας της έκφρασης και εν γένει τις ατομικές ελευθερίες αλλά με βάση τα κυνικά οικονομικά συμφέροντα. Ήδη έχουμε αναφερθεί στο πόνημα του πρώην μέλους του Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας των ΗΠΑ Τσαρλς Κάπτσαν που μιλούσε για την αλλαγή στον κόσμο και τη «στροφή των λαών των μουσουλμανικών και αραβικών χωρών εναντίον των αυταρχικών καθεστώτων τους». Ο Κάπτσαν μιλούσε για την «υψηλή στρατηγική» της αλλαγής του κόσμου, η οποία θα γίνει με τους όρους των ΗΠΑ, τώρα που μπορούν. Γιατί αργότερα δεν θα μπορούν καθώς η δύναμή τους φθίνει και ανέρχονται άλλες πλανητικές δυνάμεις, όπως η Κίνα.
Και οι λαοί; Οι λαϊκές εξεγέρσεις είναι κατευθυνόμενες; Εν μέρει ναι. Και λέμε εν μέρει γιατί αν ο έλεγχος ήταν πλήρης δεν θα υπήρχε ελπίδα υπέρ των αδυνάτων, των απόκληρων και των αποκλεισμένων. Το ίδιο συμβαίνει και όταν η Πράξη πνίγεται σε μία ντετερμινιστική ανάγνωση της ιστορίας. Γι’ αυτό θεωρούμε ότι η ελπίδα βρίσκεται πλέον ξανά στην Πράξη της συλλογικότητας, ήτοι σε μία νέα ατομικότητα, που θα ανθίζει μέσα στην κοινότητα, και στον αγώνα για μια νέα σύνθεση. Ναι, λοιπόν, στη συμφιλίωση του ατόμου με την κοινότητα, χωρίς τον εκτοπισμό του ορθού λόγου και της μηχανής, αλλά στον αυστηρό περιορισμό τους στα εδάφη που τους αναλογούν. Γιατί το έχουμε ξαναπεί, ούτε κανιβαλικός νεοφιλελεύθερος ατομικισμός ούτε ντερμινιστικός συλλογικός ναρκισσισμός. Το βασίλειο του ανθρώπου δεν είναι μήτε ο αγχωτικός χώρος του Εγώ ούτε η αφηρημένη κυριαρχία της συλλογικότητας, αλλά εκείνη «η ενδιάμεση ζώνη στην οποία συνηθίζουν να λαμβάνουν χώρα ο έρωτας, η φιλία, η κατανόηση, η συμπόνια. Μόνο η παραδοχή αυτής της αρχής θα μας επιτρέψει να θεμελιώσουμε αυθεντικές κοινότητες, αντί για κοινωνικές μηχανές» (Ε. Σάμπατο).

Οι τοκογλύφοι

Για μία ακόμη φορά πίσω από την επιμονή του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την εκποίηση της περιουσίας του Ελληνικού δημοσίου ύψους 50 δις ευρώ βρίσκονται οι τράπεζες που έχουν αγοράσει ελληνικά ομόλογα(χρέος) και γνωρίζουν ότι τα κεφάλαια με το τοκογλυφικό επιτόκιο που συμφώνησαν στο πλαίσιο της διάσωσης της χώρας μας, είναι πολύ δύσκολο να επιστραφούν. Συγκεκριμένα, οι Γαλλικές τράπεζες συγκεντρώνουν ομόλογα ύψους 53 δις ευρώ, με πρώτη την Credit Agricole(30 δις ευρώ) και ακολουθούν οι BNP Paribas, Societe Generale και BPN. Ακολουθούν οι Γερμανικές τράπεζες με 45 δις δολάρια και οι Βρετανικές με 11,2 δις δολάρια. Συνολικά, οι ευρωπαϊκές τράπεζες κατέχουν 141,8 δις ευρώ και οι πέραν της Ευρώπης τράπεζες 177,3 δις ευρώ από το ελληνικό χρέος. Όλες αυτές οι τράπεζες πιέζουν για να μη χάσουν τα χρήματά τους. Βεβαίως, όταν μιλάμε για απώλειες, αρκεί να πούμε ότι τα κέρδη της Societe Generale που ανακοινώνονται σήμερα, ανέρχονται σε 4 δις ευρώ, ενώ της BNP Paribas στα διπλάσια.
Εντέλει, αυτό που συνέβη πρόσφατα με την τρόικα και την εντολή για εκποίηση δημόσιας περιουσίας ύψους 50 δις ευρώ, δεν είναι παρά η σύγκρουση των δανειστών και του οφειλέτη. Πολλές εφημερίδες της Ευρώπης που απηχούν τραπεζικά συμφέροντα, δημοσιοποιούν ήδη ονόματα δημόσιων επιχειρήσεων – από το αεροδρόμιο Ελευθέριος Βενιζέλος, την ενέργεια έως την αμυντική βιομηχανία- που μπορούν να πωληθούν. Επίσης, ο Τρισέ είναι κάθετα αντίθετος στην αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους που θα σήμαινε απώλεια κερδών για τις τράπεζες, ενώ Ζακ Ντελπλά(Echosnoclaste) προτείνει έναν φόρο για τα ακίνητα που θα διαρκέσει 10 ή 15 χρόνια!
Οι πιο ψύχραιμοι Ευρωπαίοι εκτιμούν ότι «Η τρόικα παίζει με τη φωτιά, διακινδυνεύοντας να προκαλέσει μια μαζική απόρριψη εκ μέρους ενός λαού που έχει εξωθηθεί στα άκρα»(AgoraVox). Όλα τα παραπάνω αποδεικνύουν ότι η ελληνική κυβέρνηση θα μπορούσε να παίξει δυνατά τόσο το χαρτί της χρεοκοπίας όσο και αυτό της αναδιάρθρωσης του χρέους. Αν αυτό δεν συμβεί, τότε οι τράπεζες, που κατέχουν ελληνικά ομόλογα, και οι πολιτικοί-θεσμικοί εκπρόσωποί τους (ΔΝΤ, ΕΚΤ, ΕΕ) θα συνεχίζουν να πιέζουν αφόρητα για όλο και περισσότερο αίμα. Όμως η ελληνική κοινωνία έχει φθάσει στα όριά της και η έκρηξη από μία πολύ μικρή αφορμή είναι πλέον πιθανή. Αυτό το βλέπουν ακόμη και οι εχέφρονες Ευρωπαίοι.

Κατευθυνόμενες εξεγέρσεις;

Υπάρχει συνομωσία πίσω από τις εξεγέρσεις στις αραβικές χώρες; Η θετική απάντηση παραπέμπει στον αποκαλούμενο συνομωσιολογικό τρόπο σκέψης που απορρίπτεται διαρρήδην από τους οπαδούς του ορθολογισμού. Όταν, όμως, εδώ και τέσσερα χρόνια ένας διεθνολόγος και μέλος του Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας επί Μπιλ Κλίντον, ο Τσάρλς Α. Κάπτσαν γράφει το βιβλίο με τίτλο «Το τέλος της Αμερικάνικης Εποχής»(εκδόσεις Λιβάνη, 2007), όπου επισημαίνει την ανάγκη της χάραξης μιας νέας υψηλής στρατηγικής από την Ουάσινγκτον και μεταξύ των άλλων τη στροφή των μουσουλμάνων και των αράβων εναντίον των εγχώριων πολιτικών καθεστώτων τους, τότε τι πρέπει να σκεφτεί κανείς; Ότι οι αραβικές εξεγέρσεις ενδέχεται να είναι και κατευθυνόμενες, όσο κι αν αυτό στεναχωρεί όσους πιστεύουν και ελπίζουν στην εξανάσταση των λαών. Ο Κάπτσαν διαπίστωνε την άνοδο της Κίνας (ήδη είναι η δεύτερη οικονομική δύναμη) και σημείωνε την ανάγκη ότι οι ΗΠΑ πρέπει να διαμορφώσουν μια νέα εξωτερική πολιτική, τώρα που ακόμα μπορούν, χαράσσοντας τις νέες διαχωριστικές γραμμές, ή αλλιώς τα νέα γεωπολιτικά ρήγματα. Πιο συγκεκριμένα ο συγγραφέας επισήμαινε: «Η Αμερική πρέπει να σχεδιάσει μια σοβαρή στρατηγική ενόψει της μετάβασης σε έναν κόσμο πολλαπλών κέντρων ισχύος τώρα που έχει ακόμη την πολυτέλεια να το πράξει». Με άλλα λόγια ο Κάπτσαν επισημαίνει ότι η μετάβαση πρέπει να γίνει τώρα για να γίνει με τους όρους των ΗΠΑ. Αλλά ποια είναι τα νέα γεωπολιτικά ρήγματα; Ποιος είναι ο μεγάλος στόχος; Ο Κάπτσαν λέει ότι είναι νωρίς να τα διακρίνει κανείς. Αλλά ήδη μιλούσε για την Κίνα! Σχηματικά, ο Αμερικανός διεθνολόγος πρότεινε τη διευθέτηση των κρίσεων στη νοτιοανατολική Ευρώπη (αλλαγή ακόμη και συνόρων στα Βαλκάνια και επίλυση των διαφορών Ελλάδας-Τουρκίας μέσω της ένταξης της τελευταίας στην ΕΕ), την ίδρυση παλαιστινιακού κράτους, αλλαγή των αραβικών καθεστώτων και δημιουργία «περιφερειακών ζωνών ευημερίας», που θα είναι τα αναχώματα των εκατομμυρίων μετακινούμενων μεταναστών από τις φτωχές προς τις πλούσιες χώρες! Ο συγγραφέας παρομοίαζε την Ουάσινγκτον με τη Ρώμη και τις Βρυξέλλες το Βυζάντιο. Αλλά το καίριο γι’ αυτόν ζήτημα ήταν και είναι να μην αναπαραχθεί ο συγκρουσιακός χωρισμός των δύο κέντρων της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας και σήμερα. Δυστυχώς, όμως, το πολιτισμικό χάσμα μεταξύ των δύο πλευρών του Ατλαντικού μεγαλώνει συνεχώς. Η μεγάλη απειλή συνίσταται στην απώλεια της «λάμψης» του αμερικανικού παραδείγματος και η στιγμή που η Ευρώπη καθώς και η Ασία θα αμφισβητήσουν τη λογική και την κυριαρχία του μοντέλου των ΗΠΑ.
Η μόνη μετάβαση από μία αυτοκρατορία σε μία άλλη, που έγινε χωρίς πολεμική σύγκρουση, ήταν αυτή από την Βρετανική στην Αμερικανική αυτοκρατορία. Η νέα μετάβαση πως θα γίνει; Αυτό είναι το σημερινό μεγάλο ερώτημα.

Μια χαραμάδα ελπίδα

Δεν ζει ο άνθρωπος χωρίς ελπίδα, «χωρίς μια χαραμάδα φως»(από το μυθιστόρημα του Β. Κούτα). Δεν μπορεί κάποιος να ζει χωρίς την ικανοποίηση των αναγκών της βιοτής, αλλά και την πλήρωση των αναγκών της ψυχής. Πρώτα είναι οι οικείες φωνές, οι πρώτες εικόνες, οι ήχοι της φύσης, η μιλιά των δικών μας που μας κατοικούν κι ύστερα κατοικούμε-ριζώνουμε εμείς στον κόσμο. Το ρίζωμα είναι η πιο σπουδαία και η πιο παραγνωρισμένη ανάγκη της ανθρώπινης ψυχής. Μία ανθρώπινη ύπαρξη έχει μία ρίζα από την πραγματική, ενεργητική και φυσική συμμετοχή της στην ύπαρξη μιας συλλογικότητας, μιας πόλης. Τώρα η πόλη είναι άπολις, χωρίς ειδικό βάρος, χωρίς τόπους συνάντησης κι επικοινωνίας. Μόνο ατομικά θραύσματα την κατοικούν των οποίων οι ρίζες είναι στον αέρα. Οι ανάγκες της ανθρώπινης ύπαρξης δεν ικανοποιούνται κι αυτό μυρίζει «θάνατο». Η πείνα, η προστασία από τη βία, η κατοικία, η ένδυση, η ζεστασιά, η υγιεινή και η φροντίδα σε περίπτωση ασθένειας, όλα είναι υπό αμφισβήτηση μαζί με το κράτος πρόνοιας. Ενώ οι ανάγκες της «ηθικής ζωής», που αφορούν την τροφή της ψυχής, όπως ο σεβασμός σε μία συλλογικότητα, όπως η πατρίδα, είναι κενό γράμμα καθώς το ζήτημα της εθνικής κυριαρχίας και αξιοπρέπεια αμφισβητείται καίρια από τους δανειστές.
Το παράδειγμα της πλήρους στέρησης των αναγκών αυτών είναι ο Άνεργος, ακόμα και αν βοηθούμενος έχει να φάει, να έχει στέγη και να ντυθεί. Κανείς δεν μπορεί να δημιουργεί τον τρόμο της ανεργίας σε κανέναν. Σε ό,τι αφορά στη συλλογικότητα, η διάλυσή της έχει μεγάλη σημασία, καθώς έχει τις ρίζες της στο παρελθόν και συνιστά το μοναδικό όργανο διατήρησης των πνευματικών θησαυρών που συγκέντρωσαν οι νεκροί μας, το μοναδικό όργανο της μεταβίβασης-παράδοσης μέσω του οποίου οι νεκροί μπορούν να μιλήσουν στους ζωντανούς. Είναι το μοναδικό εγκόσμιο πράγμα που αποτελεί έναν άμεσο σύνδεσμο με τον αιώνιο προορισμό του ανθρώπου. Αλλά και με τη συνέχεια της πατρίδας. Μερικές συλλογικότητες, όμως, αντί να προσφέρουν τροφή, κανιβαλίζουν τις ψυχές. Εδώ έχουμε μία «κοινωνική ασθένεια», και η πρώτη υποχρέωση είναι να επιχειρήσουμε τη θεραπεία της. Τέλος υπάρχουν νεκρές συλλογικότητες, που χωρίς να καταβροχθίζουν ψυχές, δεν προσφέρουν τίποτα. Αυτές οφείλουμε να τις αναζωογονήσουμε, ξαναζωντανεύοντας τις ρίζες τους(Σιμόν Βέηλ).
Τελικά, το ξερίζωμα είναι μακράν η πιο επικίνδυνη ασθένεια των ανθρώπινων κοινωνιών. Οι ξεριζωμένες ψυχές(μετανάστες εσωτερικοί και εξωτερικοί) περιπίπτουν σε μαρασμό που μοιάζει με θάνατο, άλλοτε μέσω του λήθαργου και άλλοτε μέσω της βίας, όπως συνέβη με τους σκλάβους της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και ενδεχομένως, όπως κάποιοι επιθυμούν να συμβεί, με τους εργαζόμενους της σημερινής εποχής.
Ίσως σήμερα μία εξανάσταση που θα δώσει τροφή σ’ όλο τον κόσμο να είναι το μοναδικό που αξίζει. Και μιλούμε για την ανασύσταση των συλλογικοτήτων, το επαναρίζωμα στην παράδοση της ανθρωπιάς και της αλληλεγγύης.

Καθεστωτικά ΜΜΕ

Δεν βλέπουν τι γίνεται στη γειτονιά μας, στο απέναντι σπίτι; Βλέπουν. Αλλά νομίζουν ότι θα αποφύγουν την έκρηξη, λοβοτομώντας τους εγκεφάλους των εργαζομένων μέσω της άγριας προπαγάνδας των καθεστωτικών ΜΜΕ και των δημοσιογράφων τους. Εκφοβίζουν με εξοντωτικές ποινές το κίνημα «Δεν πληρώνω». Ασκούνται στην αντιμετώπιση του πλήθους και των εξεγέρσεων. Παίρνουν τα μέτρα τους έναντι της κοινωνίας, νομίζοντας ότι αυτοί θα τη γλιτώσουν. Φευ, όμως. Ο πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου μπορεί να συγχέει την «ανομία των πάνω», των πάμπλουτων, που φοροδιαφεύγουν και φοροαποφεύγουν, που λυμαίνονται τα κρατικά και κοινοτικά κονδύλια, με την «ανομία των κάτω», των φτωχών που δεν πληρώνουν το πανάκριβο εισιτήριο(δεν αρνούνται να πληρώσουν, αλλά διεκδικούν να πληρώνουν ένα λογικό ποσό). Αυτό το σκόπιμο ή μη μπέρδεμα του πρωθυπουργού σχετικά με την ανομία και την επίκληση της «τάξης και της ηθικής» δεν περνά πλέον, στο βαθμό που σημαίνουν τάξη και ηθική για τους «κάτω» και ανηθικότητα και αταξία για τους «πάνω». Αυτά, παρά την κυβερνητική προπαγάνδα της ραδιοτηλεόρασης, δεν περνούν. Απέναντι στο μπάζωμα των εγκεφάλων που επιχειρούν τα καθεστωτικά μέσα ενημέρωσης αναπτύσσεται ένα πανίσχυρο αντίπαλο δέος, το κίνημα στο διαδίκτυο. Συμβαίνει στις ΗΠΑ, συμβαίνει προπάντων στις χώρες της βόρειας Αφρικής και βοηθά αποτελεσματικά την εξανάσταση των λαών. Προσοχή, όχι απλώς το διαδίκτυο, αλλά το διαδίκτυο συνδεδεμένο με την πλατεία Ταχρίρ, με το «δρόμο»(με την παραδοσιακά αγωνιστική αλλά και την επικοινωνιακή έννοιά του).
Μόνο ο «δρόμος» μπορεί να αντιπαρατεθεί στην τρίτη(σ.σ. όχι στην τέταρτη πια) διάσταση της εξουσίας, όπου μεταξύ των άλλων συμπεριλαμβάνονται και οι σχέσεις αθέμιτης κυριαρχίας. Μόνο η εξανάσταση, όπως στην Αίγυπτο αυτή τη στιγμή, μπορεί να αντιπαρατεθεί στην «αόρατη» παραγωγή της άγνοιας, όπως και του παραπλανάν εκ μέρους της εξουσίας, αλλά κυρίως στην αναπαραγωγή της εξουσίας τόσο στο μυαλό όσο και το «σώμα» των εξουσιαζόμενων, των «κάτω». Μόνο ο «δρόμος» σε συνδυασμό με το διαδίκτυο μπορεί να αλλάξει το συσχετισμό δυνάμεων και να ανατρέψει την κυρίαρχη «κατασκευή» των προτιμήσεων που διαμορφώνουν την εκούσια συμμόρφωση ή υποταγή των εργαζομένων στην αθέμιτη κυριαρχία των ισχυρών. Γενικά, η άσκηση αθέμιτης κυριαρχίας παρατηρείται κυρίως στο συμβολικό πεδίο της επικοινωνίας, των ιδεών, των πεποιθήσεων και της κατήχησης (βιομηχανία της συνείδησης μέσω των καθεστωτικών ΜΜΕ). Εδώ διαμορφώνεται η εκούσια συμμόρφωση των «κάτω» ακόμα και για το βιασμό τους!
Μέσω του ελέγχου της πληροφόρησης, των μέσων μαζικής επικοινωνίας και της κοινωνικοποίησης, ελέγχονται τόσο οι σκέψεις όσο και οι επιθυμίες, επιβάλλοντας σε «κάποιους» τις επιθυμίες, που η εξουσία θέλει να έχουν. Η αυτοεγκατάλειψη, η αδράνεια και η αποπολιτικοποίηση μπορεί να είναι αποτέλεσμα αυτής της διαδικασίας. Υπ’ αυτή την οπτική έχουμε μία εκούσια συμμόρφωση και ενδεχομένως και μία συνέργια καταπιεστών και καταπιεζόμενων. Και όπως σημειώνει ο Αμάρτυα Σεν «οι πιο κραυγαλέες μορφές ανισοτήτων κι εκμετάλλευσης διαιωνίζονται στον κόσμο χάρη σε συμμαχίες (της εξουσίας) με στερημένους κι εκμεταλλευόμενους».

Στα άκρα

Φαίνεται ότι η κυβέρνηση είναι έτοιμη να φθάσει στα άκρα τη σύγκρουση με την ελληνική κοινωνία. Δεν είναι τυχαίοι οι «πολεμικοί» τόνοι του υπουργού Υγείας στη Βουλή ούτε οι αποστροφές του ίδιου του πρωθυπουργού ότι βρισκόμαστε σε «πόλεμο» μήτε η ενορχηστρωμένη κυβερνητική προπαγάνδα με τη χρήση των μίντια –κυρίως της τηλοψίας- και των φιλοκυβερνητικών δημοσιογράφων. Αλλά ότι θα έφθανε ως το σημείο η κυβέρνηση να διατάξει την άσκηση στρατιωτικής μονάδας με σκοπό την «καταστολής πλήθους και εξεγέρσεων», η οποία διεξήχθη προ ημερών στο Κιλκίς, δεν το περίμενε κανείς. Το γεγονός καθεαυτό είναι δηλωτικό της επικίνδυνης πολιτικής που ακολουθεί η κυβέρνηση και η οποία παραπέμπει σε αλήστου μνήμης εποχές όταν κάθε διαμαρτυρία των εργαζομένων αντιμετωπίζονταν ως ενέργεια του «εσωτερικού εχθρού». Ότι ο αναπληρωτής υπουργός Εθνικής Άμυνας Πάνος Μπεγλίτης, απαντώντας σε ερωτήματα βουλευτών χθες στη Βουλή, δήλωσε άγνοια, δεν καθησυχάζει, αντιθέτως δημιουργεί ακόμα μεγαλύτερη ανησυχία. Ποιος έδωσε εντολή για την άσκηση; Κι αν δεν έδωσε η κυβέρνηση, υπάρχουν δυνάμεις στο εσωτερικό του στρατού που λειτουργούν αυτόνομα; Η αναφορά του κ. Μπεγλίτη ότι ήταν μία άσκηση επί χάρτου, ότι κι ο ίδιος το πληροφορήθηκε από τον Τύπο και πως για τις ασκήσεις περιφερειακού ή τοπικού χαρακτήρα που είναι ήσσονος σημασίας, δεν ενημερώνεται η πολιτική ηγεσία, δεν καθησυχάζει. Η «καταστολή πλήθους και εξεγέρσεων» είναι, άραγε, ήσσονος σημασίας; Είναι ήσσονος σημασίας μία κατ’ εξοχήν πολιτική απόφαση που αφορά όχι στην αντιμετώπιση εξωτερικού εχθρού αλλά «εσωτερικού», δηλαδή Ελλήνων; Σε κάθε περίπτωση κανείς νουνεχής δεν μπορεί να πεισθεί ότι η κυβέρνηση δεν γνώριζε. Γιατί, επαναλαμβάνουμε, η άγνοια εν προκειμένω είναι πιο επικίνδυνη από το ψεύδος της.
Όσο για την άσκηση ακόμη και στρατιωτικής βίας εναντίον των διαμαρτυρόμενων Ελλήνων, αυτή φανερώνει πανικό κι αδυναμία. Γενικά, η άσκηση βίας είναι αδυναμία. Αντίθετα, είναι «δύναμη» να μπορείς να περιφρουρείς τη δημόσια σφαίρα, το δυνητικό δηλαδή χώρο εμφάνισης και έκφρασης των πολιτών, χωρίς να αναγκάζεσαι να προσφύγεις στη βία.
Με πολιτικούς όρους, η επιβολή δια της βίας σημαίνει την απώλεια της πολιτικής ηγεμονίας, την απώλεια της δύναμης και την εξαναγκαστική προσφυγή στην βίαιη καταστολή. Αν πρόκειται για προσπάθεια εκφοβισμού, τότε φανερώνει άγνοια του χώρου, άγνοια του γεγονότος ότι η βία όχι μόνο δεν εκφοβίζει αλλά αντίθετα τροφοδοτεί την εξέγερση. Και πάνω απ’ όλα προκαλεί αντιβία. Μία ασύμμετρη βία έναντι της συστημικής καταστολής, που μπορεί να οδηγήσει στο χάος, με την αρνητική αλλά και τη θετική έννοια του όρου.
Υ.Γ. Η διάψευση του υπουργείου Άμυνας ότι δήθεν δεν έγινε η άσκηση εκθέτει ακόμη πιο πολύ την κυβέρνηση καθώς επιχειρεί να αποκρύψει γεγονότα

Μας μπαζώνουν το μυαλό

Πως πρέπει να αντιδράσει ένας άνεργος μπροστά στο συμβολικό του θάνατο; Τι πρέπει να κάνει ένας συνταξιούχος που δούλευε μια ζωή, εισέφερε μια ζωή και τώρα του λένε ότι πρέπει να περικοπεί η σύνταξή του γιατί «τρώει» από τα παιδιά του;! Απολύτως τίποτα. Η παραμικρή αντίδραση, ο πιο μικρός σπασμός που προκαλεί το ένστικτο της αυτοσυντήρησης, θεωρείται… αυτοδικία. Αυτό λένε με περίεργη «ομοβροντία» οι «καθιστοί γραφιάδες» της εξουσίας. Αυτοί που μας μπαζώνουν καθημερινά το μυαλό. Όσοι δόξαζαν τις «μαύρες γάτες» της αποτελεσματικότητας και την εκσυγχρονιστική, έξυπνη και νεοφιλελεύθερη απόρρυθμιση. Πρόκειται για τους κυνικούς οπαδούς του κανιβαλικού καπιταλισμού, αυτούς που θεωρούσαν και θεωρούν τους εργαζόμενους ως λίπος που πρέπει να αποβληθεί. Είναι οι υποστηρικτές της χομπσιανής κοινωνίας που πριν υποστήριζαν ότι ο βίος είναι βία, και τώρα οιμώζουν για την αντίδραση των πολιτών -των πρώην μη έξυπνων(ήτοι των κορόιδων)-, για την αντιβία τους, για την προσβολή των ιερών και όσιων της νομιμότητας. Με το νόμο, όμως, κάποιοι έκλεβαν χρήματα και τα έστελναν σε εξωχώριες εταιρίες. Με το νόμο περί ευθύνης υπουργών παραγράφονται τα πολιτικά εγκλήματα. Με νόμους αφαιρούνται τα δικαιώματα των εργαζομένων που κατακτήθηκαν με αγώνες και αίμα. Με το νόμο απολύονται -δολοφονούνται συμβολικά-, εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι. Αλλά οι κύριοι που μιλούν για αυτοδικία κατοικούν σε προάστια όπου δεν υπάρχουν οικογένειες, οι οποίες όταν βασιλεύει ο ήλιος αρχίζουν να αναζητούν φαγητό στους κάδους σκουπιδιών. Δεν γνωρίζουν τι σημαίνει απελπισία του πατέρα που δεν έχει να πάει γάλα στο παιδί του. Γι’ αυτό όταν διαπιστώνουν την αντίδραση μένουν ενεοί και πανικόβλητοι. Τότε παραληρούν και μιλούν για αυτοδικία και κατευθυνόμενες ενέργειες. Η αντιβία, όμως, προκαλείται από την ίδια παράλογη, νόμιμη βία, τη δική τους βία. Το passage a l’ acte είναι το αποτέλεσμα της υπερχειλίζουσας οδύνης και της παρελκόμενης οργής, που είναι απαραίτητα ώστε να μην οδηγήσουν σε μια αβάσταχτη ηθική ακαμψία του ατόμου και της κοινωνίας. Η αποχή από τις εκλογές αυτό δηλοί. Υπ’ αυτήν την οπτική μία ορισμένη βία είναι σωτήρια για την ίδια την κοινωνία. Αλλά αυτό δεν ενδιαφέρει τους διαμορφωτές της κοινής γνώμης ούτε τα αφεντικά τους, των οποίων τα συμφέροντα είναι συγκεκριμένα τόσο στα διόδια όσο και στα ΧΥΤΑ. Είναι οι ίδιοι που δεν πλήρωσαν ποτέ τους δρόμους που κατέρρευσαν(τελευταία περίπτωση η Τσακώνα), κοστίζοντας τεράστια ποσά στον ελληνικό λαό και καλυπτόμενοι πάντα από τους νόμους. Μόνο την αυτοδικία επικαλούνται αλλά ξεχνούν λέξεις όπως ήθος και ηθική, ανθρωπιά και δικαιοσύνη, αξιοπρέπεια, τιμή, ταπεινοφροσύνη, έλεος και οίκτος, που θα βοηθούσαν σε μια άλλη ερμηνεία της κοινωνίας μας και της κρίσης της καθώς και της συμφιλίωσής της. Αλλά ότι δεν μπορούν να καταλάβουν ούτε να αισθανθούν, θα το αντιληφθούν μόνο με τη βία, όπως αυτή που ασκούν εναντίον της μεγάλης πλειοψηφίας του ελληνικού λαού.

Η εξόντωση των μεσαίων τάξεων

Η ενεργοποίηση από την κυβέρνηση του «κοινωνικού αυτοματισμού» εναντίον των γιατρών του ΙΚΑ και των δικηγόρων, σήμερα, των δασκάλων και των καθηγητών, αύριο, φαίνεται να έχει αποτύχει. Όμως, στην κοινή γνώμη είναι εμπεδωμένη πλέον η εντύπωση ότι για όλα «ευθύνονται οι δημόσιοι υπάλληλοι»! Το ακούς στο δρόμο, στο καφενείο, στη γειτονιά, παντού. Και δεν το λένε οι άνεργοι ούτε οι εργάτες μήτε οι συνταξιούχοι του ΟΓΑ, αλλά οι εργαζόμενοι ή οι συνταξιούχοι, οι οποίοι ανήκουν, ομοίως, στη μεσαία τάξη! Με άλλα λόγια, η κβαντική πολιτική του κυβερνώντος κόμματος, σοσιαλδημοκρατική στα λόγια και νεοφιλελεύθερη στην πράξη, καταφέρνει να δημιουργήσει την αυταπάτη σε ένα μέρος της μεσαίας τάξης ότι θα μείνει στο απυρόβλητο. Η ψευδής αυτή εντύπωση είναι η αφετηρία του επιχειρούμενου ενδοταξικού εμφυλίου, ήτοι του εμφυλίου μεταξύ των μεσαίων τάξεων.
Αλλά γιατί μιλάμε για μεσαίες και όχι για μεσαία τάξη; Γιατί υπάρχει η παλιά μεσαία τάξη που αποτελείται από τους μικρομεσαίους επιχειρηματίες, τους ελεύθερους επαγγελματίες και τους γραφειοκράτες συνεργάτες τους, που απασχολούνται στην παραγωγή και διανομή υλικών αγαθών και υπηρεσιών, αλλά υπάρχει και η νέα μεσαία τάξη που αποτελείται από τους παραγωγούς και παρόχους Γνώσης. Τα μέλη της νέας τάξης είναι όσοι εργάζονται στο εκπαιδευτικό σύστημα, στα δίκτυα συμβούλων και στους μηχανισμούς που σχεδιάζουν τις λεγόμενες μη υλικές ανάγκες της κοινωνίας. Είναι αλήθεια ότι στην Ελλάδα έχουμε την υπερδιόγκωση της παλαιάς μεσαίας τάξης λόγω του πελατειακού πολιτικού συστήματος και των κοινοτικών κονδυλίων. Αντιθέτως, η νέα μεσαία τάξη επιδιώκει προνόμια που να βασίζονται στα εκπαιδευτικά διαπιστευτήρια, αφού αυτό είναι το συγκριτικό της πλεονέκτημα, ενώ εκδηλώνει και μία έμμεση αντιπαλότητα για τον ανταγωνισμό με οικονομικούς όρους, όπου υστερεί. Την αντιπαλότητα αυτή εκμεταλλεύεται η κυβέρνηση και με τη χρήση του προπαγανδιστικού της μηχανισμού(μέσα ενημέρωσης και δημοσιογράφοι), επιχειρώντας να προκαλέσει την αλληλο-εξόντωσή τους. Η γενικευμένη επίθεση, όμως, στις δύο «μεσαίες τάξεις» κυρίως μέσω της περιστολής του διανεμητικού ρόλου του κράτους, τη μείωση των μισθών και των συντάξεων αλλά και τη μεγάλη φορολόγηση και των δύο συντελεί στην άρση της αντιπαλότητας και την συνένωσή τους. Έτσι, τόσο η ελληνική κυβέρνηση όσο και οι κυβερνήσεις των ευρωπαϊκών χωρών, με την ακραία πολιτική των ανισοτήτων που ακολουθούν, ενώνουν την παλιά και τη νέα μεσαία τάξη με απρόβλεπτες πολιτικές συνέπειες, καθώς δοκιμάζονται τα όρια της κοινωνικής συνοχής.

Ολιγάρχες

Σεβασμός, δικαιοσύνη, νόμος, ανομία, παρανομία, λέξεις και έννοιες εκτοξεύονται και συγκρούονται πάνω από τα κεφάλια μας σαν αρνητικά και θετικά ιόντα. Οφείλουμε, λέει, σεβασμό στη Δικαιοσύνη. Αλλά κανείς δεν λέει για ποια δικαιοσύνη πρόκειται, κανείς δεν μιλάει φερ’ ειπείν για την κοινωνική δικαιοσύνη, αλλά ταυτίζουν την έννοια της δικαιοσύνης μόνο με τη θεσμισμένη εκδοχή της, δηλαδή με το νόμο. Όμως, ο νόμος συμπυκνώνει το συσχετισμό των πολιτικών και ταξικών κοινωνικών δυνάμεων μία δεδομένη στιγμή. Γιατί τάχα είναι δίκαιη και νόμιμη η αφαίρεση των κατακτημένων δικαιωμάτων των εργαζομένων, όπως επιδιώκουν τρόικα-κυβέρνηση; Γιατί επιστρέφουμε στο παρελθόν και στην εποχή όπου η εργασία ήταν δουλεία; Χάριν της ανταγωνιστικότητας, λένε. Ήτοι χάριν του κέρδους και της αδιάλειπτης συσσώρευσης κεφαλαίου. Μόνο που ο ανταγωνισμός έχει πάντα τους ίδιους χαμένους, τους εργαζομένους, οι οποίοι καθίστανται «άνθρωποι εξαρτήματα» (homo rouage), αποξενωμένοι από την ανθρώπινη υπόστασή τους και συρρικνωνόμενοι σε επί μέρους δεξιότητες και λειτουργίες, κομμάτια και σπαράγματα, σημεία μάζας, που είναι χειρότερα και από την καφκική συρρίκνωση σε μικρά, μόλις διακρινόμενα ζωύφια.
Η μανιακή επίθεση των συστημικών μίντια και των διαμορφωτών της κοινής γνώμης στην παραμικρή αντίδραση των πολιτών, όπως στο κίνημα «Δεν πληρώνω», φανερώνει ότι κάποιοι επιδιώκουν να αντικαταστήσουν την κοινωνία των πολιτών, με άβουλους, άσκεφτους και απολίτικους ιδιώτες, μετατρέποντας την πλέον απλή κοινωνική σύμπραξη σε περιπτωσιολογία. Γενικώς, επιδιώκουν οι θεσμοί να αφορούν τον άνθρωπο αποσπασματικά και να τον συναριθμούν με τέτοιο τρόπο έτσι ώστε καμιά ομάδα –ακόμη και παρέα- να μην μπορεί να αναπτύξει ευστάθεια, βάρος, το δικό της πνεύμα, έναν κύκλο ζωής. Ο μόνος λόγος συνάντησης θα καθίσταται πλέον το κίνητρο που παίρνει μέρος στο παιγνίδι, δηλαδή ο ωφελιμισμός. Έτσι, οι ανθρώπινες ιδιότητες που επιστρατεύονται θα είναι μονοδιάστατες. Ένας τέτοιος κατακερματισμός που σε προηγούμενες εποχές θα σήμαινε την πλήρη αποσύνθεση, σήμερα είναι δομικό στοιχείο του συστήματος. Η βασική εντολή της τρόικας είναι η εργασία ορισμένου χρόνου και ο ψυχή τε και σώματι προσαρμοσμένος εργαζόμενος. Ο τηλεκατευθυνόμενος αυτοματοποιημένος άνθρωπος. Ένα νευρόσπαστο κατά το ανάλογο των αρχαίων δούλων σε μία δημοκρατία των ολίγων.
Θα αντιδράσουν οι εργαζόμενοι; Το πετσόκομμά τους θα συνεχίζεται μέχρι να αντιδράσουν. Έως τότε οι μακιαβελίσκοι, υπηρέτες του συστήματος αλλά και οι ευήθεις ιδεολόγοι του θα προβάλλουν τη δική τους αλήθεια ως δήθεν αντικειμενική.
Τίποτα, όμως, δεν είναι απόλυτο, καμία πραγματικότητα και καμία αλήθεια δεν είναι αμιγώς αντικειμενική, καθώς κανείς δεν έχει τα ίδια συμφέροντα με τον άλλο. Βέβαια, ο Μακιαβέλι ήταν ειλικρινής. Δεν αναφερόταν, όπως οι σύγχρονοι φαρισαίοι, σε γενικά και κοινά συμφέροντα αλλά σ’ αυτό που «συμφέρει έναν πρίγκηπα». Υπ’ αυτή την οπτική, κάποιος μπορεί να μην υπακούει στο νόμο, όταν αυτός είναι κατάφωρα σε βάρος της κοινωνίας και υπέρ 16 κατασκευαστών και 29 τραπεζών. Αλλά το μεγάλο πρόβλημα είναι όταν ο αντίπαλος των εργαζομένων είναι αόρατος. Τότε το κράτος ενεργοποιεί τον κοινωνικό αυτοματισμό, στρέφοντας τους μεν εναντίον των δε. Αυτό επιχειρεί να κάνει σήμερα και με τους γιατρούς ο κύριος Α. Λοβέρδος.

Υπερ-Μάαστριχτ

Το «σύμφωνο ανταγωνιστικότητας», που επιβάλλει στην ΕΕ η Γερμανία, δεν είναι παρά ένα νέο «υπέρ-Μάστριχτ», μία νέα, πιο σκληρή εκδοχή του νεοφιλελευθερισμού με τους εργαζόμενους και τους συνταξιούχους να τίθενται σε καθεστώς μεσαιωνικής δουλείας και απαξίας. Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με την εξαφάνιση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και της μεσαίας τάξης θα προκαλέσει μία φοβερή κοινωνική έκρηξη σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ήπιος προάγγελος της οποίας στην Ελλάδα είναι το κίνημα ανυπακοής «Δεν πληρώνω». Το σύμφωνο ανταγωνιστικότητας, όμως, εκτός από το οικονομικό θέτει κι ένα εθνικο-πολιτικό ζήτημα, καθώς όλες οι χώρες μέλη της ευρωζώνης τίθενται υπό γερμανική κηδεμονία, απεμπολώντας τα τελευταία ψήγματα εθνικής κυριαρχίας και δημοκρατίας που τους απέμειναν. Έτσι, μαζί με την οικονομική διάσταση του προβλήματος, την ανεργία, τις μειώσεις των μισθών και των συντάξεων, και καθώς όλες οι χώρες θα βυθίζονται στο φαύλο κύκλο της ύφεσης (και το χρέος θα γίνεται υπερχρέος), θα προστεθεί και το εθνικο-πολιτικό ζήτημα της εθνικής ανεξαρτησίας, δημιουργώντας ένα ισχυρότερο κίνητρο για την κοινωνική εξανάσταση των ευρωπαϊκών λαών.
Η μόνη ωφελημένη από την κατάσταση αυτή είναι η Γερμανία, η οποία θα αυξάνει συνεχώς το εμπορικό της πλεόνασμα έναντι των άλλων χωρών της ευρωζώνης. Η γερμανική ηγεσία επιδιώκει να παίζει και να κερδίζει σε δύο ταμπλό: Πρώτον, να επωφελείται του κοινού νομίσματος(ευρώ), καθώς οι άλλες χώρες δεν έχουν το όπλο της υποτίμησης του εθνικού νομίσματος και, συγχρόνως, να μην εξασφαλίζει οικονομική βοήθεια στις υποτιθέμενες χώρες-εταίρους, αλλά να τις θέτει σε κανόνες σιδηράς δημοσιονομικής πειθαρχίας, δημιουργώντας έτσι πολλές περιφερειακές μικρές «Γερμανίες». Σ’ αυτές τις συνθήκες, οι άλλες χώρες της ευρωζώνης, ανάμεσα στις οποίες και η Ελλάδα, αντί της γιατρειάς θα βυθίζονται όλο και πιο πολύ στην ύφεση, μέχρι που θα περιέλθουν σε κώμα, διατηρούμενες στη ζωή με τη βοήθεια της μηχανικής υποστήριξης της αναπνοής στην εντατική. Κατόπιν τούτου, ποια είναι η επιλογή των άλλων χωρών και της Ελλάδας; Ή να πεθάνουν ή να απεμπλακούν από το ευρώ. Υπάρχει άλλη λύση; Ναι, όσο είναι ακόμη νωρίς και δεν έχουμε περιπέσει ακόμα σε κώμα. Πρόκειται για τη σκληρή διαπραγμάτευση με όπλο την απειλή εξόδου από το ευρώ. Αλλά το μεγαλύτερο όπλο των κυβερνήσεων των περιφερειακών χωρών είναι ο ξεσηκωμός των λαών, μία κοινωνική έκρηξη που ούτω ή άλλως θα συμβεί ακόμη και στην ίδια τη Γερμανία. Συνεπώς, την περίφημη «ανομία» των διαμαρτυρόμενων πολιτών καταδικάζουν μόνο όσοι είναι είτε οπαδοί της τάξης και του Σωκράτη είτε φίλοι των Γερμανών, ωφελούμενοι από την κατάσταση (μίζες και για τα υποβρύχια αποκαλύπτει το Der Spiegel) είτε δεν καταλαβαίνουν απολύτως τίποτα.

Μπίζνα-ΜΚΟ

Οι Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις(ΜΚΟ), αυτές που σηκώνουν το λάβαρο των ευγενικών ψυχών και της φιλανθρωπίας, δεν είναι παρά μεγάλες εμπορικές επιχειρήσεις τις οποίες προωθούν οι πολυεθνικές εταιρίες που επιδιώκουν να επενδύσουν σε χώρες που απολαμβάνουν την ανθρωπιστική βοήθεια. Οι ΜΚΟ συνεπώς, παίζουν το ρόλο των ιεραποστόλων της περιόδου της αποικιοκρατίες, οι οποίοι καλλιεργούσαν το έδαφος για να έλθουν να «σπείρουν» οι εταιρίες της Μητρόπολης. Σύμφωνα με τον ιστορικό Patrick Gillard, ένας αριθμός μεγάλων ΜΚΟ που ξεκίνησαν ως πραγματικές φιλανθρωπικές οργανώσεις, δηλαδή εμπεριείχαν το πνεύμα της ανιδιοτελούς προσφοράς, στην πορεία μετεξελίχθηκαν σε τεράστιες επιχειρήσεις που υπακούουν σε εμπορικά και χρηματοπιστωτικά κριτήρια, αποκτώντας, έτσι, μία μεγάλη βαρύτητα στη διεθνή σκηνή και κατ’ επέκταση εξουσία. Οι ΜΚΟ αυτές μοιράζονται με ανταγωνιστικό τρόπο την εξουσία ολόκληρου του κόσμου με τις μεγάλες πολυεθνικές και τις πλανητικές κρατικές δυνάμεις, συνιστώντας μία «αγία τριάδα». Σ’ αυτό το πλαίσιο ο φιλανθρωπικός σκοπός, η αξία χρήσης, έχει αντικατασταθεί από την ανταλλακτική αξία, έχει καταστεί δηλαδή εμπόρευμα. Στην Αϊτή, μάλιστα, ένας εκπρόσωπος του ΟΗΕ κατήγγειλε «τη δημοκρατία των ΜΚΟ» γιατί δημιούργησαν παράλληλες δομές, λειτουργώντας ως κράτος εν κράτει. Ήδη οι Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις συνδέονται περισσότερο με τον πλούτο παρά με τις ανάγκες των φτωχών χωρών και των ανθρώπων τους. Εμπλέκονται δε και σε αιματηρές συγκρούσεις σε όλο τον κόσμο! Οι ΜΚΟ για να διατηρήσουν την ενεργή εξουσία τους και τα μερίδιά τους στο μεγάλο παζάρι της «φιλανθρωπίας», ανταγωνίζονται σκληρά μεταξύ τους, ακόμα και σε βάρος των τοπικών αναγκών.
Παράδειγμα επένδυσης στη φιλανθρωπία με επιχειρηματικούς όρους είναι αυτή του Μπιλ Γκέητς και της γυναίκας του Μελίντας. Η φιλανθρωπία εν προκειμένω αντιμετωπίζεται δίκην βιομηχανίας(charity must be considered as an industry). Δεν μπορεί να εξηγηθεί αλλιώς πως ο Μπιλ Γκέητς, ο άνθρωπος που έγινε μέσω των νέων τεχνολογιών στην πληροφορική(Μάικροσοφτ), ο πλουσιότερος άνθρωπος στον κόσμο, μεταλλάχθηκε αίφνης σ’ έναν… άγιο Φραγκίσκο της Ασίζης. Για να γίνει εύκολα αντιληπτό τι συμβαίνει, αρκεί να πούμε ότι στη Νιγηρία, όπου το ίδρυμα Gates επένδυσε σε μία μεγάλη καμπάνια εναντίον της μόλυνσης του περιβάλλοντος και τη φαρμακευτική περίθαλψη των μικρών παιδιών, όλα τα παιδιά αντιμετώπισαν σοβαρά αναπνευστικά προβλήματα. Και τούτο γιατί όλα τα παιδιά κατοικούν σ’ ένα χωριό δίπλα στις εγκαταστάσεις της πετρελαϊκής εταιρείας ENI, στην οποία ο Μπιλ και η Μελίντα είναι μέτοχοι(ΜΚΟ και πολυθενική εν ταυτώ)! Το ζεύγος των… φιλανθρώπων υπολογίζεται ότι έχει επενδύσει 128 εκατομμύρια δολάρια για την προστασία του περιβάλλοντος(γενικά 2 δις δολάρια στη «φιλανθρωπία») και 428 εκατομμύρια σε πετρελαϊκές εταιρείες(Shell, Exxon Mobil, Chevron, Total), ενώ 12 δις δολάρια επενδύθηκαν στα προγράμματα δημόσιας υγείας και στις φαρμακευτικές βιομηχανίες. Οι επενδύσεις γίνονται κυρίως στις φαρμακευτικές βιομηχανίες(GSK, MERCK). Όμως η αιχμή του δόρατος είναι η «συμμετοχική» εταιρεία GAVI που ίδρυσε η οικογένεια Γκέητς το 2000, επιχειρώντας να κινητοποιήσει νέες πηγές και να δημιουργήσει ένα δίκτυο από κυβερνήσεις, φαρμακευτικές εταιρείες, ινστιτούτα έρευνας, τη Γιούνισεφ, την Παγκόσμια Τράπεζα κ.ά. Όταν ιδρύθηκε η GAVI, οι τιμές των φαρμάκων ήταν σε χαμηλά επίπεδα στις φτωχές χώρες. Σήμερα, τα φάρμακα έχουν αυξηθεί όσο ποτέ άλλοτε στην Αφρική, το ίδιο και η παιδική θνησιμότητα. Κι όμως ο Μπιλ Γκέητς και η σύζυγός του Μελίντα παρουσιάζονται ως οι μεγάλοι ευεργέτες της ανθρωπότητας! Εν κατακλείδι, ακόμη και οι φιλάνθρωποι και «άγιοι» πέραν των φορολογικών εκπτώσεων, δεν είναι παρά απλοί επιχειρηματίες.

Ποιοι φοβούνται την εξέγερση;

Κίνα, Ισραήλ, Ευρώπη, Αραβικές χώρες, παντού οι κατεστημένες δυνάμεις εκφράζουν παντοιοτρόπως τους φόβους τους για την ανατροπή του Χόσνι Μουμπάρακ. «Πρέπει να σώσουμε τον Μουμπάρακ» δηλώνει στους δυτικούς(ΗΠΑ και Ευρώπη) η ηγεσία του Ισραήλ, υποστηρίζοντας ότι η πτώση του αιγυπτίου προέδρου θα προκαλέσει με τη μορφή του ντόμινο και την ανατροπή του Μ. Αμπάς στην Παλαιστίνη καθώς και των βασιλιάδων στην Ιορδανία και τη Σαουδική Αραβία. Αυτή η εξέλιξη θα φέρει το Ισραήλ αντιμέτωπο με όλους τους Άραβες, όπως πριν τη συνθήκη του Καμπ Ντέηβιντ, την οποία υπέγραψαν το 1978 οι Α. Σαντάτ(δολοφονήθηκε το 1981 ως προδότης των Αράβων) και ο Μ. Μπέγκιν. Η Αίγυπτος ήταν η πρώτη αραβική χώρα που αναγνώρισε το Ισραήλ. Συνεπώς, τα διακυβεύματα της εξέγερσης του αιγυπτιακού λαού υπερβαίνουν την ίδια την Αίγυπτο και αφορούν όλη την περιοχή αλλά και πέραν αυτής. Στην Κίνα τα επίσημα μέσα ενημέρωσης αποδίδουν την εξέγερση σε οικονομικά αίτια, ήτοι στην ανεργία, τη διαφθορά και το νεποτισμό. Στο site, όμως, Wuyou Zhi Xiang(ουτοπία) γίνεται παραλληλισμός μεταξύ Αιγύπτου και Κίνας και καλούνται οι κινέζοι ηγέτες να παραδειγματιστούν από το τέλος του Αιγυπτίου προέδρου, του οποίου η συμμαχία με τις ΗΠΑ δεν ήταν αρκετή για να τον προστατεύσει από την «πολύχρωμη επανάσταση». «Η καμπάνα χτυπάει και για την Κίνα» σημειώνει ο κινέζος μπλόγκερ E. Xia. Τα καμπανάκια του κινδύνου για εξεγέρσεις στην Ευρώπη αλλά και σε ολόκληρο τον πλανήτη λόγω της ανεργίας και της φτώχειας χτυπούν και οι επικεφαλείς θεσμών του παγκόσμιου συστήματος, όπως ο πρόεδρος του ΔΝΤ Ντομινίκ Στρος-Καν. Αλλά πως αντιδρούν οι «φοβισμένοι»; Πολλοί θεωρούν ότι ο «εμφύλιος» που έχει ξεσπάσει αυτή την ώρα στην Αίγυπτο δεν είναι παρά η απάντηση των πλανητικών «μαύρων δυνάμεων»(AgoraVox) που επιχειρούν να σώσουν τον Μουμπάρακ και τη γεωπολιτική σταθερότητα στην περιοχή. Πρόκειται για έναν «αντεπαναστατικό μηχανισμό» που επιχειρεί να καταστείλει με αιματηρό τρόπο την εξέγερση. Ποια θα είναι η κατάληξη; Η επέμβαση του στρατού και ενδεχομένως ένα πραξικόπημα. Θα συστήσει, όμως, αυτό λύση; Κατηγορηματικά όχι. Όσο για τον Ελ Μπαραντέι, ούτε αυτός δεν μπορεί να αποτελέσει λύση, γιατί ούτε πολιτικό σχηματισμό διαθέτει αλλά και γιατί λείπει πάρα πολλά χρόνια, όντας «ξένο σώμα», καθώς γνωρίζει μόνο τη λογοτεχνική αραβική γλώσσα και όχι την αιγυπτιακή διάλεκτο. Τι θα προκύψει, άραγε, από το χάος της Αιγύπτου; Άγνωστο. Σε κάθε περίπτωση, όμως, αφήνει μία σημαντική πολιτική παρακαταθήκη όχι μόνο στους αραβικούς αλλά και στους λαούς όλου του κόσμου για το νόημα της ελευθερίας, της δημοκρατίας και μιας ζωής που αξίζει να τη ζει κανείς.

Ανατροπή

Οι αστυνομικοί του Χόσνι Μουμπάρακ χωρίς τις στολές αλλά με τα όπλα τους επιτίθενται εναντίον των διαδηλωτών. Γι’ αυτό ό,τι συμβαίνει αυτή τη στιγμή στην Αίγυπτο δεν είναι εμφύλιος αλλά επιχείρηση αιματηρής καταστολής της εξέγερσης. Αυτό αλλάζει και τα μέχρι τώρα χαρακτηριστικά της εξέγερσης, που ήταν σχετικά ειρηνικά και μετριοπαθή. Ο Ελ Μπαραντέι ήδη ζήτησε την επέμβαση του στρατού! Αλλά με ποιον είναι ο στρατός; Με ποιον είναι κι ο Ελ Μπαραντέι; Σε κάθε περίπτωση για να αντιληφθούμε τι συμβαίνει στην Αίγυπτο θα πρέπει να αναφερθούμε στο καθεστώς «ήπιου αυταρχισμού», το οποίο επέτρεψε από το 2005 και εξής να υπάρξουν κοινωνικές διεκδικήσεις στη χώρα αυτή, κυρίως στους εργασιακούς χώρους, χωρίς, όμως, αυτές να εκφραστούν και πολιτικά. Γι’ αυτό καμία πολιτική ομάδα της αντιπολίτευσης ούτε οι αδελφοί μουσουλμάνοι ούτε ο Ελ Μπαραντέι μπορούν να οικειοποιηθούν την κοινωνική εξανάσταση. Η αιγυπτιακή κοινωνία έχει υπερβεί τους πολιτικούς. Και αυτό δυσκολεύει τον πολιτικό έλεγχο της εξέγερσης. Όλα, λοιπόν, είναι ρευστά. Όμως, η επίθεση των ανθρώπων του Μουμπάρακ οξύνει την κατάσταση και δημιουργεί τις συνθήκες για μία υπέρβαση της ίδιας της πολιτικής κουλτούρας των μουσουλμάνων. Συγκεκριμένα, μέχρι σήμερα, οι μουσουλμάνοι ανέχονταν τα αυταρχικά τους καθεστώτα επί τη βάση της ιστορικής έννοιας του «ισοδύναμου του δεσποτισμού». Η μουσουλμανική σκέψη, δηλαδή, ενίσχυε πάντοτε τη δικαιοσύνη, που ήταν συνυφασμένη με την απουσία ελευθερίας. Αυτή η ανισορροπία οδήγησε στην ενδυνάμωση της τυραννίας στο χώρο του ισλάμ, σημείωνε ο ισλαμιστής Σύριος συγγραφέας Mohamed Chahrour.
Για την ακρίβεια η ανισορροπία αυτή σημαίνει, όπως επισημαίνει ο συγγραφέας, ότι «Η συλλογική αραβο-μουσουλμανική συνείδηση ενίσχυε, μέχρι σήμερα, την έννοια της δικαιοσύνης αλλά δεν ενδιαφερόταν για την έννοια της ελευθερίας. Έτσι, εκτιμούμε τις δίκαιες προσωπικότητες της ιστορίας μας χωρίς να αναρωτηθούμε για τον χαρακτήρα των πράξεών τους υπό την οπτική των άλλων αξιών». Αυτή η διάκριση μεταξύ δικαιοσύνης και ελευθερίας οδήγησε σ’ έναν ιδιαίτερο όρο που υιοθετούν τα ισλαμικά κλασσικά κείμενα, στο λεγόμενο «ισοδύναμο του δεσποτισμού». Πρόκειται με άλλα λόγια για την εκποίηση της ελευθερίας στο όνομα της δικαιοσύνης, δηλαδή για ένα μασκάρεμα του δεσποτισμού και του αυταρχισμού. Αυτή η οπτική των πραγμάτων επιβίωσε μέχρι σήμερα στην πνευματική αραβο-μουσουλμανική παραγωγή. Θα αλλάξει άραγε; Αυτό είναι το σημερινό διακύβευμα στην Αίγυπτο αλλά και σε ολόκληρο τον αραβικό κόσμο, το οποίο σημαίνει την ανατροπή όλων των αυταρχικών καθεστώτων των αραβικών χωρών.

Έκρηξη

Μετά την Τυνησία και την Αίγυπτο σειρά έχει η Συρία. Ήδη η αντιπολίτευση κάλεσε μέσω Facebook τους Σύριους να διαδηλώσουν εναντίον της «μονοκρατορίας». Η εξέγερση συνεχίζει να επεκτείνεται σαν την έρπουσα φωτιά από χώρα σε χώρα. Οι άνεργοι, οι πένητες και οι απελπισμένοι ξεσηκώνονται. Για κοινωνικές αναταραχές σε ολόκληρο τον κόσμο μιλάει ο Ντομινίκ Στρος-Καν του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Είχε προηγηθεί ο φιλόσοφος Αλαίν Μπαντιού, που μίλησε, για εξεγέρσεις κατά το ανάλογο εκείνων της δεκαετίας του 1960. Ακόμα πιο παλιά είχαν προβλέψει την εξέλιξη οι Μποντριγιάρ και Μπουρντιέ με αφορμή την εξανάσταση του ανθρώπου-εξάρτημα αλλά και την πλήρη επικράτηση του νεοφιλελευθερισμού, που απορύθμισε εκτός από τις αγορές, τις ζωές των ανθρώπων και τις κοινωνίες. Οι εργαζόμενοι πλέον πηγαίνουν από δουλειά σε δουλειά, αλλάζουν επαγγέλματα, προσαρμοζόμενοι στη ζήτηση της αγοράς(θυμίζουμε τη σχετική παρότρυνση του αυτοπροσδιοριζόμενου ως σοσιαλιστή Γιώργου Παπανδρέου!). Μετανάστες πηγαίνουν από τόπο σε τόπο (όπου υπάρχει δουλειά), το ίδιο και η πλανητική ελίτ του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου, όπου υπάρχουν μπίζνες. Η κοινωνία χωρίς θεσμικές οργανώσεις(ή με απαξιωμένες πολιτικές οργανώσεις), χωρίς αλληλεγγύη και εμπιστοσύνη, χωρίς καμία ενιαία αίσθηση του ανήκειν και συνεπώς ταυτότητας, διαλύεται σε ατομικά σπαράγματα. Μαζί με την οικονομική χρεοκοπία, διαλύθηκε και ο κοινωνικός ιστός, με τον εμφύλιο τον «κάτω» -μεταξύ γηγενών και μεταναστών- να δίνει τη χαριστική βολή. Σ’ αυτό το περιβάλλον, ποιες αξίες και πρακτικές μπορούν να λειτουργήσουν ως συνεκτικός ιστός; Υπάρχει κάποια λύση του μεταναστευτικού προβλήματος; Πως είναι δυνατόν κάποιος μετανάστης να εργάζεται στη μαύρη εργασία επί 18 χρόνια; Στην Ιταλία του Σ. Μπερλουσκόνι έχουν γίνει αλλεπάλληλες ρυθμίσεις του προβλήματος. Η τελευταία έγινε στις 31 Ιανουαρίου ενεστώτος έτους και αφορά στην απόδοση κάρτας παραμονής σε 100 χιλιάδες παράνομους μετανάστες εργαζόμενους. Η αίτηση υποβάλλεται από τον εργοδότη, ο οποίος έχει και την ευθύνη για τον εργαζόμενό του μετανάστη. Βεβαίως, πολλές φορές ο ξένος εργαζόμενος βρίσκεται στο έλεος του εργοδότη του, αλλά είναι μία απόπειρα λύσης και ο μετανάστης παύει να είναι αόρατος. Αξίζει να σημειωθεί ότι παιδιά, που έχουν γεννηθεί στην Ελλάδα και φοιτούν ακόμη και στο πανεπιστήμιο, δεν έχουν χαρτιά παραμονής. Γιατί, άραγε, η ελληνική κυβέρνηση και το ελληνικό πολιτικό σύστημα εν γένει δεν δύναται να βρει μία ανάλογη με της Ιταλίας λύση; Το πρόβλημα θα οξύνεται συνεχώς καθώς οι στρατιές των αόρατων μεταναστών θα πολλαπλασιάζονται από τις στρατιές των αόρατων ανθρώπων της ξεπεσμένης μεσαίας τάξης. Οι τελευταίοι θα είναι ακόμη πιο επικίνδυνοι από τους πρώτους λόγω του σοκ της ξαφνικής μετάβασης από την ορατότητα του «κάποιος είμαι» στο αόρατο «τίποτα», από τον ίλιγγο της καταναλωτικής επιθυμίας στον ευνουχισμό από κάθε επιθυμία, από κάθε όνειρο για το μέλλον. Και τότε η έκρηξη θα χρειάζεται μία σπίθα.

ΥΓ. Για την απόφαση του τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας τι να πει κανείς. Έχουν μείνει ακόμη στο δίκαιο του αίματος και όχι του τόπου γέννησης(αλλά η παγκοσμιοποίηση είναι αλά καρτ)

Αιματηρή καταστολή;

Η Αίγυπτος των 80 εκ. κατοίκων, κυβερνώμενη από τον Μουμπάρακ, ήταν το προκεχωρημένο φυλάκιο της αμερικανικής διπλωματίας στον αραβικό κόσμο. Θυμίζουμε την ομιλία του Αμερικανού Προέδρου Μπάρακ Ομπάμα στο Κάιρο, η οποία χαρακτηρίστηκε από πολλούς ως ιστορική για τα ανοίγματά της προς τους Άραβες και δη τους Παλαιστίνιους. Δεν είναι τυχαίο ότι η Αίγυπτος είναι η πρώτη χώρα που υπέγραψε πριν τριάντα χρόνια σύμφωνο ειρήνης με το Ισραήλ. Επίσης, οι ΗΠΑ είναι αυτές που εξοπλίζουν τον αιγυπτιακό στρατό των 500 χιλιάδων ανδρών, βασικό πυλώνα του σημερινού καθεστώτος. Αξίζει να σημειωθεί ότι την ώρα που ξέσπαγαν στο Κάιρο οι ταραχές, ο αρχηγός του αιγυπτιακού στρατού βρισκόταν στο αμερικανικό Πεντάγωνο. Άλλο, επίσης, δείγμα της ισχύος του στρατού είναι ο διορισμός από τον Μουμπάρακ του επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών, Ομάρ Σουλεϊμάν, ως αντιπροέδρου της χώρας. Ο τελευταίος, επιφορτισμένος με τις διαπραγματεύσεις μεταξύ των αντίπαλων παλαιστινιακών φατριών και τις μυστικές επαφές με το Ισραήλ, θεωρείται ο άνθρωπος των δύσκολων αποστολών και ο καλύτερος διάδοχος του Χόσνι Μουμπάρακ σύμφωνα με την Ουάσινγκτον. Γενικά, οι ΗΠΑ επιδιώκουν μία εύτακτη μετάβαση σε μία νέα κυβέρνηση και ζητούν από τον Μουμπάρακ να τις βοηθήσει σ’ αυτό. Ήδη ο Αμερικανός Πρόεδρος τηλεφώνησε στους Ταγίπ Ερντογάν, Νετανιάχου, Κάμερον και Αμπντάλα, ζητώντας τους την εκτίμηση της κατάστασης και μιλώντας τους για τη «μετάβαση σε μία νέα κυβέρνηση που θα ανταποκρίνεται στους πόθους του αιγυπτιακού λαού». Όμως, η αμερικάνικη στρατηγική είναι αντιφατική και εντελώς αναξιόπιστη για τους Αιγυπτίους, καθώς μιλάει για δημοκρατία και συγχρόνως στηρίζει τον Μουμπάρακ. Ακόμα και οι προτάσεις των Αμερικανών για μεταρρυθμίσεις είναι παρωχημένες αφού δεν ανταποκρίνονται στα αιτήματα των διαδηλωτών, που δεν επιθυμούν απλώς την αλλαγή του οδηγού ή των επιβατών, αλλά ολόκληρου του "αυτοκινήτου", δηλαδή του καθεστώτος. Το μόνο σενάριο πλέον που έχει πιθανότητες επιτυχίας, είναι η επένδυση στον Ελ Μπαραντέι, ο οποίος έχει σχεδόν συμφωνήσει με τους «αδελφούς μουσουλμάνους» να τους εκπροσωπεί. Όμως, τόσο οι Αμερικανοί όσο και οι Ισραηλινοί δεν εμπιστεύονται απόλυτα μία τέτοια προοπτική, καθώς ο Ελ Μπαραντέι, αν και έχει δυτική κουλτούρα και είναι καλός συνομιλητής, μπορεί εύκολα να παραμεριστεί από τους φανατικούς ισλαμιστές, οι οποίοι θα θελήσουν να ανέλθουν οι ίδιοι, χωρίς διάμεσο, στην εξουσία. Όλα αυτά καθιστούν έκδηλο ότι η Αίγυπτος δεν είναι Τυνησία και ενδεχομένως η διέξοδος της κατάστασης να είναι, δυστυχώς, μία αιματηρή λύση, μια βαμμένη στο αίμα καταστολή της εξέγερσης.