Ρίσκο η παρανομία

Η πολιτική διαθήκη(1896) του Χαρίλαου Τρικούπη άρχιζε με τη μεγάλη παθογένεια του ελληνικού πολιτικού συστήματος, ότι δηλαδή «Είναι απολύτως πλέον αδύνατον να διοικηθώμεν υπό το κράτος του ρουσφετιού». Στο τέλος του 20ου αιώνα και τις αρχές του 21ο η Ελλάδα όχι μόνο εξακολουθεί να διοικείται με τον ίδιο ακριβώς τρόπο, αλλά το πελατειακό σύστημα και η διαφθορά νομιμοποιήθηκαν μέσω της «κοινωνίας του ρίσκου», που εισήγαγαν οι εκσυγχρονιστές. Ο διεφθαρμένος πολιτικός, ο παράνομος επιχειρηματίας αλλά και πολίτης δεν είναι παρά κάποιοι που αναλαμβάνουν τους «κινδύνους» των ενεργειών τους. Αυτή η αντίληψη εξάλειψε τα ιδεολογικά όρια μεταξύ νομιμότητας και παρανομίας, μεταξύ ηθικότητας και ανηθικότητας. Όλα επιτράπηκαν καθώς βυθίστηκαν στον απόλυτο σχετικισμό. Κι αυτό έχει πλέον εγγραφεί στον πολιτιστικό κώδικα του νεοέλληνα. Γι’ αυτό η περίφημη κοινωνία των πολιτών όταν ακούει για σκάνδαλα, για χρηματισμούς πολιτικών, για «οφ σορ» εταιρείες, για εκβιασμούς και δωροδοκίες δεν αγανακτεί, δεν εξεγείρεται. Αντιθέτως, η πλειοψηφία όχι απλώς αποδέχεται αλλά και ταυτίζεται με τους «διεφθαρμένους». Γι’ αυτό τόσο το «μαύρο χρήμα»(με αντάλλαγμα δουλειές), δηλαδή οι πελατειακές σχέσεις των κομμάτων με τους «πάνω» όσο και οι πελατειακές σχέσεις με τους «κάτω»(θέση στο δημόσιο), παρά τις κατά καιρούς προαναγγελίες εξάλειψή τους παραμένουν ένας βασικός συστατικός παρα-θεσμός λειτουργίας του πολιτικού συστήματος. Η σχέση πολιτικής και παρα-πολιτικής κατέστη ίδια με αυτή μεταξύ της οικονομίας και της παρα-οικονομίας. Κάθε πολιτικός, οικονομικός ή κοινωνικός θεσμός, κάθε νόμος διαθέτει τουλάχιστον ένα εκβλάστωμα, ένα πανωσήκωμα, ένα τουλάχιστον παράθυρο παρανομίας, έναν παραθεσμικό τρόπο λειτουργίας. Αλλά σε μία κοινωνία γενικευμένης διαφθοράς όπου οι κανόνες υπάρχουν για να αθετούνται, νικητής είναι πάντα ο ισχυρότερος. Μόνο που αυτό οι «κάτω» δεν το βλέπουν! Αντιλαμβάνονται μόνο την ισότητα στη… διαφθορά. Στο πολιτικό επίπεδο το φαινόμενο αυτό δεν είναι παρά ένα σκαστό αντιδημοκρατικό φαινόμενο, όπου οι παλιοί δημοκρατικοί θεσμοί είναι απλές επιφάσεις. Αλλά το σημερινό πρόβλημα είναι πως η διαφθορά (το ρίσκο) ως κίνητρο και κινητοποιός παράγοντας του νεοφιλελευθερισμού, έφθασε στα όριά του, αφού κανιβάλισε άγρια τόσο πάνω στους ανθρώπους όσο και πάνω στη φύση.