Ο κύκλος της σιωπής

«Σκούπα» στο κέντρο της Αθήνας. Που θα πετάξουν τα «σκουπίδια»; Γι’ αυτά τα «σκουπίδια», για τους λαθραίους της ζωής και του κόσμου τούτου στην πλατεία της Δημοκρατίας της Λιλ και σε εξήντα ακόμα πόλεις της Γαλλίας εκατοντάδες πολίτες, από τις 6,30 ως τις 7,30 το απόγευμα, κάθε τρίτη, έναν ολόκληρο χρόνο, κάνουν τον ίδιο κύκλο σιωπηλής διαμαρτυρίας για τα δικαιώματα του ανθρώπου, για τα δικαιώματα των λαθρομεταναστών. Εδώ κανείς πια δεν διαμαρτύρεται. Κι όταν διαμαρτύρεται, η σιωπή του φιμώνεται. Τι έγινε η ευαισθησία μας; Αναρωτιέμαι και θυμάμαι πριν 20 χρόνια το πρώτο λαθρεμπορικό, το «Τζαμάλ», να ξερνάει από το σάπιο στομάχι του άντρες, γυναίκες και μικρά παιδιά έξω από το Λαύριο. Τότε ήταν που άρχισε η μεγάλη έκλειψη της ανθρωπιάς στο μέτωπο του κόσμου. Θυμάμαι, τότε, τον Μιχάλη Παπαγιαννάκη και τη Γιάννα Κούρτοβικ στην καρότσα ενός άσπρου «ντάτσουν» καθώς αναζητούσαμε το στρατόπεδο στον Υμηττό όπου είχαν κρύψει το έγκλημα. Τότε άκουσα πραγματικά τ’ όνομα της ανθρώπινης ντροπής, το αίσχος το ανθρώπινο. Τότε είδα για πρώτη φορά στόματα δίχως πρόσωπο, το πρόσωπο της δυστυχίας που ουρλιάζει σ’ όλους τους καιρούς. Τότε ένιωσα και μετά κατάλαβα πως το βλέμμα μου ήταν λάθος. Και διαπίστωσα ότι με λάθος μίσος δεν ενστιχώνεται η αγάπη. Τότε κατάλαβα πως περισσότερο από την πράξη της ποίησης, η ποίηση της πράξης διαβρώνει τις αφαιρέσεις και δημιουργεί τη νέα αντίληψη του ανθρώπινου. Αλλά για να συμβεί η αλλαγή, για να βγει ο κεχριμπαρένιος χυμός που θα θρέψει τη νέα ζωή, πρέπει τα «κύτταρα» της ψυχής σαν πορτοκάλι να εκραγούν. Γι’ αυτό δεν θα ξεχάσω την εικόνα εκείνη, τον Μιχάλη και τη Γιάννα να γλυκαίνουν το φορτίσιμο των λυγμών και να υγραίνουν την απελπισία με ελπίδα για να δραπετεύσει ο πόνος και να καταργηθεί ο μορφασμός του τίποτα. Δεν θα λησμονήσω την εικόνα εκείνη πάνω στην καρότσα του ντάτσουν, γιατί τότε ξανάχτισα τον άνθρωπο που είμαι, γιατί αυτή η εικόνα με κρατά, τώρα που οι λύκοι αξιώνουν και πάλι την αποκλειστικότητα να κατηχούν το δάσος.