Γκύντερ Γκρας

Όχι, δεν θα μιλήσω σήμερα για την τιμωρία του Μπιλ Κλίντον να απευθύνει αενάως στην Χίλαρι το «I love you»! Ούτε για την πτώση του «τείχους του δολαρίου» (Γεωργία) μήτε για τη ρητορική του φόβου του Μακέην (Ιράν) ούτε ακόμα για το «νέο ψυχρό πόλεμο». Σήμερα, θα αναφερθώ στο νέο βιβλίο του Γκύντερ Γκρας, τον δεύτερο τόμο της αυτοβιογραφίας του. Στον πρώτο τόμο, που τελείωνε το 1959, είχαμε ως γνωστόν την αποκάλυψη ότι ο Γερμανός συγγραφέας συμμετείχε στα SS. Στο δεύτερο και τελευταίο βιβλίο του, προς λύπη των σκανδαλοθήρων δεν έχουμε ανάλογες αποκαλύψεις. Παρ’ όλα αυτά και πριν το διαβάσουν οι περίφημοι «κριτικοί» κατηγορούν τον Γκρας για «αυταρέσκεια». Και τούτο γιατί ο συγγραφέας καλεί ως «βιβλικός» πάτερ-φαμίλιας όλα τα παιδιά από τους τέσσερις γάμους του, τα οποία γύρω από ένα τραπέζι συζητούν για τον πατέρα τους. Κανείς δεν αναφέρει ότι ο 80χρονος Γκύντερ Γκρας συνομιλεί με το θάνατο, ή καλύτερα με την αθανασία μέσω της μνήμης των παιδιών του.
Ο Γκρας, επιχειρεί απλώς να ακυρώσει την έσχατη ματαίωση μέσω της αθανασίας. Η αθανασία εν προκειμένω είναι «...η απόλαυση της μελλοντικής φήμης» εν ζωή, « είναι μια απόλαυση του παρόντος» (Πεσσόα). Γι’ αυτό έχει μεγάλη σημασία «η τελευταία λέξη». «Ό,τι έκανα το έκανα για να μη λέει την τελευταία λέξη ο θάνατος», λέει η Ευτ. Παπαγιαννοπούλου (Γιάννης Μπαχ: Βίοι αγίων).
«Να αποτραπεί η λήθη, να εξωραϊστεί η φθορά, να μη νικήσει ο θάνατος» λέει ο Γιώργος Ιωάννου (Έλενα Χουζούρη). Όλοι εντρυφούν στη μελέτη του θανάτου (λέει ο Καφάογλου στη Μελισσάνθη) με στόχο να τον νικήσουν. Συνεπώς η αθανασία μπορεί να είναι μια διπλή απόλαυση εν ζωή, ένα κινούν αίτιο του παρόντος, του εδώθε και όχι του επέκεινα.
Αλλά το «να είσαι θνητός είναι η στοιχειωδέστερη ανθρώπινη εμπειρία» αντιπαραθέτει ο Κούντερα. Δυστυχώς, ο άνθρωπος δεν ξέρει πια να είναι θνητός κι όταν είναι πεθαμένος, «δεν ξέρει καν να είναι πεθαμένος»!