Είμαστε εκ προοιμίου υπέρ της συμμετοχής των πολιτών στις πολιτικές διαδικασίες και πάνω απ’ όλα στις εκλογές είτε αυτές είναι αυτοδιοικητικές είτε βουλευτικές. Όμως δεν είναι εκ των προτέρων, ή πάντα, εξασφαλισμένη η δημοκρατικότητα και η ελευθερία αυτής της συμμετοχής. Γιατί όταν δεν διασφαλίζεται η ελεύθερη έκφραση της βούλησης του πολίτη, όταν ο ψηφοφόρος χειραγωγείται μέσω εκβιαστικών διλημμάτων ή η ψήφος υφαρπάζεται μέσω του πελατειακού συστήματος, τότε η αποχή δεν είναι απολιτική. Αν μάλιστα όπως σημειώνει ο πρώην σύμβουλος του Μπιλ Κλίντον, Λέστερ Θόροου, η ψήφος πλέον εξαγοράζεται από μία ολιγαρχία, τότε η αποχή μπορεί να είναι και μία μορφή αντίστασης. Άλλως πως, το εκλογικό σώμα είναι ένα «σώμα» άμεσα βυθισμένο στο πολιτικό πεδίο όπου οι σχέσεις εξουσίας ασκούν πάνω του μια άμεση επιρροή καθώς το περικυκλώνουν, το σημαδεύουν, το χειραγωγούν, το βασανίζουν, το εξαναγκάζουν, το υποχρεώνουν σε τελετουργίες, απαιτούν από αυτό κάποια σημάδια, το «ναι» και το «όχι» του. Κι όταν μέρος αυτού του «σώματος» αποδρά δια της αποχής, όταν διαφεύγει της επιχείρησης ελέγχου μίας «βιο-εξουσίας», μιας εξουσίας που πλέον δεν σκοτώνει αλλά περικυκλώνει τη ζωή από άκρη σ’ άκρη, ελέγχοντας αυστηρά τις επιθυμίες, τότε λέμε πως αυτό είναι μία μορφή έλλογης αντίστασης. Και η δημοκρατία υφίσταται και ενυδατώνεται μέσω αυτής της αντίστασης. Γι’ αυτό ήταν τουλάχιστον ατυχής η μομφή του προέδρου της Δημοκρατίας Κάρολου Παπούλια εναντίον των «πολιτών του καναπέ». Γιατί η αποχή μπορεί να είναι ένα μεγάλο «όχι» στη μεταδημοκρατία, τη δημοκρατία ως προσομοίωση, την ολιγαρχία με δημοκρατική μάσκα, όπου βιομήχανοι, εταιρείες τύπου Ζίμενς και πολιτικοί διαπραγματεύονται τα πακέτα των ψήφων των δεύτερης κατηγορίας πολιτών, των εργαζομένων. Αλλά και ένα μεγάλο «ναι» στην ανεύρετη σήμερα δημοκρατία, εκείνη τη δημοκρατία όπου η ψήφος συνιστά πραγματικά έκφραση της πολιτικής βούλησης και όχι αντικείμενο αγοραπωλησίας για μία θέση στο Δημόσιο.
Για ποια τάχα συμμετοχή μιλάμε όταν ο πολιτικός πολιτισμός του ισχύοντος πολιτικού συστήματος αποερημώνει το δημόσιο χώρο, δημιουργώντας την ψευδαίσθηση της προσωπικής παρουσίας στα κέντρα εξουσίας ενώ επί της ουσίας ακυρώνει τη διεκδίκηση επιρροής σ’ αυτά; Ποια συμμετοχή απαιτούσε το εκβιαστικό δίλημμα «ψηφίστε τους δικούς μου υποψηφίους αλλιώς πάμε σε εκλογές»; Ο πολίτης δεν μπορεί να είναι πολίτης αλά καρτ, ούτε ένας πολίτης-θεατρίνος. Γι’ αυτό απέχει. Απέχει επίσης γιατί όπως έλεγε ο Όργουελ για τους Βρετανούς πολιτικούς, «όταν πεινάγαμε και πείναγαν κι αυτοί το αντέχαμε· όταν εκείνοι καλοπερνούσαν κι εμείς πεινάγαμε, τότε η πείνα μας ήταν ανυπόφορη»! Σ’ αυτή την απλή περιγραφή υπάρχει ολόκληρη η ουσία της σημερινής κρίσης της πολιτικής και της δημοκρατίας καθώς και της γενικευμένης δυσαρέσκειας των πολιτών.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου