Αλληλεγγύη

Οι Ιρλανδοί αντιστέκονται. Το 57% των πολιτών της χώρας αυτής επιθυμεί τη «στάση πληρωμών» και όχι την υπαγωγή στο Μνημόνιο. Στην Ελλάδα, όμως, δεν κουνιέται φύλλο. Η ΓΣΕΕ και η ΑΔΕΔΥ καθεύδουν. Μόνο τώρα που απειλείται ο σκληρός πυρήνας των οπαδών και των συνδικαλιστών του κυβερνώντος κόμματος στις ΔΕΚΟ ενδέχεται να «ανάψουν τα αίματα». Οι εκπρόσωποι των εργαζομένων είναι από καιρό εξωνημένοι είτε λόγω στενών συμφερόντων είτε λόγω κομματισμού. Γι’ αυτό κανείς δεν ταράζεται από τις απολύσεις και την άγρια ανεργία, και πάνω απ’ όλα από την κατάργηση των συλλογικών συμβάσεων. Η αλληλεγγύη έχει χαθεί προ πολλού μέσα σε μια υπερ-ατομικιστική κουλτούρα.
Γι’ αυτό η σημερινή κρίση δεν είναι μόνο κρίση οικονομικής διαχείρισης αλλά και μία πολιτική, κοινωνική και πολιτιστική κρίση της κοινωνίας και του Έλληνα ανθρώπου. Απέναντι, άραγε, σ’ αυτόν τον πολιτισμό του υπερεγωτισμού και του ακραίου ναρκισσισμού δεν υπάρχει καμία αμφισβήτηση; Κι όμως από κορφή σε κορφή αρχίζουν να ανάβουν οι φρυκτωρίες. Η Μαρία στον Κολωνό κάνει μάθημα σε μετανάστες. Ο Σταμάτης και άλλοι καθηγητές στον Ταύρο έκαναν δική τους υπόθεση το γεγονός ότι η μάνα ενός μαθητή τους απολύθηκε. Η μάνα ενός μαθητή τους είναι άνεργη και σκέφτονται εκτός από τη διεκδικητική προσπάθεια για τη διασφάλιση της εργασίας της, να ξεκινήσουν και δωρεάν ενισχυτική διδασκαλία για τα παιδιά των ανέργων. Μόνο που δεν θέλουν αυτό να μοιάζει φιλανθρωπία που εξευτελίζει τον δέκτη, ακυρώνοντας τη διεκδίκηση του δικαιώματος στην εργασία και τη δωρεάν μόρφωση. Γι’ αυτό θέλουν να βρουν τρόπους ώστε η αλληλεγγύη τους να είναι αγωνιζόμενη, συμβατή με την ανθρωπιά και την αξιοπρέπεια. Μερικές φορές, η αλληλέγγυα δράση ακυρώνεται από το φόβο της διαφθοράς που ασκεί η φιλανθρωπία. Όμως, δεν υπάρχει μεγαλύτερη διαφθορά από ένα που δεν έχει να φάει, από κάποιον που δεν έχει να πάει φαγητό στα παιδιά του, ή να τους παράσχει τα αναγκαία για τη μόρφωση τους. Τελικά, οι νεκροί, συμβολικά ή πραγματικά, είναι αδύνατο να διεκδικήσουν. Και η φιλανθρωπία είναι αλληλεγγύη όταν το Εγώ δεν αφομοιώνει τον ευεργετούμενο Άλλο, αλλά του δίνεται, γίνεται ο Άλλος. Γι’ αυτό ο Ρεμπώ έλεγε «Εγώ είναι ο άλλος» και όχι «είμαι». Με άλλα λόγια, ο Άλλος εδώ δεν αντιμετωπίζεται σαν αντικείμενο αλλά σαν υποκείμενο. Συνεπώς, εδώ έχουμε μία διι-υποκειμενικότητα, όπως στις μη εξουσιαστικές σχέσεις. Αυτό δεν σημαίνει ότι το Εγώ δεν υπάρχει, αλλά υπάρχει με τον τρόπο που το όρισαν ο Καντ και ο Ρουσσώ, μαζί με τους ιδεαλιστές της Διακήρυξης των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Αντίθετα, δεν ισχύει ο ατομικισμός ως στενός ωφελισμός, όπως ο ωφελιμιστικός εγωισμός του Σπένσερ και των οικονομιστών, ή όπως η αιμοβόρα «εγωιστική λατρεία του εαυτού» του Χομπς.