Περί ενοχής

Ενοχή γιατί; Ποιους νόμους, ιερούς και κοσμικούς, ποιους κοινωνικούς και πολιτικούς θεσμούς παραβιάσαμε; Ποιο παιγνίδι «ευχαρίστησης-ενοχής» παίξαμε, τι ευχαριστηθήκαμε και δεν το αντιληφθήκαμε; Και να τώρα ευνούχοι και καταθλιπτικοί. Ποιος ευνούχισε και τι προκάλεσε τη μελαγχολία ενός ολόκληρου λαού; Η κατάθλιψη προκύπτει όταν κάποιος δεν έχει ούτε το σώμα ούτε τη ζωή που θα επιθυμούσε, όταν κατοικεί ένα ον που οι άλλοι(οι ξένοι εν προκειμένω) περιφρονούν. Αυτή η περιφρόνηση επιστρέφει και ενδοβάλλεται, καθιστάμενη αυτοπεριφρόνηση και συνεπώς ενοχή. Τότε η μελαγχολία δανείζεται τα χαρακτηριστικά του πένθους για τον χαμένο παράδεισο, για την αβάσταχτη επιθυμία του.
Το κυβερνών κόμμα σε συνδυασμό με τα μέσα ενημέρωσης και τους διαμορφωτές της κοινής γνώμης δημιουργεί ενοχές με βάση διλήμματα που διαμορφώνονται στη βάση της μανιχαϊστικής έννοιας του «καλού και του κακού». Σ’ αυτή τη λογική ήταν η απόφανση Πάγκαλου ότι «όλοι τα φάγαμε», ή ότι ζούσαμε με δανεικά και, πάντως, πάνω από τις δυνατότητές μας. Συνεπώς, ακόμη και οι συνταξιούχοι των 300 ευρώ ή η γενιά των 740 ευρώ είναι «κακοί» και ένοχοι. Σ’ αυτή την κατεύθυνση κινήθηκε η ηγεσία της ΓΣΕΕ, ευνουχίζοντας το εργατικό κίνημα. Στην ίδια κατεύθυνση και ο πρωθυπουργός, ο οποίος επιχειρεί σήμερα, αφού ψήφισε το νόμο-έκτρωμα για τον εργασιακό μεσαίωνα, να εκθέσει ως δήθεν ανεύθυνους και… κακούς τους ηγέτες της αντιπολίτευσης, που αρνούνται τη συναίνεση. Αλλά για ποια συναίνεση μιλάει ο κ. Παπανδρέου; Για μία κατ’ ευφημισμό συναίνεση, η οποία στην πραγματικότητα είναι συνενοχή, όχι με την έννοια της ενοχής αλλά της συναυτουργίας.
Και για να επιστρέψουμε στην ερμηνεία της μη αντίδρασης των εργαζομένων, η κυβέρνηση καλλιέργησε την ενοχή σ’ έναν ολόκληρο λαό, όχι μόνο με την πολιτική του χειρότερου, που είχε εφαρμόσει και η Μ. Θάτσερ στην απεργία των ανθρακωρύχων, αλλά και με την επιβολή του φαντασιακού σχήματος ότι όλοι αμαρτήσαμε-κι όχι μόνο τα λαμόγια από το χρηματιστήριο και εντεύθεν-, παραβαίνοντας το νεοφιλευθερισμό, ονειρευόμενοι ένα κοινωνικά δίκαιο μέλλον, και γι’ αυτό όλοι πρέπει να τιμωρηθούμε. Μόνο που η τιμωρία αφορά μόνο τους «κάτω», τους εργαζόμενους και τους συνταξιούχους, οι οποίοι τρομοκρατημένοι από τη «θεία οργή» της αγίας τριάδος(τρόικας) και με το ασυνείδητο απολιθωμένο υπομένουν παθητικά. Όμως, όλα λειτουργούν σαν τον «σωρίτη» και αρκεί μια αφορμή, μια σταγόνα για να ξεχειλίσει το ποτήρι.