Υπάρχει κι άλλος δρόμος

Πέντε χρόνια οικονομικής κρίσης συμπληρώνονται από το 2008. Τρία χρόνια άγριας λιτότητας, περικοπής μισθών, συντάξεων και πρωτοφανούς ανεργίας για την Ελλάδα. Και όλα αυτά τη στιγμή κατά την οποία τα στελέχη του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, του υπερτλαντικού μέρους της τρόικας που επέβαλαν τη σημερινή συνταγή εξόδου από την κρίση μιλούν για λάθος διάγνωση και, συνεπώς, λανθασμένη θεραπεία στην περίπτωση της χώρας μας. Παρόλα αυτά συνεχίζεται η ίδια περιοριστική πολιτική, καθώς τα άλλα δύο σκέλη της τρόικας, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και η ΕΕ(δηλαδή η Γερμανία), εμμένουν σ’ αυτή, θεωρώντας την ως τη μόνη οδό εξόδου από την κρίση. Κι όμως, όπως δείχνει το παράδειγμα της Ισλανδίας, υπάρχει κι άλλος δρόμος. «Πετύχαμε επειδή δεν ακολουθήσαμε τις ευρωσυνταγές» δηλώνει στη Deutsche Welle ο πρόεδρος της χώρας αυτής Ολ. Γκρίμσον. Για την ακρίβεια, «Αφήσαμε τις τράπεζες να χρεοκοπήσουν. Διερωτήθηκα πολλές φορές γιατί να αντιμετωπίζουμε τις τράπεζες σαν να είναι οι Άγιοι Τόποι της οικονομίας. Τι είναι αυτό που ξεχωρίζει τις τράπεζες από άλλες επιχειρήσεις;», αναφέρει ο Γκρίμσον. Βέβαια δεν έχουν όλοι την ίδια αντίληψη με τον πρόεδρο της Ισλανδίας. Ο πρόεδρος, φερ’ ειπείν, της Εθνικής Τράπεζας Γ. Ζανιάς δηλώνει πως «Η καρδιά της ανάπτυξης χτυπά στις τράπεζες»! Ναι, αρκεί η τράπεζες να μην λειτουργούν σε βάρος των πολιτών, αφού για την ανακεφαλαιοποίησή τους απαιτείται ένα δυσβάσταχτο δάνειο πολλών δεκάδων δις ευρώ, το οποίο πέραν των άλλων αυξάνει και το δημόσιο χρέος. Ομοίως, οι τράπεζες οφείλουν να λειτουργούν με το «βλέμμα» στην ανάπτυξη της πραγματικής οικονομίας και όχι να έχουν ως στόχο τη χειραγώγηση των μέσων μαζικής ενημέρωσης και της πολιτικής. Αναφέρομαι στα «θαλασσοδάνεια» που παρέχονται σε εφημερίδες και τηλεοπτικούς σταθμούς, ακόμα και σε πολιτικούς σχηματισμούς με βάση τα λεγόμενα «εξωτραπεζικά κριτήρια». Δυστυχώς, αυτός ο αθέμιτος ανταγωνισμός, ο οποίος δεν έχει σχέση ούτε με την ανάπτυξη ούτε με την αντικειμενική πληροφόρηση ούτε και με τη δημοκρατία, συνεχίζεται. Το χρεοκοπημένο σύστημα της διαπλοκής, με άλλα λόγια, εξακολουθεί να υφίσταται. Γι’ αυτό η έξοδος της Ελλάδας από την κρίση παραπέμπει στο μετέωρο βήμα του πελαργού. Αντιθέτως, οι Ισλανδοί αντιμετώπισαν με εντελώς διαφορετικό τρόπο την κρίση τους σε σχέση με τις χώρες της Ευρωζώνης. «Κατ’ αρχήν διαπιστώσαμε νωρίς πως δεν πρόκειται μόνο για μια χρηματοπιστωτική και οικονομική κρίση, αλλά για μια βαθιά πολιτική και κοινωνική κρίση. Και αυτό μας οδήγησε σε μεταρρυθμίσεις στα εν λόγω πεδία», λέει ο πρόεδρος Γκρίμσον στην DW. «Επιδιώξαμε, όπως επισημαίνει, να αποδώσουμε δικαιοσύνη και παράλληλα να αλλάξουμε τους μηχανισμούς λήψης αποφάσεων». Έτσι, πάντα σύμφωνα με τον Ισλανδό πρόεδρο, οι τράπεζες αντιμετωπίστηκαν σαν «μεγάλες ιδιωτικές επιχειρήσεις που όταν διαπράττουν μεγάλα λάθη θα πρέπει να χρεοκοπούν. Σε διαφορετική περίπτωση τους δημιουργούμε την εντύπωση πως μπορούν να παίρνουν μεγάλα ρίσκα χωρίς ευθύνη. Όταν έχουν επιτυχία να σημειώνουν μεγάλα κέρδη και όταν αποτυγχάνουν να καλείται ο φορολογούμενος να πληρώσει το λογαριασμό»(σ.σ. τη χρεοκοπία των τραπεζών ζητούσαν πολλοί και στις ΗΠΑ όταν πρωτοξέσπασε η κρίση)! Η επίθεση που δέχτηκε από την ΕΕ και τους παγκόσμιους χρηματοπιστωτικούς θεσμούς η Ισλανδία ήταν τεράστια. Αλλά η χώρα ακολούθησε το δικό της δρόμο και πέτυχε. Πολλοί είπαν πως αυτό συνέβη γιατί είχε δικό της νόμισμα, το οποίο υποτίμησε. Αυτό ήταν σημαντικό, αλλά δεν έφθανε, υποστηρίζει ο Γκρίμσον. «Στηρίξαμε το σύστημα προνοίας. Δώσαμε τη δυνατότητα στους πολίτες να συμμετάσχουν στις πολιτικές και κοινωνικές μεταρρυθμίσεις» και προπάντων «αφήσαμε τις τράπεζες να χρεοκοπήσουν, διευκρινίζει ο Ισλανδός πρόεδρος, εκτιμώντας πως η ισλανδική εμπειρία μπορεί να λειτουργήσει ως «εγερτήριο κάλεσμα» και για άλλους.