Σενάρια εξόδου από την κρίση

Η αντιμετώπιση της ύφεσης βρίσκεται στην ενίσχυσης της ζήτησης δηλώνει ο νομπελίστας οικονομολόγος Πωλ Κρούγκμαν. Αλλά ενίσχυση της ζήτησης σημαίνει αύξηση της αγοραστικής δύναμης των καταναλωτών είτε με αυξήσεις μισθών είτε με φορολογικά κίνητρα(απαλλαγές), είτε με μειώσεις των τιμών των αγαθών. Τι συμβαίνει, όμως, στην Ελλάδα και στον ευρωπαϊκό νότο εν γένει; Άγρια λιτότητα, περικοπές μισθών και συντάξεων, περικοπή των φορολογικών απαλλαγών, πρωτοφανής δηλαδή μείωση της αγοραστικής δύναμης και τεράστια ανεργία. Γιατί η εμμονή σ’ αυτή τη συνταγή; Γιατί κάποιοι ωφελούνται. Στην ευρωζώνη από το υπερτιμημένο ευρώ ωφελείται κυρίως η Γερμανία, καθώς οι εξαγωγές της είναι ακριβές. Έτσι, το εμπορικό πλεόνασμα της Γερμανίας είναι το εμπορικό έλλειμμα της Ελλάδας. Συνεπώς, ένα από τα μεγάλα προβλήματα της ευρωζώνης είναι τα αντιτιθέμενα συμφέροντα του βορρά και του νότου. Η Γερμανία θέλει ισχυρό ευρώ, ενώ η Ελλάδα θα ήθελε μία υποτίμησή του ώστε να μπορούν να ενισχυθούν οι όποιες εξαγωγές και πρωτίστως ο τουρισμός της. Πως μπορούν να συγκερασθούν οι αντιθέσεις; Οι προτάσεις είναι τρεις: Η πρώτη μιλάει για έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ. Όμως, ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα προκαλούσε μία επιδείνωση και μία φυγή προς τα μπρος της Ισπανίας, της Ιταλίας και της Πορτογαλίας, επιφέροντας την κατάρρευση του ευρώ. Η δεύτερη πρόταση αναφέρεται στην έξοδο από το ευρώ της Γερμανίας. Κι αυτό θα δημιουργούσε την ίδια και ίσως μεγαλύτερη κατάρρευση όλων, συμπεριλαμβανομένης και της Γερμανίας. Η τρίτη, τέλος, πρόταση μιλάει για τη δημιουργία δύο νομισματικών ζωνών, το ευρώ του βορρά και το ευρώ των χωρών του νότου, που θα συνδυασθεί με μία πολιτική ενοποίηση(ομοσπονδιοποίηση) της ΕΕ και την προσπάθεια ομογενοποίησης(σύγκλησης) των οικονομιών. Για να συμβεί, όμως, η οικονομική σύγκληση απαιτείται μεγαλύτερη στήριξη στις υπερχρεωμένες χώρες από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, δηλώνει ο Κρούγκμαν. Όμως η Γερμανία επιμένει να λειτουργεί αρνητικά σ’ ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Πολύ περισσότερο που το πλαφόν της βοήθειας την οποία μπορεί να παράσχει έχει νομοθετικά περιορισθεί στα 190 δις ευρώ. Συνεπώς, εξακολουθεί να επικρατεί ο εθνικός εγωισμός, η εθνική λογική αντί της ευρωπαϊκής. Γι’ αυτό, αντί να έχουμε μία νέα ευρωπαϊκή ισορροπία, η οικονομική κρίση θα συνεχίσει να μετακυλύεται προς τις αδύνατες χώρες του ευρωπαϊκού νότου. Η ίδια πολιτική, βέβαια, ακολουθείται και από τις ΗΠΑ που μετακυλύει στην περιφέρεια και δη στην Ευρώπη τη δική της κρίση. Επίσης, πέραν του εθνικού συμφέροντος υπάρχει και το συμφέρον του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου, δηλαδή των τραπεζών, οι οποίες αφού απορρόφησαν το κρατικό χρήμα, εξακολουθούν να δρουν «πειρατικά», αδιαφορώντας για την ύφεση, για την πραγματική οικονομία, για τις κοινωνίες και τους ανθρώπους. Όμως, η ύφεση συνεχίζεται, επηρεάζοντας και τις τράπεζες. Αλλά το μεγάλο πρόβλημα είναι οι κοινωνίες που βρίσκονται ένα βήμα πριν από την έκρηξη. Αυτό δεν είναι δική μας διαπίστωση, αλλά του ίδιου του ΟΟΣΑ. Όσο για την Ελλάδα, ας κρατήσουμε τα λόγια του Πωλ Κρούγκμαν, ότι δηλαδή οι μικρές χώρες δεν μπορούν να ξεπεράσουν την κρίση παρά μόνο ως τμήματα ενός ισχυρότερου οικονομικού συνόλου.