Αντικανίβαλοι

Έχει όρια ο καπιταλισμός; Έχει όρια η επιδίωξη του μέγιστου οφέλους; Όχι. Είναι, σήμερα, δυνατή η θέσπιση κανόνων που να θέτουν «όρια στην απληστία» (Πωλ Κρούγκμαν); Είναι πιθανή η επιστροφή στον Κέυνς; Όχι. Το χρηματοπιστωτικό σύστημα έχει αναπτυχθεί με τέτοιο τρόπο που δεν επιδέχεται σκόπιμη, διορθωτική παρέμβαση καθώς λειτουργεί πλέον όχι σχετικά αλλά εντελώς αυτόνομα. Εν προκειμένω ισχύει το σύνδρομο του σκορπιού. Ο γάιδαρος (οι «κάτω») έχει χαθεί, το ενδιαφέρον επικεντρώνεται μόνο στη διάσωση του σκορπιού με σωσίβια «ζεστού χρήματος». Με άλλα λόγια, τόσο ο Στίγκλιτς όσο και ο Κρούγκμαν δεν αμφισβητούν το σύστημα, αλλά τη λαιμαργία του! Η κατάσταση, όμως, είναι τέτοια που ο αφόρητα «παχυνθείς» νεοφιλελεύθερος καπιταλισμός αλλά και ο φιλελεύθερος καπιταλισμός δεν μπορούν να υπάρξουν με λιγότερο «φαγητό». Συνεπώς, τα 700 δις δολάρια δεν αρκούν. Το προκλητικότερο, όμως, όλων είναι ο κυνισμός με τον οποίο η Ουάσινγκτον και οι Βρυξέλλες αντιμετωπίζουν τους «κάτω». Τη στιγμή που κλείνουν τα μάτια στην εξαγορά ή τη χρηματοδότηση των τραπεζών, απαγορεύουν την εγγύηση των καταθέσεων ως αντιβαίνουσα στη… νομοθεσία. Υποκρισία και αίσχος. Αλλά βρίσκουν και τα κάνουν, καθώς οι «κάτω» έχουν εμποτιστεί από την ιδεοληπτική πίστη ότι είναι εν δυνάμει κανίβαλοι («πάνω»). «Παλιότερα, η επίκληση της καριέρας ήταν ντροπή», μου λέει η άνεργη συνάδελφος Ελένη Λεοντίτση, στην άτονη και ευάριθμη συγκέντρωση των εργαζόμενων στα ΜΜΕ, «τώρα αρκεί για να νομιμοποιήσει κάθε αντισυναδελφική ενέργεια και κάθε υποτέλεια».
Όλοι σχεδόν έχουμε αποδεχθεί ως μέγιστη αρχή που κινεί και κανοναρχεί τον άνθρωπο και τον κόσμο την Αγορά, το εμπόρευμα. Όσοι πηγαίνουν κόντρα στο ρεύμα έχουν εξοστρακισθεί. Τα πρότυπα είναι όσοι ταυτίζονται και υπηρετούν τα αισθητικά, τα οικονομικά, τα ειδησεογραφικά και τα πολιτικά ιερατεία. Ο κανιβαλισμός λογίζεται απ’ όλους ως η πιο πραγματική πραγματικότητα, ενώ η ιδέα του ανθρώπου που σέβεται τον άλλον απολακτίζεται ως επιζήμια και γραφική ιδεοληψία. Ή κανίβαλος ή τίποτα. Δυστυχώς, την ώρα της κρίσης των κανιβάλων, οι αντικανίβαλοι αδυνατούν να προβάλουν την «… ανάδυση καινοφανών και απρόβλεπτων μορφών βίου και αυτοπραγμάτωσης....» (Μπερλίν).