Κρούγκμαν

Ο Πωλ Κρούγκμαν, ένας από τους πλέον γνωστούς αμερικανούς οικονομολόγους (σύμβουλος του Κλίντον και υποστηρικτής του Ομπάμα), βραβεύθηκε με το φετινό Νόμπελ Οικονομίας. Ποιες είναι οι απόψεις του Κρούγκμαν για τη σημερινή Αμερική; «Η Αμερική πριν από το Νιου Ντηλ –όπως και τώρα η Αμερική των αρχών του 21ου αιώνα- ήταν μια χώρα ακραίας ανισότητας στους τομείς του πλούτου και της ισχύος. Μια χώρα όπου ένα κατ’ όνομα δημοκρατικό πολιτικό σύστημα δεν αντιπροσώπευε τα οικονομικά συμφέροντα της πλειονότητας(σ.σ. άρα αντιπροσωπεύει μια ελάχιστη μειοψηφία)…» αλλά διαιρούσε τους Αμερικανούς με βάση φυλετικά, εθνοτικά ή θρησκευτικά γνωρίσματα. Ο Κρούγκμαν δεν εξηγεί με ποιο τρόπο μία μειοψηφία (των δημοκρατικών συμπεριλαμβανομένων) καταφέρνει τη «διαίρεση των κάτω» σε μεγάλο βάθος ιστορικού χρόνου με ένα επεξεργασμένο και θεσμοποιημένο σύστημα συμπεριλήψεων και αποκλεισμών καθώς και μιας σειράς από «πολιτισμικούς κώδικες» (ιδεολογία). Γι’ αυτί η ανάλυσή του παρουσιάζει κενά. Η εξήγηση δηλαδή ότι η ανατροπή της «μεγάλης συμπίεσης» (Νιου Ντηλ) και η επάνοδος στην «επίχρυση» εποχή των μεγάλων ανισοτήτων, όταν αποδίδεται μόνο στον εσωτερικό συσχετισμό πολιτικών δυνάμεων που άλλαξε λόγω της διάλυσης των συνδικάτων, είναι ελλιπής. Τι προτείνει σήμερα ο Κρούγκμαν; Ο Κρούγκμαν προσπαθεί (ακολουθώντας μάλλον τη θεσμική οικονομική σχολή και τον Γκαλμπρέηθ) να συνδέσει την οικονομική «σχετική ισότητα» με τη δημοκρατία και την ανισότητα με την άρνησή της. Άρα προοδευτικός πολιτικά κατά τη γνώμη του είναι αυτός που επιθυμεί την «ισότητα», ήτοι την αναλογική φορολογία των πλουσίων (του 1%!). Μόνο που ο οικονομολόγος δεν κάνει τη διάκριση μεταξύ οικονομικής και «συμβολικής ανισότητας». Διότι η οικονομική ανισότητα μπορεί να γίνει ανεκτή όταν υπάρχει η συμβολική σχετική ισότητα(π.χ. μέσω ενός δανεικού σπιτιού). Συνεπώς, το «όριο της οργής»(Ο Κρ. αναφέρεται στο «θάνατο της οργής») είναι εκεί που πλήττεται η συμβολική ισότητα (ξεσπίτωμα), όταν η εικόνα των «κάτω» και πολύ περισσότερο των «μεσαίων» κομματιάζεται, οδηγώντας στην τρέλα και τις αυτοκτονίες. Αλλά αν αξίζει ο Κρούγκμαν, είναι γιατί «ξεσκίζει» το μύθο της «αόρατης χείρας» (μύθος της Αγοράς).