Η μιλιά της βουβαμάρας

Δύο φοιτητές πέθαναν και άλλοι τρεις βρίσκονται σε κρίσιμη κατάσταση στη Λάρισα. Έβαλαν μέσα στο δωμάτιο ένα αυτοσχέδιο μαγκάλι για να ζεσταθούν γιατί «δεν είχαν χρήματα να βάλουν πετρέλαιο» είπε η σπιτονοικοκυρά τους. «Επιπολαιότητα» των παιδιών σχολιάζει ο ένας τηλεπαρουσιαστής. «Όποιος συνδέει τους θανάτους με την τιμή του πετρελαίου είναι εμμονικός» λέει ο άλλος. Με κάθε τρόπο δεν πρέπει να συνδεθούν οι τραγικοί θάνατοι με τη φτώχεια και τη δυστυχία που περνούν οι ελληνικές οικογένειες. Η συγκίνηση πρέπει να αποπροσανατολιστεί. Το συμβάν ήταν δήθεν τυχαίο, μια στιγμή επιπολαιότητας! Κι όμως η… εμμονική ιδιοκτήτρια του σπιτιού επιμένει πως οι φοιτητές δεν είχαν χρήματα για πετρέλαιο. Κι όμως η ανεργία στην Ευρώπη σπάει κόκαλα, ενώ στην Ελλάδα και στην Ισπανία τσακίζει ζωές. Κανένα τηλεοπτικό κανάλι δεν πρόβαλε την αυτοκτονία του εμπόρου ρούχων στη Δράμα. Αλλά τα μαύρα γεγονότα δεν μπορούν να αποκρυβούν. Γι’ αυτό επιχειρούν να διαστρέψουν την αιτία τους. Και θυμάμαι τον Νόρμαν Μέηλερ όταν έλεγε ότι «σκέφτομαι… αυτή τη λαίμαργη δημοκρατία που κατέψυξε το φαΐ της προτού το κάψει... αυτή τη σαδιστικά επαναστατημένη δημοκρατία που τις άρεσαν τα πέτσινα, τα σαδομαζοχιστικά... κάλλιστα χρειαζόταν την τηλεόραση - είμαι εδώ για να σε νεκρώσω, το χρειάζεσαι!». Και η τηλεόραση στην Ελλάδα σήμερα επιχειρεί το τεράστιο έργο της απονέκρωσης της συνείδησης και της συναίσθησης του κόσμου. Ναι, η τηλεόραση είναι εδώ για να μας αποπροσανατολίζει, να μας τρομοκρατεί και να μας «νεκρώνει». Γι’ αυτό θεωρήθηκε σκόπιμο να παραμένει στο ιδιότυπο ημιπαράνομο καθεστώς της, να χρωστάει τεράστια ποσά στο δημόσιο και στα ασφαλιστικά ταμεία και να αναστέλλονται οι φόροι της, όπως το 20% επί των τηλεοπτικών διαφημίσεων. Η τηλεόραση διχοτομεί απόλυτα τη φαντασία, που χάνει τις αποχρώσεις, παύοντας να είναι φαντασία. Απομένει έτσι μόνο ο δαιμονισμός, που είναι «η μιλιά της βουβαμάρας»(Κίκεργκωρ), του αποβλακωμένου και χειραγωγημένου ιδιώτη, αυτού που θα βρει, τελικά, καταφύγιο στις αγκάλες του φασισμού και της Χρυσής Αυγής. Γι’ αυτό η σημερινή κρίση δεν είναι μόνο οικονομική αλλά και μία πολιτική κρίση. Είναι ανθρωπιστική και πολιτιστική κρίση της κοινωνίας και του Έλληνα ανθρώπου, η οποία αναπαράγεται από τους θεσμούς επικοινωνίας, στην προσπάθεια να διατηρηθεί το status quo. Απέναντι, άραγε, στον πολιτισμό του υπερεγωτισμού και του ακραίου ναρκισσισμού, σ’ αυτή τη χρεοκοπία της ανθρωπιάς δεν υπάρχει εναλλακτική; Κι όμως υπάρχει. Ο Σταμάτης και άλλοι καθηγητές στον Ταύρο έκαναν δική τους υπόθεση το γεγονός ότι η μάνα ενός μαθητή τους απολύθηκε. Η μάνα ενός μαθητή τους είναι άνεργη και σκέφτονται εκτός από τη διεκδικητική προσπάθεια για τη διασφάλιση της εργασίας της, να ξεκινήσουν και δωρεάν ενισχυτική διδασκαλία για τα παιδιά των ανέργων. Μόνο που δεν θέλουν αυτό να μοιάζει φιλανθρωπία που εξευτελίζει τον δέκτη, ακυρώνοντας τη διεκδίκηση του δικαιώματος στην εργασία και τη δωρεάν μόρφωση. Γι’ αυτό θέλουν να βρουν τρόπους ώστε η αλληλεγγύη τους να είναι αγωνιζόμενη, συμβατή με την αξιοπρέπεια. Μερικές φορές, η αλληλέγγυα δράση ακυρώνεται από το φόβο της διαφθοράς που ασκεί η φιλανθρωπία. Και η φιλανθρωπία είναι αλληλεγγύη μόνο όταν το Εγώ δεν αφομοιώνει τον ευεργετούμενο Άλλο, αλλά του δίνεται, γίνεται ο Άλλος. Αυτό δεν σημαίνει ότι το Εγώ δεν υπάρχει, αλλά υπάρχει με τον τρόπο που το όρισαν οι ιδεαλιστές της Διακήρυξης των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Αντίθετα, δεν ισχύει ο ατομικισμός ως στενός ωφελισμός, όπως ο ωφελιμιστικός εγωισμός του Σπένσερ και των οικονομιστών, ή όπως η αιμοβόρα «εγωιστική λατρεία του εαυτού» του Χομπς.