Η πανουργία της ιστορίας

Το Τμήμα Λαϊκής και Παραδοσιακής Μουσικής του ΤΕΙ Ηπείρου είναι μοναδικό ως προς το αντικείμενο σπουδών σε όλη την Ελλάδα, μου επισημαίνει ο Κωνσταντίνος, που είναι φοιτητής εκεί. Ε, και; Το νεοφιλελεύθερο αγοραίο «μαχαίρι» δεν έχει καμία σχέση με τον πολιτισμό και τα όνειρα των νέων, δεν έχει κανένα ενδιαφέρον για τα συναισθήματα και την «ψυχή». Τα πάντα κρίνονται και αξιολογούνται με βάση το χρήμα. Υπ’ αυτή την οπτική, πολιτικοί και τεχνοκράτες πιστεύουν με σθένος ότι κάνουν το χρέος τους, ότι έχουν δίκιο. Θα πρέπει να τους πείσουμε ότι κάνουν λάθος. Μόνο που ενίοτε αυτό είναι αδύνατο, καθώς ακόμη και τα γεγονότα αδυνατούν να πείσουν, όπως συνέβη, χθες, με τον εκπρόσωπο της Ελληνικής Αστυνομίας. Τι κι αν υπήρχαν τραυματισμοί και λιποθυμίες από τα δακρυγόνα των ΜΑΤ στο σχολείο της Ιερισσού, εκείνος επέμενε με απόλυτο τρόπο ότι αυτοί δεν υπήρξαν ποτέ. Αλλά εκτός από την αχρειότητα του ψεύδους και τους μαύρους καπνούς που πνίγουν όχι μόνο τα πνευμόνια αλλά και τις ψυχές των παιδιών, υπάρχουν και οι «λευκοί» καπνοί! Μιλώ για το χθεσινό «τσίκνισμα» των φτωχών σε ολόκληρη την Ελλάδα. Για τα τη θαυμάσια ιδέα των κρεοπωλών να ψήσουν και να μοιράσουν κρέας, δημιουργώντας αυτό που είναι η γιορτή, δηλαδή μια θυσία του περίσσιου που σώζει από τη βία της συσσώρευσης. Ύστερα, ξανά στις άγονες και εκ του ασφαλούς συγκρούσεις στη Βουλή με ύβρεις για το θάνατο των δύο φοιτητών της Λάρισας. Πολιτικοί που τρομοκρατούν, χωρίς επαφή με την τραγική πραγματικότητα, που βιώνουν οι περισσότεροι Έλληνες. «Πρόσωπα του τρόμου» κι αυτοί, όπως και ο Όλι Ρεν σύμφωνα με τον Πωλ Κρούγκμαν. Αυτοί είναι οι μεγάλοι θεσμικοί τρομοκράτες, για όσους επιμένουν να αντιμετωπίζουν μονοδιάστατα τη βία. Αλλά απέναντι στα πρόσωπα του τρόμου που καθηλώνουν, υπάρχουν και τα πρόσωπα που εμπνέουν και κινητοποιούν. Ένας απ’ αυτούς κηδεύεται σήμερα στη λατινική Αμερική. Παραδόξως, όμως, αυτοί που συμμετέχουν στο ξόδι του ή που μιλούσαν προχθές στο Μέγαρο Μουσικής δεν πιστεύουν στις μεγάλες προσωπικότητες, θεωρώντας ότι την ιστορία την γράφουν οι λαοί. Αυτούς θα μεμφόταν σήμερα, αν ζούσε, ο Χέγκελ μαζί με τους ψυχολόγους-ιστοριογράφους, εκείνους τους χαιρέκακους Θερσίτες που έχουν ιδιαίτερη αδυναμία στην παρατήρηση των μεγάλων, ιστορικών μορφών ως ιδιωτικών προσώπων, υποβιβασμένων στα μέτρα της δικής τους μετριότητας. «Για τον καμαριέρη δεν υπάρχουν ήρωες» λέει μια γερμανική παροιμία και ο Χέγκελ προσθέτει, «όχι επειδή ο ήρωας δεν είναι ήρωας, αλλά επειδή ο καμαριέρης είναι καμαριέρης»! Αλλά επειδή μιλάμε για τον Χέγκελ, θα πρέπει να διακρίνουμε ότι τόσο στη δεξιά όσο και στην αριστερά επικρατεί, σήμερα, ο Πραγματισμός. Το βλέπουμε στην προσπάθεια του ΣΥΡΙΖΑ να μετακινηθεί προς τo κέντρο. Αλλά ποια είναι η διαφορά μεταξύ δεξιών και αριστερών πραγματιστών; Οι πρώτοι ταυτίζουν τα μεγάλα «πάθη» (το ρόλο της υποκειμενικής βούλησης στην παγκόσμια ιστορία) και τα θεωρούν ουσιαστικά στοιχεία του έλλογου μόνο όταν πρόκειται για το συμφέρον (κυρίως το οικονομικό), αντίθετα οι αριστεροί αποδέχονται την έννοια των «παθών» με ευρύτερο τρόπο, δηλαδή ως περιγράφουσα ολόκληρη τη σφαίρα των αξιώσεων της υποκειμενικής βούλησης ακόμη και το λεγόμενο «ψιλό Δέον». Με άλλα λόγια, «τα άτομα και οι λαοί με τη ζωτικότητά τους, ζητώντας και ικανοποιώντας κάτι δικό τους, αποτελούν συγχρόνως μέσα και εργαλεία ενός Ανώτερου και Απώτερου, το οποίο δεν γνωρίζουν αλλά ασύνειδα πραγματώνουν»(Χέγκελ). Για να το μεταφέρουμε αυτό στη σημερινή πραγματικότητα, οι Ιταλοί που ψηφίζουν τον Γκρίλο, απλώς διαμαρτυρόμενοι για την κατάστασή τους, επηρεάζουν ακούσια ολόκληρη την Ευρώπη. Αυτή είναι η πανουργία της ιστορίας που μας κινεί.