Άνισα πάθη

«Διακήρυξη κυβέρνησης εθνικής ευθύνης» είναι ο τίτλος της προγραμματικής συμφωνίας των τριών εταίρων του κυβερνητικού συνασπισμού. Η «διακήρυξη» σημαίνει πως έχουμε ένα συμφωνημένο πλαίσιο μεταξύ των τριών κομμάτων, γεγονός πρωτοφανές για τα ελληνικά πολιτικά χρονικά, όπου η κουλτούρα συνεργασιών είναι ανύπαρκτη. Κατ’ αρχήν, συνεπώς, είναι ένα θετικό γεγονός. Το ερώτημα, τώρα, είναι: θα αντέξει αυτή η «πολιτική αιμομιξία» ετερόκλητων πολιτικών δυνάμεων; Τι θα συμβεί, δηλαδή, αν η τρόικα επιβάλλει απολύσεις δημοσίων υπαλλήλων και πολύ περισσότερο νέες μειώσεις στους μισθούς και στις συντάξεις; Αν λάβουμε υπόψη ότι «Κόκκινη γραμμή» είναι η μη διακινδύνευση της «παραμονής στο ευρώ», τότε ίσως και να γίνουν δεκτές οι μειώσεις και οι απολύσεις. Θα αντέξει, όμως, το ΠΑΣΟΚ, η ΔΗΜΑΡ και η ΝΔ το πολιτικό κόστος της συνέχειας των αντιλαϊκών πολιτικών της λιτότητας; Ήδη, το πολιτικό κόστος τέθηκε στο εσωτερικό τόσο του ΠΑΣΟΚ(συμμετοχή στην κυβέρνηση όχι «εν ενεργεία πολιτικών»), όσο και εντός της Δημοκρατικής Αριστεράς. Επίσης, οι προσωπικές φιλοδοξίες τέθηκαν πάνω από το συμφέρον της χώρας στις περιπτώσεις άρνησης υποδεέστερων θέσεων, όπως στην περίπτωση της άρνησης του Κυριάκου Μητσοτάκη να αναλάβει αναπληρωτής υπουργός ΠΕΚΑ. Πάντως, η κυβέρνηση συστήθηκε και απομένει σύμφωνα με τα παραπάνω να αποδειχθεί αν θα είναι «εθνικής ευθύνης», αν δηλαδή πάνω απ’ όλα θα τεθεί το συμφέρον του έθνους. Αλλά ποιο είναι το συμφέρον του έθνους; Η επιβίωση της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας. Με άλλα λόγια δεν μπορεί η σωτηρία των τραπεζών να σημαίνει το θάνατο των εργαζομένων και των ασφαλισμένων. Δεν μπορεί τα ασφαλιστικά ταμεία και τα νοσοκομεία, οι εργαζόμενοι καθώς και οι μικρομεσαίοι να διαλύονται, ενώ οι τράπεζες να ανακεφαλαιώνονται με χρήματα των φορολογουμένων(των «κάτω») και οι φορολογούμενοι να εξευτελίζονται και να χάνουν την αξιοπρέπεια κι ενίοτε τη ζωή τους. Κάποτε, στις αρχές του 20ου αιώνα, ο Τίοντορ Ρούσβελτ έθετε ως κριτήριο της «αισχροκέρδειας» την υπέρβαση του εθνικού-ή του Δημόσιου- συμφέροντος. Για να έχουμε, λοιπόν, μία «κυβέρνηση εθνικής ευθύνης» πρέπει να έχουμε και μία ελληνική κοινωνία που να λειτουργεί με όρους έθνους και εθνικής επιβίωσης, με όρους Δημοσίου ή εθνικού συμφέροντος. Υπ’ αυτή την οπτική, κανείς δεν μπορεί να μιλάει για έθνος και εθνική ευθύνη όταν κάποιοι υφίστανται τις «θυσίες» του Χριστού και κάποιοι άλλοι εκμεταλλεύονται την κατάσταση για να «σβήσουν» τους «μικρούς» και να γίνουν ακόμα πιο πλούσιοι οι ίδιοι. Αυτή, όμως, δεν είναι πλέον εθνική αλλά ταξική πολιτική. Και για να το πούμε με τα λόγια του Όργουελ, στη Βρετανία «όταν ο λαός πείναγε και οι «πάνω» διήγαν βίο χλιδής, τότε η πείνα ήταν ανυπόφορη. Όταν και οι «πάνω» υπέφεραν, τότε και οι «κάτω» άντεχαν». Γι’ αυτό δεν θα υπάρξει «εθνική ευθύνη» αν δεν μοιραστούν κατ’ αναλογίαν τα βάρη και στους «κάτω» και στους «πάνω», αν υπάρχουν άνισα πάθη. Μόνο αν υπάρξει δικαιοσύνη στα βάρη, οι Έλληνες θα μπορέσουμε να λειτουργήσουμε με όρους «έθνους» και «λαού». Αλλιώς θα τρωγόμαστε μεταξύ μας μέχρις εξαφανίσεως αλλήλων. Όσο για την οριστική λύση, αυτή θα είναι όταν δεν θα υπάρχουν "πάνω και κάτω", όταν δεν θα υπάρχουν άνθρωποι που πεινάνε, ή που κουβαλάνε ένα τόνο αλυσίδες για ένα κομάτι ψωμί.