Επιτήρηση

Κάμερες παντού. 4,2 εκατομμύρια κάμερες στο μετρό, στους δρόμους, στα εμπορικά κέντρα, στις εργατικές κατοικίες, στα σχολεία, στα μπακάλικα της γειτονιάς, παντού, ακόμα και στις pubs. Κάθε Βρετανός βιντεοσκοπείται καθημερινά 300 φορές κατά μέσο όρο! Το γεγονός σοκάρει. Αλλά όχι τους Βρετανούς, οι οποίοι αποδέχονται τον πρωτοφανή έλεγχο, που έχει οδηγήσει σε μια κοινωνία της επιτήρησης, αφού τους παρέχει ασφάλεια έναντι της εγκληματικότητας. Ο «Μεγάλος Αδελφός» του Όργουελ είναι εδώ και όχι μόνο κανείς δεν αντιδρά, αλλά οι περισσότεροι τον καλοδέχονται! Οι πρώτες εγκαταστάσεις καμερών στη Βρετανία έγιναν τη δεκαετία του 1970 από τις τράπεζες αλλά το φαινόμενο γενικεύθηκε μετά το 1994 με «τα κλειστά κυκλώματα τηλεόρασης» στις επιχειρήσεις και αλλού.
Αλλά τι ελέγχουν οι… κάμερες; Η ενδυνάμωση του ελέγχου σε συνδυασμό με το επιστημονικό μάνατζμεντ οδηγεί αφ’ ενός στον κοινωνικό προγραμματισμό και τον έλεγχο και αφ’ ετέρου στην αύξηση της επιτήρησης στους τομείς της πολιτικής και οικονομικής ζωής. Σ’ αυτή την «τεχνολογική ‘’ενδυνάμωση’’» το μόνο που μπορούμε να αντιπαραθέσουμε είναι η πολιτική ελευθερία(Ρόμπινς και Ουέμπστερ). Γιατί αυτό που είναι κρίσιμο στην όλη συζήτηση είναι από τη μία πλευρά η δυναμική της λογικής του ελέγχου που βρίσκεται στον πυρήνα του καπιταλιστικού προτάγματος και από την άλλη πλευρά το συμπέρασμα ότι η λογική αυτή πέτυχε να εξαλείψει την άλλη κύρια σημασία της νεωτερικότητας, την ατομική αυτονομία και ελευθερία καθώς και την αναζήτηση μορφών συλλογικής ελευθερίας «που να ανταποκρίνονται στο δημοκρατικό, απελευθερωτικό, επαναστατικό πρόταγμα»(Κ. Καστοριάδης). Με άλλα λόγια, το ζητούμενο είναι το κριτικό, στοχαστικό, δημοκρατικό άτομο, που είναι στις μέρες μας καθηλωμένο από τη δυναμική ηγεμονία της οπτικής του ελέγχου. Γιατί το ελεγχόμενο μέλλον δεν είναι κάτι άλλο πέραν του παρόντος, αλλά είναι η απλή επέκτασή του. Έτσι, χωρίς το άγνωστο, είναι αδιανόητη η αλλαγή, η αυτονομία και η ανθρώπινη δημιουργικότητα. Διότι η δημιουργία, σύμφωνα με τον Καστοριάδη «σημαίνει την ικανότητα να κάνεις να ξεπροβάλλει κάτι που δεν είναι δοσμένο, ούτε ικανό να παραχθεί, συνδυαστικά ή αλλιώς, μέσα από το δεδομένο». Χωρίς την ετερότητα του άγνωστου μέλλοντος και με την τεχνολογική «περίφραξή» του, το μόνο που μπορεί να υπάρξει είναι το τέλος του νοήματος και η αδιάλειπτη επέκταση του παρόντος και της καθεστηκυίας τάξης του.
Η αντίσταση είναι δυνατή με συνεχώς νέες επινοήσεις. Γιατί κανένα σύστημα επιτήρησης δεν μπορεί να ελέγξει την έκρηξη μιας νέας λέξης, την εκφορά μιας ολοφράσης, το ηχόχρωμα μιας κραυγής απελπισίας, το ονειρολόγημα πάνω σε μια ποιητική μεταφορά, τη εσώτερη διάθεση αμφισβήτησης και ανατροπής. Κανένας Μεγάλος Αδελφός δεν μπορεί να ελέγξει το Ρυθμό των ανθρώπων ούτε να καταλάβει γιατί μια μάνα στην Ινδία συντονίζεται με το κλάμα του μωρού της για να το νανουρίσει. Τα συστήματα ελέγχου της «Κυβερνητικής» αδυνατούν να συντονιστούν με τους ποικίλους ρυθμούς των ανθρώπων, με την πληθύ των πολιτισμών τους, με το παλίμψηστο που είναι όλοι οι «άνεμοι» της ιστορίας της ανθρωπότητας.

Εφήμερα


Ποια διαρθρωτικά μέτρα ζητάει ο Αλμούνια για την αντιμετώπιση της κρίσης και των χρόνιων παθογενιών της ελληνικής οικονομίας; Να στυφτούν σαν λεμόνια οι εργαζόμενοι. Να πληρώσουν την κρίση αυτοί που δεν ευθύνονται γι’ αυτή. Εν άλλοις λόγοις, να αλλάξουν οι εργασιακές σχέσεις, να γίνουν πιο ελαστικές, με την μερική απασχόληση, με τα μπλοκάκια, τους ενοικιαζόμενους εργαζόμενους και εν γένει τη νομιμοποίηση της μαύρης εργασίας και της δουλεμπορίας. Συγχρόνως, ζητείται νέα αλλαγή των ορίων συνταξιοδότησης, γιατί τα ασφαλιστικά ταμεία είναι στο κόκκινο. Αλλά πώς να μην είναι τα ταμεία στο κόκκινο όταν επεκτείνεται συνεχώς η ανασφάλιστη εργασία; Ακόμη και τη μείωση των μισθών ζητάει ο Αλμούνια. Για τις τράπεζες ούτε λόγος(εμείς πληρώνουμε και τα κέρδη και τις ζημίες τους). Αν αυτό δεν είναι ο πιο κυνικός και άγριος νεοφιλελευθερισμός, τότε τι είναι;

«Παρεκτράπηκα, φώναξα» είπε, χθες, στο Μέγκα ο Δ. Καμπουράκης για το θέμα των σταζιέρ στο οποίο είχαμε αναφερθεί σχετικά προ ημερών. Όμως για το ίδιο θέμα «φώναζαν» χθες οι κκ. Πασχάλης και Οικονομέας! Πάντως, ο κ. Καμπουράκης δήλωσε ότι δέχεται μόνο τη δημοσιογραφία που εκφράζει τη γνώμη της. Κι εμείς. Γι’ αυτό τον κρίναμε, όπως κρίνουμε σήμερα και τους άλλους δύο συναδέλφους, αφού διατυπώσαμε και τη δική μας θέση. Για μας η ευθύνη της εξουσίας (ΝΔ και ΠΑΣΟΚ) δεν εξισώνεται με αυτή των νέων(που ασφαλώς ευθύνονται). Με άλλα λόγια, είμαστε υπέρ του αδυνάτου, ακόμα κι αν υπάρχουν πιο αδύνατοι, δηλαδή οι λίγοι εκείνοι νέοι που η αξιοπρέπεια δεν τους επέτρεψε να πάνε στο βουλευτή. Με άλλα λόγια, δεν θα μεταφέρουμε τη διαφορά στην περιφέρεια, δημιουργώντας «εμφύλιο στους κάτω»(θυμίζουμε και τον κοινωνικό αυτοματισμό). Για μας ο δημοσιογράφος ελέγχει πρώτα απ’ όλα την εξουσία και όχι τον αδύνατο και τον αναγκεμένο. Αλλιώς κινδυνεύει να ταυτισθεί εκούσια ή ακούσια με την εξουσία.