Νεοφιλελευθερισμός

Πολλοί συγχέουν το φιλελευθερισμό με τον νεοφιλελευθερισμό. Ο δεύτερος καταγγέλλεται, πλέον, απ’ όλους, πλην όμως εφαρμόζεται πολιτικά από το κυρίαρχο χρηματοπιστωτικό και πολιτικό σύμπλεγμα και υποστηρίζεται χωρίς να κατονομάζεται. Για να αντιληφθούμε περί τίνος πρόκειται, η φιλοσοφία των Μνημονίων είναι νεοφιλελεύθερη. Φιλελεύθερη οικονομία είχαμε στις ΗΠΑ τη δεκαετία του 1930, μετά το μεγάλο κραχ, μέχρι το 1980(Ρήγκαν). Αυτή τη χρονική περίοδο δημιουργήθηκε το κράτος πρόνοιας, που φρόντιζε ώστε η βιοτή των εργαζομένων να διατηρεί τους στοιχειώδεις όρους αξιοπρέπειας. Τότε είχαμε την εφαρμογή της περίφημης συνταγής του Κέυνς. Αυτή ήταν η φιλελεύθερη οικονομία. Από την εποχή της Θάτσερ και του Ρήγκαν αρχίζει η νέο-φιλελεύθερη οικονομική πολιτική όπου οι κανόνες και τα όρια του κέρδους δεν υφίστανται. Αλλά ποια ήταν αυτά τα όρια πριν; Το δημόσιο και εθνικό συμφέρον, ήτοι η κοινωνική συνοχή, σύμφωνα με τον Τίοντορ Ρούσβελτ. Συνεπώς, από ένα σημείο και μετά, όταν η ανεργία πλήττει την κοινωνική συνοχή έχουμε ζημία στο δημόσιο συμφέρον. Άρα, αισχροκέρδεια και απληστία. Αυτή είναι η διαφορά μεταξύ φιλελεύθερης και νεοφιλελεύθερης οικονομίας. Στην πρώτη περίπτωση υπάρχουν όρια και κανόνες, στη δεύτερη όχι. Γι’ αυτό εκείνοι που ομνύουν στη δεύτερη θα πρέπει να δουν το αδιέξοδό της, αφού λειτουργεί διαλυτικά για την κοινωνία και στο έθνος. Τι είναι, όμως, αυτό που συμβαίνει σήμερα στην Ελλάδα; Είναι μία συμμαχία του ξένου και του εγχώριου κεφαλαίου; Φοβόμαστε ότι δεν συμβαίνει ούτε αυτό. Αντιθέτως, ο ευρωπαϊκός χρηματοπιστωτικός και βιομηχανικός καπιταλισμός στη νεοφιλελεύθερη εκδοχή του τρώει σαν τον Κρόνο τα παιδιά του, ήτοι τις επιχειρήσεις των χωρών του ευρωπαϊκού νότου στην κατεύθυνση μιας μανιακής απληστίας για κέρδος και συσσώρευση. Αλλά πως φθάσαμε ως εδώ; Η οικονομική κρίση στις ΗΠΑ οδήγησε στην παγκόσμια κρίση, την οποία ένιωσαν πιο πολύ οι πιο φτωχές οικονομίες λόγω της μετακύλισης σ’ αυτές της ζημίας. Το χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο, αφού απορρόφησε κρατικό χρήμα, εξακολουθεί να δρα «πειρατικά». Όπως έλεγε, μάλιστα, ο ινδικής καταγωγής, Αμερικανός οικονομολόγος Jagdish Bhagwati η επέκταση της έννοιας της ελεύθερης αγοράς(δηλαδή η νεοφιλελεύθερη απορύθμιση των αγορών) «συμβάλλει στην ανάσχεση του διεθνούς εμπορίου, εξ αιτίας του χαρακτήρα του ως λιγότερου κερδοφόρου, και δεν συνιστά τίποτ’ άλλο παρά μία «πειρατεία» του χρηματοπιστωτικού συμπλέγματος της Wall street... ο κόσμος των χρηματιστηρίων υπερίπταται της πραγματικής οικονομίας... (και) οι ΗΠΑ, ενώ διακηρύσσουν την ελεύθερη αγορά για τους άλλους, σε ό,τι αφορά τις ίδιες ακολουθούν μία πολιτική κεκαλυμμένου προστατευτισμού». Το ίδιο ισχύει στην Ευρώπη με τη Γερμανία. Η Γερμανία παρά το γεγονός ότι ανήκει στην ΕΕ, ακολουθεί πολιτική κεκαλυμμένου προστατευτισμού, όπως δείχνει και το πολύ αυξημένο εμπορικό της πλεόνασμα έναντι άλλων οικονομιών, όπως της Ελλάδας και του ευρωπαϊκού νότου γενικότερα. Η ύφεση, όμως, έχει καταστεί δομικό στοιχείο της πλήρως απορυθμισμένης κοσμο-οικονομίας και η κρίση έχει καταστεί συστημική. Τώρα, ο νεοφιλελευθερισμός για να επιβληθεί χρειάζεται και τον τρόμο. Τον τρόμο του μονοδρόμου του Μνημονίου και της δήθεν χρεοκοπίας της ελληνικής οικονομίας. Αλλά κάποτε το καζάνι της κοινωνίας εκρήγνυται…