Τοξικά ομόλογα και Φουκουσίμα

Από τα τοξικά ομόλογα των τραπεζών που «δηλητηρίασαν» μεταφορικά το 2008 την παγκόσμια οικονομία, στη θανάσιμη δηλητηρίαση της φύσης από τη ραδιενέργεια των πυρηνικών εργοστασίων της Φουκουσίμα. Τις δύο περιπτώσεις συνδέει ο ίδιος στόχος: Η μεγιστοποίηση του κέρδους. Στο βωμό του κέρδους θυσίασαν οι Ιάπωνες την ασφάλειά τους, κατασκευάζοντας πυρηνικό εργοστάσιο στην άκρως σεισμογενή περιοχή τους, το οποίο διαχειρίζονταν η ιδιωτική εταιρεία Tepco, αυτή που ρίχνει, σήμερα, ραδιενεργό νερό στη θάλασσα, αποκρύπτοντας πολλά σοβαρά ατυχήματα στο παρελθόν. Στην ίδια λογική υπακούοντας και οι Τούρκοι, ετοιμάζονται να κατασκευάσουν πυρηνικό εργοστάσιο σε μία επίσης σεισμογενή περιοχή. Για να αντιληφθούμε την κοινή αιτία των φαινομενικά διαφορετικών προβλημάτων θα πρέπει να ανατρέξουμε σ’ εκείνους που τα είχαν προβλέψει, όπως ο Ουίλιαμ Γκρέιντερ, ο οποίος στο βιβλίο του «Κανιβαλικός καπιταλισμός» σημείωνε πως το κεντρικό οικονομικό πρόβλημα στην εποχή μας, η οποία δεν είναι και τόσο διαφορετικής φύσεως από την προηγούμενη βιομηχανική επανάσταση, είναι η υπερβολική προσφορά, «η συσσώρευση πλεοναζόντων εργοστασίων, καθώς χτίζονται συγχρόνως και νέα στις αναδυόμενες αγορές, η μαζική ανεργία και οι φθίνοντες μισθοί, οι αρρύθμιστοι εμπορικοί αγώνες για είσοδο στην αγορά και τα μερίδια στη βιομηχανική βάση, ο κορεσμός της αγοράς που ρίχνει τιμές και κέρδη, οι ανελέητοι ανταγωνισμοί που οδηγούν στη δημιουργία καρτέλ...». Η υπερβολική, λοιπόν, προσφορά δεν μπορεί να απορροφηθεί ούτε από τον άνεργο καταναλωτή ούτε από το συνεχώς μειούμενο μισθό του εργαζόμενου. Η υπερσυσσώρευση, συνεπώς, λειτουργεί σαν ένα «πανωσήκωμα» που απειλεί να γκρεμίσει όλο το οικοδόμημα. Και είναι ψευδαίσθηση ότι το σύστημα μπορεί να αυτορυθμιστεί επιτυγχάνοντας μία ισορροπία μεταξύ προσφοράς-ζήτησης και χαλιναγωγώντας την τάση του κεφαλαίου για γρήγορη και υψηλότερη απόδοση.
Η ισορροπία μεταξύ οικονομίας και κοινωνίας με τη διαμόρφωση «ορίων συσσώρευσης» είναι μία πλάνη, όπως έχουν σήμερα τα πράγματα, καθώς η προσπάθεια διαμόρφωσης κάτι τέτοιου σε εθνικό επίπεδο είναι σαν να προσπαθεί κανείς να ξεφύγει μόνος του από την παγκόσμια μαφία. Συνεπώς, ή θα υπάρξει ένα παγκόσμιο κίνημα που δεν θα αμύνεται απλώς αλλά και θα προτείνει, αντιπαραθέτοντας ένα νέο είδος ανθρώπου στο σημερινό εγωτικό κανίβαλο, ένα είδος που θα βρίσκει τον εαυτό του και την πλήρωσή του στο Εμείς, στη συλλογικότητα, που θα επανεφεύρει την Αγάπη ως αρμό των διυποκειμενικών σχέσεων σε βάρος της δύναμης και της απληστίας, που θα προτείνει μία προοπτική της εργασίας που δεν θα είναι άχθος αλλά δημιουργία, ή η σημερινή κίνηση με ιλιγγιώδη ταχύτητα του κανιβαλικού καπιταλισμού, που ήδη έχει στρατιωτικοποιήσει τις οικονομικές σχέσεις και σαρώνει το κράτος πρόνοιας, προς την άβυσσο θα συνεχιστεί αδιατάρακτα. Με άλλα λόγια, χρειάζεται ένα παγκόσμιο κίνημα της διευρυμένης πολιτικής και κοινωνικής «οικολογίας», που θα περιλαμβάνει τη σχέση μας με τη φύση (που σημαίνει επίσης ένα οικονομικό όριο στη συσσώρευση αλλά και να ξαναγίνουμε «φυσικοί») αλλά και τις σχέσεις μεταξύ των κατοίκων του «οίκου» που λέγεται Γη, των ανθρώπων ως μερών της φύσης. Αυτό σημαίνει επανένταξη του ανθρώπου και του πνεύματός του στη φύση και τη φύση του. Σημαίνει μια νέα φιλοσοφία και στάση ζωής, σύμφωνα με την οποία ο άνθρωπος δεν είναι εκτός αλλά εντός της φύσης.
Γι’ αυτό η πραγματική αλλαγή απαιτεί τη διαμόρφωση μιας νέας πρότασης, μιας νέας διευρυμένης οικονομικής, κοινωνικής και πολιτικής οικολογίας που θα λαμβάνει υπόψη της τόσο το χρόνο και τα όρια εκμετάλλευσης της φύσης όσο και τη βελτιστοποίηση της ποιότητας των συνθηκών ζωής του ανθρώπου.