Είναι δυνατόν, γιατί δεν γίνεται αλλιώς

Η πρώην υπουργός και βουλευτής του ΠΑΣΟΚ Βάσω Παπανδρέου ασκεί δριμύτατη κριτική στην οικονομική πολιτική της κυβέρνησής της, η οποία, όπως λέει, οδηγεί στη «συλλογική κατάθλιψη». Κι άλλοι έχουν διατυπώσει την άποψη περί συλλογικής κατάθλιψης, αλλά κάνουν λάθος, καθώς η συλλογικότητα θα καθιστούσε εύκολη την πολιτικοποίηση της κατάθλιψης. Έτσι, ο επιχειρηματίας της Αράχωβας θα έβρισκε πιο πολιτικούς τρόπους αντίδρασης από την αυτοχειρία. Συνεπώς, η κατάθλιψη, όπως και η αγωνία είναι ατομικές και όχι συλλογικές.
Ο ατομικισμός, η ιδεολογία που νίκησε κατά κράτος τη συλλογικότητα, πεθαίνει, σήμερα, από ακραία διάταση-συσσώρευση και υπερβολική χυδαιότητα, από αυτανάφλεξη, αλλά χρειάστηκε για να συμβεί αυτό η οικονομική κρίση και η κρίση της ιδεολογίας της ατομικότητας, που συνιστούσε κίνητρο για την άνοδο των μεσαίων τάξεων. Οι τελευταίες, τώρα, εξαφανίζονται και μαζί η κομματική βάση της πάλαι ποτέ σοσιαλδημοκρατίας. Αλλά και οι υπόλοιποι κομματικοί σχηματισμοί αντιμετώπισαν προβλήματα από την επικράτηση της ατομικότητας. Τι συμβαίνει, άραγε, σήμερα; Μπορούν οι εθισμένοι στην ατομικιστική ιδεολογία να επανέλθουν σε ό,τι είχαν απορρίψει, δηλαδή τη συλλογικότητα; Πάρα πολύ δύσκολα καθώς οι θεσμοί της παλιάς συλλογικότητας έχουν χαθεί μαζί με την Πόλη και το Χωριό. Η διέξοδος απαιτεί την επανεφεύρεση των συλλογικών θεσμών προσαρμοσμένων στη σύγχρονη πραγματικότητα και μία νέα Γλώσσα. Αλλά για να έχουμε μια νέα ποίηση και μια νέα γλώσσα απαιτείται να γίνεται σαφής η οπτική μας γωνία, η θέση απ’ όπου βλέπουμε τον κόσμο(από το μέρος των «κάτω» ή των «πάνω»). Γιατί ούτε ο κόσμος μπορεί να γίνει κατανοητός, ούτε να εμπνευσθεί, ούτε μία αλλαγή να διαρκέσει αν δεν έχει τη δική της Ποίηση, το δικό της περιεχόμενο. Αλλά ποιος θα «τραγουδήσει» σήμερα τον πολιτισμό της φτώχειας και το προσφάϊσμα της ζωής, ποιος ποιητής, ποιος Δάντης θα μιλήσει γι’ αυτό το «χάνι του πόνου»; Ποιοι θα είναι οι ρινηλάτες του νέου κόσμου; Αν ο Αυγουστίνος είπε «Είμαι, με γνωρίζω, με αγαπώ», εισάγοντας την ατομικότητα, ποιος νέος Απολλινάριος θα πει ότι «στον άνθρωπο η αρχή της ενέργειας είναι το εμείς, το ύψιστο κομμάτι του είναι, το υπέρ την ψυχή και το σώμα»; Πως θα συναρτηθεί το Εμείς με την ελευθερία της ατομικής «εντοπιότητας»; Είναι αυτό δυνατό στον κόσμο που ζούμε, στον κόσμο όχι του Είναι αλλά του κατέχειν; Είναι δυνατό, γιατί δεν γίνεται αλλιώς.