Η ΗΘΙΚΗ των ΤΕΡΑΤΩΝ

Τριακόσιες χιλιάδες ιρακινοί, κυρίως γυναικόπαιδα, και πάνω από τέσσερις χιλιάδες αμερικανοί στρατιώτες χάθηκαν σ’ ένα πόλεμο που αποδεδειγμένα βασίσθηκε σε ψευδείς αιτίες (όπλα μαζικής καταστροφής), κι όμως ο Τζορτζ Μπους, ο πρόεδρος των ΗΠΑ, με το ύφος εκείνου που έκανε το καθήκον του λέει «Δεν πρόδωσα τις αρχές μου για χάρη της πολιτικής». Τι θέλει να πει ο Μπους; Ποιες είναι αυτές οι αρχές που παρά το μακελειό, του παρέχουν μια παροιμιώδη, σχεδόν διαστροφική, αταραξία; Κι όμως ο Μπους (όπως και ο Γούλφοβιτς σύμφωνα με τον Χομπσμπάουμ) είναι ιδεολόγος και μάλιστα ορθολογιστής ιδεολόγος. Ακόμη περισσότερο, ο πρόεδρος των ΗΠΑ είναι ένας… ηθικός άνθρωπος, που υπακούει στην περίφημη «κατηγορική προσταγή» (Καντ)! Τι λέει η κατηγορική προσταγή; «Πρέπει να είμαστε ηθικοί» και η ηθικότητά μας αυτή εξαρτάται από τη βούλησή μας. Εάν η ηθική προσταγή είναι υστερόβουλη, εάν ενέχει προσωπικό συμφέρον, είναι ανήθικη, ενώ αν είναι ανυστερόβουλη είναι ηθική. Έτσι, η κρίση μας για όλα τα τέρατα της ιστορίας πρέπει να γίνεται με κριτήριο τις προθέσεις τους και όχι από τις τερατωδίες τους. Αυτή η νομιμοποίηση από τον Καντ -μέσω των «καλών προθέσεων»- των μεγάλων ιστορικών εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας οδήγησαν τον Ερνέστο Σάμπατο να ονομάσει τον Γερμανό φιλόσοφο «Τσένγκις Καντ»! Σύμφωνα με τη λογική του Καντ(Μπους) «Αν ο Χίτλερ θεωρούσε ότι οι Εβραίοι ήταν η ασθένεια του κόσμου, ήταν εντάξει από ηθική άποψη, ακόμη κι αν έκανε λάθος. Αλλά, αν ενήργησε έτσι από προσωπικό συμφέρον, τότε διέπραξε μια ανήθικη πράξη» (Γκομπρόβιτς)! Συνεπώς, ο πρόεδρος των ΗΠΑ είναι ήσυχος με τη συνείδησή του γιατί παρά τους εκατοντάδες χιλιάδες νεκρούς αυτός ενήργησε ως συνεπής στις αρχές του ανυστερόβουλος ιδεολόγος! Γι’ αυτό ο Μπους και η Λόρα μπορούν να διαβάζουν Ντίκινσον, Ουίτμαν, Γκαίτε και Ρίλκε και ταυτοχρόνως να οδηγούν τους ανθρώπους στο θάνατο. Εδώ, το θέμα δεν είναι η επιφανειακή ή η βιωμένη κουλτούρα που αντιστέκεται στις φαντασιώσεις καταστροφής (Στάινερ) αλλά η επιλογή μιας κουλτούρας θανάτου στο όνομα της ηθικής ή ενός πολιτισμού ζωής (ως αντίρροπης δύναμης σε κάθε μορφή βίας).