Ποδόσφαιρο

Το ευρωπαϊκό κύπελλο ποδοσφαίρου αρχίζει και οι εθνογράφοι της Γενεύης αναρωτιούνται για τη σχέση αυτού του λαϊκού παιγνιδιού με τη θρησκεία, την πολιτική, την οικονομία, τα μέσα ενημέρωσης και την εκπαίδευση. Σύμφωνα με πολλούς, αν το ποδόσφαιρο είναι θρησκεία, τότε ο Μαραντόνα είναι θεό της. Γι’ αυτό οι οργανωτές της έκθεσης «Έξω από το παιγνίδι» έφτιαξαν αγαλματίδια του Αργεντίνου μάγου (να και ο παγανισμός) της στρογγυλής… θεάς (εδώ η Μπάλα και ο Μαραντόνα παραπέμπουν στο γιν και το γιαν)! Αλλά αν οι ποδοσφαιρόφιλοι και ο Ντεμπρέ χαρακτηρίζουν το παιγνίδι θρησκεία, άλλοι αναρωτιούνται αν το ποδόσφαιρο είναι «εργαλείο εκπολιτισμού ή εκβαρβαρισμού». Κατά τη γνώμη μας είναι και τα δύο. Είναι εκπολιτισμός όταν επανασυστήνει στην εποχή της ακραίας ατομικότητας τη συλλογικότητα, το ξεχασμένο Εμείς. Αλλά είναι και εκβαρβαρισμός όταν ανασύρει αντιδραστικούς εθνικισμούς με ρατσιστικά χαρακτηριστικά. Αναφέρομαι στη δήλωση του μύθου του πολωνικού ποδοσφαίρου Ζ. Μπόνιεκ σύμφωνα με την οποία οι Πολωνοί ποδοσφαιριστές είναι «16 φορές (sic) πιο έξυπνοι» από τους Γερμανούς αντιπάλους τους. Η απάντηση των Γερμανών ήρθε με τη δήλωση του προέδρου της ποδοσφαιρικής ομοσπονδίας που μίλησε για τον μυθώδη προϋπολογισμό των 20 εκατομμυρίων ευρώ με τα οποία η γερμανική ομάδα θα είναι «εγγύηση της αθλητικής αλλά και της οικονομικής επιτυχίας». Και στις δύο περιπτώσεις ο αμιγής αθλητισμός είναι απών. Και στις δύο περιπτώσεις τα κίνητρα δεν είναι μόνο η νίκη σ’ ένα παιγνίδι ή η κατάκτηση του ευρωπαϊκού κυπέλλου, αλλά και διάφορες εθνικές (συμβολικές) ή οικονομικές επενδύσεις. Είναι γνωστό ότι στους αγώνες αυτούς παρουσιάζονται τα νέα σύμβολα, οι νέες φανέλες, τα νέα αθλητικά είδη των μεγάλων δυτικών πολυεθνικών αλλά και τα νέα πρότυπα. Θα είχε ενδιαφέρον η μελέτη των στρατηγικών προώθησης προτύπων (ο Μπέκαμ πριν, ο Κριστιάνο Ρονάλντο τώρα), των τρόπων ζωής και στυλ, που θα μιμηθούν σε λίγο οι νέοι σε ολόκληρο τον κόσμο. Γι’ αυτό εμείς είμαστε με τα «αουτσάιντερ»(όπως η Ελλάδα!), με τις ομάδες που είναι έξω από τις στρατηγικές των πολυεθνικών και ανταποκρίνονται στο joga bonito (ωραίο παιγνίδι), καθιστάμενο ακόμη πιο ωραίο όταν ανατρέπει ακριβοπληρωμένες «παράγκες».