Κλιματική κρίση

 «Η κλιματική κρίση είναι εδώ και μας δείχνει ότι όλα πια πρέπει να αλλάξουν, από τον προσανατολισμό της οικονομίας μέχρι την εθνική ενεργειακή πολιτική, και από την λειτουργία του κράτους μέχρι την καθημερινή συμπεριφορά του πολίτη σε σχέση με το περιβάλλον.». Λόγια ενός φανατικού νεοφιλελεύθερου, του Κυρ. Μητσοτάκη. Μόνο που χρειάστηκε να «κατακαεί» η Ελλάδα για να το αντιληφθεί.

Είναι, τάχα, διατεθειμένος αυτός που δηλώνει τα παραπάνω να αλλάξει τον «προσανατολισμό της οικονομίας»; να προστατέψει τα δάση από τους μεγαλοκαρχαρίες της «πράσινης ενέργειας», από τις επιχειρήσεις του Real Estate και του Τουρισμού; Είναι διατεθειμένος να συγκρουστεί με τους μεγάλους χορηγούς του κόμματός του, τους κανίβαλους του κέρδους; Δεν το πιστεύει κανείς.

Όταν ο Κυρ. Μητσοτάκης μιλάει για αλλαγή προσανατολισμού της οικονομίας δεν εννοεί ασφαλώς ένα άλλο οικονομικό μοντέλο πέραν του καπιταλιστικού. Αναφέρεται στο οικονομικό και πολιτικό σχέδιο Β, τον «πράσινο» και τον «ψηφιακό» καπιταλισμό. Μπορεί, όμως, ο καπιταλισμός να επιτρέψει κανόνες, να θέσει όρια στην παραγωγή, να απαρνηθεί την απορρύθμιση και την κερδοσκοπία; Αυτά είναι έξω από τη φύση του. Το κέρδος και η μεγιστοποίησή του είναι το «οξυγόνο» του καπιταλισμού. Γι’ αυτό θα ζητάει συνεχώς κι άλλα δέντρα, κι άλλα δάση, κι άλλες αποψιλώσεις, κι άλλες ανεμογεννήτριες, κι άλλες ανθρώπινες ζωές. Γι’ αυτό θα συνεχίσει να περιορίζει τις δημόσιες υπηρεσίες, όπως στην Υγεία, ευνοώντας τα κέρδη του ιδιωτικού τομέα. Θα ζητάει νέες μειώσεις μισθών και συντάξεων, νέες απολύσεις, ενώ οι τράπεζες θα ξεσπιτώνουν τους επισφαλείς εργαζόμενους. 

Ο καπιταλισμός έχει περάσει στην παροξυσμική του φάση, έχει χάσει τα φρένα του, κυριολεκτικά και μεταφορικά. Οι πάγοι λιώνουν, χιλιάδες είδη ζωντανών οργανισμών χάνονται και μαζί ένα δις άνθρωποι λιμοκτονούν, τη στιγμή που η πανδημία σκοτώνει εκατοντάδες χιλιάδες. Ο καπιταλισμός δεν μπορεί να δώσει απάντηση στο πρόβλημα της οικολογικής καταστροφής, γιατί είναι αυτός που την προκαλεί και η λύση είναι συνυφασμένη με το «θάνατό» του. Η ισορροπία μεταξύ οικονομίας και οικολογίας (δηλαδή της κοινωνίας και του φυσικού περιβάλλοντος) με τη διαμόρφωση «ορίων συσσώρευσης» κέρδους είναι μία πλάνη στο πλαίσιο του καπιταλιστικού συστήματος. Αντ' αυτού έχουμε την αποδάσωση, τη μετεγκατάσταση, τη συσσώρευση αποβλήτων, τη μόνιμη κινητικότητα(το Παρίσι υποδέχεται τριάντα οκτώ εκατομμύρια τουρίστες κάθε χρόνο, περισσότερο από δεκαεπτά φορές τον αριθμό των κατοίκων του). Συνοπτικά, τα οικολογικά προβλήματα οφείλονται στην κοινωνική ανισότητα, στο κράτος και την ατομική ιδιοκτησία καθώς και στον ανταγωνιστικό χαρακτήρα της οικονομίας της αγοράς που υποχρεώνει τους οικονομικούς ανταγωνιστές είτε να αναπτυχθούν, ο ένας εις βάρος του άλλου είτε να καταστραφούν, όπως σημειώνει ο Μπούκτσιν.

Γι’ αυτό η οικολογία, η κοινωνική δικαιοσύνη και η υγεία συνδέονται σήμερα όσο ποτέ. Αποτελούν τα βασικά στοιχεία ενός αντι-καπιταλιστικού πολιτικού συνασπισμού ικανού να επιβάλει, άμεσα, ένα πρόγραμμα ρήξης. Τα οικολογικά προβλήματα, αλλά και τα υπόλοιπα παγκόσμια προβλήματα μπορούν να λυθούν μόνο με τη συνολική αλλαγή της κοινωνίας. Η Αριστερά, αν θέλει να είναι πραγματικά ουσιώδης και ανατρεπτική, θα πρέπει να αντιπαρατάξει στο καπιταλιστικό σχέδιο Β των μεγαλοκαρχαριών της δήθεν "πράσινης ενέργειας" και του Κυρ. Μητσοτάκη ένα νέο πολιτιστικό και οικονομικό υπόδειγμα, να δείξει ότι το συμφέρον των ανθρώπων δεν ταυτίζεται με την συσσώρευση πλούτου αλλά με μια γεμάτη νόημα ζωή. Ότι αυτό μπορεί να προκύψει μόνο από τη συνεργασία και όχι από τον ανταγωνισμό. Να πείσει τους πολίτες ότι στη φύση δεν κυριαρχεί το δίκαιο του ισχυρότερου ούτε ο ανταγωνισμός, αλλά υπάρχει αλληλεπίδραση των διαφόρων μορφών ζωής, ότι είναι ένας κόσμος συμπληρωματικότητας και αμοιβαιότητας, ένα σύμπαν αλληλεγγύης και εντέλει αρμονίας. Αν δεν συμβεί αυτό, αν δεν αλλάξουμε, τότε η ζωή στον πλανήτη Γη θα γίνει αβίωτη, πριν χαθεί πρόωρα και οριστικά...