Η ποίηση

«Η ζωή δεν με γνωρίζει» λέει ο νεαρός άνεργος. Για την «ταπείνωση του εδάφους» μιλάει ο μηχανικός. Ως «υπερκαινοφανή θάνατο» εξηγούν οι αστρονόμοι τη δημιουργία των σουπερνόβα. Γι’ αυτό λέω ότι η ποίηση είναι παντού. Και δεν ξέρω ποιος τη βιώνει πιο πολύ, ο ερημίτης του «Πανταβρέχει», ένας ερωτευμένος Σίσυφος του Καμύ ή ένας εργάτης της ναυπηγοεπισκευαστικής που απλώνει τα άνεργα γάντια του στο συρματόσκοινο. Αναρωτιέμαι μόνο πως, αφού υπάρχει υπεκαινοφανής θάνατος γιατί να μην υπάρχει και υπερκαινοφανής ζωή; Κι όμως η ποίηση έχει πάψει από καιρό να πυρώνει τα πάθη, να προκαλεί εμμανείς συγκρούσεις και να λειτουργεί ανατρεπτικά. Στην κλασική αρχαιότητα έλεγαν πως «Μόνο τα παραληρηματικά λόγια του ποιητή ερμηνεύουν τη φωνή του θεού». Η ποίηση, η «μεταφορά» ήταν η άρρητη «φωνή του θεού που μιλάει»! Γι’ αυτό η σύγκρουση μεταξύ φιλοσοφίας και ποίησης δεν ήταν μόνο η γνωστή αντιπαράθεση του Απολλώνειου και του Διονυσιακού στοιχείου, αλλά και θέμα της αντίληψης για τη ζωή, ζήτημα κοινωνικής και πολιτικής τάξης. Άρα ετίθετο και θέμα εξουσίας. Φαντάζεστε τους ποιητές στην εξουσία; Δυστυχώς, σήμερα εξορίσαμε και την ποίηση και τους ποιητές. Οι λέξεις έπαψαν να είναι φορείς ιδεών και δεν γεννούν (με τη μεταφορική τους διάσταση), ως τελεστές γοητείας, νέες ιδέες. Οι λέξεις αντικαταστάθηκαν από τις εικόνες και όλα έγιναν εμπορεύματα. Γιατί σύμφωνα με τον Μποντριγιάρ ο άνθρωπος δεν άρχισε να κατασκευάζει τα πράγματα με προορισμό ένα κόσμο της ανταλλακτικής αξίας, αλλά για να τα «γοητεύσει», να τα εκτρέψει από την ταυτότητά τους. Υπ’ αυτή την έννοια η γοητεία αναφέρεται στα πάντα και όχι μόνο στην ανταλλαγή ανάμεσα στα φύλα. Η γοητεία είναι μία πρόκληση, μία μορφή που πάντα τείνει να διαταράξει την ταυτότητα και το νόημα της ζωής κάποιου, ακόμα και το habitus των ανθρώπων μιας κοινωνίας. Το αρχικό έγκλημα του ανθρώπου είναι η εξάλειψη του βάσκανου εδάφους της γοητείας μέσω της θετικοποίησης του κόσμου, της πρόσδωσης σ’ αυτόν ενός μονοσήμαντου νοήματος, όπως συμβαίνει με το εγχείρημα της παραγωγής και της ολικής εμπορευματοποίησης.