Κρούγκμαν Π.

Ο Βρετανός πρωθυπουργός Γκόρντον Μπράουν δηλώνει ότι «η εποχή της ελεύθερης αγοράς τελείωσε» (Guardian), ο υπερτιμημένος οικονομολόγος Πώλ Κρούγκμαν περιοδεύει στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, επικρίνοντας τις κυβερνήσεις της γηραιάς ηπείρου, διότι «δίνουν λίγα» για την έξοδο από την κρίση. Πως πρέπει να αξιολογήσουμε τις δύο τοποθετήσεις; Και οι δύο έχουν ως κοινό σημείο αναφοράς το πολιτικό δόγμα που υποστηρίζει μία κοινωνία βασισμένη στον καπιταλισμό, την ατομική ιδιοκτησία και τη (νεοφιλελεύθερη-απόλυτη ή φιλελεύθερη-ελεγχόμενη) ελευθερία της αγοράς. Συνεπώς, οι προτάσεις τους για την έξοδο από την κρίση αποβλέπουν στη διατήρηση του status quo. Για του λόγου το αληθές αρκεί να ανατρέξουμε σε παλαιότερες θέσεις του Κρούγκμαν και τα λάθη του για την κρίση στο Μεξικό(«Pop Internationalism»). Κατά την άποψη του Κρούγκμαν, σήμερα, επαναλαμβάνονται τα γεγονότα της δεκαετίας του 1930 και το δίλημμα είναι το ίδιο «είτε να αφήσεις να διολισθήσει το νόμισμα, είτε να αγωνιστείς εναντίον της κερδοσκοπίας ανεβάζοντας τα επιτόκια σε επίπεδα τα οποία παραλύουν την οικονομία και καταστρέφουν τις τράπεζες». Παρόλα αυτά δεν θεωρούσε εφικτή την ιδέα του επίσης νομπελίστα Τζ. Τόμπιν για τη φορολογία των χρηματιστικών συναλλαγών, αλλά πρόκρινε ένα σύστημα όπως αυτό της Χιλής το οποίο ενθαρρύνει τις μακροπρόθεσμες επενδύσεις και «τιμωρεί» τις βραχυπρόθεσμες θέσεις. Αλλά η λύση αυτή δεν καθιστούσε τις «αναδυόμενες» χώρες-αγορές λιγότερο ευάλωτες, όμως θεωρούσε ότι υπήρχε η δυνατότητα θωράκισης αρκεί αυτοί οι οποίοι διευθύνουν την παγκόσμια οικονομία να μην σκέφτονται όπως οι ομόλογοί τους τα χρόνια του 1930, ότι δηλαδή η ευημερία έρχεται μόνο με τη νομισματική σταθερότητα(αυτό κάνει η ΕΕ σήμερα). «Σήμερα, η παγκόσμια οικονομία έχει ένα πρόβλημα πτώσης της ζήτησης σ’ έναν μεγάλο αριθμό χωρών», δήλωνε σωστά ο Κρούγκμαν. Παρόλα αυτά ήταν τότε (2002) συγκρατημένα αισιόδοξος, Αντιθέτως, εκείνος που δικαιώθηκε πραγματικά είναι ο αμερικανό-ινδός οικονομολόγος Jagdish Bhagwati, που επέκρινε την επέκταση της έννοιας της ελεύθερης αγοράς και τη συμπερίληψη εκτός των εμπορευμάτων και της ελεύθερης κυκλοφορίας των κεφαλαίων. Αυτό συνέβαλε «στην ανάσχεση του διεθνούς εμπορίου, εξ αιτίας του χαρακτήρα του ως λιγότερου κερδοφόρου» και ενίσχυσε «την πειρατεία του χρηματοπιστωτικού συμπλέγματος της Wall Street». Αλλά και o Bhagwati στο πλαίσιο της κυρίαρχης πλανητικής «μαφίας»(δικός του ο χαρακτηρισμός) κινούνταν.