Μη την πατάτε...

Τα θύματα των «ευτυχισμένων ημερών» της άκρατης και απορυθμισμένης νεοφιλελεύθερης ανάπτυξης εξακολουθούν να είναι τα θύματα των «δυστυχισμένων ημερών» της νεοφιλελεύθερης κρίσης. Το «μάρμαρο» το πληρώνουν και πάλι οι εργαζόμενοι. Η ελαστική εργασία που ήταν το σύνθημα για την περαιτέρω ανάπτυξη του ευημερούντος νεοφιλελευθερισμού παραμένουν ως τρόπος λύσης της κρίσης που προκάλεσε ο νεοφιλελεύθερος(ή φιλελεύθερος) καπιταλισμός. Παράδοξο; Όχι. Το παράδοξο είναι ότι τα θύματα εξακολουθούν όχι μόνο να μην αντιδρούν, ενίοτε μάλιστα συναινούν στο «βιασμό» τους. Ακόμη χειρότερα, οι σπασμωδικές αντιδράσεις των δικαίως απαξιωμένων συνδικάτων, η «ψευδο-δραστηριότητα»(άλλως πως και «επαναστατική γυμναστική»), η συνεχής παρόρμηση για δράση (για να «γίνεται κάτι», να τηρούνται τα προσχήματα) στην οποία καλούν τους εργαζόμενους είναι τελικώς πιο επικίνδυνη από την παθητικότητα. Όπως μάλιστα επισημαίνει ο Σλαβόι Ζίζεκ «Οι ιθύνοντες συχνά προτιμούν την κριτική συμμετοχή από τη σιωπή –μόνο και μόνο για να μας δεσμεύσουν σ’ έναν διάλογο, για να διασφαλίσουν ότι η απειλητική μας παθητικότητα έχει καμφθεί». Η ψευδο-δραστηριότητα δεν είναι, εντέλει, παρά μία «διαπαθητικότητα», όπου η διαρκής δραστηριοποίηση γίνεται προκειμένου να μην αλλάξει τίποτα. Αυτό ακριβώς συμβαίνει σήμερα με τα καθεστωτικά συνδικάτα. Οι εργαζόμενοι (ακόμα και οι κριτικό νου έχοντες φοιτητές) έχουν καταλάβει ότι η δράση γίνεται για να γίνεται και αποσύρονται αρνούμενοι τη συμμετοχή. Αυτό το πρώτο βήμα ξεκαθαρίζει το έδαφος για την αληθινή δράση, που θα επιφέρει αλλαγές στις συντεταγμένες του πολιτικού σκηνικού. Είναι τότε που λέμε ότι οι πολίτες έχουν ξεπεράσει, «πέρασαν μπροστά» από τους κατεστημένους θεσμικούς τους φορείς. Αυτό έχει συμβεί πάντα σε σημαντικές στιγμές, όπως η σημερινή. Αλλά τι είναι αυτό που «τρέφει» την «ψευτο-δραστηριότητα»; Είναι η νομοτέλεια, ότι η αλλαγή θα έλθει έτσι κι αλλιώς, ακριβώς όπως στην προτεσταντική έννοια του Προκαθορισμού. Αυτή η πεποίθηση που μεταθέτει την ευθύνη στο Θεό, ή στην ωρίμανση των αντικειμενικών συνθηκών, ή στην Ιστορία, οδηγεί εύκολα και στη μετάθεση της ευθύνης για όλα στον Άλλο, στον ξένο, τον μετανάστη. Έτσι, ένα άλλο παράδοξο συμβαίνει καθώς αυτοί που στα λόγια είναι υπέρ των μεταναστών τροφοδοτούν το ρατσισμό. Δεν είναι τυχαίο ότι μέρος της ηγεσίας της ΓΣΕΕ υιοθέτησε κατ’ αρχήν την απαράδεκτη και «ρατσιστική» άποψη της αστυνομίας για την επίθεση εναντίον της Κούνεβα. Εν προκειμένω ισχύει ότι και σε μία ταινία των αδελφών Μαρξ όπου, όταν πιάνουν τον Γκρούσο να λέει εμφανώς ψέμματα, εκείνος απαντά εκνευρισμένος: «Και σε τι θα πιστέψεις δηλαδή, στα μάτια σου ή στα λόγια μου;»! Εδώ έχουμε αυτό που ονομάστηκε «φετιχιστική απάρνηση». Δηλαδή, εφόσον είσαι συνδικαλιστής, μέσα από σένα μιλάει το συμφέρον του εργαζόμενου. Μιλάει όμως; Παρόλα αυτά κι ένας διεφθαρμένος συνδικαλιστής μπορεί να λειτουργήσει υπέρ των εργαζομένων, αλλά μόνο κατ’ εξαίρεση και υπό πίεση. Με άλλα λόγια, για να αλλάξει ο συσχετισμός δυνάμεων και για να μην πληρώνουν πάντα το μάρμαρο οι «κάτω», απαιτείται κατ’ αρχήν πίεση των εργαζομένων προς τους εκπροσώπους τους και προπάντων να μην πιστεύουν στα λόγια τους αλλά στα μάτια τους.