Γιώργος X. Παπασωτηρίου / Κόσμος / 16.12.22 ]
Ένα ακροδεξιό πραξικόπημα έγινε στο Περού, ο αριστερός εκλεγμένος πρόεδρος της χώρας φυλακίστηκε, ένα τεράστιο λαϊκό κίνημα ζητάει την αποκατάσταση της δημοκρατικής νομιμότητας, διαδηλωτές δολοφονούνται και ο στρατός κατεβαίνει στους δρόμους. Κανένα δυτικό μέσο ενημέρωσης δεν αναφέρει τα γεγονότα, κανένας δυτικός ηγέτης δεν καταγγέλλει την παραβίαση των πολιτικών δικαιωμάτων των Περουβιανών, άκρα του τάφου σιωπή. Κάποτε τα δυτικά μίντια δίνουν την εντύπωση ότι πραξικοπηματίας είναι ο φυλακισμένος νόμιμος πρόεδρος Καστίγιο!
Θυμίζουμε ότι το 2017, ένα μεγάλο κοινωνικό κίνημα συγκλόνισε τη χώρα καθώς η δεξιά κυβέρνηση επεδίωξε να μειώσει τον αριθμό των θέσεων δασκάλων προκειμένου να προσλάβει συμβασιούχους. Η δυσαρέσκεια ενάντια στη μεταρρύθμιση της νεοφιλελεύθερης κυβέρνησης του Pedro Pablo Kuczynski επεκτάθηκε σε όλη τη χώρα και κινητοποίησε εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους. Η κυβέρνηση υποχώρησε. Η απεργία του 2017 βοήθησε να σφυρηλατηθεί η πολιτική νομιμότητα του Καστίγιο, ο οποίος στήριξε την εκστρατεία του σε μια άλλη δομή: τους rondas campesina (αγροτικοί κύκλοι), που ήταν αρχικά οργανισμοί υπεύθυνοι για την αντιστάθμιση της απουσίας του κράτους στον τομέα της ασφάλειας και της δικαιοσύνης. Κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης μεταξύ του στρατού και του Φωτεινού Μονοπατιού, κατά τη δεκαετία του 1990, εξασφάλισαν ακόμη και την άμυνα των χωριών από τις εισβολές του ενός ή του άλλου από τους εμπόλεμους. Σε περιόδους ειρήνης ή όταν τα προβλήματα της παραβατικότητας υποχωρούν, οι rondas αποκτούν τον ρόλο της κοινωνικής αλληλεγγύης, βοηθώντας ένα μέλος της κοινότητας που δεν έχει αρκετά για να φάει ή δεν μπορεί να λάβει τη φροντίδα που χρειάζεται. Η Ronda είναι μια δημοκρατική, συμμετοχική και αυτοδιοικούμενη οργάνωση. Όλες οι αποφάσεις λαμβάνονται σε γενική συνέλευση παρουσία όλης της κοινότητας. Εκλέγονται αντιπρόσωποι κάθε δύο χρόνια. Υπάρχουν επίσης εκλογές για την αποστολή αντιπροσώπων στις περιφερειακές και εθνικές αντιπροσωπείες.
Αυτές οι κοινοτικές ομάδες αυτοδιαχείρισης έδωσαν μορφή σε μερικούς από τους πιο ενεργούς αγωνιστικούς κύκλους στην εκστρατεία του Καστίγιο και συνέκλιναν με πολλές οργανώσεις πολιτών που δημιουργήθηκαν για να προσπαθήσουν να επιβιώσουν από την οικονομική καταστροφή που προκλήθηκε από την πανδημία Covid-19. Έτσι, ο Καστίγιο κατάφερε να πολιτικοποιήσει τα διάχυτα συναισθήματα του συνανήκειν.
Ο Καστίγιο παρουσιάστηκε με το κόμμα «Ελεύθερο Περού», που ιδρύθηκε το 2009 από τον Vladimir Cerrón, έναν γιατρό εκπαιδευμένο στην Κούβα. Το "Free Peru" αυτοπροσδιορίζεται όχι μόνο ως μαρξιστικό-λενινιστικό, αλλά και ως mariateguist, δηλαδή με αναφορά στον Περουβιανό διανοούμενο José Carlos Mariátegui (1894-1930), που υποστήριζε τον λατινοαμερικανικό σοσιαλισμό. Το 2019 το «Ελεύθερο Περού» ένωσε κάτω από την ίδια «σημαία» τα διάφορα ρεύματα της αριστεράς ενόψει των προεδρικών εκλογών.
Το πρόγραμμα του Καστίγιο ήταν ασαφές. Μιλούσε για κρατικοποίηση των ενεργειακών πόρων, ενίσχυση του ρόλου του κράτους, αύξηση των προϋπολογισμών της παιδείας και της υγείας, αγροτική μεταρρύθμιση και σύγκληση Συντακτικής Συνέλευσης. Συσπείρωσε μαζί του τους δυσαρεστημένους με το σύστημα, αλλά σαγήνευε παράλληλα και τους μη δυσαρεστημένους. Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Περουβιανών Σπουδών, το 25% του εκλογικού σώματος χρησιμοποίησε τον Καστίγιο για να αντιταχθεί στην επιστροφή του αυταρχικού νεοφιλελεύθερου καθεστώτος (του Φουτζιμορισμού).
Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης δεν σταμάτησαν ποτέ να ιπονομεύουν τον Καστίγιο με ψευδείς ειδήσεις, επιστρατεύοντας συχνά την τραυματική εμπειρία του Φωτεινού Μονοπατιού. Ο Καστίγιο έχει περιγραφεί ως τρομοκράτης, κομμουνιστής ή Τσαβίστα, ότι ήθελε να κολεκτιβοποιήσει την οικονομία, να απαγορεύσει τις εισαγωγές, να καταστρέψει την οικονομία και να βυθίσει το Περού στη δυστυχία.
Το πρώτο υπουργικό συμβούλιο απαρτιζόταν από πολλές πολιτικές τάσεις, καθώς και μέλη κοινωνικών ή συνδικαλιστικών κινημάτων. Το σημαντικό υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης περιέρχεται σε συνδικαλιστή, ενώ αρκετά μέλη αριστερών κομμάτων έχουν τη θέση τους στην εκτελεστική εξουσία. Από οικονομικής πλευράς, η επιλογή του Pedro Francke στοχεύει να καθησυχάσει τις αγορές, όπως και η διατήρηση στη θέση (που κατέχει από το 2006) του προέδρου της Κεντρικής Τράπεζας του μονεταριστή οικονομολόγου Julio Velarde.
Μόλις διορίστηκε η κυβέρνηση Καστίγιο, μια βίαιη εκστρατεία στα μέσα ενημέρωσης στόχευσε τον Υπουργό Εξωτερικών, Héctor Béjar, ο οποίος ήταν ακαδημαϊκός, μέλος του αντάρτικου τη δεκαετία του 1960, που φυλακίστηκε και στη συνέχεια αμνηστεύθηκε το 1970 προκειμένου να συμμετάσχει στην προοδευτική κυβέρνηση του Χουάν Βελάσκο Αλβαράδο (1968-1975). Ο Béjar επικρίθηκε για δηλώσεις που έκανε πολύ πριν από τις προεδρικές εκλογές, όπου υπενθύμισε τον ρόλο του περουβιανού ναυτικού στην κρατική τρομοκρατία, περίπου σαράντα χρόνια νωρίτερα! Η αντιπολίτευση εξαπολύει μύδρους και με την υποστήριξη του ναυτικού απαιτεί δημόσια συγγνώμη. Η πίεση που ασκεί ο στρατός στη νεαρή κυβέρνηση είναι τεράστια. Ο Béjar αναγκάζεται να παραιτηθεί, μόλις δεκαεννέα μέρες μετά τον διορισμό του. Αναμφίβολα δεν του συγχωρέθηκε η απόφασή του να ανακοινώσει, αμέσως μόλις ορκίστηκε, την αποχώρηση του Περού από τον όμιλο «Lima», που συντονίζει την πολιτική των συντηρητικών κυβερνήσεων στην περιοχή με στόχο την ανατροπή του προέδρου της Βενεζουέλας Νικολάς Μαδούρο. Ο αριστερός ακαδημαϊκός αντικαθίσταται από μια πιο συντηρητική προσωπικότητα, τον Óscar Maúrtua, διπλωμάτη καριέρας που έχει ήδη αναλάβει τη θέση στην κεντροδεξιά κυβέρνηση του Alejandro Toledo (2001-2006). Η μετριοπάθεια που επιδεικνύεται στον οικονομικό τομέα ο Καστίγιο και η εκδίωξη του Béjar υποδηλώνουν ότι η αλλαγή στο Περού δεν θα είναι εύκολη μπροστά σε μια ελίτ αποφασισμένη να πολεμήσει με κάθε μέσο.
Ήδη το Περού πλήττεται σκληρά από μια δημοκρατική, υγειονομική, οικονομική και κοινωνική κρίση. Το έργο του Καστίγιο είναι ακόμη πιο δύσκολο καθώς το Κοινοβούλιο είναι ισχυρό στο Περού. Το Ελεύθερο Περού και οι σύμμαχοί του, το Juntos por el Perú (Μαζί για το Περού) διαθέτουν μόνο 42 από τους 130 βουλευτές. Η εκτελεστική εξουσία λοιπόν θα πρέπει να κάνει συμμαχίες με κεντρώους αιρετούς. Σε μια χώρα όπου η αποπομπή του προέδρου από τους βουλευτές είναι κοινός τόπος, τέσσερις από αυτούς πλήρωσαν το τίμημα μεταξύ 2016 και 2020, ο Καστίγιο θα είναι ο πέμπτος.
Αλλά ο λαός αυτή τη φορά βγήκε στους δρόμους. Διαδηλωτές δολοφονούνται. Η δεξιά κατεβάζει στους δρόμους το στρατό, ενώ τα δυτικά μίντια -όταν δεν σιωπούν- παρουσιάζουν ως πραξικοπηματία τον Καστίγιο!
*Πληροφορίες από Le Monde Diplomatique
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου