Κήρυξαν τον πόλεμο εναντίον του πλανήτη (Άρθρο στην Ελευθεροτυπία)

Χιλιάδες άνθρωποι και οικολογικές οργανώσεις διαδήλωσαν για την κλιματική αλλαγή, για τη σωτηρία του πλανήτη από την υπερθέρμανση, την όξινη βροχή, την ερημοποίηση, την άνοδο της στάθμης της θάλασσας και την εξαφάνιση των απειλούμενων ειδών. Μεταξύ των διαδηλωτών και ο Αλ Γκορ, ο οποίος, όμως, ως αντιπρόεδρος των ΗΠΑ δεν έκανε τίποτα για το περιβάλλον. Το ίδιο ισχύει και για τον σημερινό Αμερικανό πρόεδρο που δεν τήρησε ούτε κατ’ ελάχιστο τις προεκλογικές του δεσμεύσεις, διαψεύδοντας όσους πίστεψαν σ’ αυτόν, όπως η Ναόμι Κλάιν. Η τελευταία αποκαλύπτει σε πρόσφατο βιβλίο της την υποκρισία πολιτικών ηγετών και οικολόγων, καταγγέλλοντας πως η μεγαλύτερη περιβαλλοντική οργάνωση στον κόσμο, η Nature Conservancy, εκμεταλλεύεται πηγάδια πετρελαίου σε μία προστατευμένη περιοχή στο Τέξας! Επίσης, από το 1990 που οι πολιτικοί ηγέτες του κόσμου άρχισαν να μιλούν για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, οι παγκόσμιες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα αυξήθηκαν κατά 61%! Αλλά και οι σημερινές πολεμικές περιπέτειες στη Μέση Ανατολή γίνονται προς χάρη των πολυεθνικών του πετρελαίου, που αδιαφορούν πλήρως για το θάνατο και το χάος που προκαλούν. Για του λόγου το αληθές, η σημερινή ανάφλεξη στη Μέση Ανατολή οφείλεται στην υπογραφή συμφωνίας για αναζήτηση υδρογονανθράκων το 2012 μεταξύ της ExxonMobil και του ηγέτη του ιρακινού Κουρδιστάν Μασούντ Μπαρζανί και όχι με την κεντρική κυβέρνηση του Ιράκ. Ο λόγος αυτής της κίνησης είναι η επιχείρηση δημιουργίας ενός ανεξάρτητου Κουρδιστάν, που θα είναι ο χωροφύλακας στην περιοχή των ΗΠΑ και Ισραήλ. Αυτή η εταιρική σχέση, λένε κάποιοι, θα μπορούσε να δημιουργήσει μια νέα ισορροπία δυνάμεων στη Μέση Ανατολή. Προς το παρόν, όμως, έχουμε ένα γενικευμένο χάος με τον διαμελισμό του αραβικού κόσμου σε εθνοτικές, θρησκευτικές ή φυλετικές ομάδες με στόχο την εκ νέου ανασύστασή του με βάση τον αμερικανο-ισραηλινό άξονα. Υπ’ αυτή την οπτική, οι τζιχαντιστές του Ισλαμικού Κράτους με τον αμερικανικό τους οπλισμό δεν είναι μία παρενέργεια της στρατηγικής του χάους των ΗΠΑ, αλλά ο κεντρικός μοχλός αυτής της στρατηγικής. Παρόλα αυτά, η Μέση Ανατολή είναι ένα επί μέρους θέατρο του γενικευμένου πολέμου που έχουν κηρύξει οι πετρελαϊκές εταιρείες εναντίον ολόκληρου του πλανήτη, επιδιώκοντας τη μέγιστη απόδοση κέρδους. Γι’ αυτό πολλοί επισημαίνουν μεταξύ αυτών και ο Αμάρτυα Σεν πως «Η ιδέα του καπιταλισμού έπαιξε όντως σημαντικό ρόλο ιστορικά, αλλά σήμερα αυτή η χρησιμότητα δεν αποκλείεται να έχει σχεδόν εξαντληθεί»(The New York Times). Εμείς, λέμε, ότι όχι μόνο έχει εξαντληθεί αλλά οδηγεί και στην οικολογική, στην πολιτισμική και στην ανθρωπιστική καταστροφή. Συνεπώς, ή θα έχουμε την εξαφάνιση της ζωής ή τη ρήξη της ιστορικής συνέχειας της ανθρωπότητας έτσι όπως αυτή υφίσταται σήμερα. Γι’ αυτό η ανυπακοή πρέπει να είναι τέτοια που να αναγκάσει τους παγκόσμιους και τους εθνικούς καταστροφείς να δεχτούν ότι το κέρδος δεν είναι πάνω από τη ζωή. Ανυπακοή, λοιπόν, στο μεγάλο αλλά και στο μικρό, καθημερινό φασισμό. Ανυπακοή στους «πάνω» που σκοτώνουν τη ζωή, αλλά ανυπακοή και στον κακό μας εαυτό, στους «κάτω» που σκέφτονται σαν τους «πάνω». Αλλά η ανυπακοή είναι η άρνηση στο παλιό χωρίς να προτείνει κάτι νέο. Γι’ αυτό η μετάβαση θα είναι οδυνηρή, καθώς βεβαιότητες στις εποχές μεταξύ των εποχών δεν υπάρχουν. Γιατί όταν δεν υπάρχουν δρόμοι, τους δημιουργείς. Γι’ αυτό όλα είναι ανοιχτά. Και αυτή ή η άλλη έκβαση θα εξαρτηθεί από το συσχετισμό δυνάμεων, που αυτή τη στιγμή είναι καταφανώς υπέρ των «πλανητικών πάνω». Οι τελευταίοι δρουν χωρίς αντίπαλο αφού ένα κίνημα των «πλανητικών κάτω» δεν υφίσταται ούτε είναι ορατό ακόμη. Ο εθνικισμός και ο ρατσισμός εξακολουθούν να δημιουργούν τις αποσσυσωματώσεις και τις πολυδιασπάσεις των «κάτω» σε εθνικό επίπεδο, ενώ καμία νέα αφήγηση δεν υπάρχει που να αντιπαρατίθεται ισχυρά στο αξιακό σύστημα των «πάνω», που είναι το μέγα-Εγώ και το Χρήμα. Η ισορροπία μεταξύ οικονομίας και κοινωνίας με τη διαμόρφωση «ορίων συσσώρευσης» είναι μία πλάνη, όπως έχουν σήμερα τα πράγματα, καθώς η προσπάθεια διαμόρφωσης κάτι τέτοιου σε εθνικό επίπεδο είναι σαν να προσπαθεί κανείς να ξεφύγει μόνος του από την παγκόσμια μαφία. Συνεπώς, ή θα υπάρξει ένα ευρωπαϊκό και παγκόσμιο κίνημα που δεν θα αμύνεται απλώς αλλά και θα προτείνει, αντιπαραθέτοντας ένα νέο είδος ανθρώπου στο σημερινό εγωτικό κανίβαλο, ή η σημερινή κίνηση του καπιταλισμού προς την άβυσσο, στρατιωτικοποιώντας τις οικονομικές σχέσεις και σαρώνοντας το κράτος πρόνοιας, θα συνεχιστεί αδιατάρακτα. Με άλλα λόγια, χρειαζόμαστε ένα παγκόσμιο κίνημα της διευρυμένης πολιτικής και κοινωνικής «οικολογίας», που σημαίνει την επανένταξη του ανθρώπου στη φύση καθώς και ένα περιβαλλοντικό κριτήριο στη συσσώρευση.