Η δίκη του Μαρκ στην Αβινιόν

Ο Μαρκ εργαζόταν είκοσι χρόνια στην εταιρία παροχής νερού Veolia στην γαλλική πόλη Αβινιόν. Απολύθηκε, όμως, γιατί «ξέχασε» να κόψει το νερό σε οικογένειες που αδυνατούσαν να πληρώσουν το λογαριασμό. Τώρα το δικαστήριο καλείται να κρίνει για τη νομιμότητα της απόλυσης, καθώς η εταιρία ισχυρίζεται ότι οι πελάτες της ήταν απλώς «κακοπληρωτές», ή για το παράνομό της αφού ο Μαρκ υποστηρίζει ότι τα σπίτια των οικογενειών ήταν χωρίς έπιπλα, τα ψυγεία άδεια και τα παιδιά νηστικά. Εκτός από την εργοδοσία ο Μαρκ είχε να αντιμετωπίσει και τους συναδέλφους του που έλεγαν ότι «Δεν είμαστε εδώ για να κάνουμε κοινωνική πολιτική, είμαστε εδώ για να κερδίζουμε χρήματα»(Le Monde)! Αυτοί οι συνάδελφοι, αυτά τα ξύλινα ανδρείκελα, όπως θα έλεγε ο Χένρυ Θορώ, χαίρουν εκτιμήσεως ως λογικοί και «καλοί πολίτες»! O ακτιβιστής-αμφισβητίας προκαλεί τις αντιδράσεις αυτών των… καλών πολιτών, που κινητοποιούν εις βάρος του μια δέσμη δυνάμεων ψυχολογικής και κοινωνικής καταστολής. Από εδώ αρχίζουν να εμφανίζονται ένα-ένα τα διαγνωστικά στοιχεία της «παράνοιας» που θα επιτύχουν τον εξοστρακισμό και τον αποκλεισμό ή τον εγκλεισμό του ετερόδοξου. Εδώ η ανυπακοή εξουδετερώνεται μέσω της απόλυσης αλλά και του χημικού ζουρλομανδύα. Η στάση του Μαρκ δείχνει πως δεν αρκεί η αντίδραση, χρειάζεται και η πολιτικοποίησή της μέσα από την προοπτική της. Η ανυπακοή πρέπει να προβάλλει, μέσα από την άρνηση αυτού που υπάρχει, μια ιδέα αυτού που θα μπορούσε να υπάρξει στη θέση του και το οποίο θα έλξει και θα κινητοποιήσει και άλλους. Στην πορεία και στην εμπειρία της ατομικής και στη συνέχεια της κοινής πάλης αναπτύσσονται οι ανθρώπινες σχέσεις που διαφέρουν ποιοτικά από τις κοινωνικές σχέσεις του καπιταλισμού. Έτσι, η συμμετοχή στις απεργίες δεν είναι μόνο τα αποτελέσματα καθ’ εαυτά αλλά η ανάπτυξη «…ενός συλλογικού πράττειν που χαρακτηρίζεται από την αντίθεσή του, στις καπιταλιστικές μορφές κοινωνικών σχέσεων», από την αλληλεγγύη, τη συλλογικότητα, την ανιδιοτέλεια, τη φιλία. Γιατί «Οφείλουμε πρώτα να είμαστε άνθρωποι και μετά υπήκοοι» και, πάντως, όχι ασύνειδες μηχανές απ’ όπου απουσιάζει η ελεύθερη άσκηση της κρίσης ή του ηθικού αισθήματος. Βέβαια, εκτός από αυτούς που αντιδρούν στον Μαρκ, όπως οι συνάδελφοί του, είναι και οι περίφημοι «πάτρονες της αρετής», εκείνοι δηλαδή που θλίβονται, εύχονται, συμπαρίστανται αλλά δεν κάνουν απολύτως τίποτα (μόνο ψηφίζουν). Κι αυτοί είναι η μεγάλη πλειονότητα των ανθρώπων. «Ένας σοφός άνθρωπος, όμως, δεν εγκαταλείπει το δίκαιο στην τύχη…» σημειώνει ο μεγάλος Αμερικανός από την καλύβα του στη λίμνη Ουώλντεν. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, η «μικρά ζύμη όλον το φύραμα ζυμοί»!