Συνονθύλευμα

Η κρίση απαιτεί να ξεφύγουμε από τον μανιχαϊσμό σύμφωνα με τον οποίο οι «πάνω» είναι πάντα ένοχοι και οι «κάτω» είναι πάντα αθώοι. Γιατί το θέμα σήμερα δεν είναι να είναι κάποιος συντηρητικός, σοσιαλιστής ή φιλελεύθερος αλλά να είναι και τα τρία μαζί! Ήδη οι ευρωπαϊκές πολιτικές τάξεις στο σύνολό τους, όποιο κι αν ήταν το αρχικό τους χρώμα, επιχειρούν να εγκαταστήσουν μέσω της «ηθικοποίησης του καπιταλισμού» μια νέα σύνθεση, μια σοσιαλδημοκρατική παγκόσμια τάξη. Οι παραπάνω θέσεις ανήκουν στο Γάλλο φιλόσοφο Alain Finkielkraut και διατυπώνονται σε συνέντευξή του στο ράδιο France culture. Σύμφωνα με τον Γάλλο φιλόσοφο η περίοδος που άνοιξε η Μάργκαρετ Θάτσερ και ο Ρόναλντ Ρήγκαν κλείνει κι ένα εξαιρετικό ιδεολογικό συμβάν λαμβάνει χώρα, η μη αναμενόμενη νίκη της σοσιαλδημοκρατίας. Αλλά για ποια σοσιαλδημοκρατία πρόκειται, όταν στην Ευρώπη οι μόνες σοσιαλδημοκρατικές κυβερνήσεις είναι της Ισπανίας και της Ελλάδας; Δεν έχει σημασία αυτό, λέει ο σοφός, αφού όλοι πλέον, δεξιοί κι αριστεροί, χρησιμοποιούν τις ίδιες σοσιαλδημοκρατικές συνταγές για την έξοδο από την κρίση και το κράτος ξαναγίνεται ένας οικονομικός παράγοντας, που επιβάλλει ρυθμίσεις, ενώ, συγχρόνως, μας καλεί να «δούμε» την Αμερική που εθνικοποιεί τις τράπεζες. Αλλά αν δεξιοί κι αριστεροί, σοσιαλιστές, φιλελεύθεροι, νεοφιλελεύθεροι και συντηρητικοί γίνουν το ίδιο, ποιοι θα είναι οι αντίπαλοί τους; Ή μήπως η μεταξύ τους αντιπαράθεση θα γίνεται πλέον μόνο για τα σκάνδαλα και ποιος έκλεψε περισσότερα; Αυτά τα ερωτήματα δεν διατυπώθηκαν ποτέ στον Γάλλο φιλόσοφο. Ούτε είπε κανείς ότι για τη σύνθεση(ή «συμφιλίωση») σοσιαλισμού και φιλελευθερισμοί μίλησε πρώτη η Monique Canto-Sperber. Η δεύτερη θεωρεί πως το πολιτικό καθήκον τόσο της Αριστεράς όσο και της Δεξιάς είναι σήμερα η δημιουργία των πολιτικών, οικονομικών και κοινωνικών μέσων «που θα προσφέρουν σε όλους, κυρίως στους αδύναμους και τους άπορους, δυνατότητες να δράσουν μέσα σ’ αυτό το νέο κόσμο και να αντισταθούν, ατομικά και συλλογικά, στην υποδούλωση που επιβάλλει». Αυτή η επιστροφή στους «φιλελεύθερους αγώνες» μπορεί να δώσει προοπτική στον πολιτικό σχεδιασμό και να εμπνεύσει εμπιστοσύνη για την κοινωνία, αναγκαίο όρο για την «εσωτερίκευση» των φιλελεύθερων αξιών. Η συγγραφέας εξ αρχής ξεκαθαρίζει ότι δεν αναφέρεται στις φιλελεύθερες και τις σοσιαλιστικές πρακτικές, αλλά στις φιλελεύθερες και σοσιαλιστικές ιδέες. Η σύναψη των δύο ιδεολογικών συνόλων μπορεί να γίνει μόνο εφ’ όσον αποσαφηνιστούν οι βασικές έννοιες του φιλελευθερισμού και του σοσιαλισμού, πράγμα που επιχειρείται με αναλυτική επιτυχία, ανεξάρτητα αν κάποιος διαφωνεί με το τελικό σκοπό της «συμφιλίωσης». Στην προσπάθεια μάλιστα να απαλλαγούν οι έννοιες από το ιστορικό τους φορτίο αποφεύγεται η χρήση όρων όπως φιλελεύθερος σοσιαλισμός ή κοινωνικός φιλελευθερισμός και χρησιμοποιείται ο όρος «σοσιαλισμός των ελευθεριών». Η συλλογιστική του όλου εγχειρήματος εκκινεί από την πεποίθηση πως «ο αγώνας για την ανάπτυξη των νεωτερικών ελευθεριών κάθε άλλο παρά ολοκληρώθηκε. Ασκείται εναντίον της οικονομικής ομοιομορφίας. Μάχεται κατά της κυριαρχίας του κόσμου από μία και μοναδική εμπορευματική αξία στην οποία τα πάντα υποτάσσονται. Στρέφεται ενάντια στις υπερβολές και τους λαϊκιστικούς ριζοσπαστισμούς της δημοκρατίας. Άρα, περισσότερο από ποτέ, είναι αναγκαίος για να καταστήσει την κοινωνία συνειδητή και κριτική, και για να βοηθήσει το άτομο να συλλάβει τον εαυτό του μέσα σε μια κοινωνική πραγματικότητα…» Όσο για το κράτος, αυτό είναι η μόνη αυθεντία που μπορεί να λειτουργήσει ως αδέκαστος «διαιτητής» αλλά και εγγυητής της ισονομίας και της διαχείρισης των δημόσιων αγαθών προς όφελος όλων και προ πάντων των ασθενέστερων. Αυτός ο σοσιαλδημοκρατικός ρεφορμισμός με έντονα φιλελεύθερα στοιχεία που παραπέμπουν στον «μπλερισμό»(και τον Γκίντενς) συνιστά τη νέα σύνθεση που προτείνεται για την έξοδο από τη σημερινή ιδεολογική κρίση. Μόνο που και πάλι χαμένοι είναι οι ίδιοι, οι «κάτω» για τους οποίους πρέπει να τους εκλάβουμε ως ενόχους. Γιατί η πλήρης αθωότητά τους είναι…. μανιχαϊσμός!

Εφήμερα

«Μέτρα ή κηδεμονία». Ο τίτλος φοβιστικός επιχειρεί να θέσει το δίλημμα στους εργαζόμενους: Ή δέχεστε τη λιτότητα ή θα έρθουν οι ξένοι… κηδεμόνες! Άλλως πως το δίλημμα είναι «Μέτρα ή σκλαβιά;»! Πάντως, η εκ Βρυξελλών κηδεμονία της Ελλάδας υπάρχει εδώ και πολλά χρόνια και είναι περίεργο να διατυπώνεται η διάζευξη. Όσο για τα «μέτρα» αυτά δυστυχώς τα παίρνουν μόνο για τους εργαζόμενους, αφού οι άλλοι καταφεύγουν στα απαραβίαστα άσυλα των «οφ σορ».

Η Ελλάδα δεν είναι μόνη, δήλωσε ο γενικός γραμματέας του ΟΟΣΑ Angel Gurria, που στράφηκε κατά της μόδας του «ευρωπεσιμισμού». Ο αξιωματούχος μίλησε για αλλαγή της στάσης των «αγορών» αν μειωθούν τα ελλείμματα και αυξηθούν τα έσοδα. Αλλά ποιες είναι αυτές οι περίφημες αγορές; Μήπως οι «κερδοσκόποι»; Ασφαλώς όχι. Δεν υπάρχουν κερδοσκόποι, μόνο επενδυτές!