[ Γιώργος X. Παπασωτηρίου / Κόσμος / 21.11.23 ]
Η δεξιά στην Αργεντινή και παντού παρουσιάζεται πλέον σε δύο συσκευασίες: η παραδοσιακή δεξιά από τη μια και η νέα, ριζοσπαστική δεξιά (ή αλλιώς η ακροδεξιά) από την άλλη, που αντιπαρατίθενται και στο τέλος κυβερνούν εις «σάρκαν μίαν».
Αυτό συνέβη στην Αργεντινή, όπου η παραδοσιακή δεξιά εκπροσωπήθηκε από την Bullrich και η νέα δεξιά από τον Μιλέι.
Η Μπούλριχ προέρχεται από μια μεγάλη οικογένεια της ολιγαρχίας της γης, αλλά είχε ενταχθεί στους μαρξιστές αντάρτες τη δεκαετία του 1970, έγινε υπουργός Εργασίας στην κεντρώα κυβέρνηση του de la Rúa (1999-2001) και δεκατέσσερα χρόνια αργότερα έγινε υπουργός Ασφαλείας του δεξιού Μάκρι, καθιστάμενη γνωστή για την άγρια καταστολή των κοινωνικών κινημάτων. Το πρόγραμμα της Μπούλριχ είναι ο νεοφιλελευθερισμός με μια στρατηγική του σοκ.
Ο Μιλέι είναι ένας που διασκεδάζει τον κόσμο μιλώντας με ζώα, κρατώντας αλυσοπρίονο που γράφει Milei, βγάζοντας selfies, δηλώνοντας ότι συμμετείχε σε «σεξουαλικά τρίο», ότι είναι «master του ταντρικού σεξ» και ότι δεν «πιστεύει στον γάμο». Ζει με εκείνα που αποκαλεί τα «τετράποδα παιδιά» του: πέντε σκυλιά. Τέσσερα από αυτά έχουν πάρει το όνομά τους από τους αγαπημένους του οικονομολόγους: Μάρεϊ, Ρόμπερτ, Λούκας και Μίλτον (Μάρεϊ Ρόθμπαρντ, Ρόμπερτ Λούκας και Μίλτον Φρίντμαν).
Η νέα δεξιά του Milei αποδέχεται τον νεοφιλελεύθερο αυταρχισμό της σοβαρής δεξιάς της Μπούλριχ, αλλά στρέφεται συνολικά εναντίον της παλιάς πολιτικής τάξης συμπεριλαμβανομένης και της κλασικής δεξιάς, χαρακτηρίζοντας όλους τους παραδοσιακούς πολιτικούς ηγέτες «παραβατικούς». Αυτή την πολιτική ο Αμερικανός οικονομολόγος Murray Rothbard (1926-1995) την αποκαλεί «δεξιό λαϊκισμό». Ο Μιλέι αντιπαραθέτει τους «καλούς Αργεντινούς» στην «πολιτική κάστα», που αποτελείται από το κράτος και τα παραδοσιακά πολιτικά κόμματα, που είναι κατά την άποψή του εγγενώς διεφθαρμένα. Σε αντίθεση με τους παραδοσιακούς δεξιούς, ο Μιλέι υπερασπίζεται τη χυδαιότητα (παρ' ημίν αποκαλείται ¨τοξικότητα¨) ως έκφραση της λαϊκής οργής. «Κραυγάζω έντονα γιατί είμαι εξοργισμένος και κουρασμένος από την πολιτική κάστα που, μέρα με τη μέρα, κλέβει το μέλλον μας», λέει ο Μιλέι.
Ο Μιλέι αξιοποίησε τα μίντια και εκμεταλλεύτηκε τα περιοριστικά μέτρα κατά τη διάρκεια της πανδημίας για να κατηγορήσει την κυβέρνηση ότι ήθελε να εγκαθιδρύσει μια «δικτατορία της μολυσματικότητας» (infectadura). Διάφορα σκάνδαλα ενίσχυσαν την ιδέα μιας ελίτ που κοροϊδεύει τον κόσμο που είναι σε πλήρη εγκλεισμό. Οι παρεμβάσεις του ακροδεξιού Μιλέι στα μέσα ενημέρωσης μεταδίδονται μαζικά από παράγοντες επιρροής όπως ο Agustín Laje, ο Álvaro Zicarelli, ο Emmanuel Danann, ο "Tipito Enojado" και ο "El Presto", που πολεμούν αμείλικτα αυτό που αποκαλούν «πολιτιστικό μαρξισμό», το κράτος πρόνοιας, την οικολογία και τις κατακτήσεις του φεμινιστικού κινήματος.
Ο λόγος του Μιλέι επηρεάζει κυρίως τους νέους, που είναι ιδιαίτερα εκτεθειμένοι στα κοινωνικά δίκτυα και τις οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες της υγειονομικής κρίσης. «Ποτέ από το τέλος της δικτατορίας η ριζοσπαστική δεξιά δεν είχε τόσο ισχυρή απήχηση στους νέους», σημειώνει ο Ariel Goldstein, ερευνητής στο Εθνικό Συμβούλιο Επιστημονικής και Τεχνικής Έρευνας (Conicet) στο Μπουένος Άιρες. Σύμφωνα με έρευνα της εταιρείας συμβούλων Synopis, οι μισοί από τους ακτιβιστές του Μιλέι, κυρίως άνδρες της μεσαίας αστικής και της εργατικής τάξης, είναι κάτω των 29 ετών. Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, «το κράτος έγινε ο εχθρός τους». Στα μάτια τους, δεν έχει νόημα ο προοδευτικός λόγος σύμφωνα με τον οποίο το Κράτος πρόνοιας είναι αυτό που μας φροντίζει, μας προστατεύει, μας βοηθάει. Η μόνη τους εμπειρία είναι αυτή ενός κράτους που δεν λειτουργεί.»
Στις 25 Μαΐου 2020, την επομένη της ανακοίνωσης της παράτασης της καραντίνας έως τις 6 Ιουνίου, ο Μιλέι κάλεσε σε διαδηλώσεις διαδίδοντας μαζικά το hashtag #bastadecuarentena («Καραντίνα, βαρεθήκαμε»). Σχεδόν διακόσια άτομα κατέβηκαν τότε στην Place de Mayo, μπροστά από το προεδρικό μέγαρο, στο ιστορικό κέντρο της πρωτεύουσας. Αυτή ήταν η ιδρυτική πράξη της «νέας δεξιάς της Αργεντινής». Αυτή η κινητοποίηση στη συνέχεια πολλαπλασιάστηκε. «Επειδή [λόγω του εγκλεισμού] τα κοινωνικά κινήματα είχαν μειώσει την παρουσία τους στους δρόμους, αυτές οι αντικυβερνητικές, μειονοτικές ομάδες απολάμβαναν ασυνήθιστη ορατότητα», εξηγεί η Melina Vázquez, κοινωνιολόγος στο Conicet. Μακριά από την κλασική δεξιά, που εκφράζει τα συμφέροντα μιας ελίτ, οι ακτιβιστές της νέας δεξιάς λένε ότι είναι ασεβείς, πληβείοι και αντίθετοι στη συναίνεση. Υπό αυτές τις συνθήκες, ο λόγος τους φαντάζει αντισυστημικός.
Αυτός όμως που αυτοαποκαλείται «αντισυστημικός» εμπιστεύεται έναν επαγγελματία πολιτικό τον Carlos Kikuchi, πρώην εκπρόσωπο του Cavallo. Στην επαρχία του Τουκουμάν, συνήψε συμμαχία με το κόμμα Fuerza Republicana, του Ρικάρντο Μπούσι, γιου του στρατηγού Αντόνιο Ντομίνγκο Μπούσι, που καταδικάστηκε σε ισόβια το 2008 για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας κατά τη διάρκεια της δικτατορίας και για τον οποίο ο Μιλέι εργάστηκε ως Οικονομικός σύμβουλος το 1994. Στη Λα Ριόχα, εξασφάλισε την υποστήριξη του Μαρτίν Μενέμ, ανιψιού του πρώην Προέδρου Μενέμ. Στη Γη του Πυρός, ήρθε πιο κοντά με την ευαγγελική πάστορα Laura Almirón, του κόμματος Republicanos Unidos, μια ένθερμη αντιφεμινίστρια.
Προς το παρόν, ο Μιλέι αρνείται οποιαδήποτε συμμαχία με την παραδοσιακή δεξιά που εκπροσωπείται από την Μπούλριχ, αλλά εμφανίζεται πρόθυμος να συμμαχήσει με μια άλλη ισχυρή φυσιογνωμία της, τον δεξιό πρώην πρόεδρο Μάκρι, τον οποίο κάποτε είχε αποκαλέσει «παραβατικό». Ο Μιλέι δεν μπορεί να κυβερνήσει μόνος, δεν έχει την κοινοβουλευτική δύναμη. Έτσι, οι δύο δεξιές πολιτικές συσκευασίες θα κυβερνήσουν σαν μία!
*Η ιστορία
Κατά τη διάρκεια της δικτατορίας του στρατηγού Jorge Videla (1976-1981), κατόπιν συμβουλής των «Chicago Boys», των νεοφιλελεύθερων οικονομολόγων που εκπαιδεύτηκαν στο Πανεπιστήμιο του Σικάγο και επηρεάστηκαν από τον Milton Friedman και τον Arnold Harberger, η απελευθέρωση του εμπορίου, η απορρύθμιση των οικονομικών και οι ιδιωτικοποιήσεις των δημόσιων οργανισμών εφαρμόστηκαν στην Αργεντινή με στρατιωτική πειθαρχία. Σε αντίθεση με ό,τι λέει ο Milei, αυτές οι συνταγές δεν «απελευθέρωσαν» την Αργεντινή, αλλά «κατέστρεψαν τον κοινωνικό και βιομηχανικό ιστό», υπογραμμίζει ο Mario Rapoport, ειδικός στην οικονομική ιστορία της Αργεντινής. Εκείνη την εποχή, το πακέτο μέτρων αποδυνάμωσε τις τοπικές παραγωγικές δυνάμεις και αύξησε την εξάρτηση της χώρας από τις αγροτικές εξαγωγές για τη χρηματοδότηση της εισαγωγής βιομηχανικών προϊόντων. Αυτό αύξησε το διαρθρωτικό έλλειμμα στο εμπορικό ισοζύγιο, προκαλώντας δομικό πληθωρισμό: ενώ βρισκόταν σε μέσο ετήσιο ρυθμό 78% πριν από το πραξικόπημα του 1976, έφτασε κατά μέσο όρο στο 191% κατά τη διάρκεια της δικτατορίας.
Ο νεοφιλελεύθερος περονιστής Carlos Menem (1989-1999) ακολούθησε τον ίδιο οδικό χάρτη. «Ο μενεμισμός πρότεινε πολλά από τα μέτρα που παίρνει σήμερα ο Μιλέι», σημειώνει ο Ράποπορτ. Το 1989, ο υπουργός Οικονομίας του Menem, Domingo Cavallo, πρόεδρος της κεντρικής τράπεζας υπό τη στρατιωτική δικτατορία, αποφάσισε, να βάλει τέλος στον πληθωρισμό, θέτοντας σε εφαρμογή τη δολαριοποίηση της οικονομίας. Αυτό που θέλει να κάνει σήμερα και ο Milei.
Στις 27 Μαρτίου 1991, εξέδωσε ένα σχέδιο μετατρεψιμότητας το οποίο καθιέρωσε, πέντε ημέρες αργότερα, μια σταθερή ισοτιμία μεταξύ του πέσο και του δολαρίου (1 πέσο για 1 δολάριο). «Αυτή η προσπάθεια δολαριοποίησης με το σχέδιο μετατρεψιμότητας απέτυχε εντελώς», συνεχίζει ο Rapoport. Tο μέτρο δημιούργησε μεγάλε δυσκολίες καθώς το δολάριο όντας ισχυρότερο νόμισμα από το πέσο, κατέστησε τις εξαγωγές πιο ακριβές, με συνέπεια τα αργεντίνικα προϊόντα να είναι λιγότερο ανταγωνιστικά. Έτσι το 2001,το χρέος αυξήθηκε και το σύστημα κατέρρευσε. Συνειδητοποιώντας ότι η χρεοκοπία πλησίαζε, οι Αργεντίνοι έσπευσαν στις τράπεζες για να αποσύρουν τις αποταμιεύσεις τους, τις οποίες η κυβέρνηση έσπευσε να παγώσει στις 3 Δεκεμβρίου 2001.
Τα παρεπόμενα της κρίσης, που ονομάστηκε corralito («μικρό περίβλημα»), είναι γνωστά: στις 21 Ιανουαρίου 2002, ο Πρόεδρος Fernando de la Rúa, ο οποίος είχε διαδεχτεί τον Menem, και ο υπουργός Cavallo τράπηκαν σε φυγή με ελικόπτερο. Η Αργεντινή χρεοκόπησε και πέντε πρόεδροι διαδέχθηκαν ο ένας τον άλλον σε έντεκα ημέρες. Ο πληθυσμός ανακτά τις οικονομίες του σε υποτιμημένο πέσο. Μεταξύ 2001 και 2002, το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (ΑΕΠ) μειώθηκε κατά 10%, το ποσοστό φτώχειας αυξήθηκε από 46% σε 66% και το ποσοστό ανεργίας από 18,3% σε 21,5%.
Τον Απρίλιο του 2003, οι κινητοποιήσεις οδήγησαν στην εκλογή του Néstor Kirchner (πέθανε το 2010), ενός προοδευτικού περονιστή. Ο Kirchner επαναδιαπραγματεύτηκε το δημόσιο χρέος, εθνικοποίησε ορισμένες στρατηγικές επιχειρήσεις και δημιούργησε σημαντικά κοινωνικά προγράμματα. Κατά τη διάρκεια της θητείας του, η φτώχεια μειώθηκε στο μισό. Όταν όμως τον διαδέχθηκε η σύζυγός του Cristina Fernández, από το 2007, «τόλμησε» να επιβάλει φόρο άνω του 40% στις εξαγωγές σόγιας, την οικονομική πνοή της χώρας. Με την υποστήριξη των αστικών μεσαίων στρωμάτων, οι μεγάλες αγροτοεπιχειρήσεις «μπλοκάρισαν» τη χώρα για εκατόν είκοσι εννέα ημέρες. Και οι συντηρητικοί, κατάφεραν να εκλέξουν τον Mauricio Macri, έναν επιχειρηματία που υποσχέθηκε την επιστροφή της λιτότητας και του ελεύθερου εμπορίου.
Η «βροχή ιδιωτικών επενδύσεων» που υποτίθεται ότι θα προσέλκυσαν τα μέτρα του Μάκρι για την αναζωογόνηση της ανάπτυξης δεν συνέβη ποτέ. Επιπλέον, η άρση του φόρου στις εξαγωγές και όλων των ελέγχων στο κεφάλαιο φέρνει τη χώρα αντιμέτωπη με το παλιό πρόβλημα της έλλειψης δολαρίων. Ο Μάκρι ζητά βοήθεια από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), το οποίο, το 2018, χορήγησε δάνειο 57 δισεκατομμυρίων δολαρίων με αντάλλαγμα νέα μέτρα σκληρής λιτότητας. Όμως το δάνειο ήταν αδύνατο να αποπληρωθεί, καθώς το μέτρο αποδείχθηκε αναποτελεσματικό, αφού το μεγαλύτερο μέρος του έφυγε στο εξωτερικό. Μια έκθεση της Τράπεζας της Αργεντινής τον Μάιο του 2020 εκτιμά ότι, από τα 100 δισεκατομμύρια δολάρια που εισήλθαν στη χώρα σε ξένο νόμισμα κατά τη διάρκεια της θητείας του Macri, τα 86 δισεκατομμύρια πήγαν αμέσως στο εξωτερικό.
Ακολούθησε μια νέα συμφωνία με το ΔΝΤ, που έκανε ο νέος "προοδευτικός" πρόεδρος Φερνάντες… με κόστος νέα μέτρα λιτότητας, αύξηση του πληθωρισμού και της φτώχειας. Έτσι, και οι "αριστεροί" μπήκαν στον "τροβά" της εφαρμογής της ίδιας δεξιάς πολιτικής η οποία τους ενέταξε στους "διεφθαρμένους" τους πολιτικού συστήματος, που θα... πατάξουν οι δήθεν αντιστυστημικοί νεο-δεξιοί τύπου Μιλέι...
*Με πληροφορίες από την Le Monde diplomatique
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου