[ Γιώργος X. Παπασωτηρίου / Ελλάδα / 23.09.23 ]
Δεν μιλούν στο όνομα του κόμματος και των αποφάσεών του. Αυτών που ψηφίζονται στα συνέδρια ή λαμβάνονται από τα συλλογικά θεσμικά όργανα.
Μιλούν μόνο για τις δικές τους προτάσεις, για τα δικά τους σχέδια, τις προσωπικές τους πολιτικές, τις δικές τους αποφάσεις.
Αυτοί διαμορφώνουν το «πολιτικό σχέδιο», αυτοί καθορίζουν, αυτοί αποφασίζουν!
"Εγώ είμαι το κόμμα", Moi, je suis le parti
Αυτοί είναι οι σωτήρες και οι μεσσίες, ενώ το κόμμα είναι ο οπαδός που ακολουθεί επευφημώντας και ενίοτε στρώνοντας με βάγια το δρόμο του Μεσσία (για τον Μητσοτάκη στην Πάτρα)!
Εδώ έχουμε τον vulgus (όχλο) και όχι τον populus (λαό) -διάκριση του Χέγκελ. Η δεύτερη κατηγορία δημιουργείται εκεί που λειτουργούν οι δημοκρατικοί θεσμοί, εκεί όπου υπάρχει δημόσιος χώρος και αναπτύσσεται ο δημόσιος διάλογος και τα ατομικά συμφέροντα μπορούν να διυλίζονται, να συνθέτονται και να μετασχηματίζονται σε γενικό συμφέρον. Σ’ αυτή την περίπτωση έχουμε τον βουλευόμενο και βουλόμενο λαό, το populus.
Γενικά, όταν ο πληθυσμός δεν έχει τον τρόπο (θεσμούς) να γίνει λαός, να μετασχηματιστεί δηλαδή σε μία βουλευόμενη οντότητα που εκφράζεται και βούλεται, τότε παραμένει vulgus. Η κατάσταση αυτή ενισχύεται στο νέο «δημόσιο χώρο» των κοινωνικών δικτύων, καθώς οι αλγόριθμοι όχι μόνο αποκλείουν τον δημόσιο διάλογο, την αντιπαράθεση και τη σύνθεση, αλλά και παγιώνουν και ενισχύουν τις πολώσεις, οδηγώντας σε συνεχείς διαιρέσεις-διασπάσεις.
Οι αλγοριθμικές «φούσκες» απλουστεύουν μέχρι εκχυδαϊσμού καθώς δεν μπορούν να διαμορφωθούν με βάση σύνθετα πολιτικά και ιδεολογικά σχέδια και συνήθως εστιάζουν σε πρόσωπα. Θέλουν «ταμπέλες» και απλοϊκά κριτήρια. Δεν είναι τυχαίο ότι το προσωπικό πρόσημο του κάθε μονομάχου (υποψήφιου/ας αρχηγού του ΣΥΡΙΖΑ) είναι η δυνατότητά του να νικήσει στην αρένα τον Κυριάκο Μητσοτάκη! Με βάση αυτό το στοιχείο, στις ηλεκτρονικές εξέδρες ο όχλος παραληρεί με πρωτοφανή λεκτική αγριότητα.
Ζούμε στην «εποχή του τυραννικού Εγώ», του ατόμου ως μοναδικού σημείου αναφοράς και των κοινωνικών δικτύων που ενισχύουν τον ατομικισμό (τώρα λέγεται ναρκισσισμός) καθώς και την ατομική ευθύνη, δημιουργώντας τον «ολοκληρωτισμό της αλγοριθμικής φούσκας»!
Το διαδίκτυο ενώ δίνει την αίσθηση του δημόσιου χώρου, στην πραγματικότητα είναι ένας μερικός δημόσιος χώρος των ομοίων (ένα υποσύνολο) και όχι ο γενικός δημόσιος χώρος όπου συναντώνται οι διαφορετικές απόψεις. Αντίθετα, κάθε τι διαφορετικό μοιάζει οχυρωμένο στη δική του «φούσκα των ομοίων», αποκλείοντας ή ελαχιστοποιώντας τη δυνατότητα επίτευξης της σύνθεσης των διαφορετικών θέσεων και απόψεων. Από εδώ εκκινεί η ενίσχυση της ρητορικής του φανατισμού και του μίσους.
Από αυτή την οπτική γωνία, στην περίπτωση του ΣΥΡΙΖΑ, δεν έγινε δεκτή η πρόταση για προσφυγή στον παραδοσιακό θεσμό του Συνεδρίου, όπου οι αντίθετες απόψεις θα συγκρούονταν και ενδεχομένως να υπήρχε μια δυνατότητα σύνθεσης, και επιλέχθηκε πρώτα η άμεση προσφυγή στην εκλογή προέδρου. Το κενό της ύπαρξης θεσμού αντιπαράθεσης-σύνθεσης καλύφθηκε από τον «δημόσιο χώρο» των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, ο οποίος όχι μόνο αδυνατεί να συνθέσει, αλλά αντίθετα ενισχύει τις αντιθέσεις στις πιο απλοϊκές και πολλές φορές χυδαίες και απολιτικές εκδοχές τους. Εν πολλοίς οι ψηφιακές «φούσκες» συγκρούστηκαν ανηλεώς με κερδισμένο μέχρι στιγμής τον υποψήφιο με τα πιο "δεξιά" χαρακτηριστικά.
Το σύνδρομο της φούσκας δημιουργεί συνεχείς διαιρέσεις, καθώς κάθε διαφορετική άποψη αποκτά τη δική της φούσκα. Όπως ακριβώς συμβαίνει με τις μειονοτικές ομάδες στους προτεσταντικούς κλάδους.
Μάλιστα, ο ναρκισσισμός των μικρών διαφορών (ίδιον των σχηματισμών της Αριστεράς) ενισχύεται από την αλγοριθμική «φούσκα», δημιουργώντας τη φοβερή ρητορική του μίσους των ομοίων, την οποία περιγράφει εύστοχα ο Ζοζέ Σαραμάγκου.
Για να μην έχουμε λοιπόν vulgus αλλά populus απαιτείται η ενεργοποίηση του πληθυσμού μέσα από δημοκρατικούς θεσμούς διαβούλευσης, που δεν θα λειτουργούν σαν αποστειρωμένες Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, αλλά θα αναπτύσσουν την «ποίησή» τους μέσα στην πολιτική Πράξη, στη δράση, στο δρόμο, στις γειτονιές, εκεί όπου δημιουργούνται οι νέες σχέσεις αλληλεγγύης, εκεί όπου αλλάζει ο τρόπος ζωής και ο συσχετισμός των αξιών, εκεί όπου δημιουργείται η κοινωνική αριστερά της αξιοπρέπειας, της αλληλεγγύης και μιας νέας συλλογικότητας, εκεί όπου αρθρώνεται ο πολιτικός λόγος που βάζει τον άνθρωπο πάνω από τα κέρδη και δεν τον αντιμετωπίζει ως «πράγμα».
Η αριστερά δεν μπορεί να παίζει στο γήπεδο της δεξιάς.
Γι’ αυτό απαιτείται μια νέα στάση απέναντι στα κοινωνικά δίκτυα που να μην ενισχύει το Vulgus.
Αυτό δεν σημαίνει τον εκτοπισμό του ορθού λόγου και της «μηχανής», αλλά τον αυστηρό περιορισμό τους στα εδάφη που τους αναλογούν, δηλαδή σε μια λελογισμένη χρήση τους που δεν θα υποκαθιστά τους παραδοσιακούς αμεσοδημοκρατικούς θεσμούς. «Ναι», λοιπόν, στη «μηχανή» που απελευθερώνει από το άχθος και την ανάγκη, αλλά όχι στο ρομπότ που «απολύει» και στον λογάριθμο που υποδουλώνει προκαλώντας έναν διότυπο «εμφύλιο των κάτω».
Γιατί ο ζωτικός χώρος του ανθρώπου δεν είναι ο στενόχωρος και αγχωτικός χώρος του Εγώ, που λαμβάνει φοβερές διαστάσεις μέσω των κοινωνικών δικτύων, ούτε η αφηρημένη και καταναγκαστική απόλυτη κυριαρχία της συλλογικότητας, αλλά εκείνη η ενδιάμεση ζώνη στην οποία συνηθίζουν να λαμβάνουν χώρα ο έρωτας, η φιλία, η κατανόηση, η συμπόνια και η αλληλεγγύη. «Μόνο η παραδοχή αυτής της αρχής θα μας επιτρέψει να θεμελιώσουμε αυθεντικές κοινότητες, αντί για κοινωνικές μηχανές» όπως έλεγε ο Ε. Σάμπατο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου