Ένας παγκόσμιος πόλεμος, αν και διαφορετικός από αυτούς που έχουμε βιώσει στο παρελθόν, είναι γεγονός. Πρόκειται για τη σύγχρονη τεχνολογική και οικονομική εκδοχή του παγκοσμίου πολέμου. Τα πολλά μέτωπα δείχνουν μια δραματική και παγκόσμια κατάρρευση της διεθνούς αγοράς ελεύθερων συναλλαγών. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ευρώπη, η Κίνα, η Ινδία, η Ρωσία, η Τουρκία, το Ιράν, η Βραζιλία και άλλες χώρες εμπλέκονται σε μία άνευ προηγουμένου οικονομική σύγκρουση. Οι αμοιβαίες κυρώσεις, οι νομισματικές επιθέσεις και οι πρωτοφανείς απειλές είναι οι νέες "βόμβες". Γιατί, σήμερα, δεν χρειάζονται ατομικές βόμβες για να προκαλέσουν τεράστια καταστροφή. Μειώνοντας τους διεθνείς δεσμούς και αυξάνοντας τους δασμούς, ολόκληροι πληθυσμοί θα μπορούσαν να λιμοκτονήσουν.
Είναι δύσκολο να σκεφτεί κανείς ένα ειρηνικό μέλλον σε μια μόνο χώρα, ανεξάρτητα από όλους τους άλλους. Στον σημερινό κόσμο, οι δεσμοί και οι εξαρτήσεις μεταξύ χωρών και οικονομιών δεν μπορούν να ξεπεραστούν χωρίς μεγάλες συγκρούσεις.
Το διεθνές εμπόριο, το οποίο υπήρξε σ' ένα βαθμό ελεύθερη αγορά εδώ και δεκαετίες, είναι πλέον ουσιαστικά κλειστό. Εδώ είναι και το κομβικό σημείο: η Κίνα δεν μπορεί πλέον να συνεχίσει να χρησιμοποιεί τα τεράστια ταμειακά της αποθέματα για να αγοράζει ακίνητα ή γιγαντιαίες επιχειρήσεις σε ολόκληρο τον κόσμο. Με άλλα λόγια, η μετάβαση στη νέα αυτοκρατορία(σ.σ. μόνο η μετάβαση από την βρετανική στην αμερικανική αυτοκρατορία ήταν αναίμακτη), την Κίνα, ανακόπτεται. Όπως είπαμε, το κλειδί είναι το κλείσιμο των αγορών και κυρίως της αμερικανικής αγοράς. Πέρα, όμως, από αυτό, οι ΗΠΑ προβάλλουν και το νέο μεγάλο συγκριτικό τους πλεονέκτημα, που αρχικά ήταν η τεράστια στρατιωτική τους ισχύς, αλλά τώρα είναι η τεχνολογική επανάσταση, που καθιστά τις φθηνές γραμμές παραγωγής της Κίνας (το μικρό κόστος, που ήταν το μεγάλο πλεονέκτημα του κινέζικου παραδείγματος τις τελευταίες δεκαετίες), ξεπερασμένες. Η ψηφιακή επανάσταση και η ρομποτική «απελευθερώνουν» τους καπιταλιστές από την Ανθρώπινη Εργασία και ελαχιστοποιούν το κόστος παραγωγής. Έτσι, οι Ηνωμένες Πολιτείες, σε αντίθεση με την παθητική πολιτική που τις χαρακτήρισε τα τελευταία χρόνια, είναι τώρα αποφασισμένες να αναλάβουν εκ νέου τον ηγετικό ρόλο, καθώς η μάχη δεν λαμβάνει χώρα πλέον στις γραμμές παραγωγής αλλά στις νέες τεχνολογίες, στην ψηφιακή επανάσταση, όπου υπερτερεί.
Οι εξελίξεις στη γειτονική Τουρκία δίνουν ένα παράδειγμα για τη νέα «παγκόσμια σύγκρουση». Η ταχεία κατάρρευση της τουρκικής οικονομίας προκάλεσε σοκ στο πλανητικό χρηματοπιστωτικό σύστημα. Υπό το φως της επιδείνωσης των σχέσεων μεταξύ Τουρκίας και Ηνωμένων Πολιτειών και μετά τη δήλωση του Προέδρου Τραμπ σχετικά με τη διττή τιμολόγηση του τουρκικού χάλυβα και αλουμινίου, το ευρωπαϊκό χρηματοπιστωτικό σύστημα θα μπορούσε να περιπέσει σε μία νέα κρίση χρέους. Ναι, αρκεί μια δήλωση. Γιατί το χρηματιστήριο λειτουργεί με «εφε», που είναι μία δήλωση, ένας κυκλώνας, μία απειλή πολέμου…
Πάντως, η πρώτη πράξη της σύγκρουσης ΗΠΑ-Τουρκίας, αν δεν υπάρξουν εξελίξεις στην κατεύθυνση της εξομάλυνσης με την απελευθέρωση κυρίως του πάστορα Μπράνσον, θα φτάσει στο αποκορύφωμά της τον Οκτώβριο. Οι τεράστιες αποπληρωμές δανείων από την Τουρκία πλησιάζουν πλέον την αφερεγγυότητα. Ο Ταγίπ Ερντογάν θα αναγκαστεί να λάβει δραστικά μέτρα, όπως η ελάφρυνση του χρέους, ή να προσφύγει σε χώρες (ΕΕ, Ρωσία, Ιράν, Κίνα) και χρηματοπιστωτικά ιδρύματα για να λάβει πολύ ακριβά δάνεια. Θα μπορούσε, τότε, ο Τραμπ να ανακοινώσει τη νίκη; Ασφαλώς όχι. Γιατί η Κίνα δεν είναι Τουρκία. Και, γενικά, σε έναν αλληλεξαρτώμενο κόσμο, δεν υπάρχει ένας μόνο νικητής, ή ένας μόνο ηττημένος. Οι χώρες και οι οικονομίες διασυνδέονται σε ένα ολοκληρωμένο σύστημα από το οποίο δεν μπορούν να απεμπλακούν. Αυτή η αλληλεξάρτηση – που οι περισσότεροι παίκτες φαίνεται ότι εξακολουθούν να αγνοούν - σημαίνει ότι δεν μπορεί να συμβεί ένα παιχνίδι μηδενικού αθροίσματος όπου ο νικητής τα παίρνει όλα. Τελικά, ή κερδίζει κανείς ή χάνει μαζί με άλλους. Τρίτη επιλογή δεν υπάρχει υποστηρίζουν οι αναλυτές. Μόνο που το «βλέμμα» των τελευταίων είναι στραμμένο στις ισχυρές οικονομίες, χωρίς να βλέπουν τις συνέπειες που έχει αυτός ο πόλεμος για τις χώρες της περιφέρειας.
Η τρίτη επιλογή, λοιπόν, αφορά τις μικρές χώρες, όπως η Ελλάδα. Γιατί εδώ ισχύει αυτό που έλεγε ο μακαρίτης Γκαλμπραίηθ για το χρηματιστήριο. Ότι δηλαδή «Όλοι κερδίζουν και ο τελευταίος πάει στο διάολο»! Οι μικρές χώρες, η καπιταλιστική περιφέρεια, με άλλα λόγια, είναι αυτή που θα αποστερηθεί τα οφέλη της ψηφιακής επανάστασης ή ακόμα και θα πληρώσει το μάρμαρο μιας νέας οικονομικής κρίσης. Η μετάβαση στη νέα ρομποτική εποχή θα σημάνει μεγάλη μείωση της ανθρώπινης εργασίας, δηλαδή μια τεράστια ανθρωπιστική κρίση στην περιφέρεια. Εξυπακούεται ότι οι μεταναστευτικές ροές προς το "κέντρο" θα ενταθούν.
Για πάντα λιτότητα λοιπόν; Για πάντα κόλαση; Χωρίς μία αντίδραση, χωρίς έναν σπασμό;
Θα το πούμε για μια ακόμα φορά, ο ναρκισσισμός των μικρών πολιτικών διαφορών των αντικαπιταλιστικών κοινωνικών δυνάμεων είναι σήμερα έγκλημα. Η αντίδραση ή θα γίνει τώρα και θα είναι παγκόσμια, ή ένας νέος ολοκληρωτισμός –απέναντι στον οποίο οι προηγούμενοι θα ωχριούν- θα επιβληθεί.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου