Ο Ντυβερζέ πέθανε, η Αυτοκρατορία ζει

Πέθανε ο Μωρίς Ντυβερζέ, αλλά, παραδόξως, κανείς δεν μιλά για την «Αυτοκρατορία»! Σύμφωνα με το κυρίαρχο θεωρητικό μοντέλο ανάλυσης της σημερινής κατάστασης του κόσμου, αν η νεοτερικότητα ήταν ο ιμπεριαλισμός, η μετανεοτερικότητα είναι η «Αυτοκρατορία». Και το μοντέλο αυτό, δηλαδή το παράδειγμα της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας ανάγεται στην πρωτότυπη εργασία του Μ. Ντυβερζέ, Le concept d’ Empire (1980). Η Αυτοκρατορία είναι, σύμφωνα με την αντίληψη του εκλιπόντος, το πολιτικό υποκείμενο που ρυθμίζει αποτελεσματικά τις παγκόσμιες ανταλλαγές και τη διακυβέρνηση του κόσμου. Αν δε η επικυριαρχία των Κρατών-εθνών ήταν ο ακρογωνιαίος λίθος του ιμπεριαλισμού των ευρωπαϊκών δυνάμεων κατά τη σύγχρονη εποχή, η Αυτοκρατορία (ως σύνολο θεσμών, εταιρειών και υπερεθνικών διοικητικών οργανισμών- ΔΝΤ, Παγκόσμια Τράπεζα κ.ά.) είναι κάτι εντελώς διαφορετικό, αφού δεν εγκαθιστά ένα τοπικό κέντρο εξουσίας, δεν έχει σύνορα, δεν έχει τόπο και αν την προσδιορίζαμε με θετικό τρόπο θα λέγαμε ότι μάλλον τοποθετείται σ’ έναν ου-τόπο, ή καλύτερα σ’ έναν υπερ-τόπο γι’ αυτό είναι πανταχού παρούσα. Ακριβώς όπως το αρρύθμιστο πλανητικό κεφάλαιο, που αποτελεί το 90% του παγκόσμιου κεφαλαίου, και υπερίπταται πάνω από τον πλανήτη επιπίπτοντας όπου βρίσκει οικονομία από την οποία μπορεί να αντλήσει γρήγορο και μεγάλο κέρδος. Όσο για τις ΗΠΑ, αυτές δεν συνιστούν το κέντρο ενός ιμπεριαλιστικού σχεδίου, σύμφωνα με το θεωρητικό πρότυπο της Αυτοκρατορίας, γιατί, πλέον, «κανένα Κράτος-έθνος δεν μπορεί, σήμερα, να το πραγματοποιήσει. Ο ιμπεριαλισμός έχει τελειώσει... Οι ΗΠΑ καταλαμβάνουν (μεν) μια προνομιακή θέση στην Αυτοκρατορία, αλλά αυτό το προνόμιο δεν απορρέει από τις ομοιότητες με τις παλιές ευρωπαϊκές δυνάμεις, αλλά από τις διαφορές που έχει μ’ αυτές». Με άλλα λόγια, έχουμε εν προκειμένω την Αυτοκρατορία των πλανητικών ελίτ του κεφαλαίου που ενσωματώνει την παραδοσιακή αυτοκρατορική συμπεριφορά της Αμερικής, η οποία ενισχύεται από τις «αμιγώς αυτοκρατορικές βάσεις του Συντάγματος των ΗΠΑ» όπου η εξουσία διανέμεται μέσω δικτύων, κάτι που σήμερα υλοποιείται σε παγκόσμια κλίμακα. Γενικά, στη μετανεοτερικότητα η παγκόσμια οικονομία τείνει στην αποκαλούμενη «βιο-πολιτική», στην παραγωγή, δηλαδή, της ίδιας της κοινωνικής ζωής, εντός της οποίας η οικονομία, η πολιτική και η κουλτούρα αποσυνδέονται ολοένα και περισσότερο αλλά και επανασυνδέονται αμοιβαίως. Η παγκοσμιοποίηση, υπ’ αυτή την οπτική, έχει μια αμφίσημη δυναμική, οι ποικίλες διαδικασίες της δεν είναι ούτε ενοποιημένες ούτε μονοσήμαντες γι’ αυτό το πολιτικό καθήκον μας -λένε- δεν είναι απλώς να αντισταθούμε σ’ αυτές αλλά να τις οργανώσουμε σε νέα βάση και να τις επαναπροσανατολίσουμε προς νέους σκοπούς. Η Αυτοκρατορία είναι σαν το δικέφαλο αετό, όπου το ένα κεφάλι είναι η συντακτική εξουσία και η δικαιοδοτική δομή, συγκροτημένες από την εντεταλμένη βιο-πολιτική μηχανή και το άλλο είναι η πληθύς των απελευθερωτικών δυνάμεων, οι δημιουργικές και παραγωγικές υποκειμενικότητες της παγκοσμιοποίησης που είναι ικανές να οικοδομήσουν με αυτόνομο τρόπο μια αντι-Αυτοκρατορία, μια πολιτική, δηλαδή, οργάνωση που θα αλλάξει τις υφιστάμενες παγκόσμιες ροές και ανταλλαγές. Νέες μορφές αγώνων θα εφεύρουν νέες δημοκρατικές μορφές και μία νέα συντακτική εξουσία θα μας οδηγήσει μέσω της Αυτοκρατορίας πέρα από αυτή. Αυτή η συλλογιστική βασίζεται στα θεωρητικά θεμέλια που έθεσε ο Ντυβερζέ το 1980 και την ανέπτυξαν πριν μερικά χρόνια οι Νέγκρι και Χαρντ στο βιβλίο τους «Η Αυτοκρατορία». Η εγκυρότητα της σύλληψης είναι μία άλλη συζήτηση…