Στρεψοδίκες

Ποιος φταίει για την ακρίβεια, για την αύξηση των τιμών των τροφίμων και των αγροτικών προϊόντων, για την ακρίβεια εν γένει; Ποιος ευθύνεται για την τερατώδη αύξηση του πετρελαίου, που δεν έχει καμία σχέση με την δήθεν αυξημένη ζήτηση; Ποια είναι η αιτία για την ασύστολη αισχροκέρδεια; Μήπως ο νεοφιλελευθερισμός και η περίφημη ελεύθερη αγορά, μήπως ο «μανιακός» για κέρδη καπιταλισμός; Όχι. Εμείς φταίμε! Εμείς οι αδιάφοροι καταναλωτές, οι ανενημέρωτοι μισθωτοί και συνταξιούχοι, ο αγρότης που δέχεται και ανέχεται τους εκβιασμούς. Βέβαια, φταίει και το κράτος, που δεν έχει ελεγκτικούς μηχανισμούς, φταίει και η κυβέρνηση. Αυτά διατείνονται εκείνοι που πριν λίγο ήθελαν ένα όλο και λιγότερο, ή ακόμη και την εξαφάνιση του κράτους, αφού η αγορά μπορούσε κατά τη γνώμη τους να αυτορυθμίζεται μέσω του ανταγωνισμού. Τώρα που οι ιδεοληψίες αυτές κατέρρευσαν, δεν φταίνε οι ίδιοι που τις εξέθρεψαν, δεν φταίνε αυτοί που με μένος «λύκου» ξεχύθηκαν για «αίμα» στην αγορά, αλλά τα πρόβατα, δηλαδή όλοι άλλοι, οι «κάτω», οι φτωχοί. Υπ’ αυτή την οπτική, η εκμετάλλευση, η συσσώρευση είναι αποτέλεσμα κάποιων ανθρώπων, μάλλον παλιοχαρακτήρων, που είναι τόσο προκλητικά… άξιοι εκμετάλλευσης, που αναγκάζουν κάποιους άλλους ευγενείς κατά τα άλλα ανθρώπους να γίνουν με το ζόρι και βαριά καρδιά εκμεταλλευτές! Γι’ αυτό μην αγανακτείτε και σκούζετε όσοι πεινάτε, εσείς φταίτε που πεινάτε, αφού αποκτήσατε την κακή συνήθεια να τρώτε δυο φορές τη μέρα και όχι μία. Αυτά μας λένε, τα παπαγαλάκια του νεοφιλελευθερισμού, οι αντικρατιστές που αίφνης ανακάλυψαν το κράτος, οι οπαδοί της ασύδοτης αγοράς και του ανταγωνισμού, που εξαφάνισαν τον ανταγωνισμό με τα καρτέλ τους αλλά και τους ίδιους τους καταναλωτές. Τώρα μεταθέτουν την ευθύνη στους «κάτω», ενσπείρουν την ενοχή στους πεινασμένους. Σε λίγο οι στρεψοδίκες σοφιστές θα πουν ότι η πείνα και ο λιμός είναι η τιμωρία του Θεού για τα αμαρτήματά μας. Μ…… μας λένε εδώ και πολύ καιρό

Αντι-αμερικανισμός

Αν ασκήσω κριτική στις ΗΠΑ για τη στήριξη ενός δικτάτορα, του Μουσάραφ, στο Πακιστάν, αν τις κατηγορήσω για την περιφρόνηση του διεθνούς δικαίου σε μια σειρά περιπτώσεις με κορυφαία το Γκουαντάναμο, αν μιλήσω για τη χειραγώγηση της πληροφόρησης και τα ψεύδη της Ουάσινγκτον στην επιχείρηση νομιμοποίησης του πολέμου στο Ιράκ, αν γράψω ένα ολόκληρο βιβλίο, αναφερόμενος στους μύθους που δημιούργησαν τον «Αμερικανό άνθρωπο», και τα μέσα καθώς και τους τρόπους που «τρέφουν» με ιδεοληψίες το νου του ώστε να ανέχεται της θηριωδίες της κυβέρνησής του, τότε το στίγμα του «αντι-αμερικανισμού» θα επιπέσει επί της κεφαλής μου με όλες τις δυσμενείς συνέπειες. Τι κι αν η κριτική για τη στήριξη του δικτάτορα και το Γκουαντάναμο δεν είναι δική μου, αλλά της Διεθνούς Αμνηστίας (που κατηγορεί για ανάλογους λόγους και την επόμενη αυτοκρατορία, την Κίνα). Τι κι αν για η χειραγώγηση των μεγαλύτερων αμερικανικών δικτύων πληροφόρησης και τα ψεύδη της Ουάσινγκτον για τον πόλεμο στο Ιράκ επιβεβαιώνονται από έναν άνθρωπο που συνεργαζόταν από το 1999 με τον Μπους και ήταν υπεύθυνος Τύπου του Λευκού Οίκου (2003-2006). Μιλάω για τον Scott McClellan, ο οποίος στο βιβλίο του What Happened (κυκλοφορεί την επόμενη εβδομάδα) μιλάει για όλα τα παραπάνω, επισημαίνοντας πως ο πόλεμος στο Ιράκ δεν θα γινόταν αν δεν συνέβαλαν σ’ αυτό τα αμερικανικά μίντια. Ο συγγραφέας αναφέρει ότι υπάρχει μια ολόκληρη «κουλτούρα του ψεύδους στην Ουάσινγκτον», αλλά και μία ορισμένη «τύφλωση», αφού ο Μπους αρνούνταν επί μία εβδομάδα το εύρος της καταστροφής από τον τυφώνα Κατρίνα. Αλλά γιατί ο η κριτική του κ. McClellan δεν θεωρείται αντιαμερικανισμός, ενώ η δική μου είναι; Μα, διότι ο Αμερικανός, πρώην υπεύθυνος Τύπου του Λευκού Οίκου εξακολουθεί να ομνύει πίστη και να δηλώνει το θαυμασμό στο πρόσωπο του Μπους, ενώ εγώ όχι. Αλλά γιατί ο κ. Mcllellan θαυμάζει τον Μπους; Σ’ αυτό η… επιστήμη αδυνατεί να δώσει απάντηση. Μόνο κάποιοι «πραγματιστές» θεωρούν ότι ο «θαυμασμός» είναι νόμιμος αφού είχε και έχει ατομικό όφελος. Εγώ, αυτό το αρνούμαι. Γι’ αυτό φαίνεται είμαι αντιαμερικανός!

Αποκρύψεις

«Λόγω σοβαρών οικονομικών προβλημάτων». Αυτή είναι η επίσημη αιτιολογία του γεγονότος ότι ένας πατέρας «τρελάθηκε», το έριξε στο ποτό και στραγγάλισε το επτά μηνών παιδάκι του. Αλλά τι κρύβει αυτή η φοβερή διατύπωση: «Λόγω οικονομικών προβλημάτων»; Ότι οι επιχειρήσεις του δεν πήγαιναν καλά τελευταία; Ή μήπως ότι επρόκειτο για έναν άνθρωπο που έχασε τη δουλειά του, δηλαδή έναν άνεργο; Μάλλον το δεύτερο. Αλλά μπορεί να τρελαθεί από απελπισία ένας άνεργος; Μπορεί. Γιατί δεν φτάνει ότι δεν υπάρχουν τα χρήματα προς το ζην της οικογένειας, αλλά ο ίδιος ο άνεργος γίνεται ένα τίποτα, ένας που δεν υπάρχει. Η κοινότητα, η συντροφικότητα παύουν να υπάρχουν για έναν «ά-χρηστο». Σκέφτηκα την απόκρυψη της πραγματικής αιτίας της παιδοκτονίας, ενώ διάβαζα την είδηση για την υποδοχή ηρώων στους 24 μαθητές-πρωταγωνιστές της ταινίας «Ανάμεσα στους τοίχους» που βραβεύτηκε στις Κάνες. Γιατί; Απλώς γιατί οι 24 μαθητές έχουν γονείς μετανάστες («χωρίς χαρτιά») και κατοικούν σ’ ένα από τα εξαθλιωμένα προάστια-γκέτο του Παρισιού. Είναι τα ίδια παιδιά που καίνε τα προάστια, τα παιδιά που δεν έχουν χώρο και αποδέκτες για να διοχετεύσουν την υπερχειλίζουσα ενέργειά τους, που δεν έχουν εικόνα και ταυτότητα, που είναι «αόρατα». Τώρα, αυτά τα παιδιά έχουν τους «ήρωές» τους, τους 24 μαθητές-πρωταγωνιστές. Σήμερα, μπορεί να είναι «ανάμεσα στους τοίχους», αλλά αύριο μπορεί κι αυτοί να γίνουν ήρωες, να γίνουν πρωταγωνιστές! Τα πρότυπα της ενσωμάτωσης των παιδιών των προαστίων στη γαλλική κοινωνία έχουν βρεθεί. Απομένει ο ακρωτηριασμός της φαντασίας και η λεύκανσή της από κάθε μεταφυσικό ανακλαστικό ώστε να καταστεί μια «καθαρή», μονοδιάστατη σκέψη που έχει ως άξονες την επιτυχία, το χρήμα, την κατανάλωση. Έτσι, η ορατότητα (η επιθυμία του παιδιού να γίνει κάποιος) θα χάσει το όνειρο και θα περιοριστεί στην αγοραία επίφασή της, στην καταναλωτική εικόνα. Αλλά η οικονομική συγκυρία και οι ανισότητες δεν επιτρέπουν την ολοκλήρωση του σχεδίου. Η ανεργία θα γίνει μια ματαίωση χωρίς ελπίδα, την οποία θα ακολουθήσει μια αναδίπλωση, η εσωτερική αφήγηση της κατάθλιψης που γίνεται αυτοκαταστροφική, καθώς η απελπισία δεν γίνεται εξανάσταση αλλά τρέλα, αυτοχειριασμός ή παιδοκτονία, ενίοτε και πατροκτονία.

Διδαχές

Τι διδάσκει μία γυναίκα, μία υποψήφια πλανητάρχης, που δηλώνει κυνικά ότι περιμένει τη δολοφονία του αντιπάλου της, του Ομπάμα, κατά το ανάλογο της δολοφονίας του Ρόμπερτ Κέννεντυ; Δεν διδάσκει τίποτα, απλώς επιβεβαιώνει ότι η αρχομανία και η εξουσία είναι φοβερά εξαρτησιογόνα με εγκληματική τάση. Τι διδάσκουν τα παράσημα του Προέδρου της Δημοκρατίας σ’ έναν τεχνίτη πέτρας (Γεώργιο Στρατσιάνη) κι έναν τεχνίτη μαρμάρου (Νικόλαο Σκαρή); Διδάσκουν πως δεν υπάρχουν δουλειές «χαμηλού κοινωνικού κύρους», αλλά δουλειές που κανείς αγαπά με πάθος, οπότε ο μόχθος ισοσταθμίζεται από τη χαρά της δημιουργίας. Τι μας μαθαίνει η ταινία «Ανάμεσα στους τοίχους», που βραβεύτηκε στις Κάνες; Μας μαθαίνει για τη σχέση ενός καθηγητή με τους μαθητές του σε μια λαϊκή γειτονιά του Παρισιού, για τα καθημερινά τους προβλήματα και την μεταξύ τους αγάπη. Μας μαθαίνει πως η γνώση, που μεταδίδει ο δάσκαλος ή θα είναι εμπνευσμένη και ανθρώπινη, ή δεν θα είναι γνώση, αλλά μετάδοση αριθμού πληροφοριών, τις οποίες ο μαθητής δεν θα βιώνει, αλλά θα αποστηθίζει. Δεν έχω δει την ταινία, αλλά μαθαίνω πως είναι η μεταφορά μιας πραγματικής ιστορίας (βιβλίο των εμπειριών μια σχολικής χρονιάς από έναν καθηγητή) και φαντάζομαι πως αναδεικνύει την αγαπητική σχέση του δάσκαλου με τους μαθητές του. Μπορεί να αναδεικνύει, επίσης, το κυρίαρχο πρόβλημα της εποχής, που είναι η γραφειοκρατική αντιμετώπιση της εκπαίδευσης και η απόσπαση της ειδικής γνώσης από τη σκέψη, δηλαδή τη σύνδεση της εκπαίδευσης με την παραγωγική διαδικασία, κάτι που ακρωτηριάζει τη σκέψη, τη φαντασία των παιδιών. Δυστυχώς, σήμερα, η παιδεία δεν διαφωτίζει για το πολυπρόσωπο πεπρωμένο του ανθρώπου, δηλαδή την αδιαχώριστη σχέση του πεπρωμένου του ανθρώπινου είδους με το ατομικό, το κοινωνικό και το ιστορικό του πεπρωμένο. Όλα μαθαίνονται παπαγαλία. Τίποτα δεν αναδεικνύει τα ταλέντα και δεν γεφυρώνει τις πολλές πλευρές ενός παιδιού. Όλα μοιάζουν αποτέλεσμα εγκυκλίων και γραφειοκρατικής διεκπεραίωσης. Γι’ αυτό η σκέψη δεν ενεργοποιείται ως συν-κινούν αίτιο της ύπαρξης, αλλά ως δολοφονική εμπειρία του άλλου (του κάθε μεγάλου ή μικρού Ομπάμα).

Ο Σαίξπηρ και οι λύκοι

Ώστε η ύπαρξη των λύκων, οφείλεται στην ύπαρξη των προβάτων! Έτσι διατείνονται κάποιοι που οικειοποιούνται τον Σαίξπηρ για να αποδείξουν τους ισχυρισμούς τους. Εν προκειμένω, το λεχθέν αφορά το… πρόβατο-Πασοκ και το λύκο-ΝΔ. Αλλά εμάς μας ενδιαφέρει κυρίως η διαστρέβλωση του Σαίξπηρ! Όχι για κανένα άλλο λόγο, αλλά γιατί χρησιμοποιείται ως αποδεικτικό στοιχείο μιας αντίληψης που αποκρύπτει τον καταλυτικό ρόλο της εξουσίας. Γιατί το πρόβλημα δεν είναι τα πρόβατα που δήθεν παρέχουν λόγο ύπαρξης στους… λύκους, αλλά η ιεραρχική κοινωνία και η εξουσία, που μεταλλάσσουν τα πρόβατα σε λύκους. Γιατί ο Σαίξπηρ ήταν αντιεξουσιαστής. Ο Μάριος Πλωρίτης, μάλιστα, τίθεται εκ προοιμίου υπέρ της άποψης ότι ο Σαίξπηρ ήταν «οξύς επικριτής της εξουσίας -αναγκαίου κακού και πηγής πλείστων δεινών για χώρες και λαούς» (Ο πολιτικός Σαίξπηρ), σε αντιδιαστολή με τη θέση του Coleridge, που διατείνονταν πως ο ποιητής ήταν υπέρ της εξουσίας. Πιο συγκεκριμένος ο R. Simpson γράφει ότι «υπάρχει ένα πολιτικό ρεύμα στη σκέψη του Σαίξπηρ… που τον οδηγούσε στην αντιπολίτευση. Αν και καλοδέχτηκε την άνοδο του Ιακώβου Α΄ στον θρόνο, γρήγορα απογοητεύθηκε και όταν ασχολήθηκε με την ιστορία της Ρώμης, ‘’της στενοχώριας του ο χειμώνας’’, έγινε πιο ζοφερός παρά ποτέ». Ο Σαίξπηρ είχε διαγνώσει με σαφήνεια το «αιώνιο σχήμα» της λειτουργίας, των δολιοτήτων, των μεθόδων και των συνεπειών της εξουσίας και το απεικόνισε στα περισσότερα έργα του. Ο τύπος αυτού του σχήματος (του τροχού της εξουσίας, ο οποίος γυρίζει) εκδιπλώνεται, κατά τον Πλωρίτη, στο έργο του ποιητή ως εξής : «Αρχομανία - Αγώνας για την εξουσία - Κατάκτηση της εξουσίας - Άσκηση της εξουσίας - Κατάχρηση της εξουσίας - Πτώση του εξουσιαστή». Άρα το πρόβλημα είναι η εξουσία, αυτή «η διόλου μεταφυσική δύναμη που από-ανθρωπίζει κι εκείνους κι ετούτους, αυτός ο πόθος κυριαρχίας, η libido dominandi, που σπρώχνει ακατανίκητα τους ανθρώπους προς την εξουσία, την οποία πρέπει να κατακτήσουν ακόμα και με το έγκλημα. Κι αυτός ο τρόμος, ο πανικός μη χάσουν την εξουσία που κέρδισαν, τους παρακινεί αναπότρεπτα στην καταπίεση, στην τρομοκρατία, στην τυραννία, στο έγκλημα"

Μαύρα ψεύδη

Κρατικοί, οικογενειακοί και ατομικοί προϋπολογισμοί, χιλιάδες ανθρώπινες ζωές τινάζονται στον αέρα με τηλεκατευθυνόμενο τρόπο. Η τιμή του πετρελαίου συνεχίζει να ανεβαίνει «τρελά» και κανείς δεν αντιδρά. Η Γουόλ Στρητ, αυτός ο ληστρικός μηχανισμός που δεν έχει καμία σχέση με την πραγματική οικονομία, με την κλασική σχέση προσφοράς και ζήτησης, ανατινάζει ολόκληρο τον φτωχό κόσμο και αυτό θεωρείται φυσιολογικό, νόμιμο, αφού τα χρηματιστήρια λογίζονται εδώ και δεκάδες χρόνια ως ένας «λογικός» και «χρήσιμος» θεσμός της ελεύθερης αγοράς. Για να συμβεί αυτό, για να νομιμοποιείται η λειτουργία του Χρηματιστηρίου χρειάζονται τα ψεύδη και τα «μαύρα» μέσα ενημέρωσης που τα διοχετεύουν. Έτσι, για την αύξηση της τιμής του πετρελαίου ευθύνεται δήθεν μια επίθεση στη Νιγηρία, ή η αυξημένη ζήτηση ντίζελ από την Κίνα, ή ακόμα η μείωση των αμερικανικών αποθεμάτων. Αν οι εξηγήσεις αυτές ισχύουν, τότε η τιμή του πετρελαίου δεν θα σταματήσει ούτε στα χίλια δολάρια. Κι όμως κανείς δεν αντιδρά, κανείς δεν απαντά, κανείς δεν επιχειρεί να ξεσκίσει το σελοφάν των πολύχρωμων ψευδών. Ακόμη και οι σύγχρονοι φιλόσοφοι, αυτοί που επιδίωκαν την κατανόηση του κόσμου και κάποτε την αλλαγή του, τώρα ασχολούνται με τις σεξουαλικές συνήθειες των αρχαίων και νεότερων συναδέλφων τους. Μόνο κάποιοι εξόριστοι στη σιωπή λογοτέχνες μας λένε ότι οι άνθρωποι πηγαίνουν στο χρηματιστήριο για να σκοτώσουν, αλλά επειδή δεν έχουν το πραγματικό κουράγιο να σκοτώσουν στήνουν ένα σύμβολο του φόνου, το χρήμα. Με άλλα λόγια σκοτώνουν συμβολικά, σκοτώνουν με τον βασανιστικό, ζωντανό θάνατο της εξαθλίωσης, της πείνας, της αφάνειας. Παντού ο θάνατος, παντού ένα κανιβαλικό, σχεδιασμένο, ορθολογικό αλληλο-κατασπάραγμα. Ακόμη και η παιδεία πλέον δεν αρκεί για να διακόψει το διαρκές έγκλημα, αφού δεν διαμορφώνει ανεξάρτητες και αυτεξούσιες προσωπικότητες αλλά προγραμματισμένους εργαζόμενους-νευρόσπαστα, τυφλούς στη φρίκη του κόσμου τους και εκστασιασμένους ενώπιον ενός καρτούν ή μιας Καλομοίρας!

ΜΑΡΑΝΤΟΝΑ

Ανάμεσα στην «παράδοση» και την Καλομοίρα («φεστιβάλ του κιτς» χαρακτηρίζουν πολλοί τη Γιουροβίζιον, διερωτώμενοι «που πήγε η μουσική;»), ανάμεσα στον πολιτισμό του πετρελαίου (στα 139 δολάρια το βαρέλι σκαρφάλωσε η τιμή του) και τον πολιτισμό του ποδηλάτου (ή τον ιππήλατο), ανάμεσα στο κύκλωμα πορνογραφίας από ευυπόληπτους πολίτες και τα κυκλώματα της επιμολυσμένης αισχροκέρδειας, ανάμεσα στους αμερικανούς «θεοσυντηρητικούς» (theocon, φονταμενταλιστές) του Τζων Μακέην και τους λάιτ συντηρητικούς (ευαγγελιστές) του Ομπάμα ή ακόμα τους αναποφάσιστους(paleocon), τι να διαλέξω; Διαλέγω, λοιπόν, Στήβεν Σόντεμπεργκ, τον αμερικανό που μας είχε δώσει την ταινία «Σεξ, ψέματα και βιντεοταινίες» και τώρα μας δίνει την ταινία για τον «Τσε». Ύστερα, θα δω Μαραντόνα και Κουστουρίτσα. Επιλέγω να δω το ντοκυμαντέρ ενός βαλκάνιου, σέρβου για την ακρίβεια, του Ε. Κουστουρίτσα, που παρουσιάζει ένα μύθο του ποδοσφαίρου, γιατί πιστεύει ότι μοιάζουν τόσο προσωπικά όσο και στη θέαση του κόσμου. «Είναι πολλές οι ομοιότητες των Βαλκανίων και της λατινικής Αμερικής» λέει ο σκηνοθέτης. «Ο Κουστουρίτσα μου έδωσε το σεβασμό που όλες οι ανθρώπινες υπάρξεις έχουν ανάγκη» δηλώνει ο Μαραντόνα. Ενώ, αντίθετα, για τον Μπους θα πει πως «επειδή παίζω μπάλα δεν σημαίνει ότι δεν μπορώ να έχω γνώμη για κάποιον και να τον χαρακτηρίσω δολοφόνο». Πως τα «βλέπουν» όλα αυτά οι σχολιαστές των διεθνών ειδησεογραφικών πρακτορείων και οι τεχνοκριτικοί τους; Μα, με εκείνο το στερεότυπο «βλέμμα» που απαξιώνει την παραμικρή κριτική στην πλανητική υπερδύναμη. Ο Κουστουρίτσα, λένε, δείχνει έναν Μαραντόνα, όπως ακριβώς είναι ο σκηνοθέτης, δηλαδή «πολύ δεσμευμένο στο αντι-αμερικανικό μέτωπο». Το γεγονός ότι ο ίδιος ο Κουστουρίτσα τους μίλησε για την ομοιότητα και την ταύτισή του με τον ποδοσφαιριστή δεν λαμβάνεται υπόψη, αφού δεν διευκολύνει την επίθεση απαξίωσης. Αλλά πάντα θα υπάρχουν οι Κουστουρίτσα και οι Μαραντόνα για να τους χαλάνε το παιγνίδι και να αναπτερώνουν την ελπίδα των απόκληρων.

Οι μαύροι ρατσιστές!

Τα θύματα του απαρτχάιντ της Νότιας Αφρικής, οι βασανισμένοι και οι φυλακισμένοι μαύροι (οι δολοφονημένοι «έφυγαν νωρίς») του Νέλσον Μαντέλα, αυτοί που μας συγκινούσαν με τον αγώνα τους και μας συνέγειραν υπέρ τους, τώρα εισβάλουν στις τενεκεδουπόλεις γύρω από το Γιοχάνεσμπουργκ και χτυπούν ή καίνε οικονομικούς πρόσφυγες από τις γειτονικές χώρες που λιμοκτονούν. Τα πρώην θύματα του ρατσισμού έγιναν οι χειρότεροι ρατσιστές. Είναι φρικτή η αντιστροφή. Αλλά το ίδιο συμβαίνει παντού και συνέβαινε από πάντα στις ΗΠΑ, όπου έχει αναπτυχθεί η πολιτική τεχνογνωσία πρόκλησης και διαχείρισης των «εμφυλίων των κάτω». Η Νότια Αφρική διέρχεται μία σοβαρή οικονομική κρίση. Αλλά οι γειτονικές χώρες (Ζιμπάμπουε, Μοζαμβίκη, Μαλάουι) είναι σε ακόμη χειρότερη κατάσταση με συνέπεια την έξοδο εκατομμυρίων πεινασμένων κατοίκων τους προς τη Ν. Αφρική. Οι γηγενείς αδυνατούν να δουν την αιτία της δικής τους δυσπραγίας και συγχρόνως της εξαθλίωσης των άλλων, που είναι η εκμετάλλευση των πλουτοπαραγωγικών τους πηγών από το δυτικό κεφάλαιο. Το μόνο αντίπαλο που αντιλαμβάνονται δεν είναι ο εργοδότης που επωφελείται, αλλά ο εξαθλιωμένος μετανάστης που ως φθηνότερος τους παίρνει τις δουλειές και τους οδηγεί στην ανεργία. Αυτά τα απολιτικά ανακλαστικά ενισχύονται από τα μέσα ενημέρωσης και την πολιτικο-οικονομική εξουσία με αποτέλεσμα να δημιουργείται η μετάθεση της πολιτικής σύγκρουσης από το κέντρο στην περιφέρεια, δημιουργώντας τον αιματηρό «εμφύλιο των κάτω». Με άλλα λόγια, ο ρατσισμός δεν είναι ούτε ότι οι μετανάστες λειτουργούν ως «αγχογόνο αντικείμενο» (Κρίστεβα) για τους γηγενείς, επειδή δήθεν τους θυμίζουν την πρότερη κατάστασή τους, ούτε ότι οι ξένοι είναι «ένας χρόνιος ναρκισσισμός», που μισεί ό,τι είναι εγχώριο, αντίθετα είναι μία σχεδιασμένη απόκρυψη των πραγματικών αιτιών της κρίσης, μία υπερδιόγκωση των διαφορών των «κάτω» κι ένας αποπροσανατολισμός σε δευτερεύοντα ζητήματα (γι’ αυτό οι «κάτω» στις ΗΠΑ ψηφίζουν με βάση δευτερεύοντα ζητήματα-θρησκεία, καταγωγή-, ενώ οι «πάνω» με βάση τα οικονομικά τους συμφέροντα). Τελικά, στο ιδεολογικό πεδίο οι όπου γης μετανάστες γίνονται τα εξιλαστήρια θύματα που θα καλύψουν την ιδεολογική αδυναμία του νεοφιλελεύθερου συστήματος να δικαιολογήσει την αποτυχία του.

Καίμε τα παιδιά μας

Βλέποντας παιδιά να ντοπάρονται με βιταμίνες, να ξερνάνε από το άγχος και να κοιμούνται με ηρεμιστικά προκειμένου να αντέξουν τη δοκιμασία των εξετάσεων, λέω δεν μπορεί, σίγουρα έχουμε σχέση μ’ εκείνο τον μυθικό βασιλιά της Θήβας που επιχείρησε να σκοτώσει το γιο του, τον Οιδίποδα, για να μη του πάρει το θρόνο! Αυτές δεν είναι εξετάσεις αλλά επιχείρηση ψυχολογικού πολέμου, που στέλνει τα παιδιά κατευθείαν στην παράκρουση. Γιατί δεν μπορεί να αφορά την κριτική σκέψη η εξέταση ότι ο Πόντος στις αρχές του 20ου αιώνα είχε 697.000 Έλληνες με «1.890 εκκλησίες, 22 μοναστήρια, 1647 παρεκκλήσια και 1.401 σχολεία με 85.890 μαθητές»(Ιστορία σελ. 248). Αυτό είναι κλήρωση του Πρότο! Δεν μπορεί να έχει σχέση με τη λογική η παράγραφος που λέει πως «Στον ιστορικό Πόντο όμως το τέλος της ιστορίας και του πολιτισμού των Ποντίων ήταν εξαιρετικά τραγικό και σταμάτησε βίαια με την ανταλλαγή των πληθυσμών…» (σελ. 253)! Μα ποιοι αγράμματοι επέλεξαν ένα τόσο «αγράμματο» κείμενο; Τι «σταμάτησε βίαια» ω αστοιχείωτοι; Το τραγικός τέλος της ιστορίας των Ποντίων; Μα σταματάει και μάλιστα βίαια το τέλος;! Εκτός κι αν σκέφτονται με το μυαλό του… Φουκουγιάμα. Ε, λοιπόν, με βάση αυτά τα βιβλία θα εξετασθούν και θα κριθούν τα παιδιά μας. Με ποια λογική, λοιπόν, να ελεγχθούν οι ραφές και οι εφηβικοί νευροδιαβιβαστές του εγκεφάλου; Ο μόνος τρόπος είναι ο χημικός ζουρλομανδύας, τα χάπια. Εμείς οι ίδιοι χαπακώνουμε τα παιδιά μας από την εφηβεία. Τα εξοικειώνουμε στη ντόπα και τα ηρεμιστικά. Σκοτώνουμε την αναζήτηση, την περιπέτεια, το μυστήριο, τη μεγαλοσύνη που συνιστούν την «Αγωνία των παιδιών»(Κίρκεγκωρ). Τα εξαναγκάζουμε να δεχθούν ότι το κριτικό πνεύμα δεν είναι παρά η οργανωμένη νοημοσύνη, η δεξιοτεχνία, η άσκηση, η ευτελής χρησιμοθηρική εξυπνάδα και η καπατσοσύνη. Ότι η κουλτούρα ως καλλιέργεια δεν είναι παρά μια επίφαση, ένας άκριτος εγκυκλοπαιδισμός που χρησιμεύει ως άλλοθι για να μας διακρίνει από τους... βαρβάρους. Ακόμη και η πλούσια παιδική φαντασία χάνει τις αποχρώσεις της και παύει να είναι φαντασία. Δυστυχώς, εμείς οι ίδιοι «καίμε» τα παιδιά μας.

ΥΠΕΡ ΤΟΥ ΑΔΥΝΑΤΟΥ

Εξήντα χρόνια από την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ. Εξήντα χρόνια από τη Nakba (καταστροφή) των Παλαιστινίων. Εξήντα χρόνια μιας αιματηρής αντιπαράθεσης χωρίς τέλος. Με ποιον να ταχθεί κανείς; Με τους Ισραηλινούς ή με τους Παλαιστινίους; Ο Μπους τάχθηκε με τους Ισραηλινούς, εμείς με τους Παλαιστίνιους. Οι Παλαιστίνιοι κατηγορούν για μεροληψία τον Μπους, οι Ισραηλινοί εμάς. «Μονόπλευρο μανιφέστο» χαρακτηρίζει η ανακοίνωση της πρεσβείας του Ισραήλ στην Αθήνα το κείμενο των Παλαιστινίων για τη Nakba που υπέγραψαν και Έλληνες διανοούμενοι. Αγνοεί, λένε, «τις μεγάλες ευθύνες της αραβικής πλευράς, μεταξύ των οποίων και η άρνηση της για δεκαετίες να αναγνωρίσει το Ισραήλ, ένα νόμιμο κράτος μέλος του ΟΗΕ». Μόνο που αυτό το κράτος δημιουργήθηκε (1947) σε βάρος της Παλαιστίνης, σε βάρος των Παλαιστινίων, που νομιμοποιούνται να θέλουν να επιστρέψουν στη γενέθλια γη τους, στην πατρίδα. Αλλά σύμφωνα με τους Ισραηλινούς είναι «ακραία θέση η επιστροφή εκατομμυρίων Παλαιστινίων προσφύγων στο Ισραήλ, κάτι το οποίο θα ισοδυναμούσε με την καταστροφή του». Καταστροφή γιατί; Σ’ αυτό ας απαντήσουν οι Ισραηλινοί. Εμείς είμαστε με τους Παλαιστίνιους, γιατί είμαστε μονόπλευρα υπέρ του αδυνάτου. Αν οι Ισραηλινοί ήταν στη θέση των Παλαιστινίων θα ήμασταν υπέρ τους, όπως όταν διώκονταν από τους ναζί. Βεβαίως, και δεν είμαστε με τη Χαμάς και τις τρομοκρατικές ενέργειές της. Αλλά αυτές δεν νομιμοποιούν το Ισραήλ να έχει σκλαβωμένο ένα λαό. «Σε ό,τι αφορά την ανθρώπινη ζωή η ηθική δεν μπορεί να είναι επιλεκτική» καταλήγει η ανακοίνωση της πρεσβείας. Καμία αντίρρηση. Γιατί, όμως, τότε συνεχίζουν να βομβαρδίζουν αθώα παιδάκια; Είμαστε κατά των φανατισμών, αλλά εν προκειμένω έχουμε έναν συμπαγή κρατικό φανατισμό, ενώ ο φανατισμός των Παλαιστινίων περιορίζεται στη Χαμάς.
Η λογική των Ισραηλινών βασίζεται σε μία εξίσωση του ισχυρού και του αδυνάτου. Ως εάν να έχουμε μία αντιπαράθεση μεταξύ «σωστού και σωστού», όπου δηλαδή και οι δύο έχουν δίκιο! Άρα, αυτός που δεν διακρίνει το δίκιο και των δύο πλευρών είναι άδικος! Αλλά μήπως θέλουν ειρήνη και λύση του προβλήματος οι Ισραηλινοί; Όχι. Γιατί «Το να επιμένεις να διατηρείς την ισχύ σου, το να αρνείσαι να προσαρμόσεις την ταυτότητά σου και σε ένα βαθμό (όταν επιδιώκεις) να ρυθμίσεις κι άλλες σημαίνει πως εμμένεις στη διατήρηση του προβλήματος»(Ρόμπερτ Κούπερ). Το Ισραήλ θα ήθελε ειλικρινά λύση του προβλήματος αν παραιτούνταν από την ισχύ του (πολεμική, δημογραφική ή όποια άλλη). Αντ’ αυτού επιδιώκει μία λύση βάζοντας στη ζυγαριά τη δύναμή του και συγχρόνως θέλει να το βλέπουμε με… ισοδύναμο δίκιο.
Έτσι, όμως, το πρόβλημα και δυστυχώς ο κύκλος του αίματος θα διαιωνίζεται.

HOMO AMERICANUS

Ο HOMO AMERICANUS "γεννήθηκε¨στις 15.05.2008 (εκδόσεις Καστανιώτη).

ΤΥΦΛΩΣΗ

Το μέλλον δυσοίωνο, η φύση πεθαίνει σπαρταρώντας σαν ψάρι έξω απ’ το νερό, ο πολιτισμός καταρρέει και οι άνθρωποι τυφλώνονται. Αλλά η «τύφλωση» των ανθρώπων, αυτή που περιγράφει μυθιστορηματικά ο Ζοζέ Σαραμάγκου και κινηματογραφικά ο Φερνάντο Μεϊρέγες (φεστιβάλ Κανών) πριν πλήξει τα μάτια, εκφύλισε τη νόηση. Γιατί η «τύφλωση» είναι το ακρότατο όριο των εκκεντρικοτήτων, των αυταπατών της φιλαυτίας και των παθών μας, που αλλιώς ονομάζεται τρέλα. Ο πλανήτης Γη κατάντησε ένα «πλοίο των τρελών», που ροκανίζουν χάριν παιδιάς το σκαρί του, ενώ σκέφτονται με όρους σκοταδιού και λόγο θαμπωμένο. Παραδόξως, οι τυφλοί νομίζουν πως βλέπουν ό,τι φαντάζονται και λογίζουν την τρέλα τους, αφού κυριαρχεί, ως λογική. Όλα, βέβαια, ξεκίνησαν από ένα είδος επιστήμης, βασισμένο στην καρτεσιανή φυσική –ένα είδος ορθού λόγου σαν το κρεβάτι του Προκρούστη-, που έγινε μία δήθεν μάθηση του φωτός, που, όμως, κόβει ό,τι περισσεύει, θεωρώντας το παράλογο, σκοτεινό, μεταφυσικό. Αυτός ο ακραίος διαχωρισμός της «μέρας από τη νύχτα» αποκλείει κάθε διαλεκτική και κάθε συμφιλίωση, απορρίπτει τα μισόφωτα, τις αποχρώσεις, το λυρισμό, την άρρηκτη ενότητα της φύσης και το ασυμβίβαστο μοίρασμα της τραγικής ύπαρξης, αποκλείει την Τραγωδία, που συντελείται μέσα στην ενότητα του χρόνου και των πραγμάτων. Όλα εδώ αντίθετα είναι Φως ή Σκοτάδι. Ή το ένα ή το άλλο. Έτσι, η αλήθεια περιχαρακώνεται, το ίδιο και η ΤΑΞΗ, αποκλείοντας όλο και περισσότερους από την επικράτειά της. Ζούμε την εποχή του homo mente captus (παράφρονος ανθρώπου). Αυτού που επιχειρεί να λύσει το αίνιγμα των επιλογών του, εμβαθύνοντας ακραία την αρνητικότητά του και φιλοσοφώντας με βομβαρδισμούς. Έχει εξοριστεί η δυνατότητα ενός Λυρισμού της Επιθυμίας και η δυνατότητα μιας Ποίησης του Κόσμου και της Καρδιάς, χάθηκε εκείνη η θετική, «μερική τρέλα» που μέσα στην τελειωτική, παροξυμμένη μοναξιά του λυρισμού της, έβρισκε μέσα από μια άμεση αντιστροφή, το αρχικό τραγούδι του κόσμου. Γι’ αυτό πλέον πορευόμαστε «τυφλοί» χωρίς σημείο αναφοράς, χωρίς νόστο, κατευθείαν στο τίποτα, χωρίς καν την κραυγή του τέλους.

Ο καπιταλισμός της καταστροφής

Η οικονομική κρίση, το σοκ με την τεράστια αύξηση της τιμής του πετρελαίου, η πείνα, οι σεισμοί, οι λιμοί και οι καταποντισμοί, όλα είναι ενταγμένα σε μία «στρατηγική του σοκ», που διαμόρφωσαν ο γκουρού του νεοφιλελευθερισμού Μίλτον Φρίντμαν και οι επίγονοί του, τα γνωστά «παιδιά του Σικάγου». Γι’ αυτό ας είμαστε επιφυλακτικοί στην εικόνα που διαχέεται σχετικά με την παγκόσμια οικονομική ύφεση, αφού η διαχείριση της έχει ήδη θετικά αποτελέσματα για το εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ, που μειώθηκε σημαντικά τόσο γενικά όσο και απέναντι στην Κίνα. Οι γενικοί άξονες-στόχοι της εν λόγω στρατηγικής είναι ότι το κράτος είναι κακό και πρέπει να μειωθεί ο ρόλος του υπέρ του ιδιωτικού τομέα. Αλλά αυτό δεν είναι παρά το ιδεολογικό-νομιμοποιητικό πλαίσιο, το παραπέτασμα καπνού μιας εξειδικευμένης τακτικής, που αποσκοπεί στην αξιοποίηση μιας κρίσης. Έτσι, ένα πραγματικό ή προκαλούμενο ή «τηλευκατευθυνόμενο» γεγονός(Naomi Klein: Η στρατηγική του σοκ), όπως οι εκλογές, ένας πόλεμος, ένας σεισμός, ένας τυφώνας κ.ά., θεωρείται αξιοποιήσιμο, αφού το σοκ της κοινής γνώμης επιτρέπει την επιβολή αντιλαϊκών μεταρρυθμίσεων. Εξάλλου, η συνεχής άνοδος της τιμής του πετρελαίου δεν έχει καμία σχέση με την προσφορά και τη ζήτηση αλλά με μία τηλεκατευθυνόμενη από τη Γουόλ Στρητ στρατηγική(εδώ τα περί ελεύθερης αγοράς αποδεικνύονται φούσκες). Συνεπώς, η σημερινή κρίση ενδέχεται να οδηγήσει στην ενίσχυση του νεοφιλελευθερισμού και την επιδείνωση της κατάστασης των εργαζομένων. Ασφαλώς, η αντίδραση των εργαζομένων θα κρίνει τις εξελίξεις. Αλλά ο συσχετισμός δυνάμεων είναι δυστυχώς άνισος. Ο «καπιταλισμός της καταστροφής» ως το τελευταίο στάδιο του νεοφιλελευθερισμού βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη και το Ισραήλ (το οποίο επισκέπτεται ο Μπους για τον εορτασμό των 60 χρόνων του ως κρατικής οντότητας) είναι το προτεινόμενο οικονομικό μοντέλο. Σύμφωνα με αυτό η οικονομική ανάπτυξη στηρίζεται σε «μία βιομηχανία του πολέμου εναντίον της τρομοκρατίας»(Klein).

Μαύρη Απελπισία

Στην Κίνα ο θάνατος ήρθε με τη μορφή μιας φυσικής καταστροφής. Στην Αμερική έρχεται με τη μορφή της απελπισίας. Στη Νέα Ορλεάνη ένα ζευγάρι ηλικιωμένων αφρο-αμερικανών (έτσι λένε τώρα οι «πολιτικά ορθοί» τους μαύρους για να μην είναι πια το χρώμα τους συνώνυμο με τη μαύρη τους ζωή) αυτοκτόνησε μαζί. Ο λόγος δεν ήταν τόσο η βαθιά αγάπη του ενός για τον άλλον, αλλά η κοινή απόγνωση για την ανήμπορη και εξαθλιωμένη ζωή τους. Εδώ ο αυτοχειριασμός είναι η άρνηση της απώλειας της αυτοεκτίμησης, είναι μια ύστατη αμυντική αντίδραση μπροστά στον κίνδυνο της ολοκληρωτικής απώλειας του εαυτού, μπροστά στον μακροχρόνιο μαρτυρικό θάνατο. Το 2003 σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του Εθνικού Ινστιτούτου Υγείας αυτοκτονούσε στις ΗΠΑ ένας αφρο-αμερικανός κάθε 4,5 ώρες! Το 2006 τα στοιχεία βελτιώθηκαν λόγω της επιχείρησης στροφής των μαύρων προς τη θρησκεία (πολλοί μαύροι δηλώνουν φόβο για την «αιώνια καταδίκη» που είναι η ποινή του αυτόχειρων από το Θεό!). Αλλά στις Πολιτείες του αμερικανικού Νότου η κατάσταση εξακολουθεί να καθίσταται ολοένα και περισσότερο αφόρητη. Οι μαύροι συνεχίζουν να είναι τα θύματα του θεσμισμένου ρατσισμού και των διακρίσεων που προέρχονται από τις διαρκώς διευρυνόμενες οικονομικές ανισότητες.
Αλλά στις ΗΠΑ η φτώχεια εκτός από την αδυναμία ικανοποίησης των στοιχειωδών αναγκών σημαίνει και την ανυπαρξία. Ο φτωχός δεν φαίνεται, δεν έχει εικόνα, γι’ αυτό δεν υπάρχει! Ο «μεσαίος», ο ενδιάμεσος, είναι αυτός που βρίσκεται στα όρια, μεταξύ φωτός και σκότους, μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας, που υπάρχει κι ύστερα δεν υπάρχει. Αυτοί, όμως, που «πεθαίνουν» από έλλειψη φωτός και αποστέρηση εικόνας είναι οι πρώτοι, οι οποίοι στη συντριπτική πλειοψηφία τους είναι μαύροι. Η κοινωνία του ρίσκου (της ζούγκλας), των κανιβάλων και των θυμάτων τους εκκινεί από εδώ, από τις ΗΠΑ. Ύστερα, διαχέεται σε ολόκληρο τον κόσμο ως οικονομικό και κοινωνικό πρότυπο, ως μία κρεατομηχανή που αλέθει τους κάθε φορά τελευταίους.

Ο ΦΙΣΕΡ και ο ΜΑΗΣ του 68

Η κληρονομιά του Μάη του ’68 ήταν η παθιασμένη δέσμευση υπέρ των αδυνάτων. Αυτή είναι η αποτίμηση του Γ. Φίσερ. Αλλά γιατί όταν ο ίδιος ήταν στην εξουσία (υπουργός) και μπορούσε να κάνει κάτι υπέρ των αδυνάτων λησμόνησε τη δέσμευσή του; Ποια γητειά ασκεί η εξουσία που καθιστά τους ανθρώπους άνοες και αμνήμονες λωτοφάγους; Πρόκειται για κάτι εγγενές στη φύση μας (η λίμπιντο κυριαρχίας!), ή κάτι άλλο; Ότι κι αν είναι, η μόνη απάντηση στο φασισμό της εξουσίας, την ακραία εκείνη στιγμή που γίνεται ένας φετιχισμός της δύναμης, είναι να μένει κανείς εσαεί αντι-εξουσιαστής τόσο απέναντι στους άλλους όσο και απέναντι στον εαυτό του. Γιατί όλοι ασκούμε εξουσία. Αν, συνεπώς, πρέπει να μιλάμε για την κληρονομιά του Μάη, αυτή δεν μπορεί να είναι η δημιουργία των νέων ελίτ της εξουσίας, δηλαδή η αναπαραγωγή της εξουσίας, αλλά το ανεπανάληπτο βίωμα κάποιων στιγμών κατάλυσης κάθε μορφής εξουσίας, η στιγμιαία κατάργηση των ταξικών διαφορών, το πανηγύρι της ισότητας, της αλληλεγγύης και της αποθέωσης του έρωτα για όλο τον κόσμο, για τη ζωή, για το παν, για το ένα. Γιατί ο Μάης του 1968 ήταν μία αντίδραση στην επιχείρηση αλλαγής των πολιτιστικών κωδίκων, που τελικά συνέβη. Ήταν η άμυνα μιας έννοιας της «αναγνώρισης» ως ηθικής της δράσης για έναν καλύτερο κόσμο, απέναντι στην «αναγνώριση» μέσω της δύναμης, του χρήματος, της οικονομική ισχύος. Η συσσώρευση ήταν ακόμη τότε μία περιφρονητέα και απαξιωμένη πράξη, γι’ αυτό και κάθε εξέγερσης είχε και έχει τα χαρακτηριστικά της γιορτής και της καταστροφής. Τότε η ερωτική «σπατάλη» και ο διαχεόμενος εαυτός ως διαρκές «δώρο» έσωζε από τη βία της συσσώρευσης και καθιστούσε τον Τσε Γκεβάρα ήρωα. Τα νεανικά κινήματα, τότε και σήμερα, περιφρονούν την «πρωκτερωτική» αποταμίευση συναισθημάτων και χρημάτων, κάθε μορφής χρησιμοθηρικό υπολογισμό. Αλλά στον καιρό των φετιχιστών της δύναμης και της συσσώρευσης, που ζούμε, μια ανάλογη στάση θεωρείται προβληματική και ο Τσε Γκεβάρα μανιοκαταθλιπτικός! Αλλά το αδιέξοδο καλεί και πάλι τους «τρελούς», αυτούς που θεωρούν πως η ζωή είναι ό,τι δίνεις, να δώσουν λύση.

ΚΡΑΥΓΗ

Η κραυγή του Νασίμ πέρασε σαν υπέρηχος, που δεν πιάνουν τα ανθρώπινα αυτιά, στο διαδίκτυο και από ιστολόγιο σε ιστολόγιο (Λυγερή, Περίπλους, ixnilasies) έφθασε εδώ. Ακούστε την:
«Λέγομαι Νασίμ Μουχαμέντι, είμαι από το Αφγανιστάν, 22 χρονών. Είμαι σχεδόν 3 χρόνια στην Ελλάδα, 15 μήνες ήμουν μέσα στη φυλακή της Αυλώνας επειδή τη δεύτερη μέρα που βρέθηκα εδώ στην Ελλάδα πήγα στο Αλλοδαπών να ζητήσω άσυλο ως πρόσφυγας... Με παίρνει ο αστυνόμος μέσα στο τμήμα. Με χτύπησαν πάρα πολύ που δεν μπορούσα να κοιμηθώ για μία εβδομάδα... Μου είπαν ότι «λες ψέματα πώς ήρθες, ποιος έχει πληρώσει, να μου πεις ποιος σε έφερε εδώ». Μετά την άλλη μέρα με πήγαν δικαστήριο. Δικάστηκα μέσα σε 2 ½ -3 λεπτά, δεν μου φέραν δικηγόρο, δεν είχα μετάφραση, δεν ήξερα τι είναι γιατί πρώτη φορά βρέθηκα μπροστά στο νόμο, μπροστά στο δικαστήριο. Δεν ήξερα τι να κάνω. Φοβόμουν, είχα άγχος, δεν είχα δικηγόρο, δεν γνώριζα κανέναν εδώ. Με πήγαν και στο κρατητήριο. 16 μέρες ήμουν εκεί. Έφαγα ξύλο από τους κρατούμενους εκεί... Μετά με πήγαν στο Αυλώνα. Μετά από 2-3 μήνες βρήκα ένα παιδί, με πήγε για να μάθω γιατί με φέρανε, τι έχω κάνει. Μου λέει ότι στο δικαστήριο σου έχουν ρίξει 4 μήνες φυλακή, 2.000¬ για να πληρώσω πρόστιμο γιατί ήρθα εδώ για να ζήσω και δικαστική απέλαση... έκανα απεργίες δεν μου απάντησε κανένας [...]Έμεινα εκεί 15 μήνες και κάθε φορά που πήγαινα δικαστήριο χωρίς δικηγόρο χωρίς μετάφραση, δικάστηκα μου είπαν «που θέλεις να πας; Κάτσε εδώ» κάθε φορά οι υπάλληλοι με φώναζαν «Μπιν Λάντεν που πας;». Με κορόιδευαν με φώναζαν Μπιν Λάντεν το όνομά μου δεν το ήξερε κανένας εκεί… Το τι έχουμε πάθει στην Ελλάδα εμείς οι πρόσφυγες. Πέρασα πάρα πολύ δύσκολα εκεί... Έχασα το δικαίωμα να ζητήσω άσυλο. Μετά από 15 μήνες που βγήκα έξω, σχεδόν 3 χρόνια ζω με ένα αποφυλακιστήριο. Αυτά είναι τα χαρτιά μου. Δεν μπορώ να βγάλω άδεια παραμονής, δεν μπορώ να δουλέψω, δεν μπορώ να κάνω τίποτα[…] Πρέπει να ζήσει με αυτό το χαρτί… Δεν μπορώ να κάνω μπροστά, δεν μπορώ να κάνω πίσω. Πρέπει να ζήσω με αυτό το χαρτί. Ευχαριστώ πολύ».

Τι βλακεία καίτε;

Πώς να απαντήσεις σε κάποιον που απευθύνεται σε σένα μέσω άλλης εφημερίδας (επιστολή 5/5 στην Ελευθεροτυπία); Γιατί σε εγκαλεί μέσω άλλων; Εγκαλεί, άραγε, εμένα ή εκείνους που με αναδημοσιεύουν; Που να ξέρει κανείς. Πάντως, ο διδάκτωρ που θεωρεί ότι μόνο οι Καθολικοί κυνηγούσαν τις μάγισσες και όχι και οι Πουριτανοί προτεστάντες φαίνεται ότι αγνοεί τις Μάγισσες του Σάλεμ και τη φοβερή αναφορά του Νάθανιελ Χώθορν στους συμπατριώτες του με τη Βίβλο και το σπαθί(εισαγωγή στο Άλικο Γράμμα, 1854). Όχι ότι δεν κυνηγούσαν τις μάγισσες και οι Καθολικοί αλλά οι Πουριτανοί ταιριάζουν με την απόφαση της Ιεράς Συνόδου (άρθρο «Περί Πορνείας»). Τώρα, τι σχέση έχουμε εμείς με τις μάγισσες και μας κυνηγούν οι Αμερικανοί της Γουόλ Στριτ, τα funds και οι πετρελαιοπνίχτες; Στα 126 δολάρια ανήλθε η τιμή του πετρελαίου και συνεχίζει ακάθεκτη. Που πάμε; Που μας πάνε; Κατευθείαν στην εξόντωση, αφού δεν θα μπορούμε να αγοράσουμε ούτε το πετρέλαιο για να αυτοπυρποληθούμε. Το χειρότερο είναι πως θα πεθάνουμε με το ευτυχισμένο γέλιο του ηλίθιου, ακούγοντας ότι η κρίση μας είναι θέμα ευημερίας, ή ότι δανειζόμενοι από τους νόμιμους τοκογλύφους γινόμαστε πλούσιοι! Βέβαια, δεν είναι μικρό πράγμα η αναγνώριση σ’ αυτή τη ζωή, ότι επιτέλους πετύχαμε κι εμείς κάτι: Να πεθάνουμε σαν πλούσιοι έστω και με δανεικά! Μην το γελάτε. Αυτή είναι η πραγματοποίηση του ορισμού της Ευ-δαιμονίας, της καλής «δαιμονίας», της θετικής ψευδαίσθησης ου μην και ευτυχισμένης βλακείας. Τι κι αν μας ταΐζουν βαλβολίνες (αλήθεια εσείς τι λάδια καίτε;), σημασία έχει να πιστεύεις ότι είσαι ευτυχισμένος. Ακόμα κι αν δεν είσαι, να κάνεις πως πιστεύεις ότι είσαι ευτυχισμένος και στο τέλος θα πιστέψεις ότι είσαι(δεν είναι δικό μας το ευφυολόγημα αλλά καταγεγραμμένο συμπέρασμα-σοφία του Πασκάλ). Η ευτυχία, λοιπόν, είναι υπόθεση ψευδαισθήσεων. Αντίθετα, η αλήθεια δεν αντέχεται, τρελαίνει. Διαλέγεται και παίρνεται.

Θύματα και θύτες

Δεν ξέρω αν τα θύματα είναι οι Ισραηλινοί, που γιορτάζουν τα 60 χρόνια του κράτους τους ή οι Παλαιστίνιοι, που μνημειώνουν τη Nakba, τα 60 χρόνια της καταστροφής τους. Δεν ξέρω μέσα από ποια διαδικασία τα θύματα του ναζισμού έχασαν την αθωότητα του μαρτυρίου τους και έγιναν σαν τους θύτες τους που υποδούλωσαν και σφαγίασαν επειδή θεωρούσαν τους εαυτούς τους θύματα. Δεν ξέρω πως εναλλάσσεται το θύμα και ο θύτης στον ίδιο άνθρωπο. Ξέρω μόνο πως η εξουσία είναι ο καταλύτης της αλλαγής και η απαρχή της τυραννίας (χιλιάδες παιδιά πωλούνται ως σκλάβοι στην Κίνα). Ξέρω ακόμα ότι ένας αποκλεισμένος, ένας απόκληρος είναι συγχρόνως θύτης και θύμα, όπως «Οι νταβάδες στο Μετρέ είναι θεότητες του κακού και απόλυτα θύματα» (Ζενέ). Γιατί κάθε κοινωνική κατηγορία, κάθε τάξη, ακόμη και οι απόκληροι έχουν την ιεραρχία τους, έχουν τους εξουσιαστές-θύτες τους, που είναι, όπως και οι ίδιοι, θύματα. Αλλά πως όλο αυτό το σύστημα μικρών και μεγάλων θυτών και συνάμα θυμάτων καταφέρνει να αναπαράγεται; Σ’ αυτό συντέλεσε ο Διαφωτισμός και οι ιεραρχικές αλλά και πειθαρχικές κοινωνίες του, που βασίζονται στις ποινές αλλά και στην επιβολή μιας ορισμένης γνώσης (ακόμη και τα παιδιά μας που διαγωνίζονται σε λίγες μέρες υφίστανται το βασανιστήριο μιας εξέτασης που δεν έχει σχέση με την ουσιαστική γνώση). Πως επιβάλλεται αυτή η «γνώση» σήμερα; Επιβάλλεται με τους μηχανισμούς της ρητορικής πολεμικής και της στιγμιαίας συγκίνησης, επιβάλλεται από τα μίντια και τους σχολιαστές (δημοσιογράφους και πολιτικούς) που «πετάνε» από θέμα σε θέμα (Ακρίβεια, φτώχεια, ΟΤΕ), από συγκίνηση σε συγκίνηση (ιστορίες πόνου) σαν τις μέλισσες εκείνου του σέρβου που ζουν σε κυψέλες-εκκλησίες, γιατί ο ιδιοκτήτης τους επειδή είναι θρησκευόμενος θεωρεί ότι είναι και οι μέλισσες! Όλο το σύστημα προ-βολών, επι-βολών και υπο-βολών αναπτύσσεται εδώ. Όλοι απευθύνονται στο συναίσθημα και όχι στη λογική, στην επιφάνεια και όχι στην ουσία, στο σοκ και τη σκοπιμότητα («συνωστισμός στη Σμύρνη») και όχι στην ψύχραιμη, ορθολογική αντιμετώπιση. Γι’ αυτό οι γενικεύσεις, οι απλουστεύσεις που καταλήγουν σ’ ένα «για όλα φταίνε οι ξένοι» (Μέγκα)!

Περιπέτειες ιδεών

Σχολιάσαμε τις προάλλες τον στερεότυπο και μονοσήμαντο τρόπο αντιμετώπισης των οικονομικών κρίσεων (αφορμή οι δηλώσεις Γκαργκάνα) και αναφερθήκαμε στον Κέινς και τον Γκαλμπρέηθ που πρότειναν αντί της λιτότητας ως μεθόδου αντιμετώπισης της οικονομικής ύφεσης την υπεράσπιση της αγοραστικής δύναμης των εργαζομένων με αύξηση των μισθών και τις μειώσεις φόρων. Το σχόλιο αναδημοσιεύθηκε από τον Γιάννη Τριάντη στην «Ελευθεροτυπία». Στη συνέχεια, η πρόταση υιοθετήθηκε από τον Γιώργο Παπανδρέου. Για να αμφισβητηθεί, τελικά, με σφοδρότητα από την Αλέκα Παπαρήγα κατά την ομιλία της στη Λάρισα. Συγκεκριμένα, η γραμματέας του ΚΚΕ είπε πως «Με σημαία τον Κέινς και τον Γκαλμπρέηθ κοροϊδεύουν ότι θα λύσουν τα κοινωνικά προβλήματα…», συμπληρώνοντας πως η πρόταση δεν μπορεί να αποτελέσει «ούτε την ελάχιστη γραμμή άμυνας». Σε ό,τι με αφορά δεν είπα ποτέ ότι ο Κέινς και ο Γκαλμπρέηθ μπορούν να λύσουν τα κοινωνικά προβλήματα. Αυτό ούτε ο Μαρξ δεν θεωρούσε ότι μπορούσε να το καταφέρει μόνος του! Όμως, η πρόταση για υπεράσπιση της αγοραστικής δύναμης των εργαζομένων είναι μία «κόκκινη γραμμή», είναι μια ελάχιστη γραμμή άμυνας, που μπορεί να συσπειρώσει όλους τους εργαζόμενους, όλους τους πολίτες και μάλιστα σε όλες τις χώρες, προκαλώντας καίριο ρήγμα στο δόγμα της μονόπλευρης λιτότητας και της νεοφιλελεύθερης φυσικής επιλογής. Εξάλλου, εξετάζοντας τις συγκεκριμένες συνθήκες στη συγκεκριμένη ιστορική περίοδο, όπου εκατομμύρια εργαζόμενοι σε ολόκληρο τον πλανήτη αλλά και ολόκληροι λαοί κινδυνεύουν να αφανισθούν από την πείνα, τότε απαιτείται η δημιουργία ενός ευρέως αγωνιστικού μετώπου σε κάθε χώρα αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο. Δυστυχώς, το ΚΚΕ ακολουθεί την παρωχημένη (στον ντετερμινισμό της) σκληρή λογική σύμφωνα με την οποία όσο μεγαλύτερη είναι η εξαθλίωση τόσο περισσότερο ωριμάζουν οι επαναστατικές συνθήκες! Αυτό, όμως, δεν συνέβη στη Γερμανία της ανεργίας και της φτώχειας του μεσοπολέμου, όπου τότε δρούσε το μεγαλύτερο σοσιαλδημοκρατικό κίνημα. Αντίθετα, οι Γερμανοί προτίμησαν το ναζισμό και τον Χίτλερ που δεν πανηγύριζε για την προλεταροποίηση των συμπατριωτών του αλλά υπόσχονταν να τους επαναφέρει στην προτεραία τους κατάσταση. Συνεπώς, ένας ορισμένος τρόπος αντιμετώπισης της εξαθλίωσης μπορεί να ωθεί τους εργαζόμενους στο φασισμό.

Οι Yawns

Την Ναργκίς οι παλαιότεροι τη γνώρισαν ως Ινδή ηθοποιό και τραγουδίστρια, οι νεότεροι τη μαθαίνουν ως τυφώνα που αφήνει στο πέρασμά του δεκάδες χιλιάδες νεκρούς(Μιανμάρ). Έκλαιγε μονίμως η Ναργκίς κατά το ανάλογο της δικής μας Μάρθας Βούρτση. Τα ίδια δάκρυα (που κάποτε γελοιοποιούσαν τον πόνο) συνεχίζουν να κυλούν σαν ποτάμια, που συναντιόνται στη θάλασσα μιας κοινής, παγκόσμιας οδύνης. Θάνατος και θρήνος στη Μιανμάρ από τα φυσικά φαινόμενα που εμείς εξαγριώσαμε (αλλά και τη χούντα). Λιμοκτονία και θάνατος στη Σομαλία επειδή οι Μίδες της Δύσης δεν μπορούν να κορέσουν την άρρωστη βουλημία τους για όλο και περισσότερο χρυσάφι. Να, όμως, που τα πράγματα αλλάζουν, όταν ξεπερνούν κάθε όριο και ο φόβος αρχίζει να πλήττει και τους «πάνω». Οι κλιματικές αλλαγές δεν κάνουν διάκριση σε πλούσιους και φτωχούς. Η καταστροφή του πλανήτη δεν κάνει διαχωρισμούς, αλλά αφορά όλους. Γι’ αυτό κάποιοι πλούσιοι νέοι στις ΗΠΑ αλλά και στη Βρετανία, οι αποκαλούμενοι Yawns(Young and Wealthy but Normal: νέοι και πλούσιοι αλλά φυσιολογικοί) θέλουν να αλλάξουν τον κόσμο και να σώσουν τον πλανήτη. Δεν πρόκειται περί κινήματος από κάποιους αρνητές της τάξης τους, ή μιας άποψης που επιχειρεί να κινητοποιήσει τους ανθρώπους, αλλά για μία προσωπική (ατομική) στάση και συμπεριφορά, που αρνείται τον καταναλωτισμό, την ενίσχυση τη εικόνας και τα παιγνίδια οικονομικής διακινδύνευσης, που θέλει να ζει απλά και οικολογικά, επιχειρώντας να μειώσει τη φτώχεια με φιλανθρωπίες. Κάποιοι μιλούν για ένα νέο κύκλο που παραπέμπει στους χίπις της δεκαετίας του 1960. Τότε ο φόβος προέρχονταν από το «τικ τακ της ατομικής βόμβας», από τον ψυχρό πόλεμο και τις νέες τεχνολογίες που οδηγούσαν κατευθείαν στον θερμό πόλεμο και την ολοκληρωτική καταστροφή. Σήμερα, ο φόβος προέρχεται από την οικολογική καταστροφή και το φόβο της τρομοκρατίας. Είτε συμφωνεί κανείς είτε διαφωνεί με τους φόβους και τις στάσεις αυτές, ένα είναι βέβαιο, ο κανιβαλικός καπιταλισμός δεν αντέχεται πια ούτε από τους ίδιους τους κανίβαλους!

Νεοφιλελεύθερες σοφιστείες

Οι νεοφιλελεύθεροι αντεπιτίθενται σε όσους τους εγκαλούν για τη σημερινή κρίση και, βαφτίζοντας το κρέας ψάρι, ισχυρίζονται ότι η παγκόσμια οικονομική ύφεση δεν είναι αποτέλεσμα της φτώχειας αλλά της ευημερίας! Φταίνε, λέει, οι Κινέζοι και οι Ινδοί που απέκτησαν την… κακή συνήθεια να τρώνε δύο φορές την ημέρα! Βέβαια, οι διαπρύσιοι κήρυκες της συρρίκνωσης του κράτους δεν μας λένε γιατί η αμερικανική κυβέρνηση παρενέβη για να προλάβει το κραχ. Αλλά οι νεοφιλελεύθεροι έχουν δίκιο, η κρίση οφείλεται στην ευημερία. Όχι, όμως, στην… ευημερία όσων τρώνε λίγο παραπάνω φαγητό αλλά στη χωρίς όρια συσσώρευση του κεφαλαίου, στην υπερευημερία των λίγων. Οι οικονομολόγοι που δεν έχουν σχέση με τα «παπαγαλάκια» του νεοφιλελευθερισμού, προειδοποιούσαν ότι υπάρχει ένα φυσικό και ένα κοινωνικό όριο του ρυθμού με τον οποίο το κεφάλαιο μπορεί να συσσωρεύεται. Το φυσικό όριο είναι η δυνατότητα της φύσης να αναπαράγει τις ύλες που οι βιομηχανίες εξάγουν (οικολογική κρίση). Το δε κοινωνικό όριο καθορίζεται από το επίπεδο της πολιτικής συνειδητότητας και κινητοποίησης, που δυσχεραίνουν την απόκρυψη των ανισοτήτων αλλά και τις διαπλεκόμενες κομπίνες κυβερνήσεων και επιχειρήσεων. Στην τελευταία περίπτωση έχουμε το τεράστιο κόστος που έχει για τις κυβερνήσεις (φόροι) η επιχορήγηση του κέρδους των επιχειρήσεων μέσω της δημιουργίας υποδομών αλλά και τη μετακύλιση του επιχορηγούμενου κόστους στην τελική τιμή των προϊόντων (αισχροκέρδεια). Αυτά τα δεδομένα καθιστούν πλέον τη συνεχώς ανοδική αναπτυξιακή πορεία του κόσμου ανέφικτη. Η ύφεση έχει καταστεί δομικό στοιχείο του παγκόσμιου συστήματος. Η πετρελαϊκή κρίση είναι ένα σύμπτωμα της απορύθμισης της διεθνούς οικονομικής ισορροπίας που θέτει υπό αμφισβήτηση την έννοια της προόδου. Η ratio essenti του αναπτυξιακού κράτους κλονίζεται. Στο χάος της κοσμο-οικονομίας δημιουργούνται ήδη αντισυστημικές δράσεις με στόχο την αναθεώρηση της έννοιας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την ελευθερία πρόσβασης των μεταναστών σε όλη τη γκάμα δικαιωμάτων που έχουν οι πολίτες στη χώρα υποδοχής. Τέλος, εκτιμάται ως επιτακτικά αναγκαία η ορθολογική αποκατάσταση από το Βορρά της υπερεκμετάλλευσης του Νότου, γεγονός που οδήγησε στη σημερινή κρίση.

Η εξόντωση της απελπισίας

Τριάντα χιλιάδες νέοι συμμετείχαν το Σάββατο στο teknival του Crucey-Villages (παλιά βάση του ΝΑΤΟ), διεκδικώντας την ελευθερία στο «κάψιμο του μυαλού» τους. Εκατοντάδες ήταν οι νέοι που συγκεντρώθηκαν στη Γεωπονική σχολή της Αθήνας, ζητώντας την ελεύθερη χρήση του χασίς. Την ίδια ώρα, ένας 33χρονος τοξικομανής στη Θεσσαλονίκη πάνω στον παροξυσμό της στέρησης σκοτώνει έναν αθώο με πιστόλι αστυνομικού! Παντού, η αστυνομία «παρέχει» με ενέργειες και παραλείψεις τα όπλα του φόνου ή του αυτοχειριασμού! Ακριβώς, όπως συμβαίνει στα σύγχρονα γκέτο, όπου αφήνουν την απελπισία να αυτοεξοντωθεί, να αυτοπυρποληθεί εν πλήρει χημική ελευθερία. Όπως συμβαίνει στην Ομόνοια, εκεί όπου η ηρωίνη μοιράζεται και καταναλώνεται ελεύθερα. Εδώ ως γνωστόν εγκαταβιούν οι ανέστιοι, οι απόκληροι, οι αποκλεισμένοι, οι έσχατοι. Εδώ βρίσκεται το τελευταίο σκαλοπάτι στην κοινωνική κλιμάκωση του μίσους, το μίσος της θεσμισμένης κοινωνίας έναντι των έσχατων αλλά και το μίσος erga omnes των τελευταίων, το μίσος έναντι όλων των «από πάνω». Αυτή είναι η απάντηση σ’ ένα κανονιστικό «καλό» που θέλει όλο και περισσότερους νέους χωρίς προοπτική, χωρίς ελπίδα. Δεν υπάρχει άλλος «πιο κάτω» ώστε να ασκήσουν κι αυτοί τη βία της φιλανθρωπίας, το φόνο μέσω άλλου ή το συμβολικό θάνατο του άλλου (περιφρόνηση). Δεν υπάρχει εδώ ηθική, αφού η κυρίαρχη ηθική νομιμοποιεί την κόλαση. Υπάρχει μόνο απελπισία. Γι’ αυτό οι πιο δυνατοί εκθέτουν ότι διαθέτουν ως ίδιο κεφάλαιο, τον ίδιο τους τον εαυτό, το σώμα τους. Κάποιοι το «καίνε». Άλλοι κι άλλες το εκπορνεύουν. Άλλοι παίζουν με τη φαλλική του προέκταση, μ’ ένα μαχαίρι ή ένα πιστόλι. Η κλοπή τότε γίνεται η ζωή που τους έκλεψαν και το κακό η ηδονή του ζην επικινδύνως. Πορεύονται, έτσι, από βία σε βία, από το μίσος στη μνησικακία και σε συμπεριφορές που θάλλουν στο «χώρο» της δομικής ανισότητας προσδοκιών και ευκαιριών. Όταν αυτοί οι άνθρωποι πολιτικοποιούνται, συχνά έλκονται από το φετιχισμό της δύναμης που ενδημεί στους φασισμούς. Κάποτε, ωστόσο, κάνουν τις πληγές τους να ανθίζουν, ποτίζοντας με μελάνι το πονόχωμά τους. Τότε το μελάνι γίνεται υποκατάστατο του αίματος.

Αποκρύψεις και ψεύδη

Η αμερικανική κυβέρνηση «είναι ικανή για όλα», ακόμη και για την κατασκευή του ιού του aids προκειμένου να πλήξει τους μαύρους. Όχι, αυτό δεν το λέει ένας διεστραμμένος «αριστερός» συνομωσιολόγος, τουτέστιν ένας αντι-αμερικανός, αφού σύμφωνα με κάποιους ο αντιαμερικανισμός είναι η ιδεολογία της αριστεράς! Το δηλώνει ο Ιερεμίας Ράιτ, ο πρώην πάστορας (πνευματικός) του Μπάρακ Ομπάμα. Όμως, αυτό δεν το είπε κανένα τηλεοπτικό κανάλι, κανένα ραδιόφωνο, ούτε το έγραψε κάποια εφημερίδα. Ελάχιστες ήταν οι εφημερίδες που έγραψαν για τη νέα σφαγή νηπίων στη Γάζα από τους Ισραηλινούς. Τα ελληνικά και ξένα μέσα ενημέρωσης βρίθουν από πληροφορίες για το Θιβέτ και τον Δαλάι Λάμα, κανένα όμως δεν αναφέρεται στο νέο ξεσηκωμό στη Μυανμάρ(Βιρμανία). Όσο για την εξανάσταση των λιμοκτονούντων μόνο κάτι ψελλίσματα εδώ κι εκεί. Κανείς δεν μιλάει για τις αναλύσεις που αποδίδουν την αιτία της έσχατης απελπισίας και της πείνας δισεκατομμυρίων ανθρώπων σε ολόκληρο τον πλανήτη στα χρηματιστηριακά παιγνίδια και τα τεράστια κέρδη των τραπεζών. Κι όμως η είδηση-καταγγελία δεν προέρχεται από οποιονδήποτε αλλά από τον ίδιο τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών. Αντί τούτων, οι Έλληνες θα πληροφορηθούμε για τις παροτρύνσεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου προς τη χώρα μας για νέες, σκληρότερες μεταρρυθμίσεις στο Ασφαλιστικό, για πιο ελαστικές εργασιακές σχέσεις, για νέα χτυπήματα στους οικονομικά αδύνατους. Η συνταγή του νεοφιλελευθερισμού που δημιούργησε τη σημερινή ανθρωπιστική κρίση εξακολουθεί να θεωρείται η μόνη σωστή και έγκυρη! Αλλά πάνω απ’ όλα το νεοφιλελεύθερο μοντέλο νομιμοποιείται ως μονόδρομος μέσα από τις αποκρύψεις, την παραπληροφόρηση και τα κυρίαρχα ψεύδη. Γι’ αυτό εκείνοι που προέβλεψαν την κρίση εξακολουθούν, παραδόξως, να θεωρούνται αιθεροβάμονες παρά το γεγονός ότι επαληθεύονται. Όμως, η μόνη λύση στη συγκεκριμένη συγκυρία είναι η κεντρική παρέμβαση, οι κανόνες και ο έλεγχος της χωρίς όρια αισχροκέρδειας, αυτής που κατ’ ευφημισμό αποκαλείται ελεύθερη αγορά και ανταγωνισμός.

Δώστε μια ευκαιρία στον Άνθρωπο

Οι πρωτομαγιάτικες διαδηλώσεις της Αθήνας ισχνές και διασπασμένες, αποτυχημένες παραστάσεις επιχορηγούμενων θεάτρων δρόμου. Τα αυγά, οι μπογιές, τα μπουκάλια και το σύνθημα «αλήτες-λέρες-εργατοπατέρες» εναντίον της ηγεσίας της ΓΣΕΕ απηχούν τη γενικευμένη απαξίωση ενός απόλυτα χειραγωγημένου-κομματικού συνδικαλισμού, που καπελώνει την αγωνία των εργαζομένων σύμφωνα με τις επιταγές των κομματικών επιτελείων. Δεν αναφερόμαστε μόνο στην πλειοψηφία της Γενικής Συνομοσπονδίας (ΠΑΣΟΚ) αλλά και στις άλλες δυνάμεις, που διέπονται από την ίδια κομματική και πατερναλιστική αντίληψη. Οι ισόβιοι συνδικαλιστές, τα ισόβια επαγγελματικά στελέχη δημιουργούν τον κύκλο παραγωγής και αναπαραγωγής της εξουσίας τους. Κανείς δεν εκπροσωπεί τους εργαζόμενους, κανείς δεν εκλέγεται πραγματικά απ’ αυτούς. Η εκλογή τους είναι τυπική και πάντα κατευθυνόμενη από τους κομματικούς μηχανισμούς. Γι’ αυτό, ακριβώς, οι συνδικαλιστές εκφράζουν και εκπροσωπούν μόνο τα κόμματα στα οποία και ουσιαστικά λογοδοτούν. Τα περί αυτόνομου συνδικαλιστικού κινήματος και πυλώνες της δημοκρατίας είναι πομφόλυγες. Ακόμη και αυτοί που εκτόξευσαν, χθες, τις μπογιές και τα αυγά εναντίον των εργατοπατέρων είναι μέρος της ίδιας παράστασης, είναι η άλλη όψη του ίδιου νομίσματος. Παρόλα αυτά, ένας στους πέντε Έλληνες ζουν κάτω από το όριο της φτώχιας. Στην Ασία ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι πλήττονται από τη διατροφική κρίση (έτσι αποκαλούν τώρα την… κακόηχη πείνα!). Στην Κωνσταντινούπολη αστυνομοκρατία, ξύλο και συλλήψεις. Στο Βερολίνο και το Αμβούργο το ίδιο. Ζούμε μια πρωτοφανή ανθρωπιστική κρίση και μια υπόκωφη βοή έρχεται από τα λιμασμένα σωθικά δισεκατομμυρίων, που κραυγάζει: «Δώστε μια ευκαιρία στον Άνθρωπο». Αυτή είναι η επιταγή του καιρού (κάποιοι λένε πως είναι η κληρονομιά του 1968) να ξαναχτίσουμε πάνω στα ερείπια ενός κόσμου κατεστραμμένου από την απανθρωπιά που προπαγανδίζουν παντού το εμπορικό πνεύμα και η κουλτούρα του στενόκαρδου ατομικού οφέλους.