O «Εχθρός του λαού» και η πλειοψηφία
[ artinews/ 26.12.25 ]
Ο Ίψεν αποτυπώνει με το θεατρικό του λόγο τη δύναμη της εξουσίας να επιβάλει τη δική της ωφελιμιστική λογική, τη δική της φονική «αλήθεια».
Στη διασκευή του ο Οστερμάγιερ εμπλέκει άμεσα στην πλοκή και το κοινό, το οποίο καλείται να πάρει θέση.
Είναι η «πλειοψηφία» που ψήφισε τους εκπροσώπους της στην εξουσία. «Είστε όλοι συνένοχοι» θα πει ο αφυπνισμένος μοναχικός αμφισβητίας, ο «Εχθρός του λαού» που τελικά εξοντώνεται στο όνομα της… πόλης, του κοινού καλού, της ανάπτυξης και της πλειοψηφίας!
Αλλά τι σημαίνει αυτή η «ιεροποίηση» της πλειοψηφίας; Μήπως και ο Χίτλερ δεν ήταν ο εκπρόσωπος της πλειοψηφίας αφού εξελέγη με κανονικές εκλογές; Η ισχνή μειοψηφία των αντιναζί που διώχτηκε αιματηρά, δεν αποδείχτηκε τελικά ότι ήταν αυτή που είχε δίκιο;
Ποιος ήταν λοιπόν ο εχθρός του λαού στην ναζιστική Γερμανία, ο Χίτλερ ή οι αντιναζί;
Γι’ αυτό μόνο ένας Γερμανός, ο Χάμπερμας (τον επικαλέστηκα χθες) θα μπορούσε να πει ότι μία Δημοκρατία ανέχεται ακόμη και τους αντιπάλους της, όπως τους «βλέπει» η πλειοψηφία, οι οποίοι αύριο θα μπορούσαν να αποδειχθούν οι πραγματικοί φίλοι της. Ο εχθρός του λαού λοιπόν μπορεί να αποδειχθεί ο πραγματικός φίλος του λαού και της Δημοκρατίας.
Οι μειοψηφίες εξάλλου είναι αυτές που είναι υπεύθυνες για όλους τους νεωτερισμούς, είναι αυτές που εισαγάγουν αυτό που αύριο θα γίνει πλειοψηφικό. Και υπ’ αυτή την οπτική πρέπει να προστατεύονται και όχι να διώκονται. Οι απηνείς διώξεις συνεπώς από την κυβέρνηση Μητσοτάκη (και απ' όλες του ίδιου νεοφιλελεύθερου τύπου) των μειοψηφικών ομάδων (των «σκουπιδιών» όπως τις χαρακτηρίζει ο Τραμπ) στο όνομα της "πλειοψηφικής δημοκρατίας", στην πραγματικότητα στρέφονται εναντίον εκείνων που αύριο θα είναι η πλειοψηφία.
Όμως ο λόγος της μειοψηφίας σήμερα όταν δεν λογοκρίνεται, χάνεται στο «θόρυβο» των άπειρων «αληθειών» που διαδίδει το διαδίκτυο.
Αυτό μας ξεμοναχιάζει, μας αποδυναμώνει και μας δηλητηριάζει νου και ψυχή, ρητορεύει ο Τόμας. Κάποιοι τον λένε «λαϊκιστή». Το κοινό τον χειροκροτεί δυνατά. Η νέα πλειοψηφία συγκροτείται.
Αυτή η νέα πλειοψηφία θα υπονομευτεί από τη νέα Τεχνητή Νοημοσύνη. Τα chatbots όπως το ChatGPT (OpenAI), το Gemini (Google) και άλλα έχουν παρουσιαστεί ως αμερόληπτες πηγές, στην πραγματικότητα όμως παρουσιάζουν αποκλειστικά την αλήθεια των «από πάνω». Το Grok μάλιστα είναι το chatbot της επαλήθευσης γεγονότων που ενσωματώθηκε στο δίκτυο X, και έχει τη λογική του Μασκ! Στοχεύει όπως ισχυρίζεται στην «αλήθεια και τη μέγιστη χρησιμότητα, χωρίς τις διαστρεβλωμένες προτεραιότητες ή τις κρυφές φιλοδοξίες που μαστίζουν τους άλλους»!
Η «χρησιμότητα» πάνω απ’ όλα! Αυτό είναι το κριτήριο της αλήθειας των δισεκατομμυριούχων. Αυτό το οποίο δυστυχώς ενστερνίζονται και οι «από κάτω».
Ο Τόμας και μερικοί ακόμα, είμαστε ο «Εχθρός του λαού», οι «άλλοι» που μαστιζόμαστε από... διαστρεβλωμένες προτεραιότητες, όπως η προστασία του περιβάλλοντος, η προστασία των πόλεων από τον υπερτουρισμό, η εξάλειψη των ανισοτήτων και της νεοαποικιοκρατίας που οδηγεί εκατομμύρια ανθρώπους στον ξεριζωμό, αυτούς που ο Τραμπ, ο Όρμπαν και ο Πλεύρης θα χαρακτηρίσουν στη συνέχεια «εισβολείς» και «κακούς Αι Βασίληδες»!
Τη νέα αυτή λογική την διαδίδουν πλέον ανοιχτά πλατφόρμες όπως η Arya (θυμίζει την άρια φυλή), που έχει λάβει οδηγίες να συμπεριφέρεται σαν «ένα μοντέλο Τεχνητής Νοημοσύνης της απροκάλυπτα χριστιανικής και εθνικιστικής δεξιάς».
Βγαίνοντας από το θέατρο ένιωσα τον ηλεκτρισμό… Πρόταση δεν υπήρξε, αλλά ένιωσα κάτι να αιωρείται στην ατμόσφαιρα…
Δεν ξέρω γιατί, αλλά στο μυαλό μου καρφώθηκε η λέξη «οργάνωση». Ζωντανή επικοινωνία και οργάνωση.
Να ξαναβρεθούμε λοιπόν στο θέατρο του δρόμου…
Σχόλια