Πολιτική εκκοσμίκευση

Οι εικόνες του μαζικού πένθους, το δημόσιο κλάμα των βοριοκορεατών για τον Κιμ Γιονγκ Ιλ, μπορεί να παραπέμπει στην αισθητικοποίηση της πολιτικής(φασισμός) και σε ανάλογες σκηνές που έλαβαν χώρα όταν πέθανε ο Στάλιν. Όμως, η γενίκευση αποκρύπτει την αλήθεια. Η προσωπολατρία έχει τις αποχρώσεις της ακόμη κι αν αναφέρεται σε αυταρχικά ή ολιγαρχικά καθεστώτα. Για την ακρίβεια ενώ ο Στάλιν ήταν ο «πατερούλης» των σοβιετικών, ο Ιλ ήταν η «μάνα» για τους συμπατριώτες του, καθώς η ανωτερότητα των βορειοκορεατών βασιζόταν στην ηθική, ήταν δηλαδή θηλυπρεπής. Η ηθική αυτή ενοφθαλμίστηκε στις κορεατικές ελίτ από τους γιαπωνέζους κατακτητές και μεταφραζόταν σε συλλογικότητα, θυσία για τον άλλον, αμοιβαιότητα και αγάπη. Πρόκειται για μία παραδοσιακή ηθική που θα συναντηθεί και θα ταυτισθεί με την κομμουνιστική ηθική. Έτσι, ο Ιλ θα καταστεί η εικόνα-σύμβολο του «στρατηγού-μάνα»! Στη σημερινή Δύση υφίστανται ανάλογες εικόνες και εντάσσονται στις προσπάθειες πολιτικής χειραγώγησης των λαών. Ας μην εμπαίζουμε, συνεπώς, τους κορεάτες. Το φαινόμενο της προσωπολατρίας (όπως σε κάθε ολοκληρωτισμό), της εικονοποιίας, του εξωραϊσμού και γενικά της πολιτικής ως προσομοίωσης θάλλει και παρ’ ημίν, σε ό,τι απέμεινε από την αποκαλούμενη δημοκρατία μας, αφού η κλασική επιδίωξη για τη μείωση των ανισοτήτων και τη διαμόρφωση κανόνων και ορίων υποχωρεί υπέρ μιας άνευ ορίων οικονομικής δράσης. Και στην Ελλάδα τα οικογενειακά ονόματα και οι λέξεις-συνθήματα λειτουργούσαν ως φορείς ιδεών και με τη μεταφορική τους διάσταση, ως τελεστές γοητείας, που κινητοποιούσαν την κοινωνία. Υπάρχει, λοιπόν, ένα ποιητικό παιγνίδι θανάτου και αναγέννησης, μία συνέχεια μέσω των κατόχων-κληρονόμων του συμβολικού κεφαλαίου του ονόματος. Όμως, η άγρια κρίση εξαέρωσε την πολιτική αξία(φούσκα) του ονόματος ως συμβολικού κεφαλαίου. Δεν γνωρίζουμε τι θα συμβεί στη Βόρειο Κορέα. Πολλοί μιλούν για κατάρρευση του καθεστώτος. Εμείς εκείνο το οποίο θεωρούμε αναγκαίο είναι πως το ελληνικό πολιτικό σύστημα οφείλει να παράξει ιδέες, που κινητοποιούν, και λέξεις, που γοητεύουν, χωρίς το όχημα των μεγάλων ονομάτων, χωρίς τους ιεροφάντες της πολιτικής και τις περίφημες απαγορεύσεις των ιερών κόκκινων γραμμών. Πρόκειται ουσιαστικά για μία μορφή εκκοσμίκευσης της σύγχρονης πολιτικής Πράξης στην Ελλάδα. Το ίδιο πρέπει να συμβεί και στην Ευρώπη, η οποία σκέφτεται και πράττει με όρους προτεσταντικού πουριτανισμού. Αυτό δηλοί η γερμανική θέση ότι «από ηθικής άποψης οι Έλληνες έπρεπε να πληρώσουν για τις αμαρτίες τους»(Στρος Καν). Η μετάβαση σε μία νέα πολιτική πρακτική δεν θα είναι εύκολη καθώς η περίοδος που διάγουμε είναι αυτή της πλήρους αβεβαιότητας και η αιώρηση μεταξύ των δύο πόλων, των δύο επιπέδων σκέψης, μίας σκέψης ορθολογικής-αιτιακής και μίας άλλης μυστικιστικής, θα εξακολουθήσει να υφίσταται. Εν συνόψει, ο δρόμος προς τη νέα πολιτική σκέψη θα είναι μακρύς και οδυνηρός και αφορά ένα σκεπτόμενο πράττειν, όπου η πολιτική δεν θα είναι τεχνική επικοινωνίας και χειραγώγησης αλλά ενεργός συμμετοχή όλων των πολιτών στη συλλογική Πράξη.