Το τέλος του μύθου

Το 60% των Αμερικανών πολιτών δεν εμπιστεύονται πλέον τον Μπαρακ Ομπάμα, τον πρόεδρο στον οποίο επενδύθηκαν οι προσδοκίες εκατομμυρίων Αμερικανών και μη. Ακριβώς πριν 18 μήνες το ίδιο ποσοστό Αμερικανών εμπιστευόταν τον αφρο-αμερικανό πρόεδρο(δημοσκόπηση Washington Post/ABC News), βλέποντας στο πρόσωπό του τη δυνατότητα της αμερικανικής κοινωνίας και πολιτείας να βρίσκει τρόπους υπέρβασης των κρίσεών τους. Ακόμα μεγαλύτερες ήταν οι ελπίδες των πολιτών όλου του κόσμου, που έβλεπαν στο χρώμα του Αμερικανού προέδρου έναν άνθρωπο που γνώρισε το ρατσισμό και την κοινωνική αδικία και συνεπώς θα ήταν ευαίσθητος σ’ αυτή. Ακόμη περισσότερο, η μεγάλη πλειοψηφία των πολιτών όλου του κόσμου εισέπραξαν τη ρητορική του Αμερικανού προέδρου με απόλυτη πίστη και καλή προαίρεση, διακρίνοντάς τον από τον πολεμικό και θρησκευτικό, δηλαδή σταυροφορικό, φανατισμό του πρώην προέδρου Τζορτζ Μπους τζούνιορ.
Ελάχιστοι μπροστά στη ανάγκη των ανθρώπων για ελπίδα τολμούσαν να μιλήσουν για τον Ομπάμα ως κατασκευασμένο επικοινωνιακό μύθο, στον αντίποδα ενός κατασκευασμένου επίσης μύθου όπως του Μπους. Απλώς ο δεύτερος απευθυνόταν στο εσωτερικό των ΗΠΑ και ο πρώτος στον κόσμο ολόκληρο. Το να αντιπαραθέτουμε, πάντως, μια δημοκρατική Αμερική σε μια Αμερική θρησκευτική δεν έχει κανένα νόημα. Αντιθέτως, όλη η ιδιοτυπία της αμερικανικής πολιτικής θρησκείας έγκειται στο ότι συστήνει τη δημοκρατία ως θρησκευτική και ως πολιτική θρησκεία ταυτόχρονα. Αυτή την ιδιοτυπία δεν είναι εύκολο να την αντιληφθούν οι μη Αμερικανοί. Ότι δηλαδή οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι η μόνη χώρα στην οποία η θρησκευτική πίστη και δημοκρατική ιδεολογία διατάσσονται στην εθνική ιδέα και έχουν συγχωνευτεί σε μία πίστη: Πίστη στον Θεό, πίστη στη δημοκρατία, πίστη στην Αμερική, όλα ισχύουν ως η μία και η αυτή ομολογία πίστεως. Η διαφορά μεταξύ Μπους και Ομπάμα κατά συνέπεια δεν είναι παρά ένα θέμα τονισμού της μιας (της πολιτικής) ή της άλλης (θρησκευτικής) συνιστώσας. Με άλλα λόγια, έχουμε την επιστροφή σε μία ρεαλιστική πολιτική που επικοινωνεί διακριτικά με τη θρησκευτική πίστη των Αμερικανών στο εσωτερικό, χωρίς να το κάνει βούκινο στο εξωτερικό. Η διαφοροποίηση αυτή της πολιτικής επικοινωνίας του Λευκού Οίκου(άλλη στο εσωτερικό, άλλη στο εξωτερικό) οφείλεται στην «κακή εικόνα» των ΗΠΑ σε ολόκληρο τον κόσμο λόγω της αμιγώς ιδεολογικής(θρησκευτικής) πολιτικής του Μπους. Δεν είναι τυχαίο ότι ο Ομπάμα αξιοποιεί ό,τι συμβολίζει ο Λίνκολν και ο Ρούσβελτ αλλά και η πολιτική τους τακτική, δηλαδή ένας τρόπος διακυβέρνησης, που χρησιμοποιεί ένα μείγμα ιδεαλισμού και ρεαλισμού.
Κι ενώ ο πρόεδρος Ομπάμα έχει ανατάξει την εικόνα των ΗΠΑ στο εξωτερικό, δεν συμβαίνει το ίδιο και στο εσωτερικό. Για την ακρίβεια, η άρση της εμπιστοσύνης των Αμερικανών προς τον πρόεδρός της οφείλεται στην αύξηση της ανεργίας και τις κακές συνθήκες στην αγορά εργασίας καθώς και στο πρόβλημα της στέγης. Αυτά είναι τα κεντρικά σημεία της αμερικανικής οικονομικής κρίσης, τα οποία ο Μπάρακ Ομπάμα υποσχέθηκε να διορθώσει, αλλά δεν μπόρεσε. Υπενθυμίζουμε, επίσης ότι δύο αποφάσεις του Προέδρου των ΗΠΑ προκάλεσαν αντιδράσεις και στις Εκκλησίες. Πρόκειται για το «πράσινο» φως στην έρευνα των βλαστοκυττάρων και τη διατήρηση του γραφείου Πίστης που δημιουργήθηκε επί Μπους, αλλά και την απαγόρευση στους θρησκευτικούς κλάδους(Εκκλησίες) που λαμβάνουν κρατικές επιδοτήσεις, ότι στο εξής δε θα μπορούν να προχωρούν σε προσλήψεις με βάση το θρήσκευμα των υποψηφίων όπως ίσχυε.
Η παρέμβαση αυτή στο εσωτερικό των διαφόρων θρησκευτικών κλάδων έστω με τη μορφή αλλαγής της πολιτικής των «προσλήψεων» καταδεικνύει τη σημασία που αποδίδεται στη δύναμη και τη λειτουργία των θρησκευτικών οργανώσεων, καθώς είναι πασίδηλο πως αν θα υπάρξει μία ουσιαστική αλλαγή στις ΗΠΑ, αυτό θα συμβεί εάν και εφόσον αλλάξει ο τρόπος λειτουργίας αλλά και το δογματικό περιεχόμενο των θρησκευτικών οργανώσεων. Αυτό το διατύπωσαν πρώτοι ο Έντουαρντ Σαΐντ και ο Τζέρεμυ Ρίφκιν αλλά και ο Κερτ Βόννεγκατ. Στο δογματικό πεδίο, ο τελευταίος μιλούσε για την ανάγκη επανακαθορισμού του θρησκευτικού περιεχομένου με την επιστροφή στους «μακαρισμούς» έναντι του «νόμου του Μωυσή» που ισχύει σήμερα. Στο κοινωνικό πεδίο σημειώνουμε το κίνημα των Αμερικανών για την υπεράσπιση των σπιτιών που επιχειρούν να κατασχέσουν οι τράπεζες. Το κίνημα αυτό ξεκίνησε από μία εκκλησία του Μπέρκλεϋ. Στην ίδια κατεύθυνση κινείται και το «πράσινο» φως για την έρευνα πάνω στα βλαστοκύτταρα. Πρόκειται για μία προσπάθεια άμβλυνσης των αναχρονισμών και των οπισθοδρομικών στερεότυπων που ενδημούν στους ακραίους προτεσταντικούς κλάδους. Στο πολιτικό επίπεδο πρόκειται ουσιαστικά για μία προσπάθεια διείσδυσης των Δημοκρατικών στις θρησκευτικές οργανώσεις όπου η δύναμη των Ρεπουμπλικάνων εξακολουθεί να είναι ισχυρότατη. Σε κάθε περίπτωση πρόκειται για σημαντικές αλλαγές, που κινούνται για την ώρα στο πεδίο των προθέσεων. Θα συμβεί κάτι; Ενδεχομένως. Αλλιώς μπορεί να επιτευχθεί κάτι όπως στη μεταρρύθμιση για την Υγεία, η οποία όμως στο τέλος αφυδατώθηκε πλήρως, όπως ακριβώς και ο μύθος Ομπάμα.