«Κοινός παρονομαστής σε ό,τι κάνουμε είναι η διαφάνεια παντού». Λόγια του πρωθυπουργού Γιώργου Α. Παπανδρέου από το βήμα της Βουλής, λίγες μέρες μετά το σκάνδαλο του πολεμικού μουσείου, όπου πέραν των άλλων καταδείχθηκε ότι το πελατειακό σύστημα ζει και βασιλεύει. Γιατί η «Διαύγεια παντού» δεν είναι τόσο θέμα νομοθέτησης όσο της κουλτούρας του ίδιου του κρατικού μηχανισμού, του πολιτικού και του κοινωνικού συστήματος, των ίδιων των πολιτών. Όμως, το πελατειακό σύστημα εξακολουθεί να ενδημεί παντού. Το βλέπεις στις προσλήψεις, στις μεταθέσεις, στις επιχειρηματικές ενισχύσεις.
Και αν ο Χαρίλαος Τρικούπης επισήμαινε στην πολιτική διαθήκη του (1896) ότι η μεγάλη παθογένεια του ελληνικού πολιτικού συστήματος είναι το ρουσφέτι -«Είναι απολύτως πλέον αδύνατον να διοικηθώμεν υπό το κράτος του ρουσφετιού»-, στις αρχές του 21ο η Ελλάδα εξακολουθεί να διοικείται με τον ίδιο ακριβώς τρόπο. Μάλιστα, το πελατειακό σύστημα και η διαφθορά νομιμοποιήθηκαν μέσω της «κοινωνίας του ρίσκου», που εισήγαγαν οι εκσυγχρονιστές του κ. Σημίτη. Έκτοτε, ο διεφθαρμένος πολιτικός, ο παράνομος επιχειρηματίας αλλά και ο «βυσματούχος» πολίτης δεν είναι παρά οι «έξυπνοι» που αναλαμβάνουν «κινδύνους». Αυτή η αντίληψη εξάλειψε τα ιδεολογικά όρια μεταξύ νομιμότητας και παρανομίας, μεταξύ ηθικότητας και ανηθικότητας. Έτσι, όλα επιτράπηκαν καθώς βυθίστηκαν στον απόλυτο σχετικισμό. Κι αυτό έχει πλέον εγγραφεί στον πολιτιστικό και ηθικό κώδικα του νεοέλληνα. Γι’ αυτό η περίφημη κοινωνία των πολιτών όταν ακούει για σκάνδαλα, για χρηματισμούς πολιτικών, για «οφ σορ» εταιρείες, για εκβιασμούς και δωροδοκίες δεν αγανακτεί, δεν εξεγείρεται παρά μόνο όσο διαρκεί το θέαμα. Αντιθέτως, η πλειοψηφία όχι απλώς αποδέχεται αλλά και ταυτίζεται με τους «διεφθαρμένους», τους οποίους εκλαμβάνει ως έξυπνους και δυνατούς. Γι’ αυτό τόσο το «μαύρο πολιτικό χρήμα»(με αντάλλαγμα δουλειές), δηλαδή οι πελατειακές σχέσεις των κομμάτων με τους «πάνω» όσο και οι πελατειακές σχέσεις με τους «κάτω»(θέση στο δημόσιο), παρά τις κατά καιρούς δηλώσεις εξάλειψή τους παραμένουν ένας βασικός συστατικός παρα-θεσμός του ελληνικού πολιτικού συστήματος. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, η σχέση πολιτικής και παρα-πολιτικής κατέστη ίδια με τη σχέση μεταξύ της οικονομίας και της παρα-οικονομίας. Δεν είναι τυχαίο πως κάθε πολιτικός, οικονομικός ή κοινωνικός θεσμός, κάθε νόμος διαθέτει τουλάχιστον ένα εκβλάστωμα, ένα πανωσήκωμα, ένα τουλάχιστον παράθυρο παρανομίας, έναν παραθεσμικό τρόπο λειτουργίας. Αλλά σε μία κοινωνία γενικευμένης διαφθοράς όπου οι κανόνες υπάρχουν για να αθετούνται, νικητής είναι πάντα ο ισχυρότερος. Μόνο που αυτό οι «κάτω» δεν το βλέπουν! Αντιλαμβάνονται μόνο την ισότητα και την κοινωνική δικαιοσύνη ως την ίση συμμετοχή στη… διαφθορά. Γι’ αυτό η σύνδεση του πολιτικού δικαιώματος της ψήφου με ένα από τα δύο κόμματα εξουσίας με αντάλλαγμα την πρόσβαση στο ρουσφέτι καθίσταται όρος ισορροπίας και συνοχής της κοινωνίας. Έτσι, μόνο ως γραφικοί μπορούν να θεωρηθούν οι λόγοι του κ. Παπανδρέου ακόμη εντός του ΠΑΣΟΚ. Όσο για τα άλλα κόμματα της αντιπολίτευσης, αυτά χαρακτηρίζουν τους λόγους αυτούς ως «επικοινωνιακά τεχνάσματα». Και εκ του αποτελέσματος έχουν δίκιο. Όμως το σημερινό πρόβλημα είναι πως η διαφθορά (ή το ρίσκο) ως κίνητρο και κινητοποιός παράγοντας του νεοφιλελευθερισμού, έφθασε στα όριά του, αφού κανιβάλισε άγρια τόσο πάνω στους ανθρώπους όσο και πάνω στη φύση. Γι’ αυτό αναζητείται νέος τόπος και τρόπος ισορροπίας και η επανεύρεση των παλαιών δημοκρατικών αρχών και θεσμών.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου