Παραδείγματα

Πολλές φορές αναφέρθηκε «το αρνητικό παράδειγμα της Ελλάδας» στη σύνοδο του G20 στο Τορόντο. Η βία, όμως, της καναδικής αστυνομίας εναντίον των διαδηλωτών και οι εκατοντάδες συλλήψεις δεν χαρακτηρίστηκαν ως αρνητικό παράδειγμα, ούτε καν οι ΗΠΑ οι οποίες αυτή τη χρονιά θα πρέπει να βρουν 1.200 δις δολάρια για να σώσουν εκ νέου τις τράπεζές τους από τη μαύρη τρύπα των δανείων για τα ακίνητα. Για τους «κάτω», τους εργαζόμενους ούτε λόγος για σωτηρία. Αυτοί οφείλουν να χαθούν για να σωθεί το σύστημα. Ίσως σε λίγο να τους δώσουν και το κώνειο, το αρχαίο αυτό δηλητήριο που εφηύραν στην Τζια και το οποίο έπιναν οι γέροντες ώστε να σωθούν οι νεότεροι(το ίδιο ισχυρίζονται κάποιοι σήμερα για τη μείωση των συντάξεων). Αλλά και οι νέοι, όπως είδα να γράφουν σ’ έναν τοίχο, δεν είναι σε καλύτερη κατάσταση καθώς θεωρούν πως «Το παρόν μας είναι τραγικό, το παρελθόν τραγικότερο, ευτυχώς δεν έχουμε μέλλον»! Κατά τα άλλα στο Βανκούβερ δύο σοσιαλιστές, ο Ντομινίκ Στρος Καν του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και ο Πασκάλ Λαμί της Παγκόσμιας Οργάνωσης Εμπορίου συναντώνται με τα συνδικάτα ενώπιον των οποίων υπερασπίζονται τα μέτρα λιτότητας, ενώ ένας Γάλλος μπλόγκερ με αφορμή το γεγονός θυμάται τον στρατηγό Ντε Γκωλ να λέει «Δεν μου αρέσουν οι σοσιαλιστές, επειδή δεν είναι σοσιαλιστές»! Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι οι δύο σοσιαλιστές, ο Στρος Καν και ο Λαμί, ηγούνται δύο παγκόσμιων οργανισμών που προωθούν τη νεοφιλελεύθερη ατζέντα, ήτοι την απορύθμιση των αγορών. Δεν είναι επίσης τυχαίο πως στην Ελλάδα τα πιο βάρβαρα μέτρα λιτότητας και περιορισμού των δικαιωμάτων των εργαζόμενων τα υλοποιούν κατ’ όνομα σοσιαλιστές. Αυτό επιτείνει ακόμα περισσότερο την απογοήτευση των εργαζομένων και την απαξίωση εκ μέρους τους της πολιτικής και των πολιτικών, αφού αυτοί που υποτίθεται ότι είναι οι εκπρόσωποί τους τους «πουλάνε» κυριολεκτικά. Εξ αυτού προκύπτει και η κρίση αντιπροσώπευσης, το έλλειμμα δημοκρατίας και η διάλυση του κοινωνικού ιστού.

Οι τρομοκρατίες

Ψέματα κρυμμένα στις γενικεύσεις, κρυμμένα στις μεταφράσεις και στις λέξεις, εκεί όπου η καταλήστευση των ανθρώπινων ζωών παρουσιάζεται σαν αλληλεγγύη και σωτηρία· παντού ψέματα αναμεμιγμένα με τρομοκρατικό φόβο, ανασφάλεια και τη διαλυτική λειτουργία του κοινωνικού αυτοματισμού. Αλλά πιο απάνθρωπος κι από τον μισό μισθό, τη μισή σύνταξη, τη μισή αποζημίωση και τη μισή ζωή είναι ο εμπαιγμός των άνεργων νέων, των γυναικών και των γερόντων! Γιατί δεν είναι μόνο τα χρήματα που μας παίρνουν. Πάνω απ’ όλα μας αφαιρούν την αξιοπρέπεια και τον αυτοσεβασμό. Γι’ αυτό ας τους πετάξουμε στα μούτρα τους τις σάπιες λέξεις, τη στρεψοδικία και τις σοφιστίες, όπως αυτές του ανεκδιήγητου υπουργού Εργασίας. Ας αντιδράσουμε σ’ αυτούς που πουλούν την Ελλάδα και διαλύουν την ελληνική κοινωνία, δημιουργώντας συνθήκες μιας εμφύλιας σύγκρουσης που θα καταστρέψει ότι έχει απομείνει από τον κοινωνικό ιστό. Ναι, στην Ελλάδα υπάρχει πέραν των άλλων και κρίση αντιπροσώπευσης. Όμως, η λύση δεν θα δοθεί από τα φερτά υλικά του παλιού τέλματος, αλλά από νέες πολιτικές δυνάμεις που θα μπορούν να δημιουργήσουν νέες συνθέσεις και ισορροπίες μεταξύ του επιχειρείν και της εργασίας, σεβόμενες τη μεγάλη σημασία της εργασίας, η οποία είναι κάτι πολύ παραπάνω από μια απλή ανάγκη της βιoτής, είναι δηλαδή και έργο, είναι η ζωή μας και ο αναστοχασμός της, είναι η μνήμη και το πρόσωπό μας, είναι η γέφυρα μ’ αυτό που είμαστε και τη Φύση. Γι’ αυτό ο άνεργος τρελαίνεται, γι’ αυτό ο εργαζόμενος- εξάρτημα ισοπεδώνεται, γι’ αυτό η περίφημη «ημι-απασχόληση» είναι εμπαιγμός και απανθρωπιά, γι’ αυτό τα δικαιώματα όταν μετατρέπονται σε ελεημοσύνη επιφέρουν τον εξευτελισμό της ψυχής, εκφυλίζουν το νόημα της ζωής, και συντελούν στη διαφθορά της. Γι’ αυτό ο ξεσηκωμός που θα κληθούν να αντιμετωπίσουν θα είναι ανάλογος της βίας ενός ανθρώπου που επιχειρούν να του αφαιρέσουν τη ζωή.Όμως, η αντίσταση που αφαιρεί ζωές είναι και η ίδια τρομοκρατία. Και οι τρομοκρατίες δεν συνιστούν λύση αλλά είναι το σημερινό πρόβλημα.

Κρίση για ποιους;

Κάποιοι επιχειρούν να μας πείσουν ότι για την οικονομική κρίση φταίμε όλοι. Ακόμα κι αν είναι έτσι –που δεν είναι- την κρίση πληρώνουν μόνον οι εργαζόμενοι και οι συνταξιούχοι, την πληρώνει ένας στους πέντε Έλληνες, οι οποίοι ζουν κάτω από το όριο της φτώχιας, την πληρώνουν πεντακόσιες χιλιάδες παιδιά που ζουν στην εξαθλίωση, τη βιώνει ένας στους τρεις νέους που είναι άνεργοι. Αντιθέτως, δεν πληρώνουν την κρίση οι πλούσιοι. Σύμφωνα με την Le Monde Diplomatique η κρίση δεν είναι ίδια για όλους. Για τους «πάνω» η κρίση έχει ήδη παρέλθει. Μάλιστα, το 2009 ο αριθμός των εκατομμυριούχων σε δολάρια αυξήθηκε κατά 14%(έκθεση του Boston Consulting Group για το2010). Γιατί, τότε έχουμε τα βάρβαρα μέτρα λιτότητας; Γιατί τα επιβάλλουν οι πλούσιοι. Δεν είναι τυχαίο ότι και προ της κρίσης τα μέτρα κατά των εργασιακών και ασφαλιστικών δικαιωμάτων ήταν στην ημερήσια διάταξη των κυβερνήσεων. Τώρα τα επιβάλλουν ακόμα και σοσιαλδημοκρατικές κυβερνήσεις με πρόσχημα την κρίση. Πρόκειται σύμφωνα με πολλούς αναλυτές για έναν «θρίαμβο της ολιγαρχίας», καθώς έχουμε σοβαρή έκπτωση της δημοκρατίας και επιστροφή στους χρόνους της ολιγαρχίας όταν η πολιτική εξουσία ταυτίζονταν με την οικονομική. Γι’ αυτή την ταύτιση, που έχει καταλήξει στη σημερινή ολιγαρχία, έγραφε προ πολλού ο Λέστερ Θόροου, οικονομικός σύμβουλος του Κλίντον. Αλλά ότι ακόμη και τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα θα γίνονταν ολιγαρχικά, κανείς δεν θα μπορούσε να το προβλέψει. Τώρα μοιάζουν γραφικοί εκείνοι οι λόγοι που αναφέρονταν στη ρήξη «με όλες τις δυνάμεις του χρήματος, του χρήματος που διαφθείρει, του χρήματος που εξαγοράζει, του χρήματος που διασπά, του χρήματος που σκοτώνει, του χρήματος που γκρεμίζει, του χρήματος που σαπίζει ακόμη και τη συνείδηση των ανθρώπων»(Φρ. Μιτεράν 1971)! Τώρα το χρήμα είναι όχι μόνο φετίχ αλλά και ο παγκόσμιος μπαλαντέρ. Αυτό κυβερνά τις ζωές των ανθρώπων και των λαών. Ακόμη κι ο έρωτας έχει απομαγευθεί καθώς η εξαγορά του τον μεταμορφώνει σε κοινό, εκπορνευμένο συμφέρον.

Αρχίζει το ματς

Σε λίγο αρχίζει το ματς. Εν τω μεταξύ, βλέπω τον Ντιέγκο Μαραντόνα να γουρλώνει τα μάτια του καθώς ερωτάται από τον Βρετανό δημοσιογράφο γιατί φιλάει τους παίκτες του; Η έκφραση της αγάπης σ’ έναν άντρα από άλλο άντρα έχει σύμφωνα με τον δημοσιογράφο μόνο «ομοφυλοφιλική» διάσταση. Μόνο που αυτό ο Χέγκελ το ονόμαζε «αντιθετικό προσδιορισμό», γιατί προσδιορίζει την κεκρυμμένη διάσταση του Βρετανού. Αλλά αρχίζει το ματς. Την ίδια στιγμή ο Τσίπρας μιλάει για ρήτρα στο Μνημόνιο που παρέχει τη δυνατότητα στους δανειστές της χώρας μας να κατάσχουν ακριτικά νησιά ή ακόμα και την Ακρόπολη. Ας ελπίσουμε ότι δεν είναι αλήθεια, γιατί οι Βρετανοί θα βρουν νέα δικαιολογία για να μην επιστρέψουν τα γλυπτά του Παρθενώνα. Αρχίζει το ματς. Και από τη Νέα Υόρκη ακούγεται βαρύγδουπος ο λόγος του Γιώργου Παπανδρέου: «Η αλληλεγγύη (είναι) στοιχείο-κλειδί για την παγκόσμια κοινωνία» είπε ο πρωθυπουργός στους συντρόφους τους της σοσιαλιστικής διεθνούς στη Νέα Υόρκη. Παραδόξως, προχθές, ο πρώην πρωθυπουργός της Γαλλίας ντε Βιλπέν, αναγνωρίζοντας προφανώς την ίδια ανάγκη, ίδρυσε νέο κόμμα με την ονομασία «Δημοκρατία της Αλληλεγγύης». Και διερωτάται κανείς, ποια η σχέση Παπανδρέου και ντε Βιλπέν; Οι δύο πολιτικοί είναι θεωρητικά αντίπαλοι. Ο ένας σοσιαλιστής και ο άλλος κεντροδεξιός. Παρόλα αυτά προβάλλουν το ίδιο εργαλείο για την αντιμετώπιση της κρίσης, την αλληλεγγύη. Αλλά αλληλεγγύη μεταξύ ποιών; Αυτό δεν το αποσαφηνίζουν. Το μόνο σαφές είναι πως η Γαλλία συνταράσσεται από τις αντιπαραθέσεις στην εθνική ομάδα. Αντιθέτως, εκείνο που ενώνει την Ισπανία, ίσως το μόνο, είναι η εθνική ομάδα ποδοσφαίρου. Στη Γαλλία φιλόσοφοι, κοινωνιολόγοι, πολιτικοί, ακόμη και ο Σαρκοζί επιχειρούν να αναλύσουν τα συμβάντα στην ομάδα και τα… γαλλικά που αντάλλαξαν ο Ανελκά με τον Ντομενέκ. Οι ποδοσφαιριστές προέρχονται από τα φλεγόμενα, φτωχά προάστια και συνιστούν πρότυπα για τους νέους αυτών των περιοχών. Είναι όλοι τους ευμετάβλητοι και ευέλικτοι, όπως τους θέλει η κυρίαρχη ιδεολογία, η οικονομία της αγοράς και ο υπουργός Εργασίας. Έχουν πολλά χρήματα σε εξωχώριες εταιρίες, πανάκριβους δικηγόρους, πωλούν την εικόνα τους, κοντολογίς δεν έχουν πρόβλημα εργασίας. Το υποκριτικό είναι ότι ζητούν από αυτούς τους ανθρώπους να είναι πρότυπα επί τη βάση μίας «μυθικής ηθικής» που έχει εξορισθεί προ πολλού από την Πόλη. Αρχίζει το ματς….

Ισορροπία

Η χθεσινή είδηση είναι πως οι ΗΠΑ και η Ευρώπη πλην της Ελλάδας επανήλθαν στο δρόμο της ανάπτυξης! Αυτό άραγε διαψεύδει τον Στίγκλιτς που διατείνονταν πως το οικονομικό μοντέλο, το βασιζόμενο στην ανάπτυξη δεν αποδίδει πλέον και ότι θα επανέλθουμε στην ύφεση; Δυστυχώς όχι. Η ανάπτυξη έχει τελειώσει γιατί ο άνθρωπος έχει παραβιάσει τα όρια της φύσης(πλουτοπαραγωγικές πηγές). Απαιτείται, συνεπώς, μία μείωση του ρυθμού οικονομικής ανάπτυξης ώστε να δοθεί ο χρόνος στη φύση να αναπαραχθεί. Πρόκειται γι’ αυτό που ο Ιμάνουελ Βαλερστάιν αποκαλούσε πρόβλημα του «φυσικού ορίου του ρυθμού με τον οποίο το κεφάλαιο μπορεί να συσσωρεύεται». Αφού, λοιπόν, η φύση δεν αντέχει άλλο, το κεφάλαιο θα στραφεί στον άνθρωπο και την εκμετάλλευσή του. Έτσι η ανάπτυξη(ο Μαρξ μιλούσε στην εποχή του για την «πρόοδο») θα γίνει εκείνο το φετίχ ή το ειδωλολατρικό ξόανο που πίνει το νέκταρ από το κρανίο των δολοφονημένων. Έχουμε εν προκειμένω μία μετάθεση από την εντατικοποίηση της εκμετάλλευσης της φύσης στην εντατικοποίηση της εκμετάλλευσης του ανθρώπου. Δημιουργείται κατ’ αυτό τον τρόπο μία ανισορροπία μεταξύ της επιχειρηματικότητας και της κοινωνίας.
Με άλλα λόγια, οι κυβερνήσεις επιχορηγούν τις επιχειρήσεις μέσω του κρατικού κορβανά(τα χρήματα των φορολογουμένων δίδονται στις τράπεζες). Παρά την κρατική επιχορήγηση, όμως, οι επιχειρήσεις μετακυλύουν το κόστος τους(διόδια, ΕΣΥ κ.ά.) δημιουργώντας την κρίση του αυξανόμενου κόστους υγείας, την οικολογική κρίση, την κρίση του υψηλού κόστους των νέων τεχνολογιών κ.ά. Ακόμη χειρότερα, πέραν των επιχορηγήσεων, στο όνομα της ανταγωνιστικότητας γίνεται μία άγρια επίθεση στο εισόδημα και τα εργασιακά δικαιώματα των εργαζομένων, οι οποίοι έτσι είναι διπλά χαμένοι, καθώς το κοινωνικό κράτος διαλύεται. Έτσι, η χωρίς όρια ανάγκη του κεφαλαίου να συσσωρεύει συγκρούεται τώρα μ’ ένα φυσικό, μ’ ένα κοινωνικό και μ’ ένα πολιτικό όριο. Το κοινωνικό είναι οι ανισότητες, η φτώχεια και η ανεργία και το πολιτικό οι δεσμεύσεις του κράτους απέναντι στην κοινωνία των πολιτών. Για τούτο, μοιραία το πολιτικό σύστημα, αν θέλει να είναι νομιμοποιημένο, είναι αναγκασμένο να συγκρουσθεί με την άμετρη συσσώρευση η οποία από ένα σημείο κι ύστερα γίνεται αντιανθρώπινη, αντικοινωνική και διαλυτική. Άρα, το πολιτικό σύστημα ή θα δημιουργήσει μια νέα κοινωνικο-πολιτική ισορροπία ή θα χαθεί.

Δύο μέτρα

Οι Γερμανοί αντιδρούν για τη στήριξη των χωρών του μεσογειακού νότου αλλά δεν αντέδρασαν αναλόγως στην παραβίαση του συμφώνου σταθερότητας το 2004 τόσο από τη Γαλλία όσο και από τη Γαλλία. Τα λόγια δεν ανήκουν σε κάποιον ανεύθυνο Έλληνα που μεταθέτει στους άλλους το δικό του πρόβλημα, αλλά στον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, τον κ. Τρισέ. Για να αποδειχθεί, έτσι, ότι παντού ισχύουν δύο μέτρα και δύο σταθμά. Αλλιώς κρίνονται οι ισχυροί και αλλιώς οι αδύνατοι. Στην ίδια την Αμερική(ήδη κάποιοι μιλούν για «αμερικανοποίηση» της ελληνικής οικονομίας), η BP επιφέρει μία τρομερή οικολογική καταστροφή αλλά δεν πληρώνει κανείς γι’ αυτή πάρεξ οι φτωχοί κάτοικοι του κόλπου του Μεξικού. Οι άλλοι πάνε αλλού, σε άλλες θάλασσες, όπως ο Γενικός της Διευθυντής της BP, που το διασκεδάζει, κάνοντας ιστιοπλοΐα με το γιο του και γράφοντας στα παλαιότερα των υποδημάτων του τις επιπλήξεις του Ομπάμα και τους μύδρους των μελών του Κογκρέσου. Ανάλογη καταστροφή βρίσκεται συμπτωματικά, στην επικαιρότητα και αφορά στο Μποπάλ της Ινδίας, όπου σκοτώθηκαν 25.000 άνθρωποι. Στο πολιτικό σκηνικό της Ινδίας, μάλιστα, γίνεται σήμερα σκληρή αντιπαράθεση για τις ευθύνες εκείνων που επέτρεψαν στον γενικό διευθυντή της Union Carbide, W. Anderson, να διαφύγει το Δεκέμβριο του 1984. Όσο για τη δίκη, αυτή επιτέλους έγινε και καταδίκασε τους υπεύθυνους της τραγωδίας σε πρόστιμο 500 ευρώ για «αμέλεια»! Το ίδιο συμβαίνει και με την οικονομική κρίση. Εκείνοι που θα την πληρώσουν θα είναι οι αδύνατοι του Αιγάλεω. Κι όταν ο κ. Λοβέρδος και ο κ. Παπανδρέου μιλούν για «τη σωτηρία της Ελλλάδας», αναφέρονται στους ισχυρούς της Εκάλης. Ελλάδα είναι μόνο οι δυνατοί. Όλοι οι άλλοι ας εξαφανιστούν. Έτσι δεν θα χρειάζεται και το κοινωνικό κράτος για να τους προστατεύσει, επιφέροντας μια ισορροπία και την κοινωνική συνοχή. Όσο για τον Άκη και δυο τρεις άλλους, αυτοί θα είναι απλώς τα εξιλαστήρια θύματα για να σωθεί το όλο σύστημα. Γι’ αυτό όσοι διαπομπεύονται, διαπερνώνται από ένα βαθύ αίσθημα αδικίας που τους συντρίβει. Δεν είναι οι μόνοι. Είναι πολλοί σαν κι αυτούς. Και διαμαρτύρονται που επελέγησαν αυτοί ώστε το δικό τους «αίμα» να καταλαγιάσει την οργή στις φτωχές περιοχές όπου τρέχει ποτάμι το αίμα κι ο θάνατος. Ότι δήθεν δεν αιμορραγούν μόνο τα φτωχά προάστια αλλά και τα ευγενή.

Πέθανε ο Σαραμάγκου

Ο νομπελίστας Πορτογάλος συγγραφέας Ζ. Σαραμάγκου δεν ανήκει πια στον κόσμο τούτο. Πριν συμβεί αυτό πρόλαβε να αντιμετωπίσει το θάνατο με λέξεις. Πριν είχε ασχοληθεί με την ανθρώπινη «τύφλωση», την οποία προσέγγισε ως ένα ακραίο όριο των εκκεντρικοτήτων, των αυταπατών της φιλαυτίας και των παθών μας, που αλλιώς ονομάζεται τρέλα. Ο πλανήτης Γη κατάντησε ένα «πλοίο των τρελών», που ροκανίζουν χάριν παιδιάς το σκαρί του, ενώ σκέφτονται με όρους σκοταδιού και λόγο θαμπωμένο. Παραδόξως, οι «τυφλοί» νομίζουν πως βλέπουν ό,τι φαντάζονται και λογίζουν την τρέλα τους, αφού κυριαρχεί, ως λογική. Όλα, βέβαια, ξεκίνησαν από ένα είδος επιστήμης, βασισμένο στην καρτεσιανή φυσική –ένα είδος ορθού λόγου σαν το κρεβάτι του Προκρούστη-, που έγινε μία δήθεν μάθηση του φωτός, που, όμως, κόβει ό,τι περισσεύει, θεωρώντας το παράλογο, ως κάτι σκοτεινό και μεταφυσικό. Αυτός ο ακραίος διαχωρισμός της «μέρας από τη νύχτα» αποκλείει κάθε διαλεκτική και κάθε συμφιλίωση, απορρίπτει τα μισόφωτα, τις αποχρώσεις, το λυρισμό, την άρρηκτη ενότητα της φύσης και το ασυμβίβαστο μοίρασμα της τραγικής ύπαρξης, αποκλείει την Τραγωδία, που συντελείται μέσα στην ενότητα του χρόνου και των πραγμάτων. Όλα εδώ είναι ή Φως ή Σκοτάδι. Ή το ένα ή το άλλο. Έτσι, η αλήθεια περιχαρακώνεται, το ίδιο και η Τάξη, αποκλείοντας όλες τις ενδιάμεσες καταστάσεις από την επικράτειά της. Ζούμε στην εποχή του homo mente captus (παράφρονος ανθρώπου) μας είπε ο Σαραμάγκου πριν αναχωρήσει. Αυτού που επιχειρεί να λύσει το αίνιγμα των επιλογών του, εμβαθύνοντας ακραία την αρνητικότητά του και φιλοσοφώντας με βομβαρδισμούς. Έχει πλέον εξοριστεί η δυνατότητα ενός Λυρισμού της Επιθυμίας και η δυνατότητα μιας Ποίησης του Κόσμου και της Καρδιάς, χάθηκε εκείνη η θετική, «μερική τρέλα» που μέσα στην τελειωτική, παροξυμμένη μοναξιά του λυρισμού της, έβρισκε μέσα από μια άμεση αντιστροφή, το αρχικό τραγούδι του κόσμου. Γι’ αυτό πλέον πορευόμαστε «τυφλοί» χωρίς σημείο αναφοράς, χωρίς νόστο, κατευθείαν στο τίποτα, χωρίς καν την κραυγή του τέλους. «Λένε, έγραφε ο Σαραμάγκου, πως μισεί κανείς τον άλλο μόνο όταν μισεί τον εαυτό του, το χειρότερο όμως απ’ όλα τα μίση είναι αυτό που βαραίνει όταν δεν μπορείς ν’ αντέξεις την ομοιότητα του άλλου…». Ο άνθρωπος συνεχίζει την ιστορία του εσωτερικού μαρασμού, των συνεχών μεταμορφώσεων, από σκουλήκι σε πεταλούδα, από ανόργανος σε οργανικό, από σαλιγκάρι σε χρυσαλίδα, αλλά κάποιες φορές όταν η αντίδραση στο μαρασμό εξωτερικεύεται, τότε η μεγάλη οργή των πράων οδηγεί στις μεγάλες εκπυρώσεις και αλλαγές.

Φενακισμοί

Ακούω τον υπουργό Α. Λοβέρδο να υπερασπίζεται με απίστευτη ζέση το μεσαιωνικό εργασιακό τερατούργημά του και διερωτώμαι: Τα πιστεύει αυτά που λέει; Κι όμως, τα πιστεύει. Γιατί για να είναι πειστικός πρέπει να μπει στο πετσί του ρόλο του, να πιστέψει τα λόγια του. Η διαπίστωση, ομοίως, του πρωθυπουργού Γιώργου Παπανδρέου ότι τάχα τίποτα δεν έχει αλλάξει στις εργασιακές σχέσεις είναι άλλης τάξεως ζήτημα, είναι μάλλον αντιληπτική αδυναμία. Και στις δύο, πάντως, περιπτώσεις η ίδια η κυρίαρχη τάξη βρίσκεται σε κατάσταση φενακισμού, ήτοι αυτοπαραμυθιάσματος, καθώς «δεν μπορεί να φενακίσει την υπόλοιπη κοινωνία με την ιδεολογία της χωρίς την ίδια στιγμή να μη φενακίζεται και η ίδια»(Κ. Καστοριάδης). Πρέπει δηλαδή να «πιστεύει» και η ίδια τα ψεύδη της. Όμως, ο φενακισμός(ή ξένωση) έχει δύο κατευθύνσεις, αφού στους «κάτω»παρουσιάζεται ως «ψευδής συνείδηση» και στους μεσαίους ή τους «πάνω» καθώς και στους διανοούμενους με τη μορφή του «ως εάν». Με άλλα λόγια στην πρώτη περίπτωση έχουμε την ιδεολογία της ψευδούς συνείδησης και της αλλοτρίωσης και στη δεύτερη την ιδεολογία που αναφέρεται σε μια πραγματικότητα, όχι για να τη φωτίσει και να την αλλάξει, αλλά για να τη συγκαλύψει, επιτρέποντας στους ανθρώπους να λένε κάτι και να κάνουν κάτι άλλο, να εμφανίζονται δηλαδή άλλοι απ’ αυτό που είναι. Ο δεύτερος φενακισμός μπορεί να αναπτυχθεί σε συνθήκες σχετικής ευημερίας, αλλά εξαφανίζεται σε συνθήκες οικονομικής κρίσης, όπως η σημερινή. Γι’ αυτό αποτυγχάνει η προσπάθεια του κ. Λοβέρδου και τινων άλλων στο ΠΑΣΟΚ να παρουσιάζονται ως «αντιστασιακοί» έναντι του ΔΝΤ. Γι’ αυτό η κοινωνική έκρηξη το φθινόπωρο είναι απολύτως ορατή καθώς οι μεσαίοι αδυνατούν να παίξουν σε συμβολικό επίπεδο(αγορά ακριβών αυτοκινήτων, σπιτιών κ.ά.) το περίφημο «ως εάν». Επίσης, οι «κάτω» είναι αδύνατο να διατηρήσουν την ψευδή τους συνείδηση λόγω των ακραίων συνθηκών της ζωής τους(ανεργία, φτώχεια). Τέλος, μπορεί οι επιχειρηματίες να επιχαίρουν με τα μέτρα εργασιακού μεσαίωνα, αλλά φαίνεται ότι έχουν λησμονήσει το Δεκέμβρη του 2008.

Πότλατς

Η πετρελαιοκηλίδα της BP δοκιμάζει τις νέες τεχνολογίες, αφού δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί από αυτές. Η διαπίστωση ανήκει στον πρόεδρο των ΗΠΑ Μπάρακ Ομπάμα και δικαιολογεί εκείνους που μιλούν για μία ενδεχόμενη οικολογική καταστροφή οικουμενικής εμβέλειας. Το δείχνουν οι φοβερές πλημμύρες στη Γαλλία και ο θάνατος δεκάδων ανθρώπων. Δεν είναι η πετρελαιοκηλίδα, συνεπώς, που δοκιμάζει τις νέες τεχνολογίες, αλλά το κέρδος, καθώς το πρόβλημα τόσο της καταστροφής στο Μεξικό όσο και της κλιματικής αλλαγής προέκυψε από την προσπάθεια μείωσης του κόστους παραγωγής και την αύξηση του κέρδους. Ανάλογοι ευφημισμοί ή αποκρύψεις γίνονται και παρ’ ημίν, όπου το κέρδος αποκαλείται «ανταγωνιστικότητα» προς χάριν της οποίας εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι αναμένεται να χάσουν τις δουλειές τους. Αλλά γιατί οι αποκρύψεις; Γιατί κανένα μέτρο δεν είναι θεμιτό αν διαταράσσει την κοινωνική συνοχή και πολύ περισσότερο όταν έχει ως συνέπεια τη δυστυχία ή και το θάνατο(δες τα δημόσια νοσοκομεία) των μη εχόντων. Όμως, αυτό το οικονομικό πρότυπο που θανατώνει και τη φύση και τον άνθρωπο δεν είναι φυσικό φαινόμενο(Άνταμ Σμιθ) αλλά μία ανθρώπινη επινόηση. Παλαιότερα, στη θέση της, τεμαχισμένης, διαμεσολαβημένης και απρόσωπης ανταλλαγής η οποία αντιπαραθέτει συμφέροντα, υπήρχαν μορφές τελετουργίας που απέτρεπαν τη βίαιη διατάραξη της κοινωνικής συνοχής από τη βία του συσσωρευμένου πλούτου. Ο Μαρσέλ Μος μιλάει για τα «αμοιβαία δώρα» και μέσω των εθνογραφικών παραδειγμάτων του «Πότλατς» και του «Κούλα» επιχειρεί να προσδώσει στην έννοια του δώρου τα χαρακτηριστικά της γενικής ανταλλαγής. Το πότλατς συγκεκριμένα είναι ένα έθιμο των ινδιάνικων φυλών της Κολομβίας. Πρόκειται για μια μεγάλη γιορτή κατά τη διάρκεια της οποίας δύο ομάδες, με ιδιαίτερη λαμπρότητα και τελετουργικότητα, προσφέρουν δώρα η μία στην άλλη με σκοπό να καταδείξουν την ανωτερότητά τους. Όταν η μία ομάδα δωρίζει, οι δωρολήπτες υποχρεούνται, εντός ορισμένου χρόνου, να ανταποδώσουν τα δώρα και αν είναι δυνατόν να τα υπερβούν στη δική τους εορταστική προσφορά. Αν υπάρχει αδυναμία(δειλία) ανταπόδοσης από μία ομάδα, τότε αυτή χάνει το όνομά της, την υπόληψή της, τα σύμβολα και τα τοτέμ της, ακόμα και τα θρησκευτικά και τα πολιτικά της δικαιώματα. Το αποτέλεσμα του εθίμου είναι πως τα υπάρχοντα των φυλών αναδιανέμονται και οι ισχυροί αποδυναμώνονται. Σύμφωνα με την ιστορική ανασύσταση του Μος, χρειάστηκε μια ελληνορωμαϊκή «μεγάλη επανάσταση» για να περάσει η δυτική κουλτούρα από μια «αντιοικονομική οικονομία» (μόνο αξίες χρήσης), η οποία αρνείται την ακόρεστη δίψα του κέρδους, στην «οικονομική οικονομία»(μόνο ανταλλακτικές αξίες) που γνωρίζουμε σήμερα, δηλαδή μια αυτονομημένη οικονομία. Η συνοχή που επιτυγχάνονταν μέσω του «δώρου», σήμερα υφίσταται ως απώλεια. Οφείλουμε, συνεπώς, να επιστρέψουμε σε μία συνθετική ενότητα του συμφέροντος και της ανιδιοτέλειας, της γενναιοδωρίας και της χρησιμότητας αν θέλουμε να σώσουμε από την καταστροφή τη φύση και τον άνθρωπο.

Οι ανανήψαντες

Απατεώνες, θιασώτες της ήσσονος προσπάθειας, διεφθαρμένοι, εσαεί θύματα και επαίτες, αυτά τα επίθετα και άλλα πολλά που περιγράφουν την εικόνα του σύγχρονου Έλληνα στα μάτια των Ευρωπαίων τη δημιουργήσαμε εμείς. Χρόνια τώρα, σύμφωνα με την εθνική μας παράδοση και πολύ πριν ο κ. Γ. Παπακωνσταντίνου βγει στα διεθνή μέσα ενημέρωσης για να διεκτραγωδήσει την κατάσταση της ελληνικής οικονομίας, δημοσιεύματα Ελλήνων αρθρογράφων σε ξένα περιοδικά και εφημερίδες αναπαράγουν επιπόλαια τις εσωτερικές αντιπαραθέσεις, συντελώντας στη διαμόρφωση μιας εικόνας που μας εξευτελίζει. Έτσι, υπενθυμίζουμε ότι πριν τρία χρόνια στην Berliner Zeitung σημειώνονταν ότι «η Ελλάδα αγαπάει… να περνιέται ως θύμα. Σε όλα τα πεδία, αρνείται να αναγνωρίσει το μερίδιο της ευθύνης της…». Σύμφωνα μάλιστα με την κυρία Maritta Tkalec, την αρθρογράφο της εφημερίδας «Αν η Ευρώπη έχει κάποιους στάβλους του Αυγεία για να καθαρίσει, ο πιο μεγάλος βρίσκεται στην Ελλάδα…»! Το έδαφος συνεπώς για τη σημερινή μας εικόνα προετοιμάζονταν από καιρό. Θυμίζουμε, επίσης, ότι η ελβετική εφημερίδα Le Temps αναφερόταν την ίδια χρονική περίοδο στην «αναποτελεσματική γραφειοκρατία και τις διεφθαρμένες ελίτ» της Ελλάδας και ότι χρειάζεται ένα «ηλεκτροσόκ για να βγει η χώρα από τις στάχτες της… μία νέα επανάσταση των νοοτροπιών» και πως για να συμβεί αυτό απαιτούνται «κανόνες». Η εφημερίδα στήριζε κάποιες ελπίδες στην «οικολογική και πολιτική κινητοποίηση των νέων». Αντιθέτως, η ισπανική La Vanguardia διέβλεπε ότι το ΠΑΣΟΚ «αποδεικνύεται πολύ ικανό για να επικρίνει την κυβέρνηση, αλλά ανίκανο να προτείνει λύσεις». Έτσι μας έβλεπαν εδώ και τρία τουλάχιστον χρόνια οι «άλλοι», αλλά την εικόνα που είχαν και έχουν για μας τη δημιουργήσαμε εμείς οι ίδιοι. Μέσα σ’ αυτόν τον θολό καθρέφτη διακρίνονται βέβαια αλήθειες αλλά σ’ αυτό το συνολικό στερεότυπο που έχει ως βασικά χαρακτηριστικά την Ελλάδα της βαγαποντιάς, του μίζερου θύματος, του διεφθαρμένου, της τεμπελιάς και της αρπαχτής, «καίγεται» και η Ελλάδα των νέων, η Ελλάδα της δημιουργίας. Ναι, χρειάζεται μια επανάσταση στις νοοτροπίες. Κυρίως, όμως, πρέπει να αλλάξει ο συσχετισμός των αξιών υπέρ των έντιμων, των ικανών και των εργατικών και σε βάρος των μετρίων και των ουτιδανών. Γιατί οι φορείς της νέας Ελλάδας θα είναι οι νέοι και όχι τα δήθεν ανανήψαντα λαμόγια.

Έκρηξη

Οι εκπρόσωποι της Ε.Ε της ΕΚΤ και του ΔΝΤ εξέφρασαν την ικανοποίησή τους για την πορεία των δημοσιονομικών μεγεθών αλλά έκρουσαν τον κώδωνα του κινδύνου για την πορεία του πληθωρισμού. Παραδόξως, η ικανοποίηση της τρόικας φαίνεται να ικανοποιεί το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης, που παραγνωρίζει την ανησυχία για τον πληθωρισμό και τον φαύλο κύκλο της ύφεσης. Ακόμη περισσότερο, τόσο η κυβέρνηση όσο και η τρόικα παραβλέπουν τη διάλυση του κοινωνικού κράτους και τη διάρρηξη της κοινωνικής συνοχής λόγω της αύξησης της φτώχιας, της ανεργίας και της εγκληματικότητας. Ήδη τα νοσοκομεία δεν έχουν ούτε τα στοιχειώδη αναλώσιμα για να προβούν σε απλές εξετάσεις. Γυναίκα στη Θεσσαλονίκη κινδυνεύει να μείνει ανάπηρη επειδή δεν υπήρχαν τα υλικά για να γίνει σπονδυλοδεσία. Ταμεία, όπως το ταμείο πρόνοιας και ο ΟΑΕΕ βρίσκονται σε κατάσταση διάλυσης, καθώς απολύονται συμβασιούχοι γιατροί με συνέπεια ένας γιατρός να αντιστοιχεί πλέον σε πάνω από πέντε χιλιάδες ασφαλισμένους. Όλα αυτά θα οξυνθούν έτι περαιτέρω όσο θα βαθαίνει η οικονομική ύφεση. Γι’ αυτό η μόνη λύση είναι η ανάπτυξη. Αλλά το παράδοξο είναι ότι η αντιμετώπιση της κρίσης στην Ευρώπη γίνεται με πολιτικές αυστηρής λιτότητας, ενώ στις ΗΠΑ και στην Κίνα με επενδύσεις, ήτοι με την κεϋνσιανή συνταγή. Δεν είναι τυχαίο ότι στις Ηνωμένες Πολιτείες η ανάπτυξη κυμαίνεται ήδη στο 3% ενώ στην Ευρώπη στο 1%(η Ελλάδα βρίσκεται στο μείον 2,5%). Εν άλλοις λόγοις, στην Ευρώπη του κράτους πρόνοιας ακολουθείται η πιο σκληρή νεοφιλελεύθερη πολιτική, ενώ στις ΗΠΑ απ’ όπου ξεκίνησε ο νεοφιλελευθερισμός και η πιο ακραία απορύθμιση των αγορών ακολουθείται ο Κέυνς. Ποιος έχει δίκιο και ποιος λάθος; Εκείνο που γνωρίζουμε από την ιστορία είναι ότι χωρίς ανάπτυξη δεν είναι δυνατόν να εξέλθουμε από την κρίση, αλλά θα ανακυκλώνουμε την ύφεση και τα μέτρα λιτότητας. Μέχρι πότε θα γίνεται αυτό; Ίσως μέχρι να συμβεί η κοινωνική έκρηξη, που θα κάνει τους ιθύνοντες να αντιληφθούν ότι εκτός από τους αριθμούς υπάρχουν και οι άνθρωποι.

Απογοήτευση

Η χαρά δεν ήρθε. Ο τόπος της συνάντησή μας παρέμεινε ο ίδιος, η συλλογική μας πίκρα. Η εθνική ομάδα ποδοσφαίρου αναπαρήγαγε την εικόνα που έχουν οι άλλοι για μας, την εικόνα της κρίσης και της παρακμής. Κι αυτό τον καιρό είχαμε όσο ποτέ την ανάγκη να δείξουμε πως είμαστε άλλοι. Πως εκείνοι κάνουν λάθος. Αλλά φευ. Ίσως την επόμενη φορά, μια νίκη να συμπήσει την ελπίδα, όπως τη φωτιά το συνδαύλισμα της σπίθας μες στη στάχτη. Αλλά ποιοι είμαστε εμείς που θέλουμε να αποδείξουμε ότι δεν έχουμε καμία σχέση με την αξιοκαταφρόνητη ταυτότητα που οι άλλοι μας αποδίδουν; Οι γενιές της μεταπολίτευσης. Αυτές που απώλεσαν την απόλαυση της διαδικασίας για να ενδυθούν την ηδονή των καταναλωτικών σκοπών και της συσσώρευσης, αυτές που θέλησαν να συνθέσουν την αλλαγή του κόσμου με τα πτώματα των συμβιβασμών τους. Είναι αυτές που κατάφεραν ώστε ο κόσμος, που ζούμε, να μην συλλαμβάνεται ούτε με την πίστη ούτε με τη λογική. Αυτές που εξόρισαν τους εναπομείναντες ποιητές-σηματωρούς και τους έντιμους στην υπερορία της γραφικότητας. Τι έχει απομείνει πια; Μνήμες. Θύμησες από έρωτες, πάθη, ηδονές και οδύνες. Και πάνω απ’ όλα η μνήμη της φιλίας. Η φιλία γύρω από ένα καραφάκι τσίπουρο κι έναν ηπειρώτικο στα τρία. Τότε που ο χρόνος μετριέται με τετραετίες και μουντιάλ, τότε που συντελείται η υπέρβαση της ανταγωνιστικής και κτητικής οικειοποίησης, τότε που το παιγνίδι παύει να έχει ανταλλακτική αξία και γίνεται ένα παιγνίδι για το παιγνίδι, ένα παιγνίδι για την απόλαυση της διαδικασίας. Από ένα τέτοιο παιχνίδι έχουμε ανάγκη σήμερα. Ένα παιχνίδι που να παραπέμπει στο όνειρο κι ας υπολείπεται στο τέλος. Γι’ αυτό μας πίκρανε η εθνική. Γιατί τα παιδιά δεν έπαιξαν. Όχι γιατί έχασαν αλλά γιατί δεν τα έδωσαν όλα στο παιχνίδι. Και γι’ αυτό η υπερβολική κριτική. Γιατί την έχουμε ανάγκη πολύ μια νίκη σε παγκόσμιο επίπεδο. Για να αλλάξουμε αυτή την εικόνα που μας αδικεί και μας εξευτελίζει.

Μουντιάλ

Αρχίζει, σήμερα, στη Νότια Αφρική το Παγκόσμιο κύπελλο ποδοσφαίρου. Και το ερώτημα που τίθεται εν μέσω της οικονομικής κρίσης έχει σχέση με τις συλλογικές επενδύσεις και τις προσδοκίες που εκφράζει και συμβολίζει η έκβαση ενός ποδοσφαιρικού παιχνιδιού. Πως μπορεί να δώσει, άραγε, χαρά σ’ έναν άνεργο νέο ή ένα φτωχό το ποδόσφαιρο; Η απάντηση στο ερώτημα παραπέμπει στην ιστορία του αθλήματος. Γιατί το ποδόσφαιρο αποτέλεσε χαρακτηριστικό στοιχείο της εργατικής ταυτότητας και κουλτούρας· προνομιακός χώρος επιβεβαίωσης των συλλογικών ταυτοτήτων, των εθνικών νομιμοποιήσεων και διεκδικήσεων, των τοπικών και εθνικών ανταγωνισμών. Γιατί το παιχνίδι αυτό είχε ανέκαθεν μία κινητοποιητική και αποδεικτική ικανότητα καθώς σ’ αυτό αντανακλάται ο κοινωνικός ή ο εθνικός ανταγωνισμός αλλά και η αμφισβήτηση των κοινωνικών ιεραρχιών και των συσχετισμών δύναμης. Στην Αγγλία οι ποδοσφαιρικές ομάδες ήταν βασικό σημείο της εργατικής ταυτότητας. Οι σπουδαστές στο Τορίνο, μεταξύ αυτών και ο Ανιέλι, όταν ίδρυσαν τη Γιουβέντους είχαν ως έμβλημά της το «Σοβαρότητα, απλότητα, εγκράτεια», δίνοντας ουσιαστικά την εικόνα ενός βιομηχανικού σχεδίου, όπως εξάλλου ήταν και το « You ’ll never walk alone» της Λίβερπουλ. Οι σπουδαστές στην Βαρκελώνη θα ιδρύσουν την «Μπάρτσα» η οποία θα καταστεί η σημαία των εθνοτικών διεκδικήσεων των Καταλανών κ. ο. κ. Τελικά, ποια είναι η λειτουργία του ποδοσφαίρου; Είναι ιδεολογία και λαϊκή θρησκεία; «όπιο του λαού»; ή απλώς κατοπτρίζει την κοινωνία; Μπορούμε να ισχυρισθούμε, σήμερα, ότι το ποδόσφαιρο καταλαμβάνει το συμβολικό χώρο που εκκενώθηκε από την πολιτική ή τις μεγάλες θρησκείες; Ότι είναι η μόνη παραμυθία στον χαοτικό κόσμο μας;
Κατά την άποψη του Κριστιάν Μπρομπερζέ το ποδόσφαιρο «δεν είναι ούτε όπιο του λαού ούτε νοσταλγία μήτε αρχαϊκή εξανάσταση μήτε ταξική πρακτική... (αλλά) είναι η πολεμική συνύπαρξη αντιθετικών οπτικών», ένα είδος οικουμενικής αναφοράς, ένα από τα σπάνια στοιχεία μιας αρσενικής κουλτούρας, η οποία διαπερνά τις διάφορες περιοχές, τα έθνη, τις γενιές και υπό μία έννοια αποτελεί τον καθρέφτη της κοινωνίας. Άλλοι όμως διακρίνουν τους ποδοσφαιριστές από τους θεατές, το παιχνίδι που παίζεται στο γήπεδο από το «δράμα» που λαμβάνει χώρα στις κερκίδες. «Οι αθλητές αγωνίζονται παίζοντας, ενώ οι θεατές αγωνίζονται στα σοβαρά» διατείνεται ο Ουμπέρτο Έκο. Αλλά γιατί, άραγε, να παίρνουμε στα σοβαρά ένα παιγνίδι; Γιατί το θέαμα μας διεγείρει. Μάλιστα, φωνάζοντας και χειρονομώντας ασκούμαστε σωματικά και ψυχικά, εκτονωνόμαστε, μόνο που αυτή η εκτόνωση δεν οδηγεί όπως στους αθλητές σε μια νέα σχέση με το σώμα μας, δηλαδή στον έλεγχο και στην αυτοσυγκράτηση, αλλά στη χειραγώγησή του, στην instrumentum regni. Η δική μας συμμετοχή στο παιγνίδι γίνεται στο... μιλητό, που τροφοδοτείται από τον Τύπο και την Τηλεόραση. Η αθλητική φλυαρία αυτού του είδους έχει όλα τα χαρακτηριστικά της πολιτικής συζήτησης και μερικές φορές είναι το υποκατάστατό της. Στις χρονικές περιόδους, μάλιστα, που η πολιτική απαξιώνεται, τότε η ποδοσφαιρική και γενικότερα η αθλητική φλυαρία γίνεται και η ίδια πολιτική συζήτηση.

Διαπαθητική δράση

Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και τα μέσα μαζική μεταφοράς απεργούν σήμερα. Η συμπτωματικά κοινή απεργιακή κινητοποίηση μας υπενθυμίζει ότι τα λεωφορεία και οι τηλεοράσεις είναι «μέσα», τα οποία μεταφέρουν κάτι πολύ σημαντικό για την οικονομία(εργαζόμενους-εμπορεύματα και πληροφορίες-εμπορεύματα), την κοινωνία και την πολιτεία(μηνύματα). Πως λησμονήσαμε αυτόν τον κοινό τόπο; Ακριβώς όπως ξεχάσαμε ότι οι πλούσιοι γίνονται πλούσιοι επειδή υπάρχουν εργαζόμενοι. Δεν είναι, επίσης, τυχαίο ότι χρειάστηκε η πτώση του γιαπωνέζικου χρηματιστηρίου λόγω ενός λάθους στο σύστημα πληροφορικής για να αντιληφθούμε το ρόλο των νέων τεχνολογιών. Σ’ αυτό το νέο περιβάλλον οι εργαζόμενοι εξακολουθούν να διεκδικούν ή να αντιστέκονται στην επίθεση που υφίστανται με τον ίδιο πεπαλαιωμένο τρόπο. Ήτοι με σπασμωδικές αντιδράσεις των απαξιωμένων συνδικάτων. Αυτή η «ψευδο-δράση», ή η συνεχής παρότρυνση για δράση (για να «γίνεται κάτι», να τηρούνται τα προσχήματα και να εκτονώνεται το «πόπολο») είναι τελικώς πιο επικίνδυνη και από την παθητικότητα. Όπως μάλιστα επισημαίνει ο Σλαβόι Ζίζεκ «Οι ιθύνοντες συχνά προτιμούν την κριτική συμμετοχή από τη σιωπή –μόνο και μόνο για να μας δεσμεύσουν σ’ έναν διάλογο, για να διασφαλίσουν ότι η απειλητική μας παθητικότητα έχει καμφθεί». Αυτός ο διάλογος, όπου η κυβέρνηση διαλέγεται με τους «κοινωνικούς εταίρους» ή οι αλυσιτελείς κινητοποιήσεις για την «τιμή των όπλων» δεν είναι παρά μία «διαπαθητικότητα», όπου έχουμε μία διαρκή δραστηριοποίηση προκειμένου να μην αλλάξει τίποτα. Αυτό ακριβώς συμβαίνει σήμερα με τα καθεστωτικά συνδικάτα. Σε έκτακτες όμως και οξυμένες συνθήκες όπως οι σημερινές, οι πολίτες υπερβαίνουν τους κατεστημένους θεσμικούς τους φορείς. Είναι οι στιγμές που το σύστημα αρχίζει να τρίζει. Όμως συνέβη η πυρπόληση της τράπεζας και ο θάνατος των τριών ανθρώπων για να ακυρωθεί η υπέρβαση και να πάρει ανάσα το καθεστώς. Εντούτοις, η χειραγωγητική ικανότητα του καθεστώτος είναι πολύ περιορισμένη και η εκ νέου υπέρβαση από τους εργαζόμενους είναι επί θύραις. Και επειδή αναφερθήκαμε στην αρχή στα μέσα μαζικής επικοινωνίας και μεταφοράς, θυμίζουμε ότι και «ο δρόμος» είναι μέσο μεταφοράς όσο και μέσο επικοινωνίας, τέτοιο που να μπορεί να νικήσει ακόμη και τα σύγχρονα μέσα ενημέρωσης και προπαγάνδας. Εν προκειμένω ισχύει ότι και σε μία ταινία των αδελφών Μαρξ όπου, όταν πιάνουν τον Γκρούσο να λέει εμφανώς ψέματα, εκείνος απαντά εκνευρισμένος: «Και σε τι θα πιστέψεις δηλαδή, στα μάτια σου ή στα λόγια μου;»! Εδώ έχουμε αυτό που ονομάστηκε «φετιχιστική απάρνηση». Δηλαδή, εφόσον είσαι συνδικαλιστής, μέσα από σένα μιλάει το συμφέρον του εργαζόμενου. Μιλάει όμως; Όχι. Παρόλα αυτά κι ένας διεφθαρμένος συνδικαλιστής μπορεί να λειτουργήσει υπέρ των εργαζομένων, αλλά μόνο υπό πίεση. Με άλλα λόγια, για να αλλάξει ο συσχετισμός δυνάμεων και για να μην πληρώνουν πάντα το μάρμαρο οι «κάτω», απαιτείται πίεση των εργαζομένων προς τους εκπροσώπους τους και προπάντων να μην πιστεύουν στα λόγια τους αλλά στα δικά τους μάτια.

Ατιμωρησία

«Ισραήλ, η ατιμωρησία μέχρι πότε;» Αυτός είναι ο τίτλος άρθρου της ιστοσελίδας της μηνιαίας γαλλικής εφημερίδας Le Monde Diplomatique, που αναφέρεται στο φονικό πειρατικό ρεσάλτο των ισραηλινών ενόπλων δυνάμεων στα πλοία της ανθρωπιστικής βοήθειας, ενώ έπλεαν στα διεθνή ύδατα. Και είναι αλήθεια πως παρά την παγκόσμια κατακραυγή, παρά την καταδίκη πληθώρας χωρών και προπάντων την καταδίκη από το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, το Ισραήλ θα παραμείνει για μία ακόμη φορά ατιμώρητο για τα εγκλήματά του. «Απαράδεκτη» χαρακτήρισε την απόφαση του διεθνούς οργανισμού το Ισραήλ, όπως ακριβώς είχε χαρακτηρίσει και την απόφαση της επιτροπής έρευνας του ΟΗΕ που το κατηγόρησε για εγκλήματα πολέμου(όπως και τη Χαμάς) κατά την τελευταία στρατιωτική εισβολή του στη Γάζα. Κι όμως καμία τιμωρία, αφού σε κανέναν ισραηλινό ηγέτη δεν ασκήθηκε δίωξη για εγκλήματα πολέμου κατά το ανάλογο άλλων χωρών, όπως της Σερβίας. Ποιος άραγε προστατεύει το Ισραήλ; Οι ΗΠΑ. Για μία ακόμα φορά οι Ηνωμένες Πολιτείες προστάτευσαν το «στρατιωτικό χέρι» τους στη Μέση Ανατολή. Ο Μπάρακ Ομπάμα «λυπήθηκε», βέβαια, για τους φόνους αλλά αρνήθηκε την επιβολή κυρώσεων στο Ισραήλ με το επιχείρημα των «προκλήσεων» εκ μέρους των θυμάτων! Αυτή υπερασπιστική γραμμή παραπέμπει σε συνήγορο υπεράσπισης βιαστή που υποστηρίζει ότι η βιασθείσα ήταν προκλητικά ντυμένη! Μια άλλη γραμμή υπεράσπισης είναι αυτή του Γάλλου νέο-φιλόσοφου Bernard-Henri Levy, ο οποίος μη κρύβοντας τα φιλο-ισραηλινά του αισθήματα έλεγε: «Δεν έχω δει ένα στρατό τόσο δημοκρατικό, που θέτει στον εαυτό του τόσα ηθικά ζητήματα», τώρα απλώς χαρακτήρισε την ενέργεια «ηλίθια» που τείνει να καταστρέψει την εικόνα του Ισραήλ. Ο φιλόσοφος δεν έχει ηθικά διλήμματα, δεν τον ενδιαφέρουν οι νεκροί, δεν θεωρεί την ενέργεια εγκληματική, αλλά απλώς βλακώδη. Συνεπώς, αν οι νεκροί ήταν το αποτέλεσμα μιας πιο έξυπνα οργανωμένης επιχείρησης που δεν θα αμαύρωνε την εικόνα του Ισραήλ, το έγκλημα θα ήταν αποδεκτό! Η λογική αυτή μοιάζει με εκείνη του δημοσιογράφου της ΝΕΤ που κατακεραύνωσε χθες όσους μιλούσαν για 19 και όχι για 9 νεκρούς, μη διασταυρώνοντας την είδηση. Ως εάν το έγκλημα να είναι τώρα μικρότερης βαρύτητας. Κι όμως πληροφορούμε τον συνάδελφο ότι ο ισραηλινός στρατός μιλούσε για «εκατοντάδες νεκρούς»(πηγή Πάνος Χαρίτος ΝΕΤ). Όλα αυτά είναι ενδείξεις ότι παρά το εξόφθαλμο έγκλημα η αμερικανική και η ισραηλινή προπαγάνδα έχουν μεγάλα δίκτυα μέσω των οποίων επιχειρούν να κάνουν το μαύρο άσπρο. Μάλιστα, δεν αποκλείεται αύριο να προσπαθήσουν να υποστηρίξουν τις απόψεις τους αναφέροντας ότι στην αποστολή συμμετείχαν και μέλη ελληνικών τρομοκρατικών οργανώσεων. Ακόμη κι έτσι να είναι, όμως, η ενέργεια των ισραηλινών δεν εξιλεώνεται.

Έγκλημα

Προσπαθείς να βρεις μια λογική αιτία για το μακελειό, για τον άδικο θάνατο τόσων αθώων ανθρώπων, να αποκρυπτογραφήσεις τα «γιατί;», να εξηγήσεις το παραλήρημα, το συμπυκνωμένο μίσος των σφαιρών· το μόνο που καταφέρνουν, τελικά, οι αναλύσεις, όταν υπάρχουν νεκροί, είναι να σαρκάζουν τη λογική. Οι Ισραηλινοί σκοτώνουν και πάλι, γιατί θεωρούν ότι απειλούνται. Τους απειλούν οι λέξεις του διάσημου Αμερικανο-Εβραίου Νόαμ Τσόμσκι και γι’ αυτό τον σταματούν στα σύνορα μην επιτρέποντάς να εισέλθει στο Ισραήλ για να συμμετάσχει σ’ ένα συνέδριο. Τους απειλούν όλοι εκείνοι που αισθάνονται αλληλεγγύη στο πάθος, στον πόνο και στην πείνα των Παλαιστινίων που είναι αποκλεισμένοι στη Γάζα. Τους απειλούν τα σχολεία του ΟΗΕ, το νοσοκομείο της Ερυθράς Ημισελήνου και το κτήριο των διεθνών μέσων ενημέρωσης που ισοπέδωσαν στην τελευταία επιδρομή τους στη Γάζα. Τους απειλεί η αλληλεγγύη προς τους Παλαιστίνιους που δεινοπαθούν οικτρά. Έτσι, χθες τα ξημερώματα χτύπησαν και μακέλεψαν πλοιάρια που μετέφεραν ανθρωπιστική βοήθεια και ακτιβιστές στη Γάζα, μεταξύ των οποίων –σύμφωνα με πληροφορίες- κι ένας επιζών του Ολοκαυτώματος. Και διερωτάται κανείς, γιατί εκείνοι που απειλήθηκαν από την Τελική Λύση, την επιβάλλουν στους άλλους; Που εδράζεται άραγε αυτός ο απάνθρωπος φανατισμός εκείνων που τον υπέστησαν τα ίδια από τον Χίτλερ; Ιστορικά είναι γνωστό πως ο εβραϊκός φονταμενταλισμός δημιουργήθηκε το 1975 από την αντίδραση του Ισραήλ στην απόφαση των Ηνωμένων Εθνών, που το κατήγγειλε για σιωνιστικό ρατσισμό. Την εξ αυτής γενικευμένη ανασφάλεια εκμεταλλεύτηκαν οι εξτρεμιστές του ριζοσπαστικού εθνικού θρησκευτικού κόμματος, δημιουργώντας μια νέα μορφή θρησκευτικού φανατισμού που εκτρεφόταν από την εντατικοποίηση της πνευματικής διάστασης του σιωνισμού. Έκτοτε, οι ισραηλινοί από εκλεκτός λαός του Θεού έγιναν τα επίλεκτα θύματα όλου του κόσμου, σύμφωνα με το σύνθημα «Όλος ο κόσμος είναι εναντίον μας». Σ’ αυτή την λογική εδράζεται και η κατηγορία εναντίον του ίδιου του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών από τον Ισραηλινό υπουργό πληροφοριών και διασποράς Youli Edelstein για «αντισημιτισμό»! Κι αυτό διότι τα Ηνωμένα Έθνη… τόλμησαν να υιοθετήσουν την έκθεση της επιτροπής έρευνας για την πολύνεκρη εισβολή στη Γάζα, κατηγορώντας το ισραηλινό στρατό για εγκλήματα πολέμου. Όμως εδώ θα πρέπει να δούμε και την όξυνση των σχέσεων Ισραήλ-Τουρκίας. Αναφερόμαστε στα συνεχή διπλωματικά επεισόδια του Ισραήλ με την Τουρκία, που χθες έλαβαν αιματηρή μορφή. Πρόκειται άραγε για τη σύγκρουση δύο περιφερειακών δυνάμεων, μία παλαιά και μία αναδυόμενη ή για κάτι άλλο; Ότι κι αν είναι, όταν σκοτώνονται αθώοι και μάλιστα «ανθρωπιστές», τότε τα αιμοσταγή αυτά καθεστώτα πρέπει να μην έχουν μέλλον, αν θέλει να έχει μέλλον ο ανθρώπινος πολιτισμός.
ΥΓ Τι έγινε αλήθεια ο ευαίσθητος και... ανθρωπιστής Μπάρακ Ομπάμα; Απλώς λυπήθηκε, όπως εκείνος ο δημοσιογράφος της ΝΕΤ -γνωστός για τα φιλοαμερικανικά αισθήματά του- που κατακεραύνωνε όσους μιλούσαν για 19 νεκρούς. "Εννέα ήταν οι νεκροί" έλεγε, λες και αυτό καθιστούσε μικρότερο το έγκλημα!