Η εμπειρία

Ο δημοσιογράφος ρώτησε τον πολιτικό αρχηγό αν έχει εμπειρία από δημόσιο σχολείο, υπαινισσόμενος ότι αν δεν έχει, δεν μπορεί να καταλάβει και, συνεπώς, ως εν δυνάμει πρωθυπουργός να ασκήσει πολιτική υπέρ των μη προνομιούχων. Λάθος ερώτηση και στο ίδιο μήκος κύματος απάντηση. Η εμπειρία δεν οδηγεί αυταπόδεικτα στην κατανόηση μιας κατάστασης. Πολλοί βιώνουν τις ίδιες και τις ίδιες εμπειρίες, συνεχίζοντας να κάνουν τα ίδια λάθη. Άρα υπάρχει κάτι περισσότερο από την απλή εμπειρία που πρέπει να εξετάζουμε. Ή αλλιώς, η ίδια η εμπειρία απαιτεί ένα είδος ανάλυσης σχετικά με το ποιος οργανώνει αυτόν ή τον άλλον τρόπο πρόσληψης των καταστάσεων ώστε να τις βιώνουμε ως μία ορισμένη εμπειρία. Με άλλα λόγια, η πρόσληψη, ο τρόπος που βιώνουμε την εμπειρία επηρεάζεται από τις κυρίαρχες ή τις μειοψηφικές ιδέες, τις ιστορικές αντιλήψεις, τις συνήθειες, το γούστο(μόδα), τις κουλτούρες και τις αντικουλτούρες. Δεν είναι τυχαίο ότι πριν πολλά χρόνια τα ιδιωτικά σχολεία ήταν πλήρως απαξιωμένα και θεωρούνταν «άσυλα» των μαθητών που «δεν τα έπαιρναν τα γράμματα». Σήμερα, έχουμε μία αντιστροφή. Η αιτία μπορεί να βρεθεί αν ακολουθήσουμε τους δρόμους του χρήματος. Κατά συνέπεια πρέπει να δυσπιστούμε στη «φυσικοποίηση» ή του αυταπόδεικτου της εμπειρίας. Δύο αυτόπτες μάρτυρες του ίδιου συμβάντος, μιας αυτοκτονίας φερ’ ειπείν από χρέη, μπορεί να βλέπουν το ίδιο πράγμα αλλά δεν το βιώνουν με τον ίδιο τρόπο. Γι’ αυτό η χρήση της εμπειρίας στη συγγραφή της ιστορίας αμφισβητείται έντονα. Είναι αδύνατο να γράψουμε την «αντικειμενική ιστορία» λέει η Αμερικάνα ιστορικός Joan W. Scotts. Η οπτική γωνία του ιστορικού (και πολύ περισσότερο του δημοσιογράφου) εισέρχεται συνειδητά ή ασυνείδητα στο παιγνίδι. Πολύ περισσότερο που υπάρχει μια διάσταση επικαιρότητας (αναστοχασμός με βάση τις σημερινές διερωτήσεις και ανάγκες) στη συγγραφή της ιστορίας. Μόνο αν λάβουμε υπόψη αυτή την υποκειμενική επιρροή μπορούμε να γράψουμε «την πλέον δεσμευμένη και συγχρόνως κριτική ιστορία», ή ακόμη ένα δεσμευμένο και συγχρόνως κριτικό άρθρο ή ρεπορτάζ.

Ο κύκλος της σιωπής

«Σκούπα» στο κέντρο της Αθήνας. Που θα πετάξουν τα «σκουπίδια»; Γι’ αυτά τα «σκουπίδια», για τους λαθραίους της ζωής και του κόσμου τούτου στην πλατεία της Δημοκρατίας της Λιλ και σε εξήντα ακόμα πόλεις της Γαλλίας εκατοντάδες πολίτες, από τις 6,30 ως τις 7,30 το απόγευμα, κάθε τρίτη, έναν ολόκληρο χρόνο, κάνουν τον ίδιο κύκλο σιωπηλής διαμαρτυρίας για τα δικαιώματα του ανθρώπου, για τα δικαιώματα των λαθρομεταναστών. Εδώ κανείς πια δεν διαμαρτύρεται. Κι όταν διαμαρτύρεται, η σιωπή του φιμώνεται. Τι έγινε η ευαισθησία μας; Αναρωτιέμαι και θυμάμαι πριν 20 χρόνια το πρώτο λαθρεμπορικό, το «Τζαμάλ», να ξερνάει από το σάπιο στομάχι του άντρες, γυναίκες και μικρά παιδιά έξω από το Λαύριο. Τότε ήταν που άρχισε η μεγάλη έκλειψη της ανθρωπιάς στο μέτωπο του κόσμου. Θυμάμαι, τότε, τον Μιχάλη Παπαγιαννάκη και τη Γιάννα Κούρτοβικ στην καρότσα ενός άσπρου «ντάτσουν» καθώς αναζητούσαμε το στρατόπεδο στον Υμηττό όπου είχαν κρύψει το έγκλημα. Τότε άκουσα πραγματικά τ’ όνομα της ανθρώπινης ντροπής, το αίσχος το ανθρώπινο. Τότε είδα για πρώτη φορά στόματα δίχως πρόσωπο, το πρόσωπο της δυστυχίας που ουρλιάζει σ’ όλους τους καιρούς. Τότε ένιωσα και μετά κατάλαβα πως το βλέμμα μου ήταν λάθος. Και διαπίστωσα ότι με λάθος μίσος δεν ενστιχώνεται η αγάπη. Τότε κατάλαβα πως περισσότερο από την πράξη της ποίησης, η ποίηση της πράξης διαβρώνει τις αφαιρέσεις και δημιουργεί τη νέα αντίληψη του ανθρώπινου. Αλλά για να συμβεί η αλλαγή, για να βγει ο κεχριμπαρένιος χυμός που θα θρέψει τη νέα ζωή, πρέπει τα «κύτταρα» της ψυχής σαν πορτοκάλι να εκραγούν. Γι’ αυτό δεν θα ξεχάσω την εικόνα εκείνη, τον Μιχάλη και τη Γιάννα να γλυκαίνουν το φορτίσιμο των λυγμών και να υγραίνουν την απελπισία με ελπίδα για να δραπετεύσει ο πόνος και να καταργηθεί ο μορφασμός του τίποτα. Δεν θα λησμονήσω την εικόνα εκείνη πάνω στην καρότσα του ντάτσουν, γιατί τότε ξανάχτισα τον άνθρωπο που είμαι, γιατί αυτή η εικόνα με κρατά, τώρα που οι λύκοι αξιώνουν και πάλι την αποκλειστικότητα να κατηχούν το δάσος.

Ή παπαγαλάκια ή τίποτα

Ή «παπαγαλάκια» ή τίποτα. Αυτό φαίνεται ότι είναι το μέλλον των δημοσιογράφων σύμφωνα με τον καθηγητή της οικονομίας των μίντια R. G. Picard, ο οποίος διατείνεται ότι εξαιτίας του ίντερνετ και των «μπλογκς» τελείωσε η αποκλειστική πρόσβαση στις πηγές, καθώς «οι πηγές εκφράζονται μόνες τους» και οι χρήστες μπορούν να βρουν δωρεάν στα εκατομμύρια sites την πληροφορία που επιθυμούν. Αλλά οι «πηγές» για να μπορέσουν να… εκφραστούν χρειάζονται και τους επαγγελματίες του είδους. Μόνο που δεν θα είναι πλέον δημοσιογράφοι. Όχι, ο κ. καθηγητής δεν λέει ότι οι δημοσιογράφοι ως «παπαγαλάκια» μόνο μπορούν να επιβιώσουν, επισημαίνει όμως ότι «δεν δημιουργούν πλέον αληθινή αξία» και ως γνωστόν «οι μισθοί αντανακλούν την παραγόμενη αξία». Η δημοσιογραφία συνεπώς είναι άχρηστη ως ελεύθερη και αντικειμενική διαμεσολάβηση μεταξύ της πηγής της είδησης και των πολιτών. Αλλά έτσι, η σχέση πολίτη και είδησης μένει αδιαμεσολάβητη, ακριβώς όπως ο προτεστάντης πιστός δεν έχει ανάγκη τη διαμεσολάβηση του πάστορα για να επικοινωνήσει με το Θεό του. Αλλά ό,τι συμβαίνει στο πεδίο της μεταφυσικής μπορεί να συμβεί και σ’ έναν κόσμο που διέπεται από τη λογική; Ή μήπως οδεύουμε σ’ έναν κόσμο πιστών και νευρόσπαστων; Εξάλλου, ο πραγματικός διαμεσολαβητής δεν είναι ο δημοσιογράφος αλλά οι ολιγάρχες των μέσων ενημέρωσης. Αλλά γιατί αυτή η συντονισμένη επίθεση στους δημοσιογράφους;
Σε καιρούς βίαιης αναταραχής οι πρωτόγονοι καθιέρωναν νέες θεότητες, νέους διαμεσολαβητές (Homo Ludens, Γιόχαν Χουϊζίνγκα). Σήμερα, ο νέος θεός είναι η τεχνολογία, που συνοδεύεται από μία ορισμένη τεχνολατρεία, και το ίντερνετ(σπουδαίο κατά τα άλλα εργαλείο). Άρα, οδηγούμαστε στη δήθεν ελεύθερη πρόσβαση όλων στις «πηγές», μόνο που οι πηγές δεν είναι ούτε ουδέτερες ούτε αυτονόητα αντικειμενικές. Για να το διατυπώσουμε διαφορετικά σε ένα κόσμο που βρίθει αντιφάσεων, η ενότητα των αντιθέτων απαιτεί διαμεσολάβηση (Κ. Αξελός: Ανοιχτή Συστηματική). Γενικά, ό,τι διαμεσολαβεί για την επικοινωνία μας με τον κόσμο, διαμορφώνοντας τις ανθρώπινες σχέσεις και νομιμοποιώντας τις εξουσίες, είναι κάτι κυριαρχικό, κτητικό. Γι’ αυτό οι επικυρίαρχοι(και τα παπαγαλάκια τους) χάνουν τον κόσμο, χτυπημένοι χαυνωτικά από την αυτοϊκανοποίηση της κυριαρχίας τους, πιο συγκεκριμένα από τη δύναμη του Εγώ και του Χρήματος.

Βιο-εξουσία

Αίφνης όλα τα πραγματικά προβλήματα κωδικοποιήθηκαν στον εγκέφαλό μας, αφού πρώτα περικυκλώθηκαν από πλήθος πράσινα παπαγαλάκια και άλλους τόσους βάρβαρους! Στο σπίτι, στο αυτοκίνητο, στο γραφείο παντού παπαγάλοι, παντού βάρβαροι. Η ζωή μας πολιορκημένη από στεριά και θάλασσα, περικυκλωμένη απ’ άκρη σ’ άκρη, επιτηρούμενη και χειραγωγημένη από αυτό που αποκαλείται «βιο-εξουσία»(Μ. Φουκώ), από μία βιο-πολιτική που φθάνει μέχρι τον έλεγχο τον επιθυμιών μας. Ναι, αρχίζω να πιστεύω ότι το δημοσκοπικό μόρφωμα-φούσκα που λέγονται «οικολόγοι» είναι ένα εγχείρημα εγκλωβισμού της δυσαρέσκειας σε κάτι ανώδυνο. Ας δούμε τη σύγχυση στους Ευρωπαίους οικολόγους; Ποια η σχέση του Κον Μπεντίτ, που λέει «Ναι» σε όλα, με τον Μποβέ που λέει «Όχι» σε όλα; Ποιος είναι οικολόγος και ποιος όχι; Και τι στην ευχή είναι οι δικοί μας οικολόγοι; Ακόμη χειρότερα, για την «πράσινη ανάπτυξη» και την οικολογία μιλούν όλοι από τον Ομπάμα μέχρι τον Παπανδρέου; Διότι, ευλόγως, όλοι θέλουν να οικειοποιηθούν ένα υπαρκτό πρόβλημα, την οικολογική καταστροφή, ποιοι όμως είναι οι ειλικρινείς; Στο βιβλίο Homo Americanus ταχθήκαμε υπέρ μίας διευρυμένης κοινωνικής και πολιτικής οικολογίας, που σημαίνει ότι πρέπει να δούμε και τον τρόπο παραγωγής που δημιουργεί την οικολογική κρίση. Όταν υπερισχύει των πάντων το κέρδος και η ασύδοτη εκμετάλλευση, πως είναι δυνατόν να υπάρξει «πράσινη ανάπτυξη»; Όσο για τις κοινωνικές σχέσεις, είναι πασίδηλο ότι κάποιες περιοχές που κατοικούνται από φτωχούς είναι υποβαθμισμένες και καθίστανται ο βόθρος των πλούσιων(Δυτική Αθήνα κ.λπ.). Συνεπώς, το οικολογικό κίνημα αν θέλει πραγματικά να λειτουργήσει χειραφετητικά, πρέπει να έχει ταξικό χαρακτήρα, να έχει ως αιχμή του δόρατος τους άμεσα πληττόμενους, τους «εκτός», τους υπεράριθμους. Επίσης, στο πεδίο της κουλτούρας της καθημερινότητας, η διευρυμένη πολιτική και κοινωνική οικολογία οφείλει να ανατρέψει το σύστημα των χυδαίων ατομικών συνηθειών, αλλά προπάντων να απελευθερώσει από το σύστημα φόβων και απαγορεύσεων που επιβάλλει η σύγχρονη «βιο-εξουσία». Όλα αυτά απαιτούν ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα και προπάντων Πράξη σε όλα τα επίπεδα.

Τρομο-πολιτική

Αλήθεια ή ψεύδος; Σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα; Αυτά είναι τα διλήμματα που επιχειρούν να επιβάλλουν τα δύο κόμματα εξουσίας, οικειοποιούμενα τον θετικό όρο και αποδίδοντας τον αρνητικό στους αντιπάλους. Αλλά μένουν «Κουφοί, ακίνητοι οι Αγίοι καθώς και οι τάφοι»(Σολωμός) γιατί όσο λέει την αλήθεια ο ένας άλλο τόσο σοσιαλιστής είναι ο άλλος. Κατάφεραν, όμως, να ασχοληθούμε μαζί τους, παραποιώντας ο ένας το λόγο του άλλου. Κανείς δεν αναγνωρίζει τη σχετικότητα της δικής του αλήθειας, κανείς μες στην απολυτότητά του δεν αισθάνεται ένοχος, κανείς δεν αισθάνεται την ανάγκη να αποδώσει μια κάποια δικαιοσύνη στον αντίπαλο, αναγκαία προϋπόθεση για έναν μελλοντικό διάλογο. Αυτό δεν είναι πόλωση, αλλά βραχυκύκλωμα κενότητας, έκρηξη φυγής από την πραγματική πολιτική, από τις θέσεις για τα πραγματικά προβλήματα, οι οποίες είναι παγκοίνως γνωστό ότι δεν είναι ριζικά διαφορετικές. Γι’ αυτό η διαφορετικότητα επιχειρείται να συσταθεί με πομπώδεις βερμπαλισμούς, κλισέ και ατάκες, ό,τι δηλαδή είναι ο λαϊκισμός. Έτσι, ο καθένας γίνεται ενσαρκωτής του απόλυτου καλού, ενώ ο άλλος μεταβάλλεται στο απόλυτο κακό. Μέσω αυτής της τακτικής ο καθένας προσπαθεί να τρομάξει τους ψηφοφόρους του επισείοντας τα –πραγματικά ή επινοημένα- τρομοκρατικά, ψευδή ή βάρβαρα χαρακτηριστικά του άλλου. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, όμως, η πολιτική γίνεται μία μεταπολιτική, που δεν έχει καμία σχέση με την πολιτική, καθώς αποσκοπεί σε «μια τρομαγμένη σύμπραξη τρομαγμένων ανθρώπων»(Ζίζεκ). Ο φόβος είναι η κινητήρια αρχή αυτής της μεταπολιτικής: φόβος των βαρβάρων-μεταναστών, φόβος της εγκληματικότητας, φόβος της ανεργίας, φόβος του λουκέτου, φόβος ακόμη και της άρνησης του πολιτικώς ορθού καθωσπρεπισμού. Η ιδιότυπη αυτή τρομοκρατία στο όνομα της «κομματικής συσπείρωσης» υπηρετείται το ίδιο καλά τόσο από τις αυθεντίες του κυνισμού (της απόλυτης σχετικοποίησης και της απροσδιοριστίας) όσο και από τις αυθεντίες της μανιχαϊκής ηθικής, που δημηγορούν από τον τηλεοπτικό άμβωνα ή δραματοποιούν-σκηνοθετούν το «καλό και το κακό», διαμορφώνοντας την κοινή γνώμη, δίκην θυμάτων που συναινούν στο βιασμό τους.

Μαύρη ψήφος

Εάν υπάρχει το δημοκρατικό δικαίωμα της ψήφου, υπάρχει και το δικαίωμα της μη ψήφου. Η αποχή, όμως, σημαίνει ότι ο πολίτης δεν εκφράζεται από κανέναν από τους υπάρχοντες πολιτικούς σχηματισμούς. Ασφαλώς, όλα τα κόμματα αρνούνται αυτή την άρνηση. Αλλά και οι πολίτες έχουν το δικαίωμα να απέχουν(«κυάμων απέχεσθαι» έλεγε και ο Παπαδιαμάντης). Όμως, για όλους έχει ο δημοκρατικός μας «μπαξές», ακόμα και για τους απέχοντες. Έτσι, αίφνης, έχουμε την ανάδυση ενός νέου κόμματος των «οικολόγων», το οποίο σύμφωνα με τους δημοσκόπους φθάνει να κατακτά ακόμα και την τρίτη θέση στην ιεραρχία του ελληνικού πολιτικού συστήματος! Ο ΣΥΡΙΖΑ, μάλιστα, που πριν μερικούς μήνες «απειλούσε» τον… δικομματισμό, έχει καταποντισθεί. Τι είναι, λοιπόν, αυτό το νέο πολιτικό μόρφωμα; Ποιος γνωρίζει τις θέσεις των οικολόγων; Ακόμα χειρότερα, υπό την ομπρέλα του τίτλου «οικολόγοι» υπάρχει μία πληθώρα κομματιδίων που κινούνται από την αριστερά έως τη δεξιά και τον Βεργή μέσα σ’ ένα νεφέλωμα θέσεων ή αντιθέσεων. Όταν, συνεπώς, ερωτώνται οι πολίτες από τους δημοσκόπους, σε ποιους οικολόγους αναφέρονται; Τι εξυπηρετεί και ποιους αυτός ο ιδιότυπος μπαλαντέρ που παραπέμπει σε μία «μαύρη ψήφο» κατά το ανάλογο του «μαύρου χρήματος» της πολιτικής παραοικονομίας; Δυστυχώς, αυτά τα δημοσκοπικά παιγνίδια θα γίνονται μέχρι την παραμονή των εκλογών, αλλοιώνοντας εν μέρει την ψήφο των πολιτών. Και τούτο διότι η δημιουργία εντυπώσεων επηρεάζει τους ψηφοφόρους. Όχι όμως καθοριστικά. Αυτό έδειξε και η αποτυχία του Σάκη. Γιατί δεν είναι όλα διαφήμιση και εφέ, όπως πιστεύουν ακόμη οι υπεύθυνοι της μη εμπορικής, δημόσιας τηλεόρασης, αλλά και οι ηγήτορες της πολιτικής διαδικασίας. Ενδέχεται, μάλιστα, η μονοσήμαντη προσήλωση στον εντυπωσιασμό χωρίς κανένα περιεχόμενο(προγραμματικές θέσεις) να εισπραχθεί ως εμπαιγμός και περιφρόνηση. Εξάλλου, η πόλωση, τα επαναλαμβανόμενα κλισέ, δηλαδή ο λαϊκισμός, είναι μία μορφή βίας(Χ. Άρεντ).

Τα ζόμπι

Η ζωή δεν αντέχεται χωρίς τα ψυχοτρόπα της, τη «Γιουροβίζιον», την έκσταση για τον Σάκη και τα «έκσταζι, τις αδελφές Μαγγίρα, τη βότκα και τις «μπόμπες»… Το λένε και οι ποιητές(Λεοπάρντι): Η αποχαύνωση σώζει από τα «ζόμπι», από την «απέθαντη» ζωή εκείνων που πεθαίνουν και παρόλα αυτά εξακολουθούν να διαφεντεύουν τη ζωή μας. Βέβαια, ο Γιόζεφ Στίγκλιτζ, που αναφέρεται στην «Άνοιξη των ζόμπι», δεν είναι ποιητής αλλά οικονομολόγος. Και μιλάει για την οικονομική κρίση που έπιασε μεν πάτο, αλλά τίποτα δεν έχει κριθεί, η ανάκαμψη δεν είναι ορατή, καθώς το μοντέλο πάσχει και δεν μπορεί να αντικατασταθεί. Οι καταναλωτές, ο κινητήρας του συστήματος, είναι βουτηγμένοι στα χρέη, ενώ οι τράπεζες-ζόμπι, αυτοί οι νεκρο-ζώντανοι οργανισμοί, απλώς «στοιχηματίζουν στην ανάκαμψή τους», στηριζόμενοι στα δημόσια αποθέματα ή τη φορολόγηση των καταναλωτών, που βυθίζονται πιο πολύ στην απελπισία. Αυτά τα «ζόμπι», λοιπόν, σύμφωνα με τον Στίγκλιτζ αναλαμβάνουν νέα ρίσκα με ξένα χρήματα και χωρίς καμία εγγύηση. Γι’ αυτό ένας νέος «χειμώνας» είναι πιθανός. Για να μη συμβεί απαιτείται η μεταρρύθμιση του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Αλλά κι αυτό δεν αρκεί. Πρέπει να εφαρμοστεί η ανταλλαγή του χρέους με τη συμμετοχή(κρατικοποίηση τραπεζών). Ο Πατρίκ Αρτά και η Μαρί Πωλ Βιβάρ είναι ακόμη πιο απαισιόδοξοι από τον Στίγκλιτζ. Θεωρούν ότι ακόμη κι αν όλος ο κόσμος συνεχίσει να χρηματοδοτεί τα χαμένα κεφάλαια των αμερικάνικων τραπεζών «είναι πολύ αργά για να σωθεί η Αμερική» και συνεπώς το ισχύον χρηματοπιστωτικό σύστημα. Θα είναι θαύμα(δηλαδή μεταφυσικό) να πετύχει ο Ομπάμα. Η Αμερική έχασε τον παγκόσμιο οικονομικό πόλεμο. Κανείς πλέον δεν επενδύει σ’ αυτή. Οι δύο οικονομικοί αναλυτές δεν αναφέρονται στον πραγματικό πόλεμο ως ενδεχόμενη επιχείρηση εξόδου των ΗΠΑ από την κρίση. Αρκούνται στη διαπίστωση της χρεοκοπίας που εκτός από οικονομική είναι και κοινωνική αλλά και πολιτιστική-τέλος του αμερικάνικου ονείρου.

Πάγκαλος

«…η μεγάλη πόλη… η διαλυμένη οικογένεια» ήταν σύμφωνα με τον Θ. Πάγκαλο οι αιτίες της εξέγερσης των νέων τον περασμένο Δεκέμβριο(συνέντευξη στους Schooligans). Ούτε ανεργία ούτε εκπαιδευτικό σύστημα ούτε κοινωνική αδικία ούτε καμένα όνειρα. Για όλα φταίνε οι γονείς και κάποιοι «βρώμικοι» καθηγητές που «προφανώς… ανήκουν σε κάποιο από τα μικρά κομμουνιστικά κόμματα»! Εκπληκτική θέαση του κόσμου από έναν «σοσιαλίζοντα» πολιτικό. Και αναρωτιέται κανείς, πως άραγε, μπορεί να σκέφτεται ένας υπερσυντηρητικός; Τι όμως δεν κατάλαβε ο κ. Πάγκαλος; Ότι οι νέοι αντιδρούν σ’ ένα αδιέξοδο παρόν και σ’ ένα μέλλον χωρίς μέλλον. Αντιδρούν στη ατομικοποίηση όλων των όρων της ζωής, της εργασίας, ακόμη και της δυστυχίας. Αρνούνται το I Am What I Am, την παρανοϊκή, χυδαία ατομικότητα, τα υπερτροφικό Εγώ των Κυρίων Όλος ο Κόσμος(Κάφκα). Οι νέοι αρνούνται να γίνουν πλασιέ του εαυτού τους, να είναι ξένοι σε μία μεγάλη Αφαίρεση, που λέγεται κοινωνία. Αρνούνται την κοινωνία της οικολογικής καταστροφής, της οικονομικής κρίσης με το άδηλο εργασιακό και ασφαλιστικό μέλλον για τους πολλούς, της κοινωνικής αποδόμησης και της αυξανόμενης καταστολής (ασφάλεια αντί ελευθερίας). Αντιδρούν στην ανοχή της θεσμοθετημένης βίας, ενώ, παράλληλα, δεν αποδέχονται τη σκληρή και βίαιη αντιμετώπιση των ατομικών συμπεριφορών τους. Αντιδρούν με τους τρόπους που διαθέτουν σε μία «κανονικότητα» που θέλει τις πολιτικές και κοινωνικές σκοπιμότητες να επιδιώκονται με άνομα μέσα (ατιμώρητα σκάνδαλα). Αρνούνται την ιδεολογία του «απόλυτου σχετικισμού» που νομιμοποιεί τις αδικίες («το νόμιμο είναι και ηθικό») και τις κοινωνικές ανισότητες(οι άνεργοι και γενικά οι εργαζόμενοι να πληρώνουν τη σκανδαλώδη συσσώρευση πλούτου δύο φορές). Κι επειδή μερικοί σαν τον Πάγκαλο αποδεικνύεουν ότι οι νέοι είναι αδύνατο να βρουν ευήκοα ώτα και δημόσιο χώρο για να εκφραστούν, επειδή ο κλειστός κύκλος της πολιτικής αντιπροσώπευσης αποδέχεται μόνο πολιτικούς με κεφάλια-ακρόπρωρα, στρεφόμενα κάθε φορά στην κατεύθυνση, που κελεύουν οι δημοσκοπήσεις και ο πολιτικός τυχοδιωκτισμός, γι’ αυτό θα επιχειρήσουν να καλύψουν το κενό αλλού και αλλιώς, είτε με το νιχελισμό είτε μέσω της τυφλής βίας.

"Σοσιαλιστές¨μασόνοι

Στο ράδιο δύο λογικοί άνθρωποι μιλούν για τη Λέσχη Μπίλντερμπεργκ στην οποία συμμετέχουν προσωπικότητες που ουσιαστικά κυβερνούν ή θα κυβερνήσουν τον κόσμο. Οι δύο σχολιαστές ως λογικοί όπως είπαμε άνθρωποι σχολίαζαν τον ανορθολογισμό της συνομωσιολογίας που συνοδεύει αυτή τη λέσχη. «Μα δεν υπάρχει καθόλου συνομωσία;» διερωτήθηκα. Γιατί είναι ανορθολογικό κάποιοι άνθρωποι να ορκίζονται μεταξύ τους για να υπηρετήσουν ένα σκοπό; Κι επειδή πείσθηκα από την επιτροπή εξετάσεων ότι το καλύτερο μέσο επικοινωνίας είναι το βιβλίο, πήρα ένα για να λύσω τις απορίες μου. Συγκεκριμένα, πήρα το «Κράτος εν κράτει» της δημοσιογράφου Sophie Coignard, το οποίο έχει πλήθος από πληροφορίες για τις μασονικές στοές της Γαλλίας. Το γεγονός ότι υπάρχουν 300.000 μέλη αυτών των στοών και ότι σ’ αυτά συγκαταλέγονται πολλοί υπουργοί και βουλευτές, κυριολεκτικά ένα κράτος εν κράτει, δεν μου έκανε εντύπωση. Με εξέπληξε όμως το γεγονός ότι οι περισσότεροι μασόνοι δεν είναι οι δεξιοί αλλά οι αριστεροί. Για να είμαστε ακριβείς όταν μιλάμε για αριστερούς εννοούμε τους σοσιαλδημοκράτες, όπως αυτοί που συγκεντρώθηκαν προχθές στο Μέγαρο Μουσικής και οι οποίοι ενδιαφέρονται σύμφωνα με τον χαρακτηρισμό ενός συντρόφου τους μόνο για το «τσεκ απήλ» τους. Ε, λοιπόν, στη Γαλλία, η πιο ισχυρή μασονική στοά είναι η Grand Orient που στρατολογεί αριστερούς(δεν δέχεται λεπενικούς) και η Grand Loge που αφορά τους δεξιούς. Και στις δυο στοές πάντως υπάρχουν κεντροδεξιοί και κεντροαριστεροί. Αξίζει να σημειωθεί ότι στο Γαλλικό Κοινοβούλιο σε έναν δεξιό μασόνο βουλευτή αντιστοιχούν δύο «αριστεροί»(σαν τους αριστερούς του ΠΑΣΟΚ για να μην παρεξηγηθούμε). Διερωτώμαι πόσοι είναι οι Έλληνες μασόνοι και ποια είναι η αναλογία αριστερών και δεξιών. Θα άξιζε μία έρευνα περί αυτού. Πάντως, τώρα που το σκέφτομαι, στην Ελλάδα υπάρχουν πολλά κράτη εν κράτη. Η παραοικονομία φερ’ ειπείν που μας σώζει από την κρίση. Διότι είναι μόνο το «μαύρο χρήμα» αλλά και η μεγάλη προσαρμογή αυτής της παρα-δομής στη νέα κατάσταση. Ακριβώς το ίδιο συμβαίνει σύμφωνα με μελέτες στην περίπτωση της ιταλικής μαφίας σύμφωνα με τη γαλλική εφημερίδα «Λιμπερασιόν». Ας μη ξεχνάμε επίσης της «οφ σορ» ή άλλως πως «εξωχώριες» εταιρίες μέσω των οποίων κάποιος –νομίμως και συνεπώς ηθικώς- γλιτώνει τη φορολογία, ενώ εντίθετα τα… κορόιδα πληρώνουν πριν καν πάρουν το μισθό στα χέρια τους. Έξι δισεκατομμύρια ευρώ είναι οι διαφυγόντες φόροι λόγω των «οφσόρ», ήτοι σχεδόν το διπλάσιο της «μαύρης τρύπας» του προϋπολογισμού. Αλλά είπαμε οι εξωχώριες είναι νόμιμες και με τη βούλα της ΕΕ.
Πέραν τούτων οφείλουμε να ομολογήσουμε ότι οι συνάδελφοι του ραδιοφώνου έχουν δίκιο, η συνομωσιολογία είναι ανορθολογικό πράγμα, η συνομωσία όμως είναι απόλυτα λογική. Εξάλλου είναι προϊόν του ιεροποιημένου Διαφωτισμού, που ως γνωστόν, όμως, «έβγαλε» και Ροβεσπιέρους.

Ψη(ο)φίσαμε

Πήγα στη Γενική Συνέλευση των δημοσιογράφων. Παρακμή, όπως η μυρουδιά της σάπιας θάλασσας του Φαλήρου. Πέρασα από το Πολυτεχνείο. Κόσμος πολύς, νέος κόσμος, όμορφος. Εκλογές. Τους κοίταζα κι αναρωτιόμουν πως άραγε να ψηφίζουν οι νέοι; Δεν μ’ ενδιέφερε τι ψηφίζουν, αλλά πως, με τι κριτήρια. Κάποτε τα κριτήρια παρά τον εμφανή ακραίο κομματισμό ήταν οι ιδέες, οι προτάσεις για το πανεπιστήμιο, για τη νεολαία, για την κοινωνική δικαιοσύνη, για μια Ελλάδα νέα… Τότε το κριτήριο ήταν το κοινό καλό, το δημόσιο συμφέρον, η προκοπή της χώρας και της κοινωνίας συνολικά, τώρα, όμως, ποιο είναι; Πολύ φοβάμαι, πλέον, ότι η συντριπτική πλειοψηφία σκέφτεται, ψηφίζει, ζει, ερωτεύεται με όρους ατομικού οφέλους. Το μεγάλο «προλεταριάτο των δημοσιογράφων» σκέφτεται με τους όρους των «μεγαλοδημοσιογράφων», γιατί αυτοί είναι το όνειρό τους, σαν κι αυτούς θέλουν να γίνουν. Η πλειοψηφία των φοιτητών σκέφτεται, επίσης, με όρους ατομικής κοινωνικής και επαγγελματικής ανέλιξης, την οποία εξασφαλίζουν πρωτίστως τα δύο κόμματα εξουσίας. Γι’ αυτό τώρα δεν κυριαρχούν οι ιδέες για ένα καλύτερο πανεπιστήμιο, για μία καλύτερη Ελλάδα, αλλά οι προτάσεις για ταξίδια γνωριμίας στη Μύκονο και στο εξωτερικό. Μην υποτιμάται την ιδεολογία του ατομικού οφέλους και των παρελκόμενων φαντασιώσεων που δημιουργούν τα ταξίδια στο νησί των vip’s.
Η αποστασιοποίηση ή η περιφρόνηση του κόσμου της «γκλαμουριάς» είναι απλώς ένας από τους πολλούς τρόπους να εθελοτυφλούμε απέναντι στη δύναμη δόμησης που διαθέτει η ιδεολογική φαντασίωση. Η ολοκληρωτική ιδεολογία του ατομικισμού δεν έχει την απαίτηση να την πάρουμε στα σοβαρά, έχει απλώς το καθεστώς ενός καθαρά εξωτερικού και εργαλειακού μέσου χειραγώγησης των ονείρων, ενώ η κυριαρχία της δεν οφείλεται στην αξία της αλήθειας της, αλλά στη βία και την υπόσχεση οφέλους. Συνεπώς, η σημερινή απαξίωση της πολιτικής δεν υφίσταται εξαιτίας μόνο των σκανδάλων, αλλά και λόγω μιας ιδεολογίας που εξαφανίζει τη βάση της πολιτικής, που είναι το κοινό συμφέρον, ή αλλιώς οι προγραμματικές συνθέσεις διαφορετικών συμφερόντων.

Οι... αλληλέγγυοι

Η ιταλική μαφία απειλεί με εκτέλεση έναν ηθοποιό, τον Τζούλιο Καβάλι, επειδή τους διακωμωδεί, αναδεικνύοντας την υπόγεια διαπλοκή των παράνομων μαφιόζικων και των νόμιμων οικονομικών συμφερόντων. Στην Ελλάδα μία ομάδα είκοσι ατόμων με την επονομασία «αλληλέγγυοι» καταστρέφουν το «Από μηχανής θέατρο», την πρώτη μέρα της παράστασης «κίτρινο σκυλί», που αναφέρεται στον βιτριολισμό της Κ. Κούνεβα. Τι φοβήθηκαν οι «αλληλέγγυοι»; Μήπως ο Φάις οικειοποιηθεί την Κούνεβα, όπως ο Σαρτρ τον Ζενέ; Μήπως η «μετανάστρια-αγωνίστρια» γίνει η «μάστιγα μασκότ» μιας υπεροπτική λόγιας αριστεράς, όπως ο Ζενέ έγινε ο μύθος-άγαλμα του αριστερού αρχιεράρχη Σαρτρ ως δείγμα του καταπιεσμένου που μέσω της δύναμης της συνείδησης ξαναχτίζει τη ζωή του; Αυτές όμως οι φοβίες όταν συναντώνται με τον αποκλεισμό της άλλης άποψης και τη βία συναντούν το φασισμό. Έτσι, η φασίζουσα άκρα δεξιά και η φασίζουσα άκρα αριστερά γίνονται συγκοινωνούντα δοχεία. Δεν είναι τυχαίο ότι ο φασισμός που τίθεται ενάντια στον εκφυλισμένο ανθρωπισμό και χριστιανισμό (σ.σ. οι… «αλληλλέγγυοι» μιλούν για απαξίωση της αγωνίστριας «σε λιθοβολημένο που συγχωρεί»), έχει ως όπλο του τη μεγάλη ευρωπαϊκή παράδοση… που ξεκινά από τον πόλεμο του Ηράκλειτου και καταλήγει στο ζην επικινδύνως του Μουσολίνι. Τα κοινά στοιχεία των δύο φασισμών είναι ο αριστοκρατισμός, η αγάπη για τη βία, η κοινή απέχθεια για το κατεστημένο, ο φετιχισμός της δύναμης και η αίσθηση του εκλεκτού, κατόχου της μοναδικής αλήθειας. Ο Καμύ, επειδή ίσως ήταν λαϊκής καταγωγής, αντιτάχθηκε στην τρομοκρατία αυτής της αριστοκρατικής(με ή χωρίς κουκούλες) αριστεράς και στην «αντι-βία» της, ή αλλιώς στην καζουιστική του αίματος. Γιατί δεν μπορείς να παλεύεις εναντίον του αποκλεισμού των απόκληρων, αποκλείοντας τη διαφορετική άποψη, τη δική τους άποψη. Σε τι άραγε διαφέρουν ένας φασίστας, που επίσης μιλά για δημοκρατία και ελευθερία, ενώ βασανίζει και σκοτώνει, και αυτοί που αποκλείουν (έχουν δηλαδή την εξουσία αποκλεισμού) έναν καλλιτέχνη επειδή διαφωνούν μαζί του; Εξάλλου και ο Χίτλερ, όπως λέει ο Τοντόροφ, «με το δικό του τρόπο, θεωρούσε τον εαυτό του μια ενσάρκωση του καλού»! Ευτυχώς, η Κούνεβα μπορεί να προστατευθεί από τους «αλληλέγγυους» λέγοντας –συγνώμη γράφοντας, πως «Η κοινωνία χρειάζεται σήμερα σκέψη και διάλογο. Η τέχνη πρέπει να εκφράζεται ελεύθερα». Ελπίζουμε τώρα να μην επιτεθούν και στην Κούνεβα.

Ανταλλάκτες

Τι είναι οι ευρωεκλογές; Δημοψήφισμα σύμφωνα με το ΠΑΣΟΚ. Ποιο είναι το διακύβευμά τους; Να δείξουν ότι το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης προηγείται της ΝΔ και ότι θα είναι η επόμενη κυβέρνηση. Άρα οι ευρωεκλογές δεν έχουν καμία αυταξία, δεν είναι για την αντιπροσώπευση της χώρας στο ευρωκοινοβούλιο, αλλά είναι μία «αληθινή δημοσκόπηση», όπως έλεγε παλαιότερα για της δημοτικές εκλογές η Βάσω Παπανδρέου. Κι όμως εκεί στο Στρασβούργο αποφασίζουν, νομοθετούν, επηρεάζοντας το εγχώριο δίκαιο σχεδόν κατά 80%! Παραδόξως δε, εκεί στην αλλοδαπή, μακριά από τα εντόπια τηλεοπτικά σόου και τις ψευδοπολιτικές αντιπαραθέσεις, οι «συντηρητικοί»(ΝΔ) και οι «σοσιαλιστές»(ΠΑΣΟΚ) ομονοούν, τα βρίσκουν. Δεν εξηγείται αλλιώς ότι το 2008 σε 535 ψηφοφορίες μόνο δέκα φορές διαφώνησαν Ευρωπαίοι συντηρητικοί και «σοσιαλιστές» στο ευρωκοινοβούλιο(έρευνα του Παρατηρητηρίου της Ευρώπης). Δεν είναι τυχαίο ότι επί της ουσίας η διαφορά ΝΔ και ΠΑΣΟΚ είναι ο Μπαρόζο! Μόνο που ως γνωστόν με τον «δεξιό» Μπαρόζο συμπλέει και ο «σοσιαλιστής» σύντροφος Αλμούνια. Ας μη γελιόμαστε, λοιπόν, σημαντικές διαφορές μεταξύ των δύο κομμάτων εξουσίας δεν υπάρχουν. Γι’ αυτό η αντιπαράθεσή τους είναι ένα παιγνίδι θεάματος, εντυπώσεων και προσομοίωσης, όπως το playstation που παίζουν οι φοιτητές στο πανεπιστήμιο. Γιατί ακόμη και οι φοιτητικές εκλογές απευθύνονται σε πολίτες-πελάτες, σε φοιτητές-ανταλλάκτες, που εξαργυρώνουν την ψήφο τους μ’ ένα ταξίδι, ένα πάρτι ή τα sos θέματα! Ήδη από εδώ μαθαίνεται η πολιτική διαφθορά, η «χαβαλεδοποίηση» και η «χαλβαδοποίηση» της πολιτικής.
Εδώ γίνεται η εκπαίδευση στην πιο χυδαία ατομικότητα και την ψιλο-αρπαχτή.
Συνολικά ο μηχανισμός της αντιπροσώπευσης, αν, για παράδειγμα, σκεφτούμε το εκλογικό σύστημα –εκλογικό νόμο, οργάνωση και χρηματοδότηση των κομμάτων- και γενικότερα το πραγματικό πολιτικό σύστημα –οικονομική εξουσία, ΜΜΕ, ‘’ιδεολογικές’’ δυνάμεις- αρχίζουν και οι αμφιβολίες για την πραγματικότητα της δημοκρατίας μας. Κάτω από τη φαινομενική δημοκρατία, ακμάζει στην πραγματικότητα μια ολιγαρχία όπου η μειοψηφία των κατόχων του υλικού και πολιτιστικού κεφαλαίου μεταχειρίζεται τους πολιτικούς θεσμούς προς όφελός της με τη δική μας ανοχή και ενοχή.

Ρήξη

Για απαξιωμένο και διεφθαρμένο πολιτικό σύστημα μίλησε ο πρόεδρος του ΣΕΒ καθώς και για την ανάγκη μιας «ηθικής αναγέννησης». Ωραία λόγια, που βρίσκουν απήχηση. Ποιος όμως διαφθείρει τους πολιτικούς; Άλλως πως, τους διεφθαρμένους τους γνωρίζουμε, οι διαφθορείς, όμως, ποιοι είναι; Δεν είναι οι επιχειρηματίες; Ή μήπως αναγκάζονται να διαφθείρουν; Αν είναι έτσι, να κάνουν απεργία. Να μη χρηματοδοτήσει κανένας τους ούτε έναν πολιτικό. Όμως, η διεφθαρμένη σχέση του ζεύγους οικονομία-πολιτικό σύστημα δεν είναι ίδιο μόνο της ελληνικής πολιτικής πραγματικότητας αλλά και των αναπτυγμένων χωρών, όπως οι ΗΠΑ και η Ευρώπη. Ποια είναι, συνεπώς, τα αίτιά της; Μήπως ο χωρίς κανόνες ανταγωνισμός του νεοφιλελεύθερου μοντέλου; Κατά τα άλλα εμείς θα συμφωνήσουμε ότι χρειάζεται μία «ηθική αναγέννηση», ή -με εγελιανούς όρους- μία πολιτιστική επανάσταση. Συνεπώς, εδώ δεν χρειάζεται «νοικοκύρεμα» όπως λέει ο Γιώργος Παπανδρέου (το ίδιο εξάλλου επιχείρησε και ο Κώστας Καραμανλής), αλλά ρήξη. Ρήξη με τι; Ρήξη με τη λογική πως «ότι είναι νόμιμο είναι και ηθικό». Διότι η φοροαποφυγή μέσω των «οφσορ» ανέρχεται σε 6 δις ευρώ, δηλαδή πολύ περισσότερο από τη «μαύρη τρύπα» του προϋπολογισμού. Ηθική, άρα, είναι να πληρώνουν όλοι και όχι μόνο αυτοί που δεν έχουν τη δυνατότητα να φοροδιαφύγουν. Ηθική είναι να έχουν όλα τα παιδιά να φάνε και όχι 3,5 εκατομμύρια να κινδυνεύουν από πείνα εντός πέντε ετών. Όχι αυτό δεν συμβαίνει στην Ελλάδα ή στην Αφρική, αλλά στην Αμερική του πολύφερνου και γοητευτικού Ομπάμα. Ναι, χρειάζεται μία πολιτιστική επανάσταση, αλλά τι είδους ηθικές αξίες θα διακηρύσσει; Μήπως την αξιοκρατία σε βάρος της πελατειακής σχέσης; Μήπως το συλλογικό συμφέρον έναντι του χυδαίου ατομικισμού; Μήπως το σεβασμό της ανθρώπινης συνθήκης και του περιβάλλοντος σε βάρος της με κάθε τρόπο συσσώρευσης κέρδους; Μήπως της κοινωνικής δικαιοσύνης και της άρνησης του παγκοσμιοποιημένου πανικού; Πιθανόν κάποιοι, όπως οι σοσιαλδημοκράτες του Μεγάρου Μουσικής, να συμφωνήσουν με όλα αυτά. Όμως δεν είναι αυτοί που μαζί με τον Γκίντενς, τον Μπλερ, τον Ντ’ Αλέμα, τον Σρέντερ και τον εντόπιο Σημίτη εξύμνησαν το νεοφιλελευθερισμό περισσότερο και από τον Φρίντμαν;

Ψεύτικη Αντιπαράθεση

Καλούμαστε σε ένα μήνα να ψηφίσουμε για τους εκπροσώπους μας στο Ευρωκοινοβούλιο. Ποιους πρέπει να επιλέξουμε και με ποια κριτήρια; Σε τι διαφέρει η ΝΔ από το ΠΑΣΟΚ, το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα στο οποίο ανήκει η πρώτη και το Ευρωπαϊκό Σοσιαλιστικό κόμμα στο οποίο ανήκει το δεύτερο. Σχεδόν σε τίποτα! «Σκοτώνονται», αλληλοκατηγορούνται για τα σκάνδαλα, ξεδιπλώνουν τις σημαίες της ηθικής, σηκώνουν τους τόνους, κραυγάζουν, οιμώζουν και όμως είναι οι ίδιοι, κι ας επιχειρούν κάποιοι να μας πείσουν πως είναι διαφορετικοί. Θέλετε στοιχεία που να αποδεικνύουν τους ισχυρισμούς μας; Ορίστε, λοιπόν: σύμφωνα με έρευνα του «Παρατηρητηρίου της Ευρώπης» τόσο το Λαϊκό Κόμμα όσο και το Σοσιαλιστικό ψήφισαν με τον ίδιο τρόπο σε ποσοστό 97%! Συγκεκριμένα, το 2008 μεταξύ των δύο μεγάλων ευρωπαϊκών σχηματισμών υπήρξαν μόνο δέκα διαφοροποιήσεις σε σύνολο 535 ψηφοφοριών στο Ευρωκοινοβούλιο. Δεξιά και Σοσιαλιστές ψήφισαν το ίδιο σε 525 περιπτώσεις! Για ποια άλλη πορεία, λοιπόν, καλείται να σας ψηφίσουμε κ. Παπανδρέου(τον ακούω αυτή τη στιγμή); Ποιες οι διαφορές σας με την ευρωπαϊκή δεξιά; Δεδομένου δε ότι το 80% των νόμων κάθε ευρωπαϊκής χώρας-μέλους της ΕΕ προέρχονται από το νομοθετικό σώμα της Ευρωβουλής, για ποια αλλαγή πορείας, για ποια διαφοροποίηση μπορεί να μιλάει κανείς ακόμη και σε εθνικό επίπεδο; Κατόπιν τούτου αντιλαμβάνεται ο οποιοσδήποτε την υποκρισία και την κωμωδία της δήθεν αντιπαλότητας. Είναι πρόδηλο ότι τα σκάνδαλα και η σκανδαλολογία -πέραν του πραγματικού σκέλους τους που αφορά τη δικαιοσύνη- αξιοποιούνται για να πληρώσουν το πολιτικό κενό της μη πραγματικής αντιπαλότητας. Σ’ αυτή τη λογική, το πολιτικό σύστημα που υπηρετούν και τα δύο κόμματα με την αγαστή συμπαράσταση των μεγάλων οικονομικών συμφερόντων και των ΜΜΕ, δεν ορρωδεί ακόμα και μπροστά στη συμβολική και με συνοπτικές διαδικασίες εκτέλεση πολιτικών, μπροστά σε μία ιδιότυπη ανθρωποφαγία. Υπ’ αυτές τις συνθήκες, η συγκρουσιακή διάκριση μεταξύ αριστεράς-δεξιάς είναι εντελώς ήπια σε σχέση με τις συγκρούσεις μεταξύ όμορων αριστερών ή δεξιών κομμάτων, οι οποίες σε τελική ανάλυση τροφοδοτούν τη διπολική διάκριση και το δικομματισμό. Δεν είναι καθόλου τυχαία η αντιπαράθεση της ΝΔ με το ΛΑΟΣ, του ΠαΣοΚ με τα κόμματα της αριστεράς, αλλά και του ΚΚΕ με τον Συνασπισμό. Στο ζήτημα της οικονομίας κανείς πλέον -πλην του ΚΚΕ- δεν αμφισβητεί την ΕΕ και -λίγο πριν την κρίση- την οικονομία της αγοράς και τον καπιταλισμό. Το ΠαΣοΚ του κ. Παπανδρέου επανήλθε στην παραδοσιακή σοσιαλιστική ρητορική, που συνιστά στροφή σε σχέση με την πρακτική Σημίτη, αλλά επί της ουσίας ο σοσιαλισμός παρά την κρίση παραμένει μια νεφελώδης συνθήκη ακόμη και στον πολιτικό λόγο του ΠΑΣΟΚ. Το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης δεν διαφοροποιείται από τη ΝΔ σε βασικούς τομείς και εκείνο που προβάλλει δεν είναι οι πολιτικές και ιδεολογικές διαφορές αλλά η «αποτελεσματικότητα» και η ικανότητα εξαγωγής ευρύτερων συναινέσεων λόγω του ελέγχου απ’ αυτό των συνδικάτων και άλλων φορέων. Δεν είναι τυχαίο ότι η ουσιαστική αντιπαράθεση των δύο πολυσυλλεκτικών κομμάτων εξουσίας γίνεται για την κατάκτηση της περιοχής του κέντρου, όπως στο ποδόσφαιρο. Οι γραμμές αντιπαράθεσης με κοινωνικά κριτήρια υφίστανται μόνο στα μικρότερα κόμματα και χαράσσονται στα θέματα της κοινωνίας (άνεργοι και γενικά δυσανεκτούντες, οικογένεια, σεξουαλικότητα κ.ά.), της μετανάστευσης, της Ευρώπης, της παγκοσμιοποίησης, της εκπαίδευσης, της ηθικής. Επί τη βάση αυτών των ζητημάτων επιβιώνει πραγματικά η παλαιά διάκριση μεταξύ “αριστεράς” και δεξιάς, αλλά αυτό συμβαίνει μόνο περιφερειακά.

Τράπεζες

Είναι γνωστό ότι εκείνοι οι οικονομικοί θεσμοί που δημιούργησαν τη σημερινή κρίση, όχι μόνο δεν έχουν πληγεί από αυτή, αλλά επιπλέον έχουν χρηματοδοτηθεί αφειδώς από τα χρήματα των φορολογουμένων, που έτσι βρέθηκαν δύο φορές χαμένοι. Μετά από αυτή την εμπειρία που τάραξε συθέμελα το ισχύον χρηματοπιστωτικό και οικονομικό σύστημα, θα ανέμενε κανείς ότι οι τράπεζες θα ετίθεντο υπό αυστηρό έλεγχο. Φευ όμως. Όχι μόνο δεν ελέγχονται, αλλά λειτουργούν με την ίδια απόλυτη ελευθερία όπως και πριν. Δείτε επί παραδείγματι πως λειτουργεί μία ελβετική τράπεζα, η λεγόμενη BIS, που θεωρείται η τράπεζα των Κεντρικών Τραπεζών και η οποία δεν δίνει στοιχεία για τους πελάτες της ακόμα κι όταν κατηγορούνται για κατάχρηση δημοσίου χρήματος(άρθρο στο AgoraVox). Το τετράγωνο που βρίσκεται η συγκεκριμένη τράπεζα και οι γειτονικοί του χώροι δεν υπάγονται στη δικαιοδοσία των ελβετικών αρχών αλλά μόνο της τράπεζας! Πρόκειται δηλαδή για ένα κράτος εν κράτει, που έχει δική του αστυνομική ασφάλεια και φύλαξη(άρθρο 3 της σύμβασης τράπεζας και ελβετικών αρχών). Επίσης, όλα τα δεδομένα της τράπεζας είναι απόρρητα και κανένα κράτος δεν μπορεί να έχει πρόσβαση σ’ αυτά, ακόμα και να τα συμβουλευθεί απλώς, έστω κι αν πρόκειται για αιτήματα της δικαιοσύνης που αφορούν περιπτώσεις κατάχρησης δημοσίου χρήματος(σκάνδαλα). Η BIS δεν υπάγεται σε καμία εθνική δικαιοδοτική εξουσία και οι ταχυδρομικές αποστολές της διέπονται από το καθεστώς των διπλωματικών αποστολών. Άρα μπορεί εύκολα να προβεί σε διακίνηση «μαύρου χρήματος» ή οποιουδήποτε άλλου πράγματος. Συνεπώς, αν θέλει κάποιος να δει «που πήγαν τα λεφτά», ξέρει που να ρωτήσει, αλλά δεν θα του πουν. Γι’ αυτό είναι μάλλον αφελές να νομίζει κανείς ότι θα πατάξει τη διαφθορά με λόγια ή ακόμα και με μεταρρυθμίσεις σε εθνικό επίπεδο. Η οποιαδήποτε απόπειρα είναι βέβαιο ότι θα ξεσηκώσει το διευθυντήριο των Βρυξελλών, που σέβεται με την πίστη σταυροφόρου του μεσαίωνα το «ευαγγέλιο» των αρχών του νεοφιλελευθερισμού και της απόλυτης ελευθερίας της αγοράς, ήτοι του δικαίου του ισχυρότερου.

Προσηλυτισμοί

Το 60% των Γάλλων αναμένει κοινωνική έκρηξη εντός των προσεχών μηνών(IFOP). Κάποιοι ελπίζουν σ’ ένα νέο 1789, δείχνοντας τα παρισινά προάστια όπου η κοινωνική θερμοκρασία είναι ήδη στα ύψη. Στην Ελλάδα, πάντως, μόνο ένας –κρητικός και βραχύς το δέμας- μιλάει για την ανάγκη ενός νέου 1909! Δεν γνωρίζουμε αν αυτό θα συμβεί, αλλά αν γίνει, τότε οι επαναστάτες δεν θα συγκεντρωθούν στο Γουδί αλλά στο facebook, τη νέα πολιτική αγορά όπου κόμματα και πολιτικοί επιχειρούν να προσηλυτίσουν οπαδούς και ψηφοφόρους. Η όλη στρατηγική παραπέμπει σε σχέδιο αίρεσης που καλεί σε ομαδική αυτοχειρία μέσω του διαδικτύου! Σε προσηλυτισμό, αλλά με παραδοσιακό τρόπο, επιδίδονται και οι Αμερικανοί στρατιώτες που μοιράζουν Βίβλους στους μουσουλμάνους κατοίκους του Αφγανιστάν(Αλ Τζαζήρα). Όσοι δεν πείθονται, βομβαρδίζονται, όπως τα εκατό γυναικόπαιδα που σκοτώθηκαν προχθές από τις αμερικάνικες βόμβες, όπως ήταν θέλημα Θεού! Διότι όπως δήλωσε σε αμερικάνικο δίκτυο ο δοτός αφγανός πρόεδρος αυτό έγινε με «ένα υψηλότερο επίπεδο ηθικής σ’ έναν πόλεμο που δείχνει ότι είμαστε καλύτεροι άνθρωποι». Μπορεί σ’ έναν πόλεμο να είσαι όχι καλύτερος αλλά απλώς καλός άνθρωπος; Μπορεί να θεωρείσαι καλύτερος επειδή σκοτώνεις πιο… ανθρώπινα; Ναι, οφείλουμε να ομολογήσουμε ότι τα όπλα έχουν βελτιωθεί, ότι οι μεγάλοι μας ανθρωπιστές σκοτώνουν ακαριαία, χωρίς πολλά βάσανα, μ’ ένα πόνο! Σαν τα ζώα στο σφαγείο. Όμως κι αυτό αμφισβητείται. Τα καμένα παιδάκια άλλο δείχνουν. Αλίμονο, εντούτοις, αν τολμήσεις να έχεις αντιρρήσεις για τα καλά αισθήματα και την ευαισθησία των δολοφόνων. Γι’ αυτό συμμεριζόμαστε την ιερή οργή του προέδρου του Ισραήλ Πέρες που χαρακτήρισε «σκανδαλώδη» την έκθεση του ΟΗΕ που χαρακτηρίζει υπεύθυνη τη χώρα του για τους φονικούς βομβαρδισμούς του Δεκεμβρίου και του Ιανουαρίου στη Γάζα. Πως τολμά ολόκληρη η ανθρωπότητα(πλην των ΗΠΑ) να αντιμετωπίζει τους «βάρβαρους» Παλαιστίνιους ισότιμα με τους πολιτισμένους Ισραηλινούς, αυτούς τους απογόνους των μεγάλων θυμάτων του Ολοκαυτώματος; Πως; Είναι περιττό να πούμε ότι η διερώτηση αφ’ εαυτής εμπεριέχει τον ίδιο ρατσισμό με τον αντισημιτισμό των ναζιστών.

Η ΟΡΓΗ

Φοβούνται την κοινωνική αναταραχή, τρέμουν τη «μεγάλη οργή» των 28,5 εκατομμυρίων ανέργων. Αλλά τι είναι τριάντα εκατομμύρια άνεργοι σε σύγκριση με τα 2/3 της ανθρωπότητας που ζουν σε κατάσταση αθλιότητας; Κανένα άλλο σύστημα παραγωγής στην ιστορία δεν δημιούργησε μία τόση μεγάλη ανθρώπινη μάζα μιζέριας. Κι όμως κανείς δεν εξεγείρεται, κανείς δεν οργίζεται είτε γιατί η αγανάκτηση καταπνίγεται με τη βία είτε γιατί αλλοτριώνεται. Κι επειδή πολύς λόγος γίνεται για τη διαφθορά, η ίδια η φτώχεια διαφθείρεται από την κυρίαρχη συμβολική τάξη της καταναλωτικής κοινωνίας, διαφθείρεται από τα επιδόματα και τα stages, αυτόν τον εκσυγχρονισμό της φτώχειας και δημιουργό σύγχρονη μιζέρια, διαφθείρεται από τις νέες ανάγκες, που παράγει η αγορά, διαφθείρεται από το «αλυσόδεμα» στα δάνεια και στις κάρτες, από την απαξίωση των ποιοτικών στοιχείων, της αξιοπρέπειας και των πλούσιων σε ανθρώπινη αλληλεγγύη και συλλογικότητα τρόπων ζωής της φτώχειας, που έχει πλέον καταστεί ντροπή, μη αναγνώριση-ορατότητα. Γι’ αυτό η αγανάκτηση αδυνατεί να εκδηλωθεί, καθώς δεν υπάρχει μια νέα ιδεολογία που θα αντιτεθεί στον καταναλωτικό μύθο της αγοράς και θα νομιμοποιήσει νέες μορφές κοινωνικής και πολιτικής συλλογικότητας. Έτσι, αντί της οργής, έχουμε τον εσωτερικό μαρασμό. Αλλά κάποιες φορές, όταν η αντίδραση στο μαρασμό για κάποιο λόγο εξωτερικεύεται, τότε η μεγάλη οργή οδηγεί σε συμβολικές ανατροπές, σε εκπυρώσεις. Αυτό φοβούνται οι ευρωπαϊκές ελίτ. Αυτό ελπίζουν δισεκατομμύρια άνθρωποι στην Ευρώπη και σ’ ολόκληρο τον πλανήτη. Προς το παρόν η οργή εκδηλώνεται μόνο με εξάρσεις και όχι με διάρκεια. Και επειδή πολύς λόγος γίνεται τελευταία για τις μορφές εκδήλωσης της οργής, διευκρινίζουμε, παρ’ όλες τις αντιρρήσεις, ότι και στην πολιτική σύνθεση, όταν αυτή συνιστά μία εξισορρόπηση δυνάμεων δύνανται να ενυπάρχουν «σπέρματα» βίας αλλά αυτά δεν είναι ακριβώς βία, αλλά ένα είδος αποκατάστασης της αδικίας(Χ. Άρεντ)

Πολιτικός χρόνος

«Ο πρωθυπουργός θέλει να κερδίσει πολιτικό χρόνο». Τάδε έφη Ευάγγελος Βενιζέλος. Αλλά τι είναι ο πολιτικός χρόνος, ποιος τον δημιουργεί και ποιος τον διαχειρίζεται; Στη δυτική πολιτική υπάρχει ο ψυχρός χρόνος της υπομονής(ή ανοχής) και της οργάνωσης και ο θερμός χρόνος της σύγκρουσης και της ανατροπής(Sloterdijk). Ο θερμός χρόνος έχει ως καύσιμο ύλη του την οργή, συνεπώς η διαχείριση της οργής είναι υπόθεση του χρόνου. Πολλοί ηγέτες χρησιμοποίησαν το χρόνο(«χθες ήταν νωρίς, αύριο θάναι αργά» Λένιν) για να ερεθίσουν ακόμα περισσότερο το θυμό των δυσανεκτούντων και να προκαλέσουν μία ανατροπή. Άρα, ο κ. Βενιζέλος κατηγορεί τον πρωθυπουργό ότι επιδιώκει έναν άλλο πολιτικό χρόνο μέσω της «ψύχρανσής» του. Αλλά και αλλιώς να είχαν τα πράγματα, ο θυμός ή η δυσαρέσκεια για να μπορέσουν να είναι μακροπροθέσμως διαχειρίσιμα απαιτούν ένα πολιτικο-ιδεολογικό πλαίσιο το οποίο, όμως, λείπει από το ΠΑΣΟΚ. Σήμερα, κανένας πολιτικός σχηματισμός δεν παράγει ούτε πολιτική ούτε πολιτικό χρόνο. Αυτό έχει εναποτεθεί στα ΜΜΕ που ελέγχουν και τον πολιτικό χρόνο(ατζέντα) και την πολιτική διαδικασία(συμφέροντα). Τα δύο κόμματα εξουσίας απλώς συγχρονίζονται με τον πολιτικό χρόνο που δημιουργούν τα μίντια. Τα τελευταία εγκλωβίζουν την πολιτική στην «τυραννία του παρόντος»(D. Innerarity). Γι’ αυτό όχι μόνο οι κυβερνήσεις αλλά ολόκληρο το πολιτικό σύστημα κινείται με βάση το «βλέποντας και κάνοντας» και πάντως σε μία βραχυπρόθεσμη προοπτική. Για το ΠΑΣΟΚ το ζήτημα είναι να κερδίσει τις εκλογές. Τι θα κάνει από κει και πέρα δεν απασχολεί. Αυτό δεν είναι θέμα μόνο ματαιοδοξίας αλλά κυρίως μίας συγκεκριμένης αντίληψης του πολιτικού χρόνου που σκέφτεται «μιντιακά» και χωρίς μακροπρόθεσμη προοπτική. Άρα, θα πρέπει να υπάρξει μία άλλη αντίληψη του χρόνου, μία «χρονοπολιτική», η οποία θα λαμβάνει υπόψη την άνιση χρονικότητα των κοινωνικών ρυθμών στις διάφορες κοινωνικές κατηγορίες. Ο χρόνος του ιντερνετ είναι διαφορετικός από το χρόνο αναμονής στα νοσοκομεία. Αλλά και ο χρόνος αναμονής του πλούσιου είναι άλλος απ’ αυτόν του φτωχού. Οι ετεροχρονίες αυτές τσακίζουν την κοινωνική συνοχή και είναι ο λόγος της μη συναίσθησης του κοινού συμφέροντος αλλά και η αιτία της διάσπασης και της ανυπαρξίας της «μεγάλης οργής». Η σύγχρονη πρόκληση συνεπώς είναι ο συντονισμός των διαφορετικών χρόνων με στόχο το Γενικό Συμφέρον.

Τηλε-γουρούνια

Τα πιο χειρότερα γουρούνια είναι οι άνθρωποι-γουρούνια. Δεν είναι συνεπώς περίεργο που ο ξενιστής της γρίπης των χοίρων είναι ο άνθρωπος. Μιλώ για το «γουρούνι» που έκανε σφήνες στην εθνική οδό (μιας λωρίδας κυκλοφορίας παρακαλώ!) Αθηνών-Λαμίας, βρίζοντας, επιπλέον, στη… νοηματική. Μιλώ για τον εργολάβο που έσκαψε τις δύο λωρίδες του εθνικού δρόμου, αφήνοντας για την κυκλοφορία μόνο μία, αλλά και για τον ευήθη πολιτικό ή κρατικό παράγοντα, που αδυνατεί να σκεφτεί το προφανές. Αναφέρομαι στα τηλε-γουρούνια, αυτά το υβρίδια χοίρου και κογιότ, που μένουν αμετακίνητα στο βούρκο και τις κανιβαλικές τους συνήθειες(αυτά γράφτηκαν πριν την είδηση για την Ε.Θ.). Μιλώ γι’ αυτά τα άχρωμα, άοσμα, άρριζα, απρόσωπα τηλε-όντα, που χιμούν, όπου δουν πτώμα, πόνο, πένθος, φορώντας εκείνο το ηλίθιο και γλοιώδες χαμόγελο της δήθεν προσήνειας και καλοσύνης, αλλά όταν βρουν το θύμα ακάλυπτο χιμούν ύπουλα και δόλια για να του ξεσκίσουν ψυχή, την αξιοπρέπεια, την προσωπικότητα, μετασχηματίζοντάς τον σε «νούμερο» της AGB. Μιλώ για μας, τους θεατές της ίδιας πάντα τηλεοπτικής σκύλευσης, που τελικά σέρνει τη ζωή μας από συμβάν σε συμβάν, από είδηση σε είδηση, από τραγωδία σε τραγωδία, από τυμβωρυχία σε τυμβωρυχία, από μυθοπλασία σε υποπλασία, από ξεφτίλα σε ξεφτίλα χωρίς να μπορούμε να κάνουμε τίποτα, άβουλοι, με καρδιά ξεσκισμένη από τηλε-γουρουνίσιο συναισθηματισμό, που αναπτύσσεται και σαπίζει επί τόπου. Μιλώ για τη σχιζοειδή προσωπικότητα του… αριστερού ταβερνιάρη εκεί στα αρχαία πεδία της Χαιρώνειας, στη γειτονιά του Οιδίποδα, που από τη μια μάχεται για να μη γίνει το εργοστάσιο στον αρχαιολογικό χώρο και από την άλλη υπονομεύει τον εμφανή εαυτό του, ομολογώντας την ενδόμυχη επιθυμία να πιάσει την καλή από τους εργάτες, που θα κατασκευάσουν το εργοστάσιο! Μετά θα φύγει για εκεί που το περιβάλλον δεν θα έχει… μολυνθεί. Ο υπάνθρωπος και ο «υπεράνθρωπος» της χυδαίας ατομικότητας εν ταυτώ υπό το ένδυμα της αγωνιστικής οικολογίας και της αριστεροσύνης. Εντέλει, δεν έχει απομείνει τίποτα. Παντού σώματα αΐσκιωτα και βλέμματα σαν των αγαλμάτων.Κανένα πρόσωπο δεν πυρπολείται. Δεν είναι πια πάνω στο φως οι άνθρωποι, αλλά βυθισμένοι μέχρι τα μαλλιά στο σκωρ με ωμέγα.

ΚΡΙΣΗ: Ολόκληρη η αλήθεια

Δεν μας λένε όλη την αλήθεια για την οικονομική κρίση. Αυτό διατείνεται ο τραπεζίτης και συγγραφέας Hakim El Karaoui. Ο Καραουί δεν είναι μαρξιστής, όπως ο Isaac Johsua που μιλάει για την κρίση του «παγκοσμιοποιημένου καπιταλισμού» και προτείνει τον «κεντρικό σχεδιασμό»(planification). Και οι δύο όμως συμπίπτουν στην άποψη ότι η κρίση αφορά τον παγκοσμιοποιημένο καπιταλισμό. Εκείνο που σήμερα γνωρίζουμε είναι πως το 2008 είχαμε μια χρηματοπιστωτική κρίση οφειλόμενη στην κρίση των αμερικανικών στεγαστικών δανείων(ειδικά των ευάλωτων εισοδηματικά στρωμάτων) και την κρίση των τοξικών χρηματοπιστωτικών προϊόντων. Όλα αυτά στηρίχτηκαν στην πολιτικο-ιδεολογική βάση του ακραίου, αγοραίου ατομικισμού και του συνθήματος «όλοι ιδιοκτήτες». Η επιδείνωση του 2009 είναι απόρροια της διάχυσης της χρηματοπιστωτικής κρίσης στην πραγματική οικονομία. Όλα αυτά δεν είναι λάθος, αλλά είναι η μισή αλήθεια. Η άλλη μισή σύμφωνα με τον Καραουί είναι ο υπερδανεισμός των αμερικανικών νοικοκυριών αλλά και των νοικοκυριών των άλλων αναπτυγμένων χωρών της Δύσης. Ο δανεισμός οφείλεται στη στασιμότητα των μισθών σε σχέση με τις καταναλωτικές ανάγκες. Ή αλλιώς από την υπερβολική προσφορά και τη χαμηλή ζήτηση, που καλύφθηκε με δανεισμό. Στη Δύση οι πραγματικοί μισθοί μειώθηκαν την πενταετία 2000-2005 με συνέπεια να διογκωθούν τα χρέη των νοικοκυριών. Την άποψη αυτή έχει προβάλει πολύ πριν από την κρίση ο Γουίλλιαμ Γκρέιντερ(Κανιβαλικός καπιταλισμός) τον οποίο έχουμε παρουσιάσει πριν πολλά χρόνια. Σύμφωνα με τον Γκρέιντερ η υπερβολική προσφορά δεν μπορεί να απορροφηθεί ούτε από τον άνεργο καταναλωτή ούτε από το συνεχώς μειούμενο μισθό του εργαζόμενου. Η υπερσυσσώρευση λειτουργεί σαν ένα «πανωσήκωμα» που απειλεί να γκρεμίσει όλο το οικοδόμημα. Και είναι ψευδαίσθηση ότι το σύστημα της αγοράς μπορεί να αυτορυθμιστεί επιτυγχάνοντας μία ισορροπία μεταξύ προσφοράς-ζήτησης και χαλιναγωγώντας την τάση του κεφαλαίου για γρήγορη και υψηλότερη απόδοση. Ο συγγραφέας μιλούσε από τότε για την ανάγκη ελέγχου του κεφαλαίου και στήριξης του «χαμένου της επανάστασης» που είναι η εργασία. Καθώς και να υπάρξει μια λογική, αναλογική και ελεγχόμενη απόκλιση της «μη πραγματικής»-χρηματιστικής οικονομίας από την πραγματική οικονομία. Το ίδιο λέει αλλά με άλλο τρόπο ο Καραουί. Ο τραπεζίτης-συγγραφέας σημειώνει ότι ο ρυθμός ανάπτυξης εξαρτάται από δύο παράγοντες: Την τεχνολογική ικανότητα αύξησης της προσφοράς αγαθών και υπηρεσιών και την κοινωνική δυνατότητα αύξησης της ζήτησης αυτών των αγαθών και υπηρεσιών. Το πρόβλημα έγκειται στο δεύτερο σκέλος, τη ζήτηση, διότι η μεγάλη σύγχρονη αλλαγή του καπιταλισμού (παγκοσμιοποίηση και νεοφιλελευθερισμός) είναι η εγκατάλειψη του «φορντικού» δόγματος σύμφωνα με το οποίο η επιχείρηση αυξάνει «τους εργαζόμενους για να μπορέσει να τους πουλήσει περισσότερα αυτοκίνητα». Το νέο δόγμα (παγκοσμιοποίηση) είναι η μείωση του κόστους παραγωγής και των μισθών. Ο επιχειρηματίας στην εποχή της παγκοσμιοποίησης δεν αυξάνει τους μισθούς γιατί ο καταναλωτής θα αγοράσει πιο φθηνό αυτοκίνητο από το εξωτερικό, όπου οι μισθοί είναι χαμηλότεροι. Αυτή όμως η στασιμότητα των μισθών συμπιέζει την εσωτερική ζήτηση αλλά και την συνολική(παγκόσμια) καθώς και την ανάπτυξη της οικονομίας. Αυτός είναι ο λόγος της ανεργίας που επιδεινώνει την κατάσταση αλλά και τις τάσεις προστατευτισμού, καταλήγει ο Καραουί. Τι προτείνεται όμως; Τίποτα. Μόνο ο Γκρέιντερ μιλάει για τη νέα ιδεολογία ενός «παγκόσμιου ουμανισμού» και ακόμα το «συγκερασμό της αγοράς και της δημοκρατίας», «επιβολή διεθνών κανόνων για ελάχιστα ημερομίσθια. Μερικές φορές δημιουργείται στον αναγνώστη η εντύπωση ότι ο Γκρέιντερ επιθυμεί μία επιλεκτική σύνθεση του καπιταλισμού και του σοσιαλισμού (Λούις Κέλσο).