Διδαχές

Τι διδάσκει μία γυναίκα, μία υποψήφια πλανητάρχης, που δηλώνει κυνικά ότι περιμένει τη δολοφονία του αντιπάλου της, του Ομπάμα, κατά το ανάλογο της δολοφονίας του Ρόμπερτ Κέννεντυ; Δεν διδάσκει τίποτα, απλώς επιβεβαιώνει ότι η αρχομανία και η εξουσία είναι φοβερά εξαρτησιογόνα με εγκληματική τάση. Τι διδάσκουν τα παράσημα του Προέδρου της Δημοκρατίας σ’ έναν τεχνίτη πέτρας (Γεώργιο Στρατσιάνη) κι έναν τεχνίτη μαρμάρου (Νικόλαο Σκαρή); Διδάσκουν πως δεν υπάρχουν δουλειές «χαμηλού κοινωνικού κύρους», αλλά δουλειές που κανείς αγαπά με πάθος, οπότε ο μόχθος ισοσταθμίζεται από τη χαρά της δημιουργίας. Τι μας μαθαίνει η ταινία «Ανάμεσα στους τοίχους», που βραβεύτηκε στις Κάνες; Μας μαθαίνει για τη σχέση ενός καθηγητή με τους μαθητές του σε μια λαϊκή γειτονιά του Παρισιού, για τα καθημερινά τους προβλήματα και την μεταξύ τους αγάπη. Μας μαθαίνει πως η γνώση, που μεταδίδει ο δάσκαλος ή θα είναι εμπνευσμένη και ανθρώπινη, ή δεν θα είναι γνώση, αλλά μετάδοση αριθμού πληροφοριών, τις οποίες ο μαθητής δεν θα βιώνει, αλλά θα αποστηθίζει. Δεν έχω δει την ταινία, αλλά μαθαίνω πως είναι η μεταφορά μιας πραγματικής ιστορίας (βιβλίο των εμπειριών μια σχολικής χρονιάς από έναν καθηγητή) και φαντάζομαι πως αναδεικνύει την αγαπητική σχέση του δάσκαλου με τους μαθητές του. Μπορεί να αναδεικνύει, επίσης, το κυρίαρχο πρόβλημα της εποχής, που είναι η γραφειοκρατική αντιμετώπιση της εκπαίδευσης και η απόσπαση της ειδικής γνώσης από τη σκέψη, δηλαδή τη σύνδεση της εκπαίδευσης με την παραγωγική διαδικασία, κάτι που ακρωτηριάζει τη σκέψη, τη φαντασία των παιδιών. Δυστυχώς, σήμερα, η παιδεία δεν διαφωτίζει για το πολυπρόσωπο πεπρωμένο του ανθρώπου, δηλαδή την αδιαχώριστη σχέση του πεπρωμένου του ανθρώπινου είδους με το ατομικό, το κοινωνικό και το ιστορικό του πεπρωμένο. Όλα μαθαίνονται παπαγαλία. Τίποτα δεν αναδεικνύει τα ταλέντα και δεν γεφυρώνει τις πολλές πλευρές ενός παιδιού. Όλα μοιάζουν αποτέλεσμα εγκυκλίων και γραφειοκρατικής διεκπεραίωσης. Γι’ αυτό η σκέψη δεν ενεργοποιείται ως συν-κινούν αίτιο της ύπαρξης, αλλά ως δολοφονική εμπειρία του άλλου (του κάθε μεγάλου ή μικρού Ομπάμα).