Τερατωδία

Τι είναι η αισθητική χωρίς ανθρωπιά; Τι είναι η ομορφιά χωρίς δικαιοσύνη; Μία τερατωδία. Τερατωδία είναι η επιχείρηση του Δήμου Αθηναίων να «καθαρίσει» την πλατεία Κλαυθμώνος από τους «ανθρώπους-σκουπίδια» που την κατοικούσαν. Νόμισαν πως έτσι θα απόδιωχναν από το βλέμμα του… χριστεπώνυμου πλήθους την εξαθλίωση. Θεώρησαν σαν τους πίθηκους που κλείνουν τα μάτια τους για να κρυφτούν ότι παράχωσαν έτσι και τα προβλήματα μιας πόλης που έχει καταστεί άπολις, καθώς έχουν εξαφανιστεί οι τόποι συνάντησης των κατοίκων και τα μέρη όπου έβρισκε απάγκιο η δυστυχία. Μόνο η υποκρισία και η απανθρωπιά από εκείνους που εκλέχτηκαν με μόνο λάβαρο την ευαισθησία, ξεχειλίζουν από παντού! Αλλά το ψέμα έχει κοντά πόδια και αποκαλύπτεται αργά ή γρήγορα, όπως εκείνο των βουλευτών που έχουν βγάλει τα χρήματά τους στην Ελβετία, μπλοκάροντας το άνοιγμα των καταθέσεων, όπως κατήγγειλε ομογενής βουλευτής. Είναι οι ίδιοι οι οποίοι ως εκπρόσωποι του λαού και ως «πατέρες του έθνους» εξαπολύουν μύδρους και μομφές εναντίον όσων φοροδιαφεύγουν και φοροαποφεύγουν, ενώ κρύβουν καλά τις δικές τους πομπές στα ελβετικά θησαυροφυλάκια και στις εξωχώριες εταιρίες. Είναι αυτοί που μαζί με τις πόλεις κατέστρεψαν την ψυχή και τον χαρακτήρα των ανθρώπων της χώρας, καθιστώντας τους από πολίτες πελάτες. Είναι οι ίδιοι που ανήγαγαν σε ύψιστες αξίες την απληστία, την ανοικτιρμοσύνη, την ατιμία, το ψέμα και τη χαμέρπεια. Είναι αυτοί που κατέστησαν τον πολιτισμό της αρπαχτής μέγιστο προσόν, αξιολογώντας τον άνθρωπο ως το μέγεθος της κλιμακούμενης δαπάνης του. Είναι όσοι έστειλαν στην εξορία της γραφικότητας και της τρέλας τους τελευταίους ανθρώπους της τιμιότητας, της πνευματικότητας, της έντιμης πολιτικής και του ήθους. Παραδόξως, αυτοί που σήμερα παριστάνουν τους κήνσορες δεν είναι παρά οι χθεσινοί «θεράποντες» της λαμογιάς, αυτοί που δολοφόνησαν έννοιες όπως κοινωνική δικαιοσύνη και αλληλεγγύη. Είναι αυτοί οι οποίοι ταυτίζοντας το Όλον με το ατομικό συμφέρον -στο όνομα της πιο χυδαίας ατομικότητας, της κοινωνίας της διακινδύνευσης και του εκσυγχρονισμού- ενταφίασαν και την πολιτική και τον πολίτη. Πρόκειται για τους αφανιστές της ελεύθερης βούλησης, γι’ αυτούς που επιβάλλουν με όλους τους μιντιακούς τρόπους την αντίληψη ότι ο κόσμος είναι μία παράσταση, μία προσομοίωση. Τώρα οι κλειδοκράτορες των θεσμών και των μεγάρων πολιτισμού σκούζουν, όπως χίλιοι κροκόδειλοι, για την κατάντια της ψυχής του Έλληνα. Οι ακαλαίσθητοι και οι κιτς εκπρόσωποι του «εκσυγχρονιστικού» νεοπλουτισμού, εκείνοι που πλάσαραν τη δανεική ζωή τώρα διατείνονται ότι «μαζί τα φάγαμε», ότι, εμείς με το μεροδούλι μεροφάι, ξοδέψαμε περισσότερα από ότι παραγάγαμε! Και τώρα που φθάσαμε στο χείλος του γκρεμού, οι εργαζόμενοι πάλι καλούμαστε να πέσουμε για να καλύψουμε το χάσμα, όπως οι χιλιάδες δούλοι του Τσάρου Πέτρου που κάποτε κάλυψαν με τα πτώματά τους τους βάλτους, για να χτιστεί η νέα πόλη, η Πετρούπολη της ματαιοδοξίας του μεγάλου. Υπάρχει, άραγε, ελπίδα σωτηρίας; Υπάρχει έλεγε κάποτε ο Τόμας Μπέρνχαρντ: «... να τους αφανίσουμε για να σωθούμε».

Η δήθεν αυτοκριτική

«Και εγώ ο ίδιος έκανα λάθη» δήλωσε στο Spiegel ο πρώην πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου. Ο δημοσιογράφος αδράχνει την ευκαιρία και ρωτά ασκαρδαμυκτί, «Ποια;». Ο ενικός μετατρέπεται αμέσως σε πληθυντικό και τα λάθη γίνονται συλλογικά «Ζήσαμε πάνω από τις δυνατότητές μας. Ως μέλος της ευρωζώνης ήταν εύκολο για την Ελλάδα να δανείζεται φτηνά. Και αυτά τα χρήματα τα επενδύσαμε λανθασμένα. Εκθρέψαμε έτσι ένα σύστημα, που δεν ήταν ανταγωνιστικό. Αλλά τα τελευταία δύο χρόνια πετύχαμε και πολλά…». «Και εγώ ο ίδιος έκανα λάθη». «Ποια;» Το ερώτημα μένει να αιωρείται αναπάντητο. Τελικά, ένας Παπανδρέου ακόμα κι όταν ομολογεί τα λάθη του, το κάνει για να τονίσει το αλάθητό του! «Σχεδόν όλα τα ισχυρά συνδικάτα είναι στα χέρια των κομματικών φίλων σας», επιμένει ο δημοσιογράφος. «Δεν υπάρχουν εδώ οι καλοί κι εκεί οι κακοί» απαντά ο πρώην πρωθυπουργός, απαντώντας σε ερώτηση που είχε, ενδεχομένως, στο μυαλό του. Ενώ από μακριά ακούγεται ο αντίλαλος της φωνής του Θ. Πάγκαλου να μέμφεται τον Χρ. Παπουτσή ότι είναι αδιανόητο «ο κάθε Φωτόπουλος να καταλαμβάνει τη ΔΕΗ και να χρειάζονται μέρες για να επέμβει η αστυνομία». Ακόμη και ο συνδικαλιστής Φωτόπουλος και άλλοι που έχουν προέλθει από την ίδια «μήτρα» με τον κύριο Πάγκαλο θεωρούνται πλέον «τραμπούκοι, αλήτες, κακοποιοί» ου μην και… τρομοκράτες. Κι αυτό γιατί κάποιοι τολμούν να λοιδορούν τον αντιπρόεδρο της προηγούμενης και της σημερινής κυβέρνησης. Δεν αποκλείεται, μάλιστα, ο κ. Πάγκαλος να χαρακτηρίσει «αλήτη» και τον άνεργο που διαμαρτύρεται, ή ακόμα και τον Γερμανό φιλόσοφο Γ. Χάμπερμας που… τολμά να θεωρεί απαράδεκτη την «απώλεια της ελληνικής κυριαρχίας» και να δηλώνει πως είναι «θυμωμένος με τους πολιτικούς, με την ελίτ, με τα μέσα ενημέρωσης» καθώς και με τη δικτατορία των αγορών που επέβαλλαν τις κυβερνήσεις που ήθελαν στην Ελλάδα, στην Ιταλία και στο Βέλγιο!
Κάποιοι, όπως ο κ. Πάγκαλος, θεωρούν ότι τα πράγματα δεν θα μπορούσαν να είναι αλλιώς, ότι η επιβολή των αγορών είναι αναπόφευκτη και πως δεν ευθύνεται η συνταγή του Μνημονίου για την αποτυχία αλλά η μη αποτελεσματική εφαρμογή του. Στην ίδια λογική κινούνται κι αυτοί που διατείνονται ότι η επιστροφή στην εθνική αυτάρκεια(από-παγκοσμιοποίηση) είναι αδύνατη, καθώς παραπέμπει στην Αλβανία του Χόντζα. Ασφαλώς είναι δύσκολο από τη μαγιονέζα(παγκοσμιοποίηση) να επιστρέψεις στο λάδι(σύνορα), στα αυγά(εθνικό νόμισμα) και στη μουστάρδα(απόλυτη εθνική κυριαρχία) που χρησιμοποιήθηκαν για την παρασκευή της, αλλά το θέμα είναι να υπάρξουν επιτέλους κανόνες. Προπάντων, πρέπει να υπάρξουν κανόνες προστασίας της εργασίας και των εργαζομένων. Αυτό συνιστά τη βασική πολιτική προτεραιότητα για τους παραπονούμενους και μη πολιτικούς, για τα κόμματα και τα συνδικάτα…

Ξεμοναχιασμένοι

Ο τρόμος του κραχ πλανάται παντού. Το κραχ, όμως, έχει ήδη συντελεστεί σε εκατοντάδες χιλιάδες σπίτια που κατοικούνται από την ανεργία. Κάποιοι συνδικαλιστές οιμώζουν, όχι για την εξαθλίωση, που περιφέρεται από κάδο σε κάδο, αλλά για το παντεσπάνι τους. Κάποιοι άλλοι σηκώνουν παντιέρα για το συνάδελφο με τις πέντε δουλειές που έχασε τη μία. Γι’ αυτό προτείνω όσοι έχουν πάνω από μία δουλειά να δίνουν την παραπανίσια στον άνεργο συνάδελφό τους. Δοκιμάζω την πρόταση αυτή στα αυτιά των συναδέλφων μου στα διπλανά γραφεία, αλλά η αντίδρασή τους απογοητευτική. «Κι’ αν χάσω την άλλη μου δουλειά;» λέει ο ένας. Η αλληλεγγύη πάει περίπατο, το ίδιο και η ανθρωπιά. «Εξάλλου, και οι άνεργοι το ίδιο μ’ εμένα θα σκέφτονταν, δηλαδή την ατομική τους ασφάλεια», λέει ο δεύτερος. Για να αποδειχθεί αυτό που περιέγραφε θαυμάσια ως την κυρίαρχη ιδεολογία ο Λέων Τολστόι: «Οι κυβερνήτες και οι πλούσιοι, έλεγε, εξουσιάζουν τους εργάτες μόνο και μόνο επειδή και οι εργάτες επιθυμούν το ίδιο με αυτούς να εξουσιάζουν τον αδελφό τους εργάτη». Για τον λόγο αυτόν –επειδή ταυτίζονται μαζί τους απέναντι στη ζωή- οι εργαζόμενοι δεν μπορούν να εξεγερθούν λυσιτελώς εναντίον των καταπιεστών τους, αφού μέσα τους υπάρχει η συναίσθηση ότι κι αυτοί θα έκαναν το ίδιο, ή το κάνουν κιόλας έστω σε μικρότερο βαθμό απέναντι στ’ αδέλφια τους. Αν οι εργαζόμενοι δεν ήταν το ίδιο καταπιεστές, αν ζούσαν αδελφικά, αν θυμούνταν και βοηθούσαν τους άλλους, κανείς δεν θα μπορούσε να τους σκλαβώσει(Τολστόι, Ελληνικά Γράμματα). Για να αλλάξει, συνεπώς, ο κόσμος, για να ανατραπεί το καθεστώς των τοκογλύφων του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου απαιτείται μία πολιτική συμμαχία όλων των δυνάμεων της πραγματικής οικονομίας αλλά κι ένας νέος πολιτισμός, μία αντικαταναλωτική κουλτούρα, που θα σέβεται τη φύση και την ανθρώπινη ύπαρξη, μία κουλτούρα αδελφοσύνης και αλληλεγγύης, μία κουλτούρα αγάπης και μετριοπάθειας. Γιατί τελικά η τυραννία και οι τύραννοι, όπως έλεγε ο Etienne de la Boetie το 1549,«είναι μεγάλοι, επειδή εμείς είμαστε στα γόνατα»(Περί εθελοδουλείας). Τέλος, ας ξαναβρούμε την ταυτότητά μας ως Έλληνες άνθρωποι, όπως το έλεγε ένας ξένος, ο Χένρι Μίλερ: Να αγαπάς βαθιά σαν Έλληνας που είσαι. Αυτή την ταυτότητα κι αυτή την κουλτούρα μπορούμε να τις διεκδικήσουμε μ’ ένα τρόπο ειρηνικό, με τον τρόπο της ειρηνικής πολιτικής ανυπακοής που δημιουργεί ρωγμές στους θεσμούς της δικτατορίας των αγορών και χαράζει μία διαχωριστική γραμμή μεταξύ μιας πραγματικά χειραφετητικής πολιτικής και μίας πολιτικής του στάτους κβο και της βιοπολιτικής του φόβου, όπως συμβαίνει αυτό τον καιρό με την τρομοκρατία του κραχ. Διαφορετικά, ξεμοναχιασμένοι όπως είμαστε, θα γίνουμε εύκολη λεία και βορά στα δόντια των λύκων.

Η εικόνα και το βλέμμα

Να αλλάξουμε την εικόνα που έχουν οι άλλοι για μας, να αλλάξουμε την εικόνα της αναξιοπιστίας μας, λέει ο υπουργός στον Πρόεδρο. Εν προκειμένω, υπάρχει η αποδοχή της αλήθειας του βλέμματος των άλλων. Αν, όμως, δεν είναι λάθος η εικόνα αλλά το βλέμμα των άλλων, που μας τιμωρεί επειδή είμαστε διαφορετικοί; Κοντολογίς, είναι οι Έλληνες αναξιόπιστοι, ή μήπως είναι λάθος η αντίληψη των Γερμανών για την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης; Μόλις τώρα οι Ευρωπαίοι αρχίζουν να αντιλαμβάνονται πως ο δρόμος της λιτότητας είναι λάθος, ότι υπάρχει και η κεϋνσιανή οδός της ανάπτυξης με δημόσιες επενδύσεις, όπως συμβαίνει στη Δανία εσχάτως. Όλο και περισσότεροι πλέον φοβούνται τη «γερμανική Ευρώπη». Γιατί, λοιπόν, να αλλάξουμε εμείς «πρόσωπο»(πέραν των γνωστών παθογενειών) όταν όλοι πια, ακόμη και ο Economist, καταλογίζουν βαρύτατες ευθύνες στην καγκελάριο Άγκελα Μέρκελ για την επιδείνωση της κρίσης; Συνεπώς, δεν πρέπει να αλλάξουμε εμείς εικόνα, αλλά, ενδεχομένως, οι άλλοι το βλέμμα τους. Για να συμβεί αυτό χρειάζεται μία γιγαντιαία μάχη αντι-μορφής, στην οποία θα κάνουμε γνωστό σε ολόκληρο τον κόσμο ότι δεν ευθύνεται η μικρή Ελλάδα για ό,τι συμβαίνει στην Ευρώπη και στον κόσμο, αλλά η κερδοσκοπική απληστία των χρηματοπιστωτικών οργανισμών και κάποιων κρατών.
Η μη αποδοχή της μάσκας, η αποτίναξη του στίγματος του αναξιόπιστου τεμπέλη και των άλλων στερεότυπων συνιστά κυριολεκτικά ένα είδος απελευθέρωσης από τις αλυσίδες του εξωτερικού κόσμου, από το βλέμμα των άλλων, που μας τιμωρεί οικονομικά, ανεβάζοντας τα spreds! Με άλλα λόγια, το θέμα δεν είναι να αλλάξουμε μόνο εικόνα ή το βλέμμα των άλλων, αλλά να αλλάξουμε τον κόσμο. Γιατί ο σημερινός κόσμος επιβάλλει εικόνες-μορφές δίκην σιδηρών προσωπείων μόνο και μόνο επειδή έτσι καταφέρνει να υποδουλώνει καλύτερα και να κερδίζει περισσότερα. Βέβαια, κάθε εποχή έχει το βλέμμα της, την αισθητική της, με την έννοια της ελληνικής Αίσθησης, δηλαδή μια συλλογική αισθαντικότητα που προσδιορίζεται από μια κλίμακα συγκινησιακών ολοκληρώσεων και μία συγκεκριμένη ιστορικά κλίμακα αξιών, αλλά σήμερα η μόνη κλίμακα αξιών που διαμορφώνει το βλέμμα είναι αυτή του χρηματιστηρίου και των επιτοκίων. Μπορεί να μεταβληθούν τα πράγματα και να αλλάξει ο συσχετισμός δυνάμεων; Ναι, αν οι «κάτω», αν το 99% των ανθρώπων πάψει να χειραγωγείται από τα μίντια και αρχίσει να σκέφτεται ξανά. Γιατί σκέφτομαι σημαίνει ξαναμαθαίνω να βλέπω, να παρατηρώ, να κατευθύνω τη συνείδησή μου, να αντιλαμβάνομαι πως κάθε οπτική γωνία είναι κι ένας άλλος κόσμος. Ότι η εικόνα αντανακλά, καθρεφτίζει και δεν μας επιβάλλει μια συγκεκριμένη εικόνα για τη ζωή και τον εαυτό μας, ούτε μας εμπεριέχει σε μια κατάσταση προσομοίωσης, δηλαδή ψευδαίσθησης και τεχνικής, όπου ο ορθολογισμός καθίσταται μία χαμερπής και κοινότοπη χρησιμοθηρική εξυπνάδα, ένας χυδαίος ωφελιμισμός. Γι’ αυτό προσοχή στην αλλαγή της εικόνας. Γιατί εν προκειμένω φταίει και το βλέμμα…

Μετα-ελευθερία, ο ευφημισμός της υποδούλωσης

Σ’ έναν κόσμο που βρίσκεται πέραν της πολιτικής και πέραν της δημοκρατίας, η ελευθερία και τα συλλογικά εν γένει δικαιώματα, όπως η εθνική και η λαϊκή κυριαρχία, τίθενται υπό αμφισβήτηση. Η πτώση των κυβερνήσεων Μπερλουσκόνι και Παπανδρέου και η αντικατάστασή τους από δύο τεχνοκράτες, που επέβαλλε το διευθυντήριο της τρόικα, θέτει το ερώτημα της ανεξαρτησίας τόσο της Ελλάδας όσο και της Ιταλίας. Ομοίως, τίθεται το ερώτημα του κατά πόσο μία χώρα όπως η Ελλάδα είναι ελεύθερη όταν επιβάλλεται στους αρχηγούς των πολιτικών κομμάτων η ενυπόγραφη δέσμευσή τους ότι δεν θα ακολουθήσουν άλλη πολιτική πέραν αυτής που επιβάλλουν τα υπερεθνικά κέντρα; Ποια δημοκρατική νομιμοποίηση, αλήθεια, έχουν οι Βρυξέλλες, το Eurogroup και το ΔΝΤ ώστε να επιβάλλουν σε μία χώρα τους ίδιους τους πρωθυπουργούς τους αλλά και οικονομικές πολιτικές, ασκώντας ωμούς εκβιασμούς; Κάποιοι θεωρούν ότι βρισκόμαστε στον αστερισμό της μεταπολιτικής και της μεταδημοκρατίας, δηλαδή σ’ έναν κόσμο της μετα-εθνικής κυριαρχίας όπου η κοινωνική πράξη και η πολιτική υπερκαλύπτονται από την ίδια την οικονομία στη νεοφιλελεύθερη εκδοχή της. Ότι ο κόσμος κυβερνάται επί τη βάση τεχνικών(επικοινωνιακοί μηχανισμοί και έλεγχος των μίντια, ευφημισμοί των βάρβαρων πολιτικών λιτότητας κ.ά.), με την απαξίωση και την περιθωριοποίηση της πολιτικής και των πολιτικών από τους ειδικούς και τους τεχνοκράτες. Δεν είναι τυχαίο ότι στην Ελλάδα και στην Ιταλία επιβλήθηκαν δύο ειδικοί που όντας στους μεγα-τραπεζικούς οργανισμούς εφάρμοσαν εκείνες τις νεοφιλελεύθερες οικονομικές πολιτικές που οδήγησαν στη σημερινή κρίση. Η επιβολή, όμως, των τεχνοκρατών και της τεχνικής αντίληψης της οικονομίας καταστρέφει τη δημοκρατική ουσία τόσο της εθνικής όσο και της λαϊκής κυριαρχίας, διευρύνοντας το χάσμα μετά κυβερνώντων και κοινωνίας. Έτσι, κάποιοι πολιτικοί, παρασυρόμενοι από το επείγον της έκτης δόσης, δεν αντιλαμβάνονται τον κίνδυνο από τους εκβιασμούς για την «υπογραφή», δεν καταλαβαίνουν ότι το διακύβευμα είναι πολύ μεγαλύτερο από τα 8 δις ευρώ και την χρεοκοπία, καθώς αποδέχονται την επιβολή των τεχνοκρατών της οικονομίας επί της πολιτικής. Κατ’ αυτόν τον τρόπο η οικονομία αποδεσμεύεται από κάθε πολιτικό περιορισμό και οι περίφημες «αγορές» αναγορεύονται σε ουσία της δημοκρατίας και της εθνικής κυριαρχίας! Μάλιστα, κάθε προσπάθεια επανεύρεσης της ολοκληρωμένης εθνικής και λαϊκής κυριαρχίας μοιάζει πλέον μάταιη. Γιατί βρισκόμαστε, όπως ισχυρίζονται κάποιοι, στον κόσμο της μεταπολιτικής, της μεταδημοκρατίας και της μετα-εθνικής κυριαρχίας, καθώς ζούμε σ’ έναν κόσμο αλληλεξάρτησης των οικονομιών και εκχώρησης μέρους της εθνικής κυριαρχίας. Από αυτό το σημείο όμως μέχρι τον ολοκληρωτισμό, την πλήρη εθνική υποδούλωση και την ατομική ανελευθερία η απόσταση είναι μεγάλη. Άρα, χρειάζεται να επανεφεύρουμε την πολιτική, τη δημοκρατία και την εθνική κυριαρχία, ρυθμίζοντας με τέτοιο τρόπο την αλληλεξάρτηση ώστε να σέβεται το δικαίωμα της κάθε χώρας και της κάθε μίας ανθρώπινης ύπαρξης να συμμετέχει σ’ έναν ελεύθερο και δημοκρατικό κόσμο. Σ’ αυτή την κατεύθυνση απαιτείται η δημιουργία ενός παγκόσμιου συσχετισμού δυνάμεων που θα βαρύνει τη ζυγαριά υπέρ τη πλειονότητας των ανθρώπων και όχι υπέρ του 1%.

Νεο-δουλοπάροικοι

Έρημοι δρόμοι, καταστήματα άδεια, σαν στόματα που χάσκουν από έκπληξη, εικόνες κενές, όπως στις μεγάλες καταστροφές. Η Ελλάδα αδειάζει, συρρικνώνεται από αναδουλειά, από ανέχεια και δυστυχία. Τρεις χιλιάδες βιοτεχνίες έκλεισαν στη Θεσσαλονίκη. Δεκάδες χιλιάδες στην Αττική. Τι θα γίνουν οι εργαζόμενοι και οι μικρομεσαίοι επιχειρηματίες; Η οργή μοιάζει ακόμα βουβή. Όλα παραπέμπουν σ’ εκείνη την ενδιάμεση κατάσταση μεταξύ νύχτας και μέρας, όταν οι ήχοι της νύχτας έχουν αποσυρθεί και εκείνοι της μέρας δεν έχουν εμφανισθεί ακόμα. Οι «πάνω», αυτιστικοί κι ανάλγητοι, εξακολουθούν να παίζουν μικροπολιτικά παιγνίδια ζατρικίου. Ο κόσμος πυρπολείται κι αυτοί νοιάζονται αν θα στριμώξουν τον αντίπαλό τους με μία υπογραφή. Κι αυτό μέχρι να τους πνίξουν οι νέο-δουλοπάροικοι, οι εργαζόμενοι-ζόμπι, όπως είναι οι σημερινοί άνεργοι στον καιρό των νέων τεχνολογιών. Το έλεγε με προφητικό τρόπο ο μακαρίτης Μιχάλης Δερτούζος όταν πρότεινε ένα νέο παγκόσμιο καταμερισμό εργασίας σ’ έναν κόσμο όπου το χάσμα πλούσιων και φτωχών θα έχει διευρυνθεί! Ο Έλληνας που ήθελε να αναζωογονήσει την επανάσταση της πληροφορικής(πρόγραμμα oxyzen) μιλούσε για «την ανταλλαγή χρόνου» μεταξύ εκείνων που έχουν κι εκείνων που δεν έχουν χρόνο! Αυτή η επικοινωνία των δύο κόσμων δεν έχει επιτευχθεί ακόμα, ούτε γνωρίζουμε αν θα συμβεί ποτέ, όμως η Ελληνίδα μάνα με τα 16 παιδιά κατάφερε να επικοινωνήσει διαδικτυακά με τον Ευάγγελο Βενιζέλο και να κερδίσει δωρεάν το ηλεκτρικό ρεύμα του σπιτιού της! Πάντως, οι νεόπτωχοι, ή οι νέο-δουλοπάροικοι με λαπ-τοπ και ίντερνετ δεν διαφέρουν σε πολλά από τους άνεργους και τους δυσανεκτούντες των προηγούμενων εποχών. Ενδεχομένως η μόνη διαφορά να είναι ότι τώρα μπορούν να διαμαρτύρονται και ηλεκτρονικώς εναντίον των πολιτικών. Συνεπώς, στον καιρό της κυριαρχίας του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου και της «νέας οικονομίας των πληροφοριών» οι αλλαγές δεν θα είναι ποιοτικές αλλά ποσοτικές. Όσο κι αν οι κατασκοπευτικοί δορυφόροι «βλέπουν» τα πάντα, θα χρειάζονται πάντα οι παραδοσιακοί κατάσκοποι, όπως οι δώδεκα της CIA που συνελήφθησαν στο Ιράν και τον Λίβανο. Γιατί ο περίφημος νέος κόσμος της εικονικής πραγματικότητας δεν είναι τόσο η πλεύση στον κυβερνοχώρο όσο η μεγέθυνση, η ενίσχυση δηλαδή του οπτικού πάχους των εμφανίσεων του πραγματικού κόσμου. Ο Μεγάλος οπτικός υπέρ-ορίζοντας είναι ο τόπος κάθε εικονοποίησης (στρατηγικής, οικονομικής, πολιτικής) και είναι αυτός που καθιστά δυνατή την ανάπτυξη ενός ολισμού που θα ανανεώσει τους ολοκληρωτισμούς του παρελθόντος.
Ό,τι ζούμε σήμερα παραπέμπει στο σκληρό πυρήνα της λογοτεχνίας επιστημονικής φαντασίας που συνεισέφερε τα μέγιστα στη διαμόρφωση του φαντασιακού της μετανεωτερικότητας. Ο Ασίμοφ από το 1957 είχε μιλήσει για τους «τρεις νόμους της ρομποτικής» από τους οποίους θα διέπονται οι σχέσεις επικοινωνίας ανθρώπων και ρομπότ, και τις δύο πιθανές εκδοχές της εξέλιξης της κοινωνίας μας: Η πρώτη θα είναι αυτή του πλανήτη «Solaria» όπου θα υπάρχουν πολύ λίγοι άνθρωποι – μία «αριστοκρατία της πληροφορικής» κατά Δερτούζο ή οι «διασυνδεδεμένοι» κατά Ρίφκιν-, που θα ζουν μόνοι, καθώς η φυσική επαφή θα είναι ταμπού και θα περιβάλλονται από μία πανσπερμία ρομπότ τα οποία θα τους βοηθούν στις καθημερινές εργασίες και θα τους κάνουν παρέα στις ώρες της ψυχαγωγίας τους. Η δεύτερη θα είναι αυτή του πλανήτη Γη στην οποία οι άνθρωποι -οι «ασύνδετοι»- θα βρίσκονται συγκεντρωμένοι σε τεράστιες πόλεις. Οι νέο-δουλοπάροικοι θα είναι η τρίτη τάξη, κάτι μεταξύ ανθρώπων και ρομπότ!

Αέναη επιστροφή

Η κρίση χτύπησε τον σκληρό πυρήνα της ευρωζώνης. Σήμερα τη Γαλλία, ενώ αύριο έχει σειρά η ίδια η Γερμανία. Παρόλα αυτά οι Γερμανοί εξακολουθούν να αρνούνται λύσεις που θεωρούν ότι τους ζημιώνουν, εμμένοντας στη συνταγή της άγριας λιτότητας, της ανεργίας και της εξαθλίωσης των εργαζομένων. Κι αυτό ενώ ήδη ακούγονται φωνές που παραδέχονται ότι το φάρμακο της ίασης σκοτώνει τον ασθενή, και ότι επιτέλους χρειάζεται άμεση οικονομική ανάπτυξη. Αλλά γιατί οι πολιτικές ηγεσίες και οι τεχνοκράτες εμμένουν στην ίδια οικονομική συνταγή, αυτή που εφαρμόστηκε στη Λατινική Αμερική και στην Ασία και αποκλήθηκε «κονσένσους της Ουάσινγκτον»(παρακλάδι της σχολής του Σικάγου); Γιατί υπηρετούν τα ίδια οικονομικά συμφέροντα, το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα που συσσωρεύει χρήμα μέσα από το χρήμα(τοκογλυφικά δάνεια, ασφάλιστρα κινδύνου, τοξικά ομόλογα κ.ά.). Η κρίση δηλαδή αποφέρει τα πιο μεγάλα κέρδη, δημιουργώντας μια απίστευτη συσσώρευση σε ελάχιστα χέρια. Αλλά που θα καταλήξει η Ευρώπη και ο κόσμος κατ’ αυτό τον τρόπο; Αυτή η συνταγή εκτός από συσσώρευση χρήματος δημιουργεί και τεράστια συσσώρευση ανθρώπινης οργής. Γιατί, όπως έλεγε ο Κερτ Βόννεγκατ, «άνθρωποι χωρίς συνείδηση, χωρίς αίσθηση του ελέους ή της ντροπής, έχουν μαζέψει όλα τα χρήματα στα θησαυροφυλάκια του κράτους και των πολυεθνικών και τα οικειοποιούνται». Αυτοί οι άνθρωποι δεν είναι παρά νεοφιλελεύθεροι πραγματιστές, που όντως δεν έχουν ούτε ιερό ούτε όσιο και κατοικούν στη Γουόλ Στριτ, στο Σίτι του Λονδίνου, στη Φραγκφούρτη και στις Βρυξέλλες. Γιατί η λιτότητα, τελικά, μπορεί να είναι βίαιη και να εξανεμίζει τα πραγματοποιούμενα έσοδα λόγω της άγριας ύφεσης που προκαλεί, αλλά ο παραλογισμός της αφορά μόνο τους «κάτω», ενώ είναι αποδοτική για τους «πάνω» σε παγκόσμιο επίπεδο. Σε εθνικό, όμως, επίπεδο –κυρίως για τις περιφερειακές χώρες, όπως η Ελλάδα- είναι ανορθολογική. Γιατί ακόμα και η εθνική μας ανεξαρτησία πάει περίπατο. Αλλά πως πρέπει να αντιδράσουμε; «Το μυστικό στην πολιτική διαμάχη είναι να ξέρεις ποιες είναι οι δυνάμεις σου» λέει ο Αργεντινός οικονομολόγος Κλαούντιο Κατς σαν απόσταγμα της εμπειρίας του από την ανάλογη κατάσταση στη χώρα του. Η Αργεντινή είδε άσπρη μέρα, λέει ο Κατς, «μόνον όταν σταμάτησε να κάνει ό,τι τις ζητούσαν οι πιστωτές».
Οι ειδικοί στην ιστορία της οικονομίας σημειώνουν ότι η κρίση του 1930 παρουσιάστηκε σε τρεις φάσεις: τη φάση κατά την οποία οι κερδοσκόποι χρηματοδότησαν(φούσκωσαν) την κερδοσκοπική φούσκα, τραβώντας στο γκρεμό επενδυτές αλλά και τις μικρότερες τράπεζες. Η δεύτερη φάση αφορούσε στην κρίση της πραγματικής οικονομίας καθώς η βιομηχανική παραγωγή μειώθηκε δραματικά. Στην τρίτη φάση και μετά από μία απότομη άνοδο της βιομηχανικής παραγωγής, είχαμε μία βίαιη πτώση που ξεκινάει αντίστροφα, πρώτα από τη Βρετανία, ύστερα τη Γαλλία και μετά πηγαίνει στις ΗΠΑ(1937). Η κρίση του 1937 αποδίδεται στην πολιτική της άγριας λιτότητας που οδήγησε στη μεγάλη μείωση της ζήτησης. Σήμερα, βρισκόμαστε σ’ αυτό ακριβώς το στάδιο…

Η δικτατορία των αγορών

Που είναι οι αγανακτισμένοι της πλατείας Συντάγματος; Που είναι οι αγανακτισμένοι της Pouerta del Sol στη Μαδρίτη και τι ψήφισαν χθες; Αυτούς αναζητούν τα διεθνή μέσα ενημέρωσης, εκκινώντας από την κοινή διαπίστωση πως εκτός από την οικονομική κρίση, έχουμε και κρίση της δημοκρατίας καθώς τα συστήματα πολιτικής αντιπροσώπευσης αμφισβητούνται καθολικά. Οι εκλογές στην Ισπανία δείχνουν ότι η δημοκρατία είναι ζωντανή, διατείνεται ο αρθρογράφος της Le Monde, αφού η κυβέρνηση και ο πρωθυπουργός δεν ορίζονται από τις αγορές ή τον γαλλογερμανικό άξονα και τις Βρυξέλλες αλλά από το λαό! Ποιοι λαοί, όμως, εξέλεξαν τους κυρίους Μόντι και Παπαδήμο; Αυτή η ερώτηση όχι μόνο δεν απαντάται, αλλά μέσω των μιντιακών ηχείων διαμορφώνεται και η άποψη ότι οι κυβερνήσεις αυτές μπορούν να κυβερνούν επί μακρύ χρονικό διάστημα χωρίς τη λαϊκή νομιμοποίηση.
Τελικά, που είναι ο αγανακτισμένοι μέσα στο πλήθος των χθεσινών Ισπανών ψηφοφόρων; Μάλλον έχουν μεταναστεύσει, καθώς ένας στους δύο είναι άνεργος, υποστηρίζει η γαλλική εφημερίδα, που προαναφέραμε. Κι όμως οι αγανακτισμένοι είναι εκεί, για να καταγγείλουν τις περικοπές στην Υγεία και την Παιδεία, καθώς ολόκληρη η Ισπανία συγκλονίστηκε το Σεπτέμβρη από την περιπέτεια της Μαρίας, μιας γυναίκας που έχασε τη ζωή της μεταφερόμενη από νοσοκομείο σε νοσοκομείο και δεν εγχειρίστηκε λόγω των περικοπών. Η αιτιολογία των περικοπών είναι ότι «Η Ισπανία έζησε πάνω από τις δυνάμεις της». Το ίδιο λένε και για την Ελλάδα. Αλλά ποιος θέτει το μέτρο για το πώς θα ζήσει κανείς; Σε βάρος ποιου ζήσαμε; Μήπως οι τράπεζες δεν μας τσάκιζαν στα τηλέφωνα από το πρωί ως το βράδυ, δίνοντάς μας κάρτες και καταναλωτικά δάνεια; Ποιος στήριξε τον πολιτισμό και την ιδεολογία της καταναλωτικής κοινωνίας και της δανεικής ζωής; Ασφαλώς όχι οι «κάτω». Όχι οι μισθωτοί και οι συνταξιούχοι, αλλά εκείνοι που κέρδιζαν απ’ αυτό, οι τράπεζες, εγχώριες και οι παγκόσμιου βεληνεκούς. Αλλά το σύστημα που εξέθρεψε το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα «έσκασε» σαν φούσκα. Και πάλι, όμως, τα σπασμένα καλούνται να τα πληρώσουν οι συνήθεις ύποπτοι, με λιτότητα, ύφεση, μειώσεις μισθών και συντάξεων, με άγρια ανεργία.
Γι’ αυτό οι «αγανακτισμένοι» απείχαν από τις χθεσινές εκλογές στην Ισπανία, γιατί θεωρούν ότι το πρόβλημα είναι το χρηματοπιστωτικό σύστημα, οι τράπεζες και οι περίφημες «αγορές» καθώς και η πολιτική τάξη που είναι συντεταγμένη μ’ αυτές. Ζούμε τη δικτατορία των αγορών. Το γεγονός ότι ένα κόμμα στην Ελλάδα αρνείται να υπογράψει δήλωση υποταγής, θέτοντας αστερίσκους στην πλήρη εξάρτηση θεωρείται απαράδεκτο από το γαλλογερμανικό άξονα και τις αγορές, γιατί δημιουργεί ρωγμές. Συνεπώς, το θέμα είναι όχι μόνο η αποχή από ένα κατ’ επίφαση δημοκρατικό πλαίσιο, όχι μόνο να αλλάξει «η γραμματική της πολιτικής» με νέους θεσμούς άμεσης και πραγματικής δημοκρατίας, αλλά και η ελευθερία, η εθνική ανεξαρτησία και η γένει απεξάρτηση από το χρηματοπιστωτικό σύστημα και την πολιτική τάξη των «προθύμων» που το υπηρετούν. Όλα αυτά απαιτούν μία ευρεία κοινωνική και πολιτική συναίνεση σε εθνικό και διεθνή επίπεδο. Γιατί αν δεν υπάρξει αλλαγή σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η μεμονωμένη αλλαγή σε μία μόνο χώρα θα είναι αδύνατη και μάλιστα καταστροφική.

Ηγεμονικά παίγνια

Η ευρωπαϊκή και η παγκόσμια οικονομία δοκιμάζονται, το ίδιο
και η παγκόσμια ηγεμονία καθώς η σε παρακμή ευρισκόμενη Δύση «απειλείται» από τις αναδυόμενες πλανητικές δυνάμεις που είναι η Κίνα και η Ινδία. Ο χαρακτηρισμός ανήκει στον υπουργό Άμυνας των ΗΠΑ, Λ. Πανέτα, που δήλωσε ότι
«πρέπει(σ.σ. οι ΗΠΑ) να εξασφαλίζουμε ότι πάντα θα έχουμε επαρκή ισχύ στον Ειρηνικό, για να θυμούνται πάντα(σ.σ. οι κινέζοι) ότι δεν υπάρχει περίπτωση να φύγουμε». Οι δηλώσεις αυτές έγιναν ταυτόχρονα με τις δηλώσεις του προέδρου Ομπάμα περί επέκτασης του ρόλου των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων στην περιοχή της Ασίας και του Ειρηνικού. Στην παγκόσμια, συνεπώς, ζυγαριά που τείνει να μετατοπίσει το κέντρο βάρους προς την πλευρά της Ανατολής λόγω της οικονομικής της ακμής, η Δύση ρίχνει την στρατιωτική της υπεροπλία. Πρόκειται για την ανάπτυξη της «υψηλής στρατηγικής» για την οποία πρώτος μίλησε ο Τσαρλς Κάπτσαν, σημειώνοντας ότι η μεταφορά της ισχύος από μία αυτοκρατορία προς μία άλλη γινόταν πάντα με πόλεμο, εκτός από την ιδιότυπη μετάβαση από την βρετανική στην αμερικανική αυτοκρατορία. Άραγε, θα επιβεβαιωθεί ο αμερικανός διεθνολόγος, ή μήπως θα ισχύσει ένας κόσμος όπου θα κυριαρχεί ο «ειρηνικός πόλεμος», με τους δύο αντιτιθέμενους πόλους να συνυπάρχουν, καθώς οι δύο μεγαλύτερες οικονομικές δυνάμεις του πλανήτη, οι ΗΠΑ και η Κίνα, αλληλοεξαρτώνται και συγχρόνως συγκρούονται; Σημειωτέον ότι ενώ η αμερικανική ανάπτυξη στηρίζεται στα τεράστια κινέζικα αποθέματα ρευστότητας και την αγορά εκ μέρους της Κίνας αμερικανικών ομολόγων, οι δύο μεγάλες δυνάμεις συγκρούονται στην Αφρική και σε όλο τον κόσμο για τον έλεγχο του πετρελαίου και των πρώτων υλών, για τον έλεγχο των θαλασσών και του εμπορίου(βλέπε και επενδύσεις στην Ελλάδα μέσω της cosco) ακόμη και για τον έλεγχο της «πράσινης ενέργειας»! Θα παραμείνει η αντιπαράθεση σε ειρηνικά πλαίσια; Ασφαλώς όχι. Ήδη η Δύση πολεμά στο Αφγανιστάν, στη Συρία(πολέμησε στη Λιβύη και ήδη αυτό μπορεί να γίνει στο Ιράν), επιχειρώντας να μειώσει τον μείζονα ζωτικό χώρο της Κίνας. Με άλλα λόγια, η Αμερική εξακολουθεί να είναι η ηγεμονική δύναμη του κόσμου και η εκ μέρους της Κίνας αμφισβήτηση της πλανητικής ηγεμονίας δεν σημαίνει αναγκαστικά ότι ένας νέος ηγεμόνας νικά κατά μέτωπο και αντικαθιστά τον παλαιό, αλλά μπορεί να σημαίνει ότι μια ανερχόμενη περιφερειακή δύναμη συγκροτεί βαθμηδόν γύρω της έναν μείζονα χώρο και απαγορεύει στην πλανητική ηγεμονική Δύναμη να επεμβαίνει με οιονδήποτε τρόπο στον χώρο αυτό. Αυτός είναι ο λεγόμενος «ειρηνικός πόλεμος». Μία ιδιότυπη ενότητα των αντιθέτων, η οποία υφίσταται στο μέτρο που η παγκόσμια τάξη πραγμάτων δεν έχει ανατραπεί καθώς οι ΗΠΑ και η Κίνα δεν είναι δύο μεγάλες πλανητικές δυνάμεις επί ίσοις όροις. Η Αμερική εξακολουθεί να είναι η ηγεμονική υπερδύναμη του κόσμου παρά τις ισχυρές τάσεις παρακμής, ενώ η Κίνα δεν είναι παρά μία ανερχόμενη ισχυρή περιφερειακή δύναμη, που απειλεί τη Δύση κυρίως στο οικονομικό πεδίο.
Όμως, η Δύση, δηλαδή η Ευρώπη και οι ΗΠΑ, απειλείται πρωτίστως από τον ίδιο της τον εαυτό, που έχει αποκτήσει τα παρακμιακά χαρακτηριστικά των κατά καιρούς αριστοκρατιών. Με άλλα λόγια, το πρόβλημα της Δύσης δεν είναι η ανταγωνιστικότητα στο πεδίο της πραγματικής οικονομίας, αλλά η προσφυγή στο εύκολο χρήμα του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου, δηλαδή ο τζόγος, ή αλλιώς η παραγωγή χρήματος από το χρήμα, όπως συμβαίνει στον λεγόμενο καπιταλισμό-καζίνο.

Το κραχ της ευρωζώνης

Την ώρα που τα όρνεα της διεθνούς των τοκογλύφων, κατά κόσμον (χρηματοπιστωτικών) «αγορών», επιπίπτουν στις οικονομίες όχι μόνο της Ελλάδας αλλά και του σκληρού πυρήνα της ευρωζώνης(Ιταλία, Ισπανία, Γαλλία), όταν τα περίφημα spreads έχουν πάρει την ανιούσα και οι οίκοι αξιολόγησης «χτυπούν» ακόμα και τις γερμανικές τράπεζες, υποβαθμίζοντας δέκα εξ αυτών, η καγκελάριος Α. Μέρκελ διαλαλεί ότι η Ελλάδα είναι ξεχωριστή περίπτωση και πως «Δεν μπορεί κανείς να εγγυηθεί τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους»! Αν, όμως, ισχύει αυτό, ποιος μπορεί να εγγυηθεί τη βιωσιμότητα του υπερ-πολλαπλάσιου χρέους της Ισπανίας, της Ιταλίας, της Γαλλίας και της ίδιας της Γερμανίας; Μήπως, τελικά, η Ελλάδα δεν είναι «η λάθος νύφη της ευρωζώνης» αλλά ο φερετζές για να καλυφθεί η γενικότερη παθογένεια της δημιουργίας της ζώνης του ευρώ; Μάλλον αυτό ισχύει, καθώς η κρίση χρέους δεν αφορά μόνο την Ελλάδα και την Ευρώπη αλλά ολόκληρο τον κόσμο καθώς η χρηματοπιστωτική κρίση με πολιτική απόφαση του G20, κατέστη κρίση του δημόσιου χρέους, μεταφερόμενου στις πλάτες των εργαζομένων. Αλλά γιατί πολλές χώρες της ευρωζώνης υφίστανται τόσο μεγάλες πιέσεις ενώ έχουν μικρότερο χρέος από την Ιαπωνία της οποίας το χρέος είναι 200% του ΑΕΠ και των ΗΠΑ 100%; Σύμφωνα με μία εξήγηση τόσο η Ιαπωνία όσο και οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν κεντρικές τράπεζες, οι οποίες μπορούν να επαναγοράσουν από τις αγορές το δημόσιο χρέος τους «κόβοντας» χρήμα. Σ’ αυτή την κατεύθυνση η κεντρική τράπεζα της Ιαπωνίας έριξε 470 δις ευρώ στην αγορά για επαναγορά χρέους, ενώ η Fed 600 δις δολάρια. Αυτή η επαναγορά λειτουργεί ως εγγύηση για τους δανειστές που έτσι δεν τρέχουν πανικόβλητοι να ξεφορτωθούν τα ομόλογα, όπως κάνουν με αυτά των χωρών της ευρωζώνης, εκτοξεύοντας τα επιτόκια κινδύνου στα ύψη. Δεν είναι τυχαίο ότι ο κ. Νταλάρα ζητάει το τοκογλυφικό επιτόκιο του 8%! Γιατί, άραγε, συμβαίνει αυτό στην ευρωζώνη; Γιατί παλαιότερα μπορούσαμε να κόβουμε «δραχμές», ενώ ευρώ κόβει μόνο η Κεντρική Ευρωπαϊκή Τράπεζα, η οποία διαθέτει προς το παρόν μόνο 200 δις ευρώ και αργότερα -το πολύ- ένα τρις ευρώ για τα χρέη της Ελλάδας, της Ισπανίας και της Ιταλίας, που είναι σταγόνα στον ωκεανό. Δεν θα μπορούσε να παίξει ένα καταλυτικό ρόλο η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα κατά το ανάλογο των άλλων χωρών; Ναι, αλλά αυτό το αρνούνται οι Γερμανοί και η κ. Μέρκελ. Μάλιστα, έχει εκδηλωθεί μεγάλη αντιπαράθεση με το Παρίσι γι’ αυτή την εμμονή του Βερολίνου στην «ιερή» αρχή της ανεξαρτησίας της ΕΚΤ και της απαγόρευσης εμπλοκής της πέραν του ελέγχου των ελλειμμάτων. Αυτό σύμφωνα με κάποιους αποδίδεται στο συλλογικό ασυνείδητο των Γερμανών που υπέστησαν τα πάνδεινα από τον πληθωρισμό της δεκαετίας του 1920. Το αντίστροφο, όμως, συνέβη στις ΗΠΑ, όπου το «τραύμα» αφορά στον αποπληθωρισμό κατά τη δεκαετία της μεγάλης ύφεσης, το 1930. Πέρα, όμως, από την ψυχολογική προσέγγιση υπάρχουν και τα μεγάλα συμφέροντα. Και οι τράπεζες αλλά και η Γερμανία συνολικά έχουν κερδίσει πολλά χρήματα από τις ακριβές εξαγωγές τους στις χώρες του ευρώ. Γι’ αυτό τώρα εκείνο που θέλουν είναι να κρατήσουν τα κέρδη τους και τη «μπάνκα», κλείνοντας το παιγνίδι και διαμοιράζοντας τα ιμάτια της ευρωζώνης στο τελευταίο «χτύπημα».

Αόρατες δυνάμεις

Ποιος κυνηγά τον νέο πρωθυπουργό της χώρας; Ποιες είναι οι δυνάμεις εκείνες «που δεν έχουν όνομα», και σύμφωνα με τον υπουργό Εσωτερικών έχουν επιδοθεί σ’ έναν «αφανή υπόγειο πόλεμο με στόχο τον πρωθυπουργό και την κυβέρνηση, μέσα και έξω από τη χώρα…»; Μήπως, τάχα, η Goldman Sachs ή οι άλλες τράπεζες προβαίνουν σε επιθέσεις εναντίον του πρώην συνεργάτη τους, κ. Παπαδήμου; Όχι ασφαλώς. Εξάλλου, ο κ. Τάσος Γιαννίτσης δεν αναφέρεται στις τράπεζες αλλά στις «φωνές που καταγγέλλουν την παγκοσμιοποίηση», δηλαδή σ’ εκείνους που εναντιώνονται στις τράπεζες και στους περίφημους κερδοσκόπους του Μανχάταν, που τον Δεκέμβριο του 2009 είχαν στοιχηματίσει την «πτώση» του ευρώ. Δυστυχώς, η δογματική(και ίσως τραυματική λόγω ασφαλιστικού) προσέγγιση του νέου υπουργού Εσωτερικών παραβλέπει το οφθαλμοφανές, ότι δηλαδή το G20 αποφάσισε τον Φεβρουάριο του 2010 στο Λονδίνο την έξοδο του χρηματοπιστωτικού συστήματος από την κρίση μέσω των τεράστιων κρατικών ενισχύσεων, μετατοπίζοντας την παγκόσμια τραπεζική κρίση, που κατέστη κρίση του δημόσιου χρέους. Έτσι, οι περίφημες «αγορές»(δηλαδή οι μεγα-τράπεζες) άρχισαν να κερδοσκοπούν πάνω στην αδυναμία χωρών όπως η Ισλανδία, η Ιρλανδία, η Ελλάδα κ.ά. να διαχειριστούν το δημόσιο χρέος τους. Στη συνέχεια, το στοίχημα θα ήταν το άμεσο χτύπημα του ίδιου του ευρώ.
Σύμφωνα με τους Ζακ Γκραντερώ και Ζακ Τρώμαν, συγγραφείς του βιβλίου «Η απίστευτη Ιστορία της Γουόλ Στρητ», οι τράπεζες και το χρηματοπιστωτικό σύστημα εν γένει δεν θεωρούνταν πάντα εχθρός της πραγματικής οικονομίας, αλλά ο πιο σταθερός υποστηρικτής της. Γι’ αυτό όταν το 1907 ο Τζ. Μόργκαν ίδρυσε την ομώνυμη τράπεζα, επωνομάσθηκε «Δίας». Το 2008, όμως, ο Ντικ Φαλντ, το αφεντικό της Lehman Brothers, ο επονομαζόμενος «Γορίλας», επειδή έτρωγε με τα χέρια, έγινε ο πιο μισητός άνθρωπος των ΗΠΑ. Τι συνέβη μεταξύ του 1907 και του 2008; Το χρηματοπιστωτικό σύστημα(τράπεζες) επιβλήθηκε τόσο στην πραγματική οικονομία όσο και στην πολιτική εξουσία, δημιουργώντας ένα κερδοσκοπικό παίγνιο, μία φούσκα, ένα πανωσήκωμα, που υπερβαίνει τη στατικότητα του συνολικού οικοδομήματος της οικονομίας. Το «δημιούργημα» αυτό χρειάστηκε την ιδεολογία του νεοφιλελευθερισμού και τους κήρυκές του, που διακήρυσσαν την περίφημη κοινωνία της διακινδύνευσης(του εκσυγχρονισμού των κυρίων Σημίτη και Γιαννίτση) και της αυτορρύθμισης της αγοράς που οδήγησε, τελικά, στη σημερινή απορύθμιση. Τώρα όλοι δείχνουν το χάος, την άβυσσο. Ως εάν να μη φταίει κανείς. Αυτή η μεταφυσική προσέγγιση της οικονομικής κρίσης είναι αναγκαία ώστε αυτή που προκάλεσαν την κρίση να εξακολουθήσουν να τη διαχειρίζονται, ζητώντας και τα ρέστα!
Κι ενώ οι τράπεζες διασώζονται, η πραγματική οικονομία καταρρέει, παραπέμποντας στον πίνακα «Ο κανόνας του παιχνιδιού» του Ρενουάρ. Εκεί, στο αποκορύφωμα του χορού των μεταμφιεσμένων στον πύργο, όπου έχουν διεισδύσει οι σκελετοί, κραδαίνοντας τις λάμπες τους και γιορτάζοντας το θάνατο στο ρυθμό του Μακάβριου Χορού του Σαίν Σανς, διακρίνεται η χοντρή πιανίστρια, με τα χέρια στα γόνατα, βυθισμένη στη μελαγχολία, καθώς κοιτάζει τη σκελετώδη αυτονομία των πλήκτρων, που παίζουν μόνα τους! Όσοι επιχειρούν να ελέγξουν την κατάρρευση της ελληνικής οικονομίας, όπως οι κύριοι Γιαννίτσης κ.ά., χωρίς να γνωρίζουν τις πραγματικές αιτίες της κρίσης ελλείψει αναλυτικών εργαλείων, μοιάζουν με την πιανίστρια που βλέπει τις αόρατες δυνάμεις της... παγκοσμιοποίησης να κτυπούν τα πλήκτρα αντ’ αυτής.

Πυρομανείς πυροσβέστες

Οι περίφημες «αγορές» πυρπολούν απ’ άκρη σ’ άκρη την ευρωζώνη. Την ίδια ώρα το κόμμα της κ. Μέρκελ αποφασίζει τη δυνατότητα εθελοντικής εξόδου μιας χώρας από το ευρώ. Κάποιοι υποθέτουν ότι πρόκειται για την Ελλάδα. Όμως όχι, αυτή αφορά την Γερμανία, η οποία κέρδισε ό,τι κέρδισε από την κρίση και τώρα που εκδηλώνεται η γενικευμένη επίθεση από τους κανίβαλους του χρηματοπιστωτικού συστήματος (σ.σ. η έδρα τους στην Ευρώπη βρίσκεται στην Φραγκφούρτη), ετοιμάζεται να αποχωρήσει διατηρώντας τα κέρδη της. Ήδη το παγκόσμιο τραπεζικό σύστημα εκτός από τον έλεγχο της οικονομίας προχωρά και στον έλεγχο της πολιτικής. Επιβεβαιώνονται, συνεπώς, αυτοί που υποστήριζαν ότι οι πιο ισχυροί υποστηρικτές του Μπάρακ Ομπάμα ήταν οι άνθρωποι της Γουόλ Στριτ και όχι οι σημερινοί αγανακτισμένοι που υφίστανται τη βία της αμερικανικής αστυνομίας. Αλλά ό,τι συνέβη στις ΗΠΑ το 2008, με το χρηματοπιστωτικό σύστημα να βγαίνει ενισχυμένο, τώρα συμβαίνει στην Ευρώπη. Είναι πλέον πασίδηλο ότι η Goldman Sachs κυβερνά τον κόσμο. Αυτό δεν το λέει κάποιος αντισυστημικός αρθρογράφος αλλά οι ίδιες οι εφημερίδες του συστήματος όπως η γαλλική Le Monde, η οποία αποκαλύπτει τη στενή σχέση του νέου Έλληνα πρωθυπουργού Λουκά Παπαδήμου, του νέου Ιταλού πρωθυπουργού Μάριο Μόντι και του νέου προέδρου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Μάριο Ντράγκι, καθώς και οι τρεις εργάζονταν για λογαριασμό της G.S. Με άλλα λόγια, οι αγορές, εν προκειμένω η «αγορά των αγορών» η Goldman Sachs, ήθελε να τεθούν άνθρωποί της επικεφαλείς της πολιτικής εξουσίας των υπερχρεωμένων χωρών ως εγγύηση! Εύλογα βέβαια κάποιος θα διερωτηθεί γιατί θέλουν τότε και την υπογραφή του Αντώνη Σαμαρά ως εγγύηση; Είτε για τα μάτια του κόσμου και δη των χωρών του eurogroup, είτε γιατί επιδιώκουν τον τέλειο εξευτελισμό της Ελλάδας, μετατρέποντάς την σε προτεκτοράτο. Παραδόξως, μάλιστα, οι άνθρωποι του χρηματοπιστωτικού συστήματος που αναλαμβάνουν την πολιτική εξουσία, μεταμορφώνονται από πυρομανείς υπεύθυνοι για τη σημερινή κρίση σε πυροσβέστες. Για να συμβεί αυτό, όμως, χρειάζονται τα εγχώρια παπαγαλάκια τους, ένα ολόκληρο δηλαδή σύστημα από πολιτικούς, διανοούμενους, καθηγητές πανεπιστημίων και ειδικούς, αρθρογράφους εφημερίδων και τηλεοπτικούς σχολιαστές που θα πείσουν την κοινή γνώμη πως «δεν υπάρχει εναλλακτική», πως το δίλημμα είναι «ή Παπαδήμος ή γκρεμός». Η προπαγάνδα αυτή είναι για τις δημοκρατίες ότι η βία για τις δικτατορίες, λέει ο Νόαμ Τσόμσκι. Και για όποιον θεωρεί ότι αυτό είναι υπερβολή, δεν είναι μακριά ο Φεβρουάριος όταν οι αγορές και ο γαλλογερμανικός άξονας θα εκβιάσουν την Ελλάδα για την παράταση επ’ αόριστον της σημερινής κυβέρνησης, απειλώντας με έξοδο από το ευρώ και χρεοκοπία. Όλα αυτά υπό την προϋπόθεση ότι μέχρι τότε θα υπάρχει η ευρωζώνη, καθώς η γενικευμένη επίθεση στο ευρώ δεν αποκλείεται να διαλύσει τόσο την Ευρώπη όσο και τις ΗΠΑ.

Η τρέλα της ανεργίας

Δηλώνει αδυναμία στο να πληρώσει τους φόρους και τα έκτακτα τέλη. Απειλεί πως η έσχατη καταφυγή του θα είναι το ντουφέκι. Απέναντί του θα βρει τον καθεστωτικό αρθρογράφο που θα στηλιτεύσει την ενδεχόμενη βία του. Είναι αυτός που θα γράψει στα εγχώρια και τα εξωχώρια έντυπα για τους βανδαλισμούς στα λύκεια και τη βία εναντίον των καθηγητών των ΑΕΙ! Ο ίδιος γραφιάς δεν θα βρει ούτε μια λέξη συμπάθειας για τη γυναίκα που τρελάθηκε στη Δ. Γούναρη ή για τη μωρομάνα που αυτοχειριάστηκε στην Πάτρα. Η ενδοβολή της δυστυχίας δεν τον αφορά. Ο ζωντανός θάνατος να μην έχεις να θρέψεις τα όνειρα των παιδιών σου δεν τον ενδιαφέρει. Το θέμα του είναι τα δημοσιονομικά ελλείμματα και όχι η ανθρωπιστική καταστροφή. Ο πατριωτισμός του είναι συναφής με την αποφυγή της χρεοκοπίας της Ελλάδας, ενώ οι Έλληνες που έχουν ήδη χρεοκοπήσει, οι Έλληνες της τρίτης θέσης και του καταστρώματος αλλά και της δεύτερης θεωρούνται σκουπίδια, άχρηστο φορτίο, που πρέπει να πεταχτεί στη θάλασσα για να μην βουλιάξει το πλοίο. Στην Ελλάδα οι αυτοκτονίες αυξήθηκαν κατά 40% το πρώτο εξάμηνο του 2011 γράφει η γαλλική εφημερίδα Le Monde. Η κατάθλιψη, το καταφύγιο στην τρέλα είναι γεγονός.
Να είσαι έξ-υπνος (ξύπνιος) και να σκέφτεσαι με όρους ονείρου, νύχτας, τύφλωσης για να αντέξεις. Να λες, «όνειρο είναι, εφιάλτης, δεν μπορεί αυτό να είναι αλήθεια». Αυτός ο λόγος θαμπώνει, απαλύνοντας την οξύτητα του πόνου στον εγκέφαλο. Το θάμπωμα είναι η νοητική νύχτα το καταμεσήμερο. Είναι σαν να στρέφεις τα μάτια σου στον ήλιο και όλα να θαμπώνουν, να νυχτώνουν. Εδώ ο Φουκό αναφέρει τον Ντεκάρτ που «κλείνει τα μάτια και βουλώνει τα αυτιά του» για να μην τυφλωθεί, ενώ ο Γιάννης μιλάει απλώς για την αντιπυρά της «στωικής απάθειας» που δίνει χρόνο στο χρόνο και μία ευκαιρία για τη λύση του δράματος με μαγικό τρόπο. Εν προκειμένω το τραγικό είναι το τελικό, ανεπίστροφο, αδιάκοπο κατασπάραγμα της καρδιάς, όπως στις τραγωδίες του ΙΖ αιώνα όταν η τρέλα έλυνε το δράμα, απελευθερώνοντας την αλήθεια και ανακτώντας το πραγματικό μέσω του λυρικού νόστου, της επιστροφής δηλαδή σ’ ένα είδος παιδικής ηλικίας, σ’ ένα έσχατο σημείο της πτώσης, που μπορεί να είναι το εφαλτήριο για μια νέα αρχή. Η μαγική ελπίδα. Πέραν αυτής τέλος, η σωτηρία από την τρέλα μπορεί να είναι η πολιτική έκφραση της απελπισίας. Μόνο που δεν υπάρχουν πια θεσμοί, δεν υπάρχουν ούτε συνδικάτα ούτε πολιτικά κόμματα για να μετουσιώνουν τη βία σε κάτι δημιουργικό. Ενίοτε δε η όποια συμπάθεια έρχεται να παροξύνει το πρόβλημα και να αφαιρέσει και τα τελευταία υπολείμματα προσωπικής αξιοπρέπειας. Γι’ αυτό δεν απομένει παρά η βία, το… ντουφέκι ή η σύσταση νέων θεσμών, πολιτικών δικτύων συλλογικότητας και αλληλεγγύης.

Πρόδρομα φαινόμενα

Χιλιάδες Ιταλοί ξεχύθηκαν στους δρόμους της Ρώμης για να γιορτάσουν το τέλος της εποχής Μπερλουσκόνι. Προσδοκίες δημιούργησε και στην Αθήνα η νέα κυβέρνηση υπό τον τεχνοκράτη Λουκά Παπαδήμο. Μεσσίας ο Μόντι, ο νέος Ιταλός πρωθυπουργός και άνθρωπος των Βρυξελλών, μεσσίας και ο Παπαδήμος, πρώην αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, σύμφωνα με τον τρόπο παρουσίασης των συστημικών μίντια. Όμως, οι εξελίξεις και οι προοπτικές της ελληνικής οικονομίας δεν εξαρτώνται από έναν άνθρωπο αλλά από τις πολιτικές που εφαρμόζονται. Και οι πολιτικές αυτές είναι λανθασμένες. Εξάλλου, τα ίδια μέσα ενημέρωσης δεν αποθέωναν κάποτε τον Γιώργο Παπανδρέου και τον Σίλβιο Μπερλοσκούνι τους σημερινούς αποδιοπομπαίους τράγους; Οι αλλαγές, συνεπώς, δεν σημαίνουν τίποτα στο βαθμό που οι ίδιες πολιτικές θα προκαλούν ή θα βαθαίνουν τα ίδια αδιέξοδα. Η αντίληψη ότι οι προηγούμενοι ήταν ανίκανοι και αναποτελεσματικοί πάσχει καθώς εθελοτυφλεί μπροστά στην αποδεδειγμένη αποτυχία της εφαρμοσμένης μνημονιακής πολιτικής της άγριας λιτότητας. Μπορεί οι νέες κυβερνήσεις να κερδίσουν λίγο χρόνο, αποδυναμώνοντας -σε συνδυασμό με την αστυνομική καταστολή(όπως συμβαίνει αυτές τις ημέρες στις ΗΠΑ του… δημοκρατικού Ομπάμα)- την ορμή των «αγανακτισμένων». Όμως δεν θα αργήσει ο καιρός του νέου ξεσηκωμού των πολιτών εναντίον της εν τοις πράγμασι δικτατορίας των χρηματοπιστωτικών αγορών, οι οποίες εκτός από την ανθρωπιστική καταστροφή ασκούν αφόρητες πιέσεις στις διάφορες υπερχρεωμένες χώρες, αλλοιώνοντας δραματικά το δημοκρατικό τους πλαίσιο. Η διαπίστωση δεν είναι δική μας, αλλά τεχνοκρατών των ίδιων των χρηματοπιστωτικών αγορών, οι οποίες έχουν προκαλέσει ήδη την πτώση τριών πρωθυπουργών στην Ελλάδα, στην Ιταλία και στην Ιρλανδία(αναγγέλθηκε για τον προσεχή Φεβρουάριο) στο όνομα του χρέους, τοποθετώντας στη θέση τους τεχνοκράτες, που προέρχονται από τα σπλάχνα τους. Παρόλα αυτά πάλι δεν είναι ευχαριστημένες, συνεχίζοντας να σφίγγουν τη μέγκενη γύρω από χώρες, όπως η Ελλάδα, δημοσιοποιώντας σενάρια για την έξοδο από το ευρώ. Σ’ αυτό το πλαίσιο γέννησης του νέου διεθνικού ολοκληρωτισμού ενυπάρχει πάντα ο οικονομικός κανιβαλισμός, αυτός που με μία κουβέρτα φκιάνει το βρόχο με τον οποίο θα αυτοχειριαστεί μια 32χρονη μωρομάνα από την Πάτρα, καθώς δεν άντεξε το διασυρμό της κλοπής, ενώ στέλνει την άνεργη Μαρία στα 42 της να γυρέψει δουλειά στην ξενιτιά. Γι’ αυτό ο κόσμος αυτός που για μία ακόμη φορά θα τον ταΐσουν με ψεύτικες ελπίδες και ψευδείς δημοσκοπήσεις για την δήθεν πολιτική του βούληση, θα γίνει ένα άγριο ποτάμι που θα φουσκώσει τόσο ώστε σε λίγο θα σαρώσει τα πάντα σε μία χαοτική καταστροφική πορεία.

Εκτροπή

Τα μέλη της νέας κυβέρνησης ορκίστηκαν πίστη στο Σύνταγμα. Κι όμως η νομιμοποίηση της κυβέρνησης αυτής είναι συνταγματικά οριακή, καθώς βασίζεται αποκλειστικά και μόνο στον κίνδυνο της ανεξέλεγκτης χρεοκοπίας και της εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ. Αυτός ο κίνδυνος είναι ο αρμός που συνέχει το κυβερνητικό μωσαϊκό. Ο ίδιος κίνδυνος, όμως, εμπεριέχει έναν πολύ μεγαλύτερο, αυτόν της συνταγματικής εκτροπής. Η τελευταία θα συμβεί αν δεν έχουμε άμεσα εκλογές, αν δηλαδή η παρούσα κυβέρνηση παρατείνει επ’ αόριστον την εξουσία της στο όνομα της εξόδου της χώρας από την κρίση. Μια τέτοια παράταση συζητείται ήδη από πολλούς, κυρίως εντόπιους επιχειρηματικούς και τραπεζικούς κύκλους αλλά και εξωχώριους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς και κυβερνήσεις. Αν μάλιστα σκεφτούμε ότι κάτι ανάλογο συμβαίνει και στην Ιταλία, τότε μπορούμε να μιλάμε για υπαρκτό κίνδυνο δημιουργίας αντιδημοκρατικών καταστάσεων σε ολόκληρη την Ευρώπη. Αυτή η εξέλιξη προοιωνίζεται πολιτικές ρήξεις και κοινωνικούς εμφυλίους, δεδομένου ότι το όλο μοντέλο παραπέμπει σε αυταρχικά καθεστώτα όπως αυτό της Κίνας!
Στα καθ’ ημάς, το υβριδικό κυβερνητικό σχήμα υπό τον τεχνοκράτη κ. Λουκά Παπαδήμο έρχεται να απαντήσει ουσιαστικά στη λαϊκή αγανάκτηση και τα πάθη από την ανεργία, τα λουκέτα και τις μειώσεις μισθών και συντάξεων καθώς και από την άγρια φορολογία των χαμηλών και των μεσαίων στρωμάτων της κοινωνίας. Η απάντηση αυτή, όμως, δεν έρχεται να απαλύνει τον πόνο των ανέργων και των πενόμενων αλλά να καταστείλει την πολιτική οργάνωση της απελπισίας ή έστω να κερδίσει κάποιο χρόνο. Δεν εκπροσωπεί, εν άλλοις λόγοις, τα συμφέροντα των εργαζομένων και των μικρομεσαίων επιχειρηματιών(της πραγματικής εν γένει οικονομίας) αλλά τα συμφέροντα του τραπεζικού κεφαλαίου, όπως τα αντιλαμβάνονται οι νεοφιλελεύθεροι του Βερολίνου, των Βρυξελλών και της Νέας Υόρκης. Γι’ αυτό η πρωθυπουργοποίηση του «κυρίου λιτότητα» χαιρετίστηκε από τους παραπάνω κύκλους αλλά και από τα ξένα και ελληνικά μίντια, διαπλεκόμενα και μη, καθώς και από πολλούς Έλληνες εργαζόμενους, οι οποίοι στην ακραία απελπισία τους θέλησαν να κρατηθούν από μία ελπίδα, ακόμα κι αν αυτή συνιστά εξόφθαλμη ψευδαίσθηση. Γιατί, τελικά, και η παρούσα κυβέρνηση αν δεν ανταποκριθεί στις προσδοκίες θα υποστεί την ίδια αποδοκιμασία όπως και η προηγούμενη, πολύ περισσότερο καθώς δεν έχει την εκλογική πολιτική νομιμοποίηση. Συνεπώς, ο συγκεκριμένος, περιορισμένος χρόνος αυτής της κυβερνητικής θητείας και ο ειδικός σκοπός της κυβέρνησης του κ. Παπαδήμου θα πρέπει να τηρηθούν πάση θυσία, καθώς αυτό σημαίνει πλέον περιφρούρηση του Συντάγματος και του δημοκρατικού μας καθεστώτος. Σε διαφορετική περίπτωση, η κοινωνική ρήξη θα καταστεί τάχιστα και πολιτική ρήξη με άγνωστες συνέπειες. Ήδη κάποιοι στο όνομα της απελπισίας διοχετεύουν τη λαϊκή οργή σε εκδηλώσεις ακραίας βίας. Όσοι περπατούν στην Αθήνα διαβάζουν τα συνθήματα στους τοίχους, που προαναγγέλλουν ότι «οι όμορφες πόλεις όμορφα καίγονται». Εμείς απλώς καταγράφουμε τα πρόδρομα φαινόμενα, όπως οι παλμογράφοι, πριν τους μεγάλους σεισμούς.

Λουκάς και... Αριστοτέλης

Οι απελπισμένοι κάτοικοι της Greekville, όπως εκείνοι της κινηματογραφικής Dogville, αισθάνθηκαν μιαν ανακούφιση, καθώς επιτέλους άκουσαν τον διορισμένο ηγήτορα να μιλάει τη γλώσσα τους. Εδραιώθηκε, επίσης, η πεποίθηση ότι η ταπείνωση της χώρας θα λάβει ένα τέλος. Μόνο που η αποκατάσταση της χαμένης αξιοπιστίας δεν σημαίνει και μία νέα πολιτική, διαφοροποιούμενη από την ήδη εφαρμοσμένη πολιτική λιτότητας, που έχει τσακίσει τον πληθυσμό και έχει στείλει πάνω από ένα εκατομμύριο εργαζόμενους στον Καιάδα της ανεργίας και της εξαθλίωσης. Ο κ. Λουκάς Παπαδήμος δεν είναι παρά ένα παιδί του συστήματος, αλλά ο οποίος παίζει στα δάκτυλα τον Αριστοτέλη και τον Σαίξπηρ. «Αν εκείνοι που χρησιμοποιούν ένα σύστημα νομίσματος επιλέξουν να αλλάξουν τις συμφωνίες βάσει των οποίων δημιουργήθηκε, το νόμισμα παύει να έχει αξία και όσο πολλά χρήματα κι αν είχε κάποιος, δεν θα μπορούσε πια να τα χρησιμοποιήσει για να προμηθευθεί τα χρειώδη» έλεγε, παραπέμποντας στα Πολιτικά του Αριστοτέλη, όταν «εξεταζόταν» ως υποψήφιος για την αντιπροεδρία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Όμως, αν το 2002 ο υποψήφιος τραπεζίτης χρησιμοποιούσε ένα απόσπασμα από τα «Ηθικά Νικομάχεια» του Αριστοτέλη, τότε αμφιβάλλουμε αν θα «περνούσε»! Γιατί ο Αριστοτέλης στα «Ηθικά Νικομάχεια» συσχετίζει το αντικείμενο των οικονομικών με τους ανθρώπινους στόχους. Για τους νεοφιλελεύθερους όμως της ΕΚΤ η ως άνω ουμανιστική παράδοση απωθήθηκε υπέρ της μηχανικής παράδοσης που δεν ενδιαφέρεται για ανθρώπινους σκοπούς και ερωτήματα, όπως για το «πως πρέπει κάποιος να ζει» ή «πως μπορεί να αναπτυχθεί ο αγαθός άνθρωπος», αλλά μόνο για τα ζητήματα διαχείρισης (logistics), τους αριθμούς.
Για την ακρίβεια, οι νεοφιλελεύθεροι χρησιμοποιούν τους κλασσικούς όπως χρησιμοποιούσαν οι Αμερικανοί τη Βίβλο στον εμφύλιο, καθώς οι μεν έβρισκαν ρήσεις κατά της δουλείας και οι άλλοι υπέρ! Υπ’ αυτή την οπτική μπορεί κάποιος να αντιπαραθέσει τα «Πολιτικά» στα «Ηθικά Νικομάχεια». Στα τελευταία, ο Αριστοτέλης ιδρύει τη διάκριση μεταξύ ανταλλακτικής αξίας και αξίας χρήσης, ενώ στα «Πολιτικά» εξετάζει τη φύση της ανταλλακτικής αξίας ως σκοπού και αν συμβιβάζεται με τον υπέρτατο σκοπό της Πολιτικής.
Σήμερα, ο κόσμος των αξιών χρήσης αλώθηκε πλήρως από τον κόσμο των ανταλλακτικών αξιών. Οι τελευταίες εγγράφονται, πλέον, παντού και μεταφέρουν το δικό τους ιδιαίτερο σκοπό. Αν, δηλαδή, κάθε δραστηριότητα, από τον αθλητισμό ως την εκπαίδευση, έχει ένα δικό της σκοπό ή νόημα, χάριν του οποίου ασκείται, τότε η είσοδος της ανταλλακτικής αξίας σ’ αυτή τη δραστηριότητα θα μετασχηματίσει τον πραγματικό της σκοπό σε μέσο, για την επίτευξη του σκοπού που είναι το κέρδος. Το χρήμα, μάλιστα, αυτός ο παγκόσμιος μπαλαντέρ, από μέσο έχει γίνει σκοπός, ενώ ο πραγματικός σκοπός –ο αθλητισμός ας πούμε- γίνεται μέσο. Γι’ αυτό σ’ αυτό τον κόσμο των παρωδιών και των μεταλλαγών, όπου τα πάντα είναι κάτι άλλο από αυτό που φαίνονται ότι είναι, καταλήγουμε στον κόσμο-προσομοίωση.
Όσο για τον Ιούλιο Καίσαρα, στον οποία αναφέρθηκε, χθες, ο κ. Λ. Παπαδήμος, να του υπενθυμίσουμε πως όταν ο Σαίξπηρ ασχολήθηκε με την ιστορία της Ρώμης, «‘’της στενοχώριας του ο χειμώνας’’, έγινε πιο ζοφερός παρά ποτέ». Ας ελπίσουμε τόσο για τον ίδιο αλλά κυρίως για την τύχη της πατρίδας να μη συμβεί το ίδιο και μ’ αυτόν.

Ηρόστρατοι

Υστερικές, ανερωτικές φωνές που σπάζουν τα τύμπανα των αγωνιώντων Ελλήνων καθώς ο ήχος και η ηχώ τους πολλαπλασιάζεται από τα τηλεοπτικά κύμβαλα. Βλέπεις τους πιο πολλούς αδειανούς από κάθε χρώμα, στερημένους από την όποια απόχρωση, χωρίς θάλπος, δίχως διάκριση καμιά, να μας ωθούν πίσω στην ακραία αγανάκτηση που ταυτίζεται πλέον με την απελπισία. Και αντιλαμβάνεσαι πως δεν φοβούνται για την Ελλάδα αλλά μόνο για τον εαυτό τους. Γιατί ο κόσμος όλος είναι ο εαυτός τους, όπως οι her omnes του Κάφκα. Μόνο που οι άνθρωποι που ακούμε και βλέπουμε δεν ξέρεις αν είναι βλάκες ή κυνικοί, αν είναι νάρκισσοι ή εγωπαθείς. Το βέβαιο είναι ότι βάζουν φωτιά στην Ελλάδα, πυρπολούν τις ζωές μας με την πλήρη αναισθησία παχύδερμων αλλά και τη συναίσθηση εκείνων που κάνουν το καθήκον τους απέναντι στην ιδιοτέλειά τους!
Ακριβώς, όπως ο Ηρόστρατος! Ο τελευταίος θυμίζουμε ότι κατέκαψε ένα από τα επτά θαύματα του κόσμου, το ναό της Αρτέμιδος στην Έφεσο. Η ενέργεια αυτή του προσέδωσε τη φήμη που τόσο ποθούσε, παρά την απαγόρευση που είχαν επιβάλλει οι αρχές στους Εφέσιους να μη μνημονεύουν το όνομά του, επί ποινή θανάτου. Μέχρι σήμερα το όνομα του Ηρόστρατου ήταν συνυφασμένο με ένα είδος αρνητικής υστεροφημίας. Σήμερα, στην κοινωνία του θεάματος, η πράξη του Ηρόστρατου έπαψε να έχει αρνητικό πρόσημο. Γιατί κάθε θεαματικό κατέστη θετικό. Ο εμπρησμός, συνεπώς, έγινε μία πράξη που συγκαταλέγει τον αρχαίο εμπρηστή ανάμεσα σ’ εκείνους που δοξάστηκαν λόγω της δύναμης της ατομικότητάς τους. Άρα, οι ολετήρες της ανθρώπινης ιστορίας δικαιώνονται διιστορικά. Ο Πεσσόα, μάλιστα, συγκρίνει την πράξη του εμπρηστή Ηρόστρατου μ’ εκείνη της μύησης των Ναϊτών Ιπποτών, οι οποίοι αφού πρώτα αποδείκνυαν ότι είναι απόλυτα πιστοί στον Χριστό, έπρεπε στη συνέχεια να φτύσουν τον Εσταυρωμένο. Παραδόξως, ο Θεός που έφτυναν οι Ναϊτες ήταν γι’ αυτούς η ιερή ουσία της Σωτηρίας. Έτσι ακριβώς και ο λαός που φτύνουν οι επαγγελματίες της πολιτικής, οι σύγχρονοι Ηρόστρατοι, –πλην εξαιρέσεων- είναι η πηγή της εξουσίας τους, είναι η βάση της υποτιθέμενης σύγχρονης αστικής, αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας. Και είναι αλήθεια πως μαζί με τον μεταφορικό εμπρησμό της ελληνικής κοινωνίας, μαζί με την πυρπόληση των εργαζομένων καίγεται και ένα μέρος από τους ίδιους τους πολιτικούς εκπροσώπους μας. Μόνο που η αλαζονική ατομικότητά τους, αποκομμένη από το ελληνικό συλλογικό πρόσωπο, είναι ένα από τα κυρίαρχα στοιχεία της σημερινής πολιτισμικής και ανθρωπιστικής κρίσης μας. Γι’ αυτό η δόξα, η υστεροφημία πρέπει να αποκτήσει ξανά τα πρόσημά της και το αρνητικό να καταδικάζεται.

Οι οδύνες της μετάβασης

Τέλος των οικογενειών, που κυβέρνησαν τη χώρα κατά το μεγαλύτερο μέρος της μεταπολίτευσης, τέλος του φεουδαλισμού στην ελληνική πολιτική ζωή -για «ιδρυτικό φόνο» μιλούν οι νεοφροϊδιστές. Κι όλα αυτά λόγω της παραίτησης του Γ. Α. Παπανδρέου. Κι όμως οι πολιτικές «οικογένειες» εξακολουθούν να κυριαρχούν στην πολιτική σκηνή. Ασφαλώς, το τέλος σε αρχηγικό επίπεδο των πολιτικών γενεαλογικών «δέντρων» των Παπανδρέου και Καραμανλή παρέχει τη δυνατότητα για τον εκσυγχρονισμό του ελληνικού πολιτικού συστήματος, χωρίς όμως να συνιστούν και την αναγκαία συνθήκη προς τούτο. Μέχρι τώρα τα «ονόματα» των δύο οικογενειών ήταν φορτισμένα με πολιτική ιστορία, ιδέες και ταυτότητα. Γι’ αυτό και η σχετική προσωπολατρεία καθώς και η αταβιστική προσέγγιση της πολιτικής των κατιόντων. Με άλλα λόγια, τα οικογενειακά ονόματα και οι λέξεις-συνθήματα λειτουργούσαν μέχρι σήμερα ως φορείς ιδεών και με τη μεταφορική τους διάσταση, ως τελεστές γοητείας, που κινητοποιούσαν την κοινωνία. Υπ’ αυτή την οπτική ακόμα κι ένα όνομα, μία λέξη, όπως Παπανδρέου μπορούσε να αποτελέσει συμβολικό κεφάλαιο και να αξιοποιηθεί στο χρηματιστήριο της πολιτικής. Υπάρχει, λοιπόν, ένα ποιητικό παιγνίδι θανάτου και αναγέννησης, μία συνέχεια μέσω των κατόχων-κληρονόμων του συμβολικού κεφαλαίου του ονόματος. Όμως, η άγρια κρίση εξαέρωσε την πολιτική αξία(φούσκα) του ονόματος ως συμβολικού κεφαλαίου.
Τώρα το ελληνικό πολιτικό σύστημα οφείλει να παράξει ιδέες, που κινητοποιούν, και λέξεις, που γοητεύουν, χωρίς το όχημα των μεγάλων ονομάτων, χωρίς τους ιεροφάντες της πολιτικής και τις περίφημες απαγορεύσεις των ιερών κόκκινων γραμμών. Πρόκειται ουσιαστικά για μία μορφή εκκοσμίκευσης της σύγχρονης πολιτικής σκέψης στην Ελλάδα. Η μετάβαση σ’ αυτό τον τρόπο σκέψης δεν θα είναι εύκολη καθώς η περίοδος που διάγουμε είναι αυτή της πλήρους αβεβαιότητας και ανασφάλειας. Γι’ αυτό η αιώρηση μεταξύ των δύο πόλων, των δύο επιπέδων σκέψης, μίας σκέψης ορθολογικής-αιτιακής και μίας άλλης μυστικιστικής, θα εξακολουθήσει.
Τι είναι το δεύτερο επίπεδο σκέψης; Είναι ένα σύνολο ιδεών που δίκην ανορθολογικών καθρεφτών αναφέρονται σε μία πραγματικότητα όχι για να τη φωτίσουν αλλά για να τη συγκαλύψουν. Πρόκειται δηλαδή για τη «σκέψη» εκείνη που επιτρέπει στους ανθρώπους να λένε κάτι και να κάνουν κάτι άλλο, να εμφανίζονται δηλαδή άλλοι απ’ αυτό που είναι. Αυτό συμβαίνει κατά κόρον στον κόσμο του θεάματος, της πολιτικής εικονοποιίας και της προσομοίωσης, που σήμερα ξεπέρασε τα όριά του, αδυνατώντας να αντιμετωπίσει τη σύγχρονη πολυεπίπεδη κρίση. Εν συνόψει, ο δρόμος προς τη νέα πολιτική σκέψη θα είναι μακρύς και οδυνηρός και αφορά ένα σκεπτόμενο πράττειν, μία διαδικασία όπου οι άνθρωποι θα σκέφτονται και πάλι αυτό που κάνουν και θα γνωρίζουν αυτό που σκέφτονται(και γιατί έχουν πάψει να σκέφτονται), ενώ η πολιτική δεν θα είναι τεχνική επικοινωνίας και χειραγώγησης αλλά ενεργός συμμετοχή στη συλλογική Πράξη.

Θα αλληλοφαγωθούν

«Θα ήθελα να είχα πεθάνει, να μην είμαι αναγκασμένος να βιώνω αυτές τις καταστάσεις στον τόπο μου». Λόγια του Εμμανουήλ Κριαρά, ενός σοφού Έλληνα, ο οποίος στα 105 χρόνια του έμελλε να δει τη χώρα του να εξευτελίζεται και τον πρωθυπουργό της να λοιδορείται και να υβρίζεται από καρικατούρες σύγχρονων Ναπολεόντων και Καρλομάγνων. Κι όμως δεν ευθύνεται η Ελλάδα για την κατάσταση στη Γαλλία ή στην Ιταλία και στην Ισπανία, δεν φταίμε εμείς για τα τοξικά ομόλογα των τραπεζών ούτε γιατί χώρες, όπως η Γερμανία, μας υποχρεώνουν ακόμα να αγοράζουμε όπλα. Παραδόξως, οι ίδιοι που σήμερα διαρρηγνύουν τα ιμάτιά τους για τους «κακούς» Έλληνες είναι αυτοί που πριν μιλούσαν για την ανάγκη πλήρους απελευθέρωσης των αγορών καθώς, όπως υποστήριζαν, οι αγορές αυτορρυθμίζονται. Τελικά, ποιος φταίει για τη σημερινή κρίση; Η κρίση του χρηματοπιστωτικού συστήματος, άλλως της τραπεζικής φούσκας των τοξικών ομολόγων που πέρασε στην πραγματική οικονομία. Επίσης, υπεύθυνος είναι ο υπερδανεισμός των αμερικανικών νοικοκυριών αλλά και των νοικοκυριών των άλλων αναπτυγμένων χωρών της Δύσης, εν οις και της Ελλάδας. Ο δανεισμός αυτός οφείλεται τόσο στα τραπεζικά προϊόντα που προωθούνταν πάνω στο όχημα του πολιτισμού της κατανάλωσης όσο και στη στασιμότητα των μισθών σε σχέση με τις καταναλωτικές ανάγκες. Ή αλλιώς από την υπερβολική προσφορά και τη χαμηλή ζήτηση, που καλύφθηκε με δανεισμό. Με άλλα λόγια, στη Δύση οι πραγματικοί μισθοί μειώθηκαν την πενταετία 2000-2005 με συνέπεια να διογκωθούν τα χρέη των νοικοκυριών. Αξίζει να σημειωθεί ότι σήμερα η μείωση των μισθών και των συντάξεων στην Ελλάδα, συνοδευόμενη από τρομακτική φορολογία, οδηγεί στον δανεισμό των εργαζομένων και των συνταξιούχων από τις τράπεζες για την πληρωμή των φόρων!
Το μέλημα, συνεπώς, σήμερα των Γαλλο-Γερμανών είναι να σωθούν οι τράπεζες, που προκάλεσαν την κρίση. Αυτό γίνεται με χρήματα των φορολογουμένων αλλά και με μέτρα λιτότητας εις βάρος των εργαζομένων. Οι τράπεζες θα σωθούν και με τη σειρά τους θα σώσουν τους δανειστές(κρίση χρέους). Στην Ελλάδα το 97% των τοκογλυφικών δανείων, που λαμβάνουμε σήμερα, χρηματοδοτούν το δημόσιο χρέος. Είναι δε αξιοσημείωτο πως πριν 24 μήνες το ελληνικό χρέος ήταν στο 120% του ΑΕΠ και για να είναι βιώσιμο χρειαζόταν το 40% των ποσών, που χρειάζονται τώρα, που το χρέος έχει εκτοξευθεί στο 180% περίπου. Ποιος ευθύνεται γι’ αυτό; Οι πολιτικοί της Ευρώπης αλλά και της χώρας μας, που ακολουθούν δίκην φανατικών φονταμενταλιστών την ίδια αποτυχημένη νεοφιλελεύθερη συνταγή, που συσσωρεύει κεφάλαιο εις βάρος της φύσης, της ανθρώπινης ζωής, της ίδιας της αστικής δημοκρατίας αλλά και της πραγματικής καπιταλιστικής οικονομίας. Ήδη από το Σεπτέμβριο του 2009 το «ευαγγέλιο» των ανά τη Γη νεοφιλελεύθερων, το οικονομικό περιοδικό «The Economist» ζητούσε τη μείωση της εξουσίας των πολιτικών, κυρίως εκείνων που «ακούν το λαό» και προβαίνουν σε υπερβολικές δημόσιες δαπάνες υπέρ του… αναχρονιστικού κοινωνικού κράτους! Όλοι αυτοί φλερτάρουν με το αντιδημοκρατικό μοντέλο της Κίνας, όπου η δημοκρατία, τα συνδικάτα, τα πολιτικά κόμματα, η ανεξάρτητη δικαιοσύνη και οι άνθρωποι ως ελεύθερες υπάρξεις είναι περιττά. Όμως, δεν τους αρκούν αυτά. Η επίθεση εναντίον του Ιράν μετά τη Λιβύη είναι επί θύραις. Δεν θα αργήσει η στιγμή, όμως, που οι μέγα-οικονομίες θα αλληλοφαγωθούν για την πρωτοκαθεδρία. Για να επιβεβαιωθεί ο Τζων Κένεθ Γκαλμπρέηθ που έλεγε ότι ο καπιταλισμός είναι, εντέλει, «αυτοκαταστροφικός».

Ο ηρωισμός της λογικής

Μία νέα τάξη πραγμάτων δημιουργείται στην Ευρώπη. Η επικυριαρχία του γαλλογερμανικού άξονα και των Μερ-Κοζί επί των υπολοίπων χωρών της ΕΕ είναι πλέον γεγονός. Αυτή η νέα τάξη σαρώνει την παραμικρή υποψία αμφισβήτησης του νεοφιλελεύθερου δόγματος, του σημερινού πολιτικο-ιδεολογικού πλαισίου της Ευρώπης, ειδικά αν εκδηλώνονται από τα αποκαλούμενα «κράτη-παράσιτα»(πρώην PIGS). Μάλιστα, οποιαδήποτε διαφωνία με τη γαλλο-γερμανική διοίκηση, όπως απεργίες, μη συναίνεση της αξιωματικής αντιπολίτευσης, ασυμφωνία με τους εκπροσώπους της τρόικα, δημοψήφισμα, τιμωρούνται σκληρά. Με άλλα λόγια, η χειρότερη πολιτική παθογένεια στην Ελλάδα σύμφωνα με τους Γάλλους και τους Γερμανούς είναι η αίσθηση ανεξαρτησίας των Ελλήνων και η αδιανόητη τόλμη της αντιπολίτευσης να διαφωνεί με την αντιαναπτυξιακή πολιτική άγριας λιτότητας του πρώτου μνημονίου, που αναμένεται να συνεχιστεί και στο δεύτερο μνημόνιο. Αλλά γιατί αυτός ο παραλογισμός; Γιατί οι Γερμανοί αντιμετωπίζουν την Ελλάδα κατά το ανάλογο της Ανατολικής Γερμανίας, όπου και σήμερα ακόμα η φτώχεια και η ανεργία είναι μεγάλες. Το γερμανικό μοντέλο περιλαμβάνει στοιχεία από το παγκόσμιο νεοφιλελεύθερο παράδειγμα, δηλαδή τη μείωση των δημόσιων δαπανών(εκτός των στρατιωτικών) και του κράτους πρόνοιας, αλλά και τις απολύσεις δημοσίων υπαλλήλων, τις ευέλικτες σχέσεις εργασίας στον ιδιωτικό τομέα και μεγάλες μειώσεις μισθών και συντάξεων καθώς και την αυτοκρατορική ιδέα ότι όλοι οι λαοί πρέπει να αποποιηθούν τις ταυτότητές τους και τα πολιτισμικά χαρακτηριστικά αντικαθιστώντας τα με τα αντίστοιχα γερμανικά.
Εν προκειμένω ισχύει η ιστορική μεταφορά του Μπούχενβαλντ, του στρατοπέδου συγκέντρωσης των ναζί, όπου οι φυλακισμένοι δεν πέθαιναν στον θάλαμο αερίων αλλά με εξοντωτικά καταναγκαστικά έργα. Η Ελλάδα, η Ευρώπη και ο κόσμος όλος γίνονται σήμερα ένα απέραντο Μπούχενβαλντ. Το πρότυπο αυτό πρέπει να έχει την πολιτική συναίνεση ακόμη και των θυμάτων. Γι’ αυτό τίθεται σε λειτουργία μία σειρά μηχανισμών που επιτηρούν(τρόικα, οίκοι αξιολόγησης) και ελέγχουν μέσω πιέσεων, εκβιασμών και ωμών παρεμβάσεων τόσο στα πολιτικά συστήματα όσο και στους λαούς. Στην κατεύθυνση αυτή εκτός από τα κόμματα πρέπει να ελέγχονται και τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης. Έτσι, αυτή την ώρα στην Ελλάδα γίνεται μία προσπάθεια ξεκαθαρίσματος του μιντιακού τοπίου μέσω του κλεισίματος εφημερίδων( πιστωτικός αποκλεισμός «Ελευθεροτυπίας» αλλά και κατάργηση δημοσίευσης ισολογισμών) έτσι ώστε τα μέσα ενημέρωσης που θα απομείνουν να κινούνται στη γραμμή της νέας τάξης πραγμάτων. Υπάρχει άραγε, εναλλακτική λύση;
Θα αναστραφεί αυτή η εξέλιξη από την αντίδραση των πολιτών; Θα λειτουργήσει, άραγε, «ο ηρωισμός της λογικής», τον οποίο επικαλούνταν το Μάιο του 1935 ο γερμανός φιλόσοφος Ε. Χούσερλ ώστε να αντιμετωπιστεί η κρίση εκείνης της εποχής, που οδήγησε στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο; Ίσως, όμως πρέπει αυτός ο αφηρημένος «ηρωισμός» να καταστεί συγκεκριμένος, να απευθυνθεί σε εκείνους από τους «πάνω» του πολιτικού συστήματος και της οικονομίας, που υπεράνω του ατομικού κέρδους θέτουν την ιδέα της ανεξαρτησίας, της ελευθερίας, της δημοκρατίας, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της ειρήνης. Αυτές οι αρχές, που εντάσσονται στην παράδοση του ευρωπαϊκού διαφωτισμού και της αστικής δημοκρατίας πρέπει να τεθούν και πάλι στην ημερήσια διάταξη. Συνεπώς, το δίλημμα είναι αν η Ευρώπη θα γίνει το ανάχωμα στο νέο ολοκληρωτισμό, ή αν θα καταστεί ένα απέραντο στρατόπεδο συγκέντρωσης.

Υποδούλωση

Το δημοψήφισμα του Γιώργου Παπανδρέου ήταν ένας ωμός εκβιασμός. Τι ήταν, όμως, η παρέμβαση του Γαλλο-γερμανικού άξονα επ’ αυτού; Μία ωμή αντιδημοκρατική επέμβαση στα εσωτερικά κυρίαρχου κράτους. Εντούτοις, υπάρχουν άνθρωποι στην Ελλάδα που θεωρούν ότι αυτές οι παρεμβάσεις είναι νόμιμες από τη στιγμή που επιθυμούμε να είμαστε στη ζώνη του ευρώ. Αλλά οι κύριοι αυτοί σκόπιμα αγνοούν ότι στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στην Ευρωζώνη δεν συμμετέχουμε εκχωρώντας κυριαρχικά μας δικαιώματα σε κάποιες άλλες χώρες –εν προκειμένω τη Γερμανία και τη Γαλλία- ούτε ως πειραματόζωα ή είλωτες αλλά ως ισότιμοι εταίροι. Οι ίδιοι προβάλλουν ότι η εν τοις πράγμασι αλλαγή των όρων συμμετοχής των χωρών-μελών στην ΕΕ και στην ευρωζώνη πρέπει να υπακούει στο νεοφιλελεύθερο δόγμα, το οποίο θα ακολουθείται με θρησκευτική ευλάβεια, και στην απόρριψη και των ελάχιστων ιχνών δημοκρατίας τόσο στην ΕΕ όσο και στο εσωτερικό των επί μέρους κρατών. Είναι δε καταφανές ότι οι Γαλλογερμανοί, το αυτοκρατορικό διευθυντήριο(Κομισιόν) και η νεοφιλελεύθερη Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα περιφρονούν τόσο τις κυβερνήσεις των μικρών χωρών όσο και τους λαούς τους όταν δεν αποδέχονται τις ντιρεκτίβες τους. Αυτή η απόρριψη της δημοκρατίας και η δυσπιστία έναντι των λαών είναι η ιδεολογία της σημερινής ΕΕ. Το παραπάνω φαινόμενο εκδιπλώνεται και εντός των διαφόρων χωρών και είναι αυτό που αποκαλείται «μεταδημοκρατία».
Το μεταδημοκρατικό φαινόμενο δεν είναι παρά ένα σκαστό αντιδημοκρατικό φαινόμενο, μια σύγχρονη ολιγαρχία, ένας ολοκληρωτισμός ίσως πιο επικίνδυνος από τους προηγούμενους καθώς οι παλιοί δημοκρατικοί θεσμοί διατηρούνται ως απλές επιφάσεις, ως δημοκρατική… στάχτη στα μάτια των πολιτών. Το φαινόμενο της προσωπολατρείας, της εικονοποιίας και συνακόλουθα της μέγα-εγωπάθειας των πολιτικών και γενικά της πολιτικής ως προσομοίωσης είναι εδώ. Στο «θέατρο» της πολιτικής οι συγκρούσεις μοιάζουν φοβερές, πολιτικά κόμματα φαίνεται ότι είναι υπό διάλυση, κυβερνήσεις μοιάζουν να είναι προς της πτώσης τους, αλλά τελικά ως εκ θαύματος όλοι –και πάντα- θα παράσχουν θετική ψήφο, θα στηρίξουν κόμματα, τις κυβερνήσεις, τα συστήματα. Κάποιοι, που αναλύουν με φροϊδικά εργαλεία, μιλούν για συμπεριφορές «στο όνομα του πατρός» ή για τους εξουσιομανείς μεγα-νάρκισσους, ενώ άλλοι, οι πιο πραγματιστές, εκτιμούν ότι τα σημερινά κόμματα στον ηγετικό πυρήνα τους απαρτίζονται από ένα διαπλεκόμενο δίκτυο συμβούλων και εκπροσώπων διαφόρων συμφερόντων. Γι’ αυτά τα συμφέροντα είπε ο Γ. Παπανδρέου ότι τον πολεμούν, αλλά είναι τα ίδια που τον βοήθησαν καίρια για να ανέλθει στην εξουσία. Αν αυτό το γνώριζε νωρίτερα θα ήταν ενδεχομένως λιγότερο αλαζονικός. Το ίδιο ισχύει και για τους επόμενους κυβερνήτες. Συμπερασματικά, η σημερινή και η αυριανή ελληνική κυβέρνηση θα εισπράττουν ως διαχειριστές μιας αντιδημοκρατικής-αυτοκρατορικής διακυβέρνησης εκ μέρους της ΕΕ την μήνιν των περιφρονημένων και εξαθλιωμένων Ελλήνων. Η οργή και η αγανάκτηση θα παροξύνονται εκ του γεγονότος του περιορισμού της εθνικής ελευθερίας και της δημοκρατίας. Υπ’ αυτές τις συνθήκες και σ’ αυτό το πλαίσιο μπορεί να υπάρξει ένας κοινός τόπος για μία απελευθερωτική δράση σε ελληνικό και πανευρωπαϊκό επίπεδο. Αυτή η δράση μπορεί να αφορά τους λαούς αλλά και τις κυβερνήσεις των χωρών του νότου και των άλλων μικρών χωρών ώστε να υπάρξει μια αλλαγή στον συσχετισμό δυνάμεων εντός της ΕΕ.

Ιανός

Την Τετάρτη το βράδυ με ύφος μικρού βοναπάρτη δήλωνε στις Κάννες ότι το δημοψήφισμα θα γίνει, αγνοώντας την εθνική ταπείνωση που μόλις είχε προκαλέσει, καθώς οι Μέρκελ-Σαρκοζί με σκαιότατο τρόπο και προσβάλλοντας την εθνική μας κυριαρχία και αξιοπρέπεια έθεταν το δίλημμα «ναι ή όχι στο ευρώ»! Την επομένη, ο ίδιος, με ύφος εσταυρωμένου, ταπεινότητα και μειλίχιο λόγο παρουσίαζε τον πετροβολημένο ήρωα-εαυτό του, ενώ συγχρόνως κολάκευε τους «ηρωικούς» βουλευτές του ΠΑΣΟΚ. Καμία σχέση με τη θεατρικότητα της προηγούμενης συνεδρίασης της κοινοβουλευτικής ομάδας του κυβερνώντος κόμματος όπου παρουσίαζε χωρίς καμία προηγούμενη διαβούλευση την απόφασή του για την προσφυγή σε δημοψήφισμα. Τώρα, άλλαξε και πάλι τη μάσκα του βοναπαρτισμού, φορώντας εκείνη του δημοκρατικού ελιτισμού για να απευθυνθεί στο πολιτικό προσωπικό του ΠΑΣΟΚ και στον ελληνικό λαό ως αφαίρεση, καθώς διακρίνει εκείνους που διαμαρτύρονται στους δρόμους και στις πλατείες και εκείνους οι οποίοι την 28η Οκτωβρίου παρέλασαν την οργή τους και την περιφρόνησή τους απέναντι σε ό,τι συμβολίζει το σεσηπός σώμα της κυβερνώσας εξουσίας. Για να καταστεί έκδηλο ότι δεν καταλαβαίνει τίποτα από τις οδύνες των εργαζομένων, των συνταξιούχων και των ανέργων. Δεν κατάλαβε τίποτα από το πελατειακό κράτος που υποστηρίζει ότι διέλυσε και το οποίο δίκην κλάκας τόλμησε να τον χειροκροτήσει χθες στην αίθουσα της Γερουσίας. Δεν αντελήφθη, αυτός που επαίρονταν και πάλι χθες, ότι έβγαλε τη χώρα από την κρίση, τη διαρκή διάλυση της ζωής ανθρώπων και οικογενειών, το ξέφτισμα του ιστού της ίδιας της ελληνικής κοινωνίας. Αυτός που έφερε για μία ακόμη φορά την Ελλάδα στο χείλος του γκρεμού, δεν τόλμησε να αρθρώσει ούτε ένα Mea Culpa. Μόνο ψεύδη, μόνο άγνοια, μόνο επικοινωνιακά τρικ και γάντζωμα από την καρέκλα της εξουσίας. Αυτός που είπε ότι το «κούρεμα» των 100 δις ευρώ «ισοδυναμεί με δίκαιη κατανομή των βαρών» είναι ένας επηρμένος ευήθης και γι’ αυτό επικίνδυνος. Αυτός που πήγε να περιγελάσει τους βουλευτές του κυβερνώντος κόμματος, αυτός που είπε ότι οι οργισμένοι πολίτες της 28ης Οκτωβρίου «μας έκαναν περίγελους στην ευρωζώνη και γενικώς» δεν έχει συναίσθηση των πραγμάτων, δεν έχει αυτογνωσία, δεν έχει αντιληπτική δυνατότητα, δεν μπορεί να δει τον εαυτό του στον καθρέπτη γι’ αυτό δεν γνωρίζει τι σημαίνει αυτοκριτική. Αυτός ο άνθρωπος είναι αμετανόητος και επικίνδυνος καθώς είναι βέβαιο ότι θα οδηγήσει τη χώρα στο γκρεμό.
Όμως είναι σαφές ότι δεν είναι μόνος του. Υπάρχουν αυτοί που τον στήριξαν, τον ψήφισαν, τον πίστεψαν. Είναι το πολιτικό κατεστημένο το οποίο καταγγέλλει τώρα ο ευεργετηθείς απ’ αυτό. Είναι όσοι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ και οι «πρόθυμοι» που ψήφισαν το Μνημόνιο και όλα τα βάρβαρα μέτρα εναντίον των Ελλήνων πολιτών. Είναι αυτοί που λεονταρίζουν και στη συνέχεια ψηφίζουν. Η ίδια παράσταση φαίνεται να δόθηκε και χθες, όταν η πτώση διαφαινόταν βέβαιη. Αλλά σήμερα κάνουν ότι μπορούν για να κερδίσουν πολιτικό χρόνο, για να κρατηθούν όσο περισσότερο χρόνο στην κυβερνητική εξουσία. Γιατί αυτό τους ενδιαφέρει. Αυτός είναι ο στόχος τους: Η νομή της εξουσίας, ακόμη και την ώρα που ο ελληνικός λαός πένεται και η εθνική κυριαρχία της Ελλάδας κινδυνεύει.

Επικίνδυνα παίγνια

«Μονομερή χειρονομία» χαρακτήρισε ο Γάλλος πρωθυπουργός Φρ. Φιγιόν την απόφαση του Έλληνα ομολόγου του να ζητήσει τη νομιμοποίηση της νέας δανειακής σύμβασης και των νέων μέτρων λιτότητας με δημοψήφισμα. Το ίδιο θα μπορούσε να πει και ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και υπουργός Οικονομικών Ευ. Βενιζέλος, ο οποίος έκανε όλη τη «βρώμικη δουλειά» αντικαθιστώντας κυριολεκτικά τον πρωθυπουργό και βλέποντάς τον, τελικά, να επιχειρεί να οικειοποιηθεί την «επιτυχία» του, προκειμένου «να σώσει το τομάρι του», όπως γράφει ο Le nouvel Observateur. Κάποιοι άλλοι -οφείλουμε να αναφερθούμε και σ’ αυτούς- μιλούν για μάθημα δημοκρατίας εκ μέρους του κ. Γ. Παπανδρέου. Πρόκειται, όμως, περί αυτού; Ή για έναν ωμό εκβιασμό των Ελλήνων; Ήδη οι Ευρωπαίοι διαμηνύουν ότι η συμφωνία της 26ης Οκτωβρίου στη Σύνοδο Κορυφής των Βρυξελλών δεν μπορεί να αλλάξει. Άρα, ή το σχέδιο διάσωσης γίνεται αποδεκτό ως έχει ή η ελληνική οικονομία πέφτει στο γκρεμό. Αυτό είναι το δίλημμα.
Όμως, γνωρίζουμε τους γενικούς στόχους του πλάνου βοήθειας χωρίς όμως να γνωρίζει κανείς από όσους θα κληθούμε να ψηφίσουμε στο δημοψήφισμα (αν αυτό γίνει) τους τρόπους μέσω των οποίων αυτοί θα επιτευχθούν. Αν, μάλιστα, προσέξουμε τη δήλωση του Γερμανού υπουργού Οικονομικών Σόιμπλε ότι «καμία χώρα δεν θα δεχόταν όσα αναγκάζεται η Ελλάδα», τότε εύλογα ανησυχούμε. Πολύ περισσότερο όταν στο σχέδιο διάσωσης δεν περιλαμβάνονται αναπτυξιακά μέτρα, αλλά μόνο νέα μέτρα άγριας λιτότητας. Μήπως, λοιπόν, το δημοψήφισμα θα γίνει για να «κυρώσει» όχι τη συμφωνία που γνωρίζουμε αλλά τη συμφωνία που δεν γνωρίζουμε. Τι γνωρίζει ο κ. Γ. Παπανδρέου για την εκχώρηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας μας και για τα νέα μέτρα, τα οποία επιχειρεί να νομιμοποιήσει εκ των προτέρων; Πως ονομάζεται αυτή η μορφή πολιτικής νομιμοποίησης; Ονομάζεται, υφαρπαγή της λαϊκής βούλησης και αλυσόδεμα για πολλά χρόνια σε μία αυτοχειριαστική πολιτική. Με άλλα λόγια, ο πρωθυπουργός ζητάει από τους Έλληνες εργαζόμενους και τους μικρομεσαίους επιχειρηματίες να υπογράψουν εν λευκώ και εκ των προτέρων τον αργό και βασανιστικό θάνατό τους. Γι’ αυτό η πολιτική του δημοψηφίσματος όχι μόνο δεν πρόκειται να νομιμοποιήσει και να διασώσει τον κ. Παπανδρέου αλλά θα διογκώσει την οργή εναντίον του ίδιου και της κυβέρνησής του. Εκτός και αν ο πρωθυπουργός πιστεύει πραγματικά ότι το δημοψήφισμα θα συσπειρώσει την σιωπηρή πλειοψηφία υπέρ του. Αν αυτό ισχύει τότε ο κ. Παπανδρέου έχει απολέσει την επαφή του με την πραγματικότητα, αγνοεί την εξάλειψη των αντοχών και της ελπίδας, δεν ξέρει τίποτα για τις ακραίες οδύνες των πολιτών, των νέων, των γέρων, των γυναικών, των ανέργων. Ακόμη χειρότερα, επιδίδεται σε επικοινωνιακά παίγνια που καθιστούν τον πόνο των ανθρώπων ακόμη πιο ισχυρό. Αν, μάλιστα, τα πιστεύει αυτά που κάνει, γιατί υπάρχει κι αυτό το ενδεχόμενο, τότε είναι επικίνδυνος για να διαχειρίζεται την τύχη της χώρας και την προοπτική της. Ήδη ο Μ. Μπαρόζο έκανε έκκληση για την «εθνική και πολιτική ενότητα στην Ελλάδα». Ποιος τον πληροφόρησε για τον κίνδυνο εμφυλίου; Γιατί η κυβέρνηση άλλαξε εν μια νυκτί την ηγεσία των ενόπλων δυνάμεων; Ερωτήσεις που πρέπει να απαντηθούν άμεσα.
Τώρα ο Παπανδρέου υποστηρίζει ότι έθεσε το ζήτημα του δημοψηφίσματος για να υποχρεώσει τον Σαμαρά να δεχθεί την κυβέρνηση εθνικής ενότητας! Το επίχειρημα-δικαιολογία είναι τόσο παιδαριώδες που συνιστά θανάσιμο κίνδυνο για τη χώρα η διακυβένρησή της από τέτοιους ηγέτες.

Ο τροχός της εξουσίας

«Ποια μύγα τσίμπησε τον Γιώργο Παπανδρέου; Ο Έλληνας πρωθυπουργός θέλει πραγματικά να επιβεβαιώσει όλους εκείνους, στη Γερμανία και αλλού, που μετανιώνουν για την παρουσία της χώρας του στην ευρωζώνη;». Οι διερωτήσεις-διαπιστώσεις είναι της γαλλικής εφημερίδας Le Monde και αφορούν στο εγχείρημα του κ. Παπανδρέου να νομιμοποιήσει την αποτυχημένη πολιτική του μέσω ενός ακόμη εκβιασμού του ελληνικού λαού δια του δημοψηφίσματος. Αλλά, αλήθεια, ποια μύγα αλαζονείας και κυνικής πολιτικής ιδιοτέλειας τσίμπησε τον πρωθυπουργό; Γιατί ο κ. Παπανδρέου διακινδυνεύει την τύχη της χώρας και των Ελλήνων προς χάριν της προσωπικής του πολιτικής επιβίωσης; Γιατί στο μέγαρο Μαξίμου κατοικεί ο αυταρχισμός του πανικού και ο «ήπιος βοναπαρτισμός» ως γενετικό στοιχείο των ηγετών του κυβερνώντος κόμματος. Η ανυπαρξία εσωκομματικού διαλόγου, όπως διαπιστώθηκε και στην τελευταία κοινοβουλευτική ομάδα του ΠΑΣΟΚ, είναι ο βασικός παράγοντας του «ήπιου βοναπαρτισμού»(Bonapartisme soft), ο οποίος αναπτύσσεται σε ιδιαίτερες συνθήκες, όπως η σημερινή. Για την ακρίβεια στους πολιτικούς θεσμούς, όπως το κυβερνών κόμμα, έχουμε μια αιώρηση του εκκρεμούς μεταξύ των δύο πόλων που είναι αφ’ ενός ο «ήπιος βοναπαρτισμός» και αφ’ ετέρου ο «δημοκρατικός ελιτισμός». Στην πρώτη περίπτωση, ο κ. Παπανδρέου ανακοίνωσε απλώς τις κρίσιμες αποφάσεις του στην ΚΟ του ΠΑΣΟΚ, σε μία επίφαση δημοκρατικής νομιμοποίησης μέσω της τελετουργικής σύγκλησης του θεσμού.
Ο «δημοκρατικός ελιτισμός» είναι ο δεύτερος πόλος και αφορά μία πραγματικότητα και μία πολιτική αντίληψη η οποία δεν θεωρεί σπουδαίο το ζήτημα της συμμετοχής των πολιτών στις επιλογές που αφορούν τη ζωή τους. Και τούτο γιατί θεωρείται ότι ο λαός ως πολιτικό σώμα είναι «ανώριμος» ή «απείθαρχος»! Γι’ αυτό, αδήλως εκτιμάται πως η αποχή του πληθυσμού, ή η εμπλοκή και αδρανοποίησή του μέσω εκβιαστικών διλημμάτων είναι ένας θετικός και ουσιώδης παράγοντας για την ορθή και σταθερή λειτουργία του συστήματος. Με δύο λόγια οι ελιτίστικες θεωρίες στηρίζονται σε δύο βασικές υποθέσεις σύμφωνα με τις οποίες κάθε πληθυσμός-μάζα είναι στην πραγματικότητα ανίκανος και κατά δεύτερον εξημμένος και χωρίς συνοχή και κανόνες, τείνοντας να καταστρέψει είτε το πολιτικό σύστημα είτε την κοινωνία! Η επιτυχία αυτού του παράδοξου δίπολου οφείλεται στον έλεγχο των μέσων μαζικής ενημέρωσης καθώς και στην κυριαρχία επί της πνευματικής παραγωγής, που επιτρέπουν τον αποπροσανατολισμό και εντέλει την πολιτική χειραγώγηση. Γι’ αυτό κοστίζει ιδιαίτερα στη σημερινή κυβέρνηση η απώλεια της στήριξης από τα μίντια και η συνακόλουθη επίθεσή της σ’ αυτά. Ήδη μία μεγάλη και ιστορική εφημερίδα, η «Ελευθεροτυπία» σταματάει την έκδοσή της. Αυτό είναι μία μορφή λογοκρισίας και μία σύστοιχη εκτροπή μ’ αυτή του δημοψηφίσματος στη βάση της βοναπαρτίστικης αντίληψης του κυβερνάν και σ’ ένα σχήμα εξουσίας που περιλαμβάνει δολιότητες, εκβιασμούς, πελατειακές σχέσεις διαπλοκής, χειραγώγηση, προσομοίωση της δημοκρατικής διαδικασίας και εν τέλει απολιτικοποίηση.
Αλλά ο τροχός της εξουσίας γυρίζει και από την Αρχομανία-Αγώνας για την εξουσία και την Κατάκτηση-Άσκηση της εξουσίας καταλήγει στην κατάχρηση της εξουσίας (μέσω των εκβιαστικών διλημμάτων) και στην πτώση του εξουσιαστή. Ήδη βρισκόμαστε στο τελευταίο στάδιο όπου ο εξουσιαστής πνίγεται από τα πάθη του λαού και την ιστορική αναγκαιότητα. Ο Σαίξπηρ σκέφτεται τον ιδανικό κυβερνήτη ως εκείνον που έχει «... δικαιοσύνη, ισάδα, εγκράτεια, σταθερότητα, γενναιοφροσύνη, υπομονή, σπλαχνιά, σεμνότητα, ευλάβεια, συνέπεια, θάρρος, καρτερία». Βέβαια, οι ηγεμόνες που ανταποκρίνονται σ’ αυτές τις προδιαγραφές σήμερα είναι πιο σπάνιοι κι απ’ τους μυθικούς Κένταυρους.