Κόπος πνεύματος και ψυχής, χρήμα άφθονο, κι ύστερα άνθρακες ο θησαυρός. Η σπουδή δεν υφίσταται. Η ανώτατη εκπαίδευση στην Ελλάδα είναι μία αιώρηση στο τίποτα. Το πανεπιστήμιο είναι το πολύ ο τόπος έκφρασης ενός λυτρωτικού, πλην όμως μη δημιουργικού, άι σιχτήρ. Και τώρα τι; Ο νέος νόμος που επιχειρεί να ψηφίσει η κυβέρνηση βασίζεται στα όντως κακώς κείμενα των ΑΕΙ για να αλώσει, όμως, κυριολεκτικά τη δημόσια και δωρεάν μορφή τους. Αυτή η αγοραία αντίληψη για την εκπαίδευση είναι συνυφασμένη με την κυρίαρχη ιδεολογία της αγοράς, αυτή που έχει καταντήσει την Ελλάδα και τον κόσμο στο σημερινό χάλι, καθώς έχει μετασχηματίσει την αστική δημοκρατία σε στυγνή ολιγαρχία. Η υπεράσπιση, συνεπώς, του δημόσιου χαρακτήρα του πανεπιστημίου σημαίνει τη διατήρηση ενός πυλώνα αντίστασης απέναντι στην πλήρη αποσύνδεση του χρήματος(χρηματοπιστωτική συσσώρευση) από κάθε κοινωνικό, πολιτικό και παραγωγικό στόχο. Αυτό δεν αποτελεί δικαιολογία για τη μη άρση των παθογενειών του σημερινού συστήματος. Όμως, δεν μπορεί τα ΑΕΙ και η εκπαίδευση εν γένει να τίθενται στην υπηρεσία της ηγεμονίας μιας πολιτικής κουλτούρας που είναι γητεμένη από τον πιο βάρβαρο καπιταλισμό, στη μανιακή νεοφιλελεύθερη εκδοχή του.
Ποιο, άραγε, περιεχόμενο θέλουμε στην παιδεία των παιδιών μας; Αυτό που συνδυάζει τη γνώση και την κριτική σκέψη, τη συλλογικότητα και την αλληλεγγύη σε πραγματικές ανθρώπινες κοινότητες. Γιατί ήδη από το 1958 η Χάνα Άρεντ έλεγε πως «Αν αποδεικνυόταν αλήθεια πώς η γνώση και η σκέψη έχουν χωρίσει οριστικά, τότε θα γινόμαστε πράγματι ανίσχυροι δούλοι... αστόχαστα πλάσματα στο έλεος της κάθε συσκευής που είναι τεχνικά δυνατή, αδιάφορο πόσο είναι φονική…». Επιπροσθέτως, αν θέλουμε πραγματικά ελεύθερους ανθρώπους και όχι χειραγωγημένους εργάτες που συναινούν ακόμα και στο βιασμό τους, θα πρέπει να μάθουμε στα παιδιά μας αυτό που έλεγε ο Λέων Τολστόι, ότι δηλαδή «Οι κυβερνήτες και οι πλούσιοι εξουσιάζουν τους εργάτες μόνο επειδή και οι εργάτες επιθυμούν το ίδιο, με αυτούς τους ίδιους τρόπους να εξουσιάζουν τον αδελφό τους εργάτη. Για τον λόγο αυτόν –επειδή ταυτίζονται μαζί τους απέναντι στη ζωή- οι εργάτες δεν μπορούν να εξεγερθούν σε μία πραγματική επανάσταση εναντίον των καταπιεστών τους… (γιατί) μέσα του(σ.σ. στον εργάτη) υπάρχει η συναίσθηση ότι κι αυτός θα έκανε το ίδιο, ή το κάνει κιόλας έστω σε μικρότερο βαθμό απέναντι στ’ αδέλφια του… Αν οι εργάτες δεν ήταν το ίδιο καταπιεστές… ζούσαν αδελφικά… θυμούνταν και βοηθούσαν τους άλλους, κανείς δεν θα μπορούσε να τους σκλαβώσει…». Να, λοιπόν, πως μπορεί η παιδεία να λειτουργήσει υπέρ της ελευθερίας και της δημοκρατίας, διαμορφώνοντας μια κουλτούρα αδελφοσύνης και αλληλεγγύης, μία κουλτούρα αγάπης και μετριοπάθειας, αλλά και γνωρίζοντας ο καθένας τα δικαιώματα και τις ελευθερίες του, γιατί, όπως έλεγε ο Etienne de la Boetie το 1549, «Οι τύραννοι είναι μεγάλοι, επειδή εμείς είμαστε στα γόνατα»(Περί εθελοδουλείας). Τι θέλει, όμως, η κυβέρνηση; Όχι ασφαλώς το κριτικό, στοχαστικό και δημοκρατικό πολίτη, αλλά ένα φοβισμένο, καθηλωμένο άτομο. Όχι έναν άνθρωπο δημιουργό, αλλά έναν άνθρωπο-εξάρτημα της μηχανής, έναν άνοα δούλο, για τον οποίο η ζωή δεν έχει κανένα νόημα και νήμα.
Αντιθέτως, ένα πραγματικά δημοκρατικό πανεπιστήμιο προάγει την κριτική συνείδηση ως μία διαρκή επιλογή εναλλακτικών λύσεων, ως μία καταγραφή της θεωρίας με ό,τι αντιστέκεται, ως η επιφυλακτική κίνηση στον ευρύτερο πολιτικό κόσμο και στις επικράτειες του ανθρώπινου τολμήματος που είναι οι ανθρωπιστικές σπουδές ή τα μεγάλα κλασικά έργα, ως η χαρτογράφηση των τεχνικών της διασποράς, της επικοινωνίας και της ερμηνείας, ως η συγκρατημένη πίστη σε μια μη καταπιεστική ανθρώπινη κοινότητα(Ε. Σαΐντ). Ένα τέτοιο σχολείο θέλουμε για τα παιδιά μας και την Ελλάδα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου