Ο καπιταλισμός τρίζει

Η παγκόσμια ελίτ του καπιταλιστικού συστήματος συνέρχεται για μία ακόμη φορά στο Νταβός. Το παγκόσμιο κοινωνικό φόρουμ, η εναλλακτική του καπιταλισμού, συνεδριάζει για δέκατη χρονιά στο Πόρτο Αλέγκρε. Και τα δύο φόρα δεν έχουν κάτι νέο να προτείνουν. Στο Πόρτο Αλέγκρε η εναλλακτική του καπιταλιστικού συστήματος δεν έχει βρεθεί ακόμα, περιοριζόμενη σε αρνήσεις. Στο Νταβός, τα παραφουσκωμένα πανιά του νεοφιλελευθερισμού έχουν κατέβει και πολλοί μιλούν πλέον για μεταρρυθμίσεις, ακόμη και για την αντιμετώπιση της ανεργίας!
Δεν είναι τυχαία τα λόγια του προέδρου των ΗΠΑ Μπάρακ Ομπάμα για το πρόγραμμα διάσωσης των τραπεζών κατά τη διάρκεια της ενιαύσιας ομιλίας του προς τον αμερικανικό λαό για την «κατάσταση του έθνους»: «Το μισώ. Το μισείτε κι εσείς. Ήταν τόσο δημοφιλές όσο μια απονεύρωση». Ο Ομπάμα παραδέχτηκε ότι οι εκλογείς του έχουν πλέον απογοητευθεί. Αυτό έδειξε η πρόσφατη μεγάλης σημασίας ήττα του δημοκρατικού κόμματος στη Μασαχουσέτη. Γι’ αυτό ο Αμερικανός πρόεδρος ζήτησε από τους ψηφοφόρους του με λόγια που περιείχαν λίγο από ποίηση του εθνικού ποιητή των ΗΠΑ Ουίτμαν (άδραξε τη μέρα) και λίγο από δικό μας… Γιώργο Παπανδρέου το εξής: «Ας αδράξουμε τη στιγμή για να ξεκινήσουμε από την αρχή». «Μια νέα αρχή» ζητούν όλοι σαν τα ζεύγη των οποίων η σχέση διέρχεται κρίση. Αλλά είναι αλήθεια ότι τόσο ο Ομπάμα που μισεί το πρόγραμμα διάσωσης των τραπεζών και επιδιώκει τη θέσπιση περιορισμών της Γουόλ Στριτ όσο και ο Σαρκοζί που ζητάει ένα νέο ηθικό πλαίσιο της δράσης του χρηματιστικού κεφαλαίου (σύμφωνα με έρευνα το 91% των Γάλλων ζητούν μεταρρύθμιση του καπιταλισμού), είναι τόσο εξαρτημένοι από το χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο(επιχορήγηση των πολιτικών σχηματισμών) ώστε είναι αδύνατον να έλθουν σε ρήξη μαζί του. Όμως, το γεγονός ότι φθάνουν στο σημείο να πουν «μισώ» το χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο λέει πολλά για την αμφισβήτηση του καπιταλιστικού συστήματος όχι πια μόνο από τους αριστερούς αλλά και από τους δεξιούς. Τι θα συμβεί στο τέλος; Απολύτως τίποτα. Γιατί η δύναμη του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου είναι τέτοια που υπερβαίνει τη δύναμη της πολιτικής. Η οικονομία έχει επιβληθεί πλήρως της πολιτικής και ο οποιοσδήποτε «βολονταρισμός»(βουλησιαρχία) μοιάζει ανίσχυρος.
Σε ένα άλλο επίπεδο και σε ό,τι αφορά στον Ομπάμα, αναλυτές με αφορμή την ομιλία του για την κατάσταση του αμερικανικού έθνους διαβλέπουν μία «επιστροφή των ΗΠΑ στον απομονωτισμό»(Le Figaro). Άλλοι, όμως, εστιάζουν σ’ εκείνη την αποστροφή του λόγου του Ομπάμα που λέει ότι δεν πρόκειται «να αρκεστώ στη δεύτερη θέση για την Αμερική». Συνεπώς, η οικονομική κρίση σε συνδυασμό με την ιεδολογική σύγχυση (μισώ τις τράπεζες) και την ηγεμονική αλαζονεία(όχι δεύτερη θέση των ΗΠΑ στον κόσμο) δημιουργούν τους όρους για έναν πόλεμο που πρώτα θα έχει τη μορφή οικονομικού πολέμου(ψυχρός) και στη συνέχεια θερμού πολέμου.

Ζιν Χάουαρντ

Ο άνθρωπος που με τα γραπτά του «άλλαξε τη συνείδηση μιας γενιάς», της γενιάς του μεγαλειώδους αντιπολεμικού κινήματος του 1960, ο συγγραφέας της «Λαϊκής ιστορίας των ΗΠΑ» και σύντροφος του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, ο ιστορικός και αγωνιστής, αυτός που μόλις τον περασμένο Μάιο μιλούσε στην Αθήνα για την «ταραγμένη σχέση ανάμεσα στη δημοκρατία και στα δικαιώματα και καθήκοντα του πολίτη»(Από την Ιστορία στην πράξη, Εκδόσεις Αιώρα), ο Χάουαρντ Ζιν πέθανε.
Μόλις πριν λίγους μήνες ο Ζιν έθετε το ερώτημα της δημοκρατικότητας των ΗΠΑ και μ’ έναν σωκρατικό(μαιευτική) θα ’λεγες τρόπο εξήγαγε το συμπέρασμα ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι δημοκρατία όσο και η αρχαία Αθήνα. Κοντολογίς, στις ΗΠΑ συμβαίνει ότι και με την αρχαία Ελλάδα, όπου τονίζουμε τη Δημοκρατία αλλά ξεχνούμε τη δουλεία. O Ζιν μίλησε εμφατικά για τον Πλάτωνα και τον Σωκράτη, θέτοντας το ερώτημα της υπακοής στο κράτος μέχρι θανάτου. Να πεθαίνουμε, λοιπόν, για το κράτος και τους νόμους του, αλλά πιο κράτος, όταν είναι γνωστό ότι το κράτος αντιμετωπίζει άνισα και χωρίς ισονομία τους πλούσιους και τους φτωχούς; Εντέλει, η Αμερική είναι δημοκρατία; Η αμερικανική δημοκρατία είναι δημοκρατία των τύπων και όχι της ουσίας, βασίζεται στην ύπαρξη των νόμιμων θεσμών και διαδικασιών και όχι στην ουσία των αποφάσεων, σημείωνε ο Ζιν. Συνεπώς, δεν μπορεί να διαμαρτύρεται κανείς για την άδικη απόφαση, αφού όλα έγιναν νομοτύπως(το νόμιμο είναι και… δίκαιο). Έτσι η αδικία ενδύεται το μανδύα της νομιμότητας και ο δικαζόμενος δικάζεται όχι γι’ αυτό που έκανε αλλά γι’ αυτό που είναι(φτωχός ή αμφισβητίας του καθεστώτος). «Έχουμε λοιπόν τους θεσμούς της δημοκρατίας, έχουμε τις νόμιμες διαδικασίες, θα προσθέσουμε στο Σύνταγμα μία Χάρτα Δικαιωμάτων που θα μιλάει για ελευθερία του λόγου και για το δικαίωμα να δικάζεσαι από ενόρκους και το δικαίωμα να έχεις νομική εκπροσώπηση, οπότε αυτό είναι δημοκρατία». Μόνο υπ’ αυτή την οπτική λογίζεται η δημοκρατία στις ΗΠΑ. Γι’ αυτό είναι μία δημοκρατία της Γουόλ Στριτ. Μόνο σε δύο περιπτώσεις έχουμε στις ΗΠΑ στιγμές δημοκρατίας, οπότε ψηφίζονται και νόμοι υπέρ των μη προνομιούχων. Πρόκειται για τη δεκαετία του 1930 μετά το κραχ, όταν είχαμε το άγνωστο αμερικανικό εργατικό κίνημα, που πνίγηκε στο αίμα, και τη δεκαετία του 1960, όταν εκτυλίχθηκε το μεγάλο κίνημα των νέων κατά του πολέμου στο Βιετνάμ. Συνεπώς, η δημοκρατία υφίσταται τότε μόνο που το κίνημα των «κάτω» έρχεται με δύναμη για να ισορροπήσει κάπως τις ανισότητες και την αδικία των «πάνω». Αυτά έλεγε ο Χάουαρντ Ζιν τον προηγούμενο Μάιο στην Αθήνα, που αν τα έλεγε Έλληνας ενδεχομένως να χαρακτηριζόταν «αντι-αμερικανός»! Κι όμως ο Ζιν ήταν απλώς υπέρ των αδικημένων, των απόκληρων, των μη προνομιούχων.

Εφήμερα

Τα μπλόκα των αγροτών εξαφανίστηκαν χθες από τις πρώτες θέσεις των δελτίων ειδήσεων της κρατικής τηλεόρασης. Η είδηση θεωρήθηκε φαίνεται παρωχημένη κι έτσι «παραχώθηκε» από ειδήσεις που αφορούσαν διάφορα σκάνδαλα. Όχι βεβαίως για σκάνδαλα που έπλητταν και το ΠΑΣΟΚ, όπως η υπόθεση Ζίμενς, αλλά μόνο αυτά που θίγουν επικοινωνιακά τη ΝΔ. Εκ του αποτελέσματος συνεπώς τεκμαίρει κανείς ότι η κυβέρνηση επιχειρεί «αντιπερισπασμό» με σκάνδαλα, παραπέμποντας στις στιγμές του αλήστου μνήμης καθεστωτικού ΠΑΣΟΚ. Δεν ξεχνούμε, όμως, ότι τα ίδια έκανε και η ΝΔ, τότε που ο νυν πρωθυπουργός Γ. Παπανδρέου ως αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης έλεγε «επιτέλους, δεν μπορείτε να κρατάτε σε ομηρία ένα κόμμα». Τώρα κάνουν τα ίδια!

Η παγκόσμια ελίτ, αυτοί που δεν προέβλεψαν την οικονομική κρίση, ξανασυγκεντρώθηκαν και φέτος στο Νταβός για να μιλήσουν για την… έξοδο από την κρίση. Αυτοί, μάλιστα, που τα έδωσαν κυριολεκτικά όλα στις τράπεζες, μιλούν τώρα για την ενίσχυση της εργασίας, χύνοντας κροκοδείλια δάκρυα για την ανεργία. Τους πιστεύει κανείς; Κανείς…

…Άλλο σημαντικό ζήτημα που απασχολεί τους συνδαιτημόνες του Νταβός είναι αν οι πλούσιοι είναι πιο ευτυχισμένοι από τους φτωχούς. Δεν ξέρω αν είναι πιο ευτυχισμένοι οι πλούσιοι είπε κάποιος, «αλλά ξέρω ότι είναι καλύτερα να είσαι πλούσιος απ’ ότι φτωχός». Είναι ευτυχία να είσαι πλούσιος, είπε ένας άλλος, αλλά «πρέπει οι άλλοι να είναι φτωχοί», γιατί η ευτυχία χάνεται όταν οι πλούσιοι είναι πολλοί! Τελικά, η διαφορά δυστυχισμένου και ευτυχισμένου είναι αυτή που υπάρχει μεταξύ εγωιστικού ηδονισμού και συμπονετικού αλτρουισμού είπε κάποιος που έφερνε σε ιεροκήρυκα. Τουτέστιν, «πιάσ’ τ’ αυγό και κούρευτο»!

Οι πληροφορίες της Le Monde για σχέδιο διάσωσης της Ελλάδας διαψεύστηκαν από τους αξιωματούχους της ΕΕ, κυρίως από τους Γερμανούς. Όμως, η γαλλική εφημερίδα δεν είναι από αυτές που διακυβεύουν την εγκυρότητά τους με… παιγνίδια. Τι απαιτούν οι Γάλλοι και οι Γερμανοί για να μας… σώσουν; Μέτρα κι άλλα μέτρα. Συνεπώς, κάποιοι πρέπει να εκμετρήσουν το… βίο τους! Κι αυτοί θα είναι οι συνήθεις μισθωτοί και συνταξιούχοι.

Οικονομικός πόλεμος

Ένας αμείλικτος οικονομικός πόλεμος μεταξύ των ΗΠΑ και Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι ήδη σε πλήρη εξέλιξη. Στον πόλεμο αυτό δεν διακυβεύεται η έξοδος μόνο από την οικονομική κρίση αλλά και ποια μεγάλη δύναμη θα έχει στο μέλλον την ηγεμονία του κόσμου. Ο «πόλεμος» αυτός έχει προβλεφθεί από πολλούς αναλυτές μεταξύ των οποίων είναι και ο Τσαρλς Κάπτσαν, ο οποίος μιλώντας για την παρακμή των ΗΠΑ αναφέρθηκε και στην ενδεχόμενη σύγκρουση της Ουάσινγκτον που είναι η νέα Ρώμη και των Βρυξελλών, που είναι το νέο Βυζάντιο. Και τούτο γιατί καμία μετάβαση από μία αυτοκρατορία σε μία άλλη δεν έγινε χωρίς πόλεμο(μοναδική εξαίρεση η μετάβαση στην αμερικανική αυτοκρατορία από τη βρετανική). Αλλά πως αναπτύσσονται σήμερα οι παγκόσμιες δυνάμεις και ποιο είναι το πεδίο της σύγκρουσης; Το πεδίο είναι το ισχύον χρηματοπιστωτικό σύστημα για τη διατήρηση του οποίου τα χρηματιστηριακά lobbies των ΗΠΑ και της Βρετανίας δίνουν μάχη καθώς σ’ αυτό κερδίζουν. Δεν είναι τυχαίο ότι η Γουόλ Στριτ, όπου οι ομάδες αυτές «παίζουν» το παιγνίδι τους, παρά το γεγονός ότι είναι αυτή που προκάλεσε την κρίση εξακολουθεί να θησαυρίζει, προκαλώντας την οργή ακόμη και του Μπάρακ Ομπάμα(η Γουόλ Στριτ χρηματοδότησε την εκλογή του) που επιχειρεί να θέσει όρια στην εξωφρενική τοκογλυφική πρακτική της. Ως γνωστόν ο Αμερικανός πρόεδρος κατάγγειλε τις τράπεζες που εξακολουθούν να θησαυρίζουν, γιατί αδιαφορούν για την πραγματική οικονομία και την θεαματική εκτίναξη της ανεργίας σε μεγάλα ύψη. Όμως, ο Ομπάμα ενδιαφέρεται μόνο για τη χώρα του. Αντιθέτως, αδιαφορεί για τις χρηματοπιστωτικές επιθέσεις σε άλλες χώρες και ειδικά σε χώρες-μέλη της ΕΕ, όπως η Ελλάδα.
Είναι πλέον πασίδηλο ότι οι επιθέσεις αρχίζουν από τα μέσα ενημέρωσης κυρίως της Βρετανίας και έχουν στόχο τις περιφερειακές χώρες της ΕΕ όπως η Ελλάδα, η Πορτογαλία και η Ισπανία. Περιέργως πως, η Ιρλανδία, που αντιμετώπιζε το μεγαλύτερο πρόβλημα αρχικά, δεν δέχεται πλέον πιέσεις λόγω ίσως των ειδικών συμφερόντων των Βρετανών σ’ αυτή. Αρκεί να αναφέρουμε τα άρθρα διαφόρων «γκουρού» τύπου Ρουμπινί, που θεωρεί την Ελλάδα ήδη χρεοκοπημένη αφού «δανείζεται από την Κίνα». Αν αυτό ισχύει, τότε οι ΗΠΑ που βασίζονται στα τρισεκατομμύρια δολάρια των κινέζων(ομόλογα) τι είναι; Αυτό το αποκρύπτει ο Ρουμπινί! Στη συνέχεια έχουμε την «επιδρομή» των περίφημων οίκων αξιολόγησης που συνδέονται με τις μεγάλες τράπεζες της Γουόλ Στριτ. Και τέλος, αφού δημιουργηθεί το κλίμα κατά το ανάλογο του χρηματιστηριακού τζόγου έρχονται τα spread και τα τεράστια επιτόκια με τα οποία δανείζουν οι τράπεζες τις περιφερειακές οικονομίες της ΕΕ. Το πρόβλημα εν προκειμένω δεν είναι όπως είδαμε στην αρχή μόνο τοκογλυφικού «αρμέγματος» των οικονομιών των μικρών και χρεωμένων χωρών αλλά και πολιτικό καθώς λειτουργεί διαλυτικά όχι μόνο για την ευρωζώνη αλλά για την ίδια την ΕΕ. Γιατί άραγε οι ηγέτες της ΕΕ δεν αντιδρούν; Ίσως γιατί η ΕΕ πλέον δεν τους αφορά. Για την ακρίβεια γιατί ο νότος (στη γνωστή σύγκρουση Βορρά-Νότου) δεν τους ενδιαφέρει, αφού για την ώρα πληρώνει τα «σπασμένα». Αλλά θα έρθει και η ώρα τους. Γιατί, όπως είδαμε, εδώ έχουμε ένα παιγνίδι εκ μέρους των ΗΠΑ-Βρετανίας, όχι μόνο οικονομικό, αλλά υψηλής στρατηγικής με θύμα για την ώρα το νότο της ΕΕ και στη συνέχεια ολόκληρη την ΕΕ.


Εφήμερα

Στην Ευρώπη όταν κάποιος είναι άνεργος και εν γένει αποδεδειγμένα μη ικανός να πληρώσει το λογαριασμό της ΔΕΗ ή της ΕΥΔΑΠ δεν του κόβουν το χειμώνα ούτε το ρεύμα ούτε το νερό. Στην Ελλάδα δεν ισχύει το ίδιο. Έτσι, η ΔΕΗ έκοψε το ρεύμα στον Παλαμά Καρδίτσας σε μία οικογένεια, που απαρτίζεται από την μητέρα, τη γιαγιά και πέντε παιδιά εκ των οποίων τα τρία με σοβαρά προβλήματα υγείας, αναγκάζοντας τη μητέρα να μη δουλεύει για να τα προσέχει. Η απελπισία οδήγησε τη μάνα στην πατροκτονία και την αυτοχειρία, αλλά ευτυχώς την απέτρεψαν. Ακούει κανείς από τη ΔΕΗ; Από το κράτος;…

…Ποιος ν’ ακούσει; Που να βρεθεί η ευαισθησία, η ανθρωπιά; Εξάλλου είναι γνωστό ότι η συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών θεωρεί τους θεσμούς διεφθαρμένους(80% σύμφωνα με το ευρωβαρόμετρο). Αλλά εμείς που θεωρούμε τους θεσμούς διεφθαρμένους, εμείς στελεχώνουμε τους θεσμούς. Οι θεσμοί, η ΔΕΗ, η ΕΥΔΑΠ, εν προκειμένω παρ’ ολίγον ηθικοί αυτουργοί φόνων κατά συρροήν είμαστε εμείς.

Επειδή ακούμε πολλά για τη νέα φορολογία, αλήθεια τι γίνεται με τις περίφημες «οφ σορ» εταιρείες; Πως θα αντιμετωπιστεί η φοροαποφυγή μέσω των εξωχώριων αυτών εταιρειών; Ή μήπως το μάρμαρο θα το πληρώσουμε οι «συνήθεις ύποπτοι», δηλαδή οι μισθωτοί και οι συνταξιούχοι;

Προσπάθεια διάσπασης των «αγροτικού μετώπου» σε συνδυασμό με την ανάπτυξη του περίφημου «κοινωνικού αυτοματισμού» επιχειρεί η κυβέρνηση. Ήδη ο κομματικός μηχανισμός του ΠΑΣΟΚ ενεργοποιήθηκε για να πεισθούν οι «πράσινοι» αγροτοσυνδικαλιστές να αποχωρήσουν από τα μπλόκα. Οι γνωστές από το παρελθόν «πράσινες» πρακτικές. Θα έχουν όμως αποτέλεσμα αυτή τη φορά; Ο συντονιστής της προσπάθειας Θ. Πάγκαλος θεωρεί ότι αυτή θα είναι επιτυχής καθώς βρίσκει ότι οι αγρότες είναι «στα κιλά του»!

Ο εκβιασμός των τοκογλύφων

«Η Ελλάδα έχει (σχεδόν) εξέλθει από το ευρώ!». Αυτός είναι ο τίτλος άρθρου στον διαδικτυακό τόπο του γαλλικού περιοδικού marianne2. Αντίθετα, σε άρθρο του στους Financial Times ο νομπελίστας οικονομολόγος Στίγκλιτς καλεί τους ευρωπαίους «να μην αφήσουν την Ελλάδα να ματώσει». Παρ’ όλες όμως, τις εκκλήσεις η Ελλάδα εξακολουθεί να δέχεται μόνη τα χτυπήματα των «αγορών». Το γεγονός ότι η χώρα μας αναγκάσθηκε να δανεισθεί με επιτόκιο πάνω από 6% (στο ίδιο ύψος με αυτό που δανειζόταν πριν την είσοδό της στην ΟΝΕ), τη στιγμή που οι Ευρωπαίοι εταίροι (ΕΚΤ) θα μπορούσαν να τη δανείσουν με πολύ χαμηλότερο επιτόκιο σε ένδειξη κοινοτικής αλληλεγγύης, δείχνει ότι η ΕΕ «τιμωρεί» τους Έλληνες, αφήνοντάς τους στο έλεος των παγκόσμιων κερδοσκόπων(άλλως πως τοκογλύφων ή και «αγορών» κατ’ ευφημισμό αποκαλουμένων). Οι περίφημες αυτές «αγορές» γδέρνουν εντελώς την Ελλάδα και τις περιφερειακές οικονομίες, προκειμένου να ρεφάρουν από τα «τοξικά ομόλογα», ενώ η Ευρώπη αδιαφορεί πλήρως.
Παρά την αδιαφορία της αυτή, οι υπεύθυνοι της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας θεωρούν εφιαλτικό το σενάριο της διάλυσης του ευρώ, αλλά το καταστροφικό αυτό σενάριο είναι σε πλήρη ανάπτυξη με πεδίο πειραματισμού τον αδύνατο κρίκο της ΕΕ, την Ελλάδα. Τα πράγματα εκτυλίσσονται με τον ίδιο τρόπο, όπως κατά την έναρξη της οικονομικής κρίσης, όταν ο μόνος που δεν την έβλεπε ήταν ο πρόεδρος της ΕΚΤ κ. Τρισέ. Ακόμη χειρότερα, η αδιαφορία της ΕΕ έναντι της Ελλάδας αποδεικνύει ότι η ΕΕ λειτουργεί μόνο οικονομικά, ενώ η νομισματική ένωση δεν λειτουργεί ενιαία. Όταν, όμως, δεν λειτουργεί ενιαία(κυρίως σε περιόδους κρίσης) τότε όχι μόνο δεν συμφέρει αλλά αφαιρεί από χώρες όπως η Ελλάδα ένα εργαλείο σαν κι αυτό που είναι η υποτίμηση του εγχώριου νομίσματος.
Παραδόξως, αντί η ελληνική κυβέρνηση να απαιτήσει από τις Βρυξέλλες «προστασία» έναντι της μαζικής κερδοσκοπικής επίθεσης, αφήνει το ευρωπαϊκό κέντρο και τους αξιωματούχους του να λειτουργούν υπέρ των παγκόσμιων τοκογλύφων δημιουργώντας αρνητικό κλίμα και παραπέμποντας σε «πεισμωμένους πατρόνους» επειδή οι υποτελείς τους τους κορόιδεψαν στα… στατιστικά στοιχεία. Έτσι, η Ελλάδα όχι μόνο αναγκάζεται να δανεισθεί με τεράστιο επιτόκιο(6,179% όταν το γερμανικό επιτόκιο είναι 3,18%), αλλά χάνει τόσο στις εξαγωγές όσο και στον τουρισμό λόγω του ακριβού ευρώ, ενώ τη «νύφη» καλούνται να πληρώσουν οι μισθωτοί και οι συνταξιούχοι κατά τις επιταγές των αείποτε νεοφιλελεύθερων στελεχών των Βρυεξελλών.
Υπάρχει, άραγε, τρόπος να αλλάξουν στάση οι ευρωπαίοι κομισάριοι και τα «λόμπι» των Βρυξελλών έναντι της Ελλάδας; Ναι. Αρκεί να πάψει η ελληνική κυβέρνηση να «παίζει» αμυντικά και να «εξετάζει» το ενδεχόμενο εξόδου από τη ζώνη του ευρώ. Αλλά τέτοια παιγνίδια θέλουν δυνατούς παίχτες και όχι παίχτες κατηγορίας Α΄ Αθηνών.

Εφήμερα

Διαβάσαμε, χθες, ένα τεράστιο άρθρο-σχόλιο στο opengov.gr για το αγροτικό. Επρόκειτο για καθαρά φιλοκυβερνητικό άρθρο. «Βαλτό», όπως θα λέγαμε παλιά. Το άρθρο άρχιζε με τη διαπίστωση ότι «το αγροτικό ζήτημα» είναι ένα διαχρονικό πρόβλημα από την εποχή του Ελευθέριου Βενιζέλου. Ναι, αλλά τότε τα σοβαρά προβλήματα ήταν άλλα και αφορούσαν στην αναγκαστική απαλλοτρίωση των τσιφλικιών από το Δημόσιο και το μοίρασμα τους στους κολίγους! Και τότε και σήμερα η λύση του αγροτικού προβλήματος ήταν θέμα πολιτικό και όχι οικονομικό. Αυτή είναι η μοναδική συνάφεια…

Μπούμερανγκ γύρισε ο «κοινωνικός αυτοματισμός». Οι οδηγοί των ΚΤΕΛ στράφηκαν εναντίον της αστυνομίας που δεν τους επέτρεπε να συνεχίσουν την πορεία τους προς την Αθήνα. Τουστέστιν, τα μπλόκα δεν ήταν των αγροτών αλλά της ΕΛ.ΑΣ.! Παρόλα αυτά κάποιοι φορτηγατζήδες δημιούργησαν πρόβλημα, όμως ο κοινωνικός αυτοματισμός παρά τις προσπάθειες της κυβέρνησης, των φιλικών της μέσων ενημέρωσης και δυστυχώς κάποιων δημοσιογράφων, δεν φαίνεται να «περνάει».

Η ομοιότητα είναι εκπληκτική. Διαδηλώσεις στο Ιράν και δολοφονία μιας νεαρής γυναίκας. Διαδηλώσεις στη Βενεζουέλα και δολοφονία ενός δεκαπεντάχρονου. Και οι δύο χώρες δεν είναι φιλικές προς τις ΗΠΑ. Και για όσους θα σπεύσουν να μας ψέξουν για «συνομωσιολογία» τους παραπέμπουμε στον Τσαρλς Κάπτσαν, θεωρητικό του αμερικανικού κατεστημένου, που μιλάει για τον «οικουμενικό λαϊκισμό» του Ομπάμα(όξυνση των εσωτερικών αντιθέσεων των εχθρικών χωρών με προβοκάτσιες και πρόβλημα εκ των έσω στις χώρες που αντιτίθενται στις ΗΠΑ).

Αγρότης σκότωσε τις 51 αγελάδες του και αυτοκτόνησε. Στην Ιαπωνία 90 Ιάπωνες αυτοκτονούν κάθε μέρα. Ενώ στη Νιγηρία οι συγκρούσεις μεταξύ χριστιανών και μουσουλμάνων είχαν ως αποτέλεσμα 326 νεκρούς. Ανάλογα επεισόδια είχαμε και στην Αίγυπτο. Που οφείλονται αυτά τα φαινόμενα; Και προπάντων γιατί βρίσκονται στις τελευταίες θέσεις στην ιεραρχία των ειδήσεων;

Ο πόλεμος με το Ιράν

Στο όνομα της «ελευθερίας της έκφρασης» το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ κατάργησε τα όρια της χρηματοδότησης των εθνικών προεκλογικών εκστρατειών των πολιτικών κομμάτων από τις επιχειρήσεις. Έτσι, αυτή η δημοκρατία που πολλοί πίστεψαν ότι θα έστελνε τους φανατικούς φονταμεναλιστές στον κάλαθο της ιστορίας μετά την εκλογή Ομπάμα, αποδεικνύεται ότι έχει υποταχθεί πλήρως στο «χρήμα» και δεν είναι τίποτα περισσότερο από μία ολιγαρχία, όπου ψηφίζουν μόνο οι πλούσιοι(Θόροου). Μάλιστα, η ολιγαρχία αυτή είναι τόσο επικίνδυνη όσο είναι έκδηλη η παρακμή των ΗΠΑ. Αυτή η παρακμή που κάποιοι έχουν δει έγκαιρα, πιστοποιείται και από τον υπερσυντηρητικό διανοούμενο Φράνσις Φουκουγιάμα –γνωστό από το βιβλίο του «Το τέλος της Ιστορίας»- που θεωρεί ότι ο κίνδυνος ενός νέου πολέμου στον περσικό κόλπο είναι μία πραγματική δυνατότητα, καθώς είναι πιθανό οι Ιρανοί να υπερβούν αυτό που οι Ισραηλινοί θεωρούν ως κόκκινη γραμμή(συνέντευξη στη Le Figaro). Εν προκειμένω είναι προφανές ότι ο Φουκουγιάμα αποδίδει τον πόλεμο στις ιρανο-ισραηλινές σχέσεις και όχι στα συμφέροντα των ΗΠΑ στην περιοχή. Εκτιμά, δηλαδή, ότι το Ισραήλ διαθέτει πλήρη αυτονομία κινήσεων και δεν πλέον είναι το manu militari των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή. Μάλιστα, θεωρεί ότι η κυβέρνηση Ομπάμα δεν θα εμπλακεί στη σύρραξη όχι διότι δεν έχει κανένα πραγματικό συμφέρον, αλλά γιατί «αυτή δεν έχει την ικανότητα ούτε την πολιτική βούληση για να σταματήσει το Ισραήλ». «Αυτό αποδεικνύει την παρακμή της αμερικανικής και γενικά της δυτικής ηγεμονίας;» ρωτάει ο δημοσιογράφος και ο Φουκουγιάμα απαντά: «Εάν η κρίση ενοχλεί, αυτό καταδεικνύει…».
Εάν κρίνουμε τα πράγματα υπό την οπτική -της απόλυτης αυτονομίας- των κινήσεων των στελεχών της ισραηλινής κυβέρνησης εσχάτως, τότε η υπόθεση της ειρήνης στον κόσμο και ειδικά στη Μέση και Εγγύς Ανατολή βαίνει σε επικίνδυνες ατραπούς. Αναφερόμαστε στα συνεχή διπλωματικά επεισόδια του Ισραήλ με την Τουρκία, στην ένταση με το Ιράν αλλά και την κατηγορία εναντίον του ίδιου του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών από τον Ισραηλινό υπουργό πληροφοριών και διασποράς Youli Edelstein για «αντισημιτισμό»! Κι αυτό διότι τα Ηνωμένα Έθνη… τόλμησαν να υιοθετήσουν την έκθεση της επιτροπής έρευνας για την περσινή πολύνεκρη εισβολή στη Γάζα, κατηγορώντας το ισραηλινό στρατό για εγκλήματα πολέμου.
Βέβαια, εμείς δεν θεωρούμε ότι οι ΗΠΑ και γενικότερα η δύση θα μείνουν αμέτοχες σε μία ενδεχόμενη στρατιωτική σύγκρουση Ισραήλ και Ιράν, όπως διατείνεται ο Φουκουγιάμα. Και τούτο γιατί όπως σε ανύποπτο χρόνο υποστηρίξαμε, η σημερινή τεράστια οικονομική κρίση που διέρχεται η Αμερική και γενικά η Δύση έχει ανάγκη από έναν πόλεμο ως διέξοδο, κατά το ανάλογο του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Ο τελευταίος ήταν αυτός που δημιούργησε τη μεγάλη οικονομική ανάκαμψη στις ΗΠΑ μετά το μεγάλο κραχ του 1929 και την κρίση της δεκαετίας του 1930. Βεβαίως, δεν χρειάζεται σήμερα ένας ανάλογος παγκόσμιος πόλεμος αλλά πολλοί μικροί, περιφερειακοί πόλεμοι. Αλλά η εξέλιξη αυτή εξαρτάται και από το γενικότερο συσχετισμό δυνάμεων.

Εφήμερα

Σε διάλογο για «Θεσμικές αλλαγές και όχι χρήματα» κάλεσε η υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης Κ. Μπατζελή. «Ο διάλογός σου με χόρτασε και το ψωμί μου φα το» ήταν η απάντηση των αγροτών. Η υπουργός επανήλθε με πρόσκληση σε «γκρουπ θέραπι» και «ψυχαναλυτικό μαραθώνιο» υπό τους θεραπευτικούς ήχους του τραγουδιού της Χ. Αλεξίου «Μάτια. Οι αγρότες του κ. Γούτα ανταπάντησαν με «σόπινγκ θέραπι» στο Κολωνάκι! Τώρα η κ. Μπατζελή περιμένει σαν άλλος στρατηγός Ζούκωφ το «στρατηγό χειμώνα» να «ξυλιάσει» τους αγρότες που βρίσκονται στα μπλόκα. Κι η Χαρούλα να τραγουδά άλλοτε «Λέγκω πάψε να με τυραννάς» κι άλλοτε να ζητάει «δείξε μου το δρόμο σου ξανά… ονόματα και χρώματα».

Τον «κοινωνικό αυτοματισμό» για τον οποίο γράφαμε από την προηγούμενη Πέμπτη, ενεργοποίησε εναντίον των αγροτών το ΠΑΣΟΚ. Προς τούτο επιστρατεύθηκαν μέσα ενημέρωσης και τα γνωστά δημοσιογραφικά «γιουσουφάκια» που πολλές αποδεικνύονται πιο «πράσινα»(ως παπαγαλάκια) και από τον Πάγκαλο. Το παραλήρημά τους είναι πραγματικά εκπληκτικό!

«Επιτυχής» είναι λέει ο δανεισμός του ελληνικού κράτους αλλά με επαχθέστατο επιτόκιο. Μια ακόμη τέτοια επιτυχία(νίκη, όπως έλεγε κι ο αρχαίος Πύρρος) και δεν την αποφεύγουμε την πτώχευση. Μόνο που την μεταθέτουμε στα παιδιά μας.

Αποχώρησε ο 66χρονος Γερμανός ηγέτης Όσκαρ Λαφονταίν από την ηγεσία του κόμματός του λόγω υγείας(ως γνωστόν έχει καρκίνο που διαγνώσθηκε τον προηγούμενο Νοέμβριο). Μία χαρισματική προσωπικότητα έφυγε νωρίς από τον πολιτικό στίβο της Γερμανίας.

Φαύλος φόβος

Η ξενοφοβία γεννιέται από το… φόβο, δημιουργώντας το φαύλο κύκλο του φόβου. Γιατί όπως τα ζώα μυρίζονται το φόβο και χιμούν, έτσι και οι ξενόφοβοι μυρίζουν το φόβο των μεταναστών και ορμάνε. Αυτό ισχύει και αντιστρόφως. Οι φοβικοί και απέναντι όσοι τους φοβούνται. Ο φόβος του ενός εναντίον του άλλου. Πως, όμως, δημιουργείται αυτός ο φαύλος κύκλος; Σύμφωνα με τον Τσβετάν Τοντόροφ («Ο φόβος των βαρβάρων») στο εσωτερικό των δυτικών χωρών, ιδιαίτερα των ευρωπαϊκών, κατοικεί εδώ και πολλές δεκαετίες μια μειονότητα ανθρώπων από «τις χώρες της μνησικακίας»(κυρίως ισλαμιστές) που προέρχονται από τις πρώην αποικίες -γι’ αυτό και η μνησικακία. Οι γηγενείς πρώην άποικοι διατηρούν απέναντι στους σημερινούς μετανάστες «ένα αίσθημα ανωτερότητας και πικρίας συγχρόνως» που εξοργίζει ακόμη περισσότερο τους πρώην αποικιοκρατούμενους και νυν μετανάστες. Η οργή αυτή εκφράζεται με πραγματικές πράξεις τρομοκρατίας αλλά και διαμορφώνει τις συνθήκες μιας άτοπης γενίκευσης εκ μέρους των αυτοχθόνων που καταφεύγουν στον «στιγματισμό» όλων των μεταναστών καθώς και της ισλαμοφοβίας(φόβος εξισλαμισμού του δυτικού πολιτισμού).
Η Ελλάδα, όμως, δεν ανήκει στις αποικιοκρατικές ευρωπαϊκές χώρες ώστε να δικαιολογείται είτε η μνησικακία είτε η ξενοφοβία. Αντιθέτως, πρόκειται για μία χώρα μεταναστών. Δεν ισχύει, συνεπώς, η μνησικακία του καταπιεζόμενου απέναντι στον καταπιεστή ή ο ρατσισμός(ανωτερότητα) του δεύτερου προς τον πρώτο. Οι μετανάστες έχουν καλή ιδέα για τους Έλληνες, εκτός από τις περιπτώσεις που οι πρώτοι λειτουργούν για τους δεύτερους σαν «αγχογόνο αντικείμενο» καθώς μας θυμίζουν την πρότερη τραγική κατάσταση ημών των ιδίων ως μεταναστών. Σε κάθε περίπτωση, όμως, είναι πιο εύκολο στους Έλληνες να αναγνωρίσουμε την ξενότητα που κρύβουμε μέσα μας και να συμφιλιωθούμε με τον εξωτερικό μας ξένο. Εκείνοι, λοιπόν, που θεωρούν ότι στην Ελλάδα θα συμβεί σε κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο ότι και στην Ευρώπη κάνουν λάθος, γιατί η δική μας χώρα δεν υπήρξε ποτέ αποικιοκρατική.
Τούτο, όμως, δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί σε πολιτικο-ιδεολογικό επίπεδο να διαμορφωθεί ένα μικρό αλλά ισχυρό κίνημα ξενοφοβίας, που θα μιλάει για αλλοίωση της εθνικής μας ταυτότητας και θα ενσπείρει τον φόβο δημιουργώντας «εμφύλιες» κοινωνικές εντάσεις.
Αυτό ενισχύεται εκ του γεγονότος ότι η σημερινή πολιτική(ως μεταπολιτική) δεν έχει καμία σχέση με τη λογική συνάντηση κοινών συμφερόντων ή τη συνένωση ορθολογικών σκοπών αλλά αποσκοπεί σε «μια τρομαγμένη σύμπραξη τρομαγμένων ανθρώπων»(Ζίζεκ). Ο φόβος αυτός είναι η κινητήρια αρχή της σύγχρονης μεταπολιτικής: φόβος των βάρβαρων-μεταναστών, φόβος της εγκληματικότητας, φόβος της ανεργίας, φόβος του λουκέτου, φόβος της άρνησης του πολιτικώς ορθού, φόβος της πτώχευσης, φόβος της αποσταθεροποίησης, τρομοκρατία μέσω νέων ιών, φόβος του θανάτου. Η ιδιότυπη αυτή τρομοκρατία συνιστά πλέον την ουσία της πολιτικής και υπηρετείται το ίδιο καλά τόσο από τις αυθεντίες του κυνισμού (της απόλυτης σχετικοποίησης και της απροσδιοριστίας) όσο και από τις αυθεντίες της μανιχαϊκής ηθικής, που δημοκοπούν από τον τηλεοπτικό άμβωνα ή δραματοποιούν, κατασκευάζοντας σκιάχτρα.
Τι πρέπει να κάνουμε; Η ελπίδα βρίσκεται στην επανεύρεση της ουσίας της πολιτικής Πράξης και στον αγώνα για μια νέα σύνθεση: τη συμφιλίωση του ατόμου με την κοινότητα και τη ξενότητα, γιατί «Το βασίλειο του ανθρώπου δεν είναι ο στενόχωρος και αγχωτικός χώρος του ίδιου του εγώ, ούτε η αφηρημένη κυριαρχία της συλλογικότητας, αλλά εκείνη η ενδιάμεση ζώνη στην οποία συνηθίζουν να λαμβάνουν χώρα ο έρωτας, η φιλία, η κατανόηση, η συμπόνια (Ε. Σάμπατο).

Τα "άλλα" παιδιά

Ο Αλέξανδρος Γρηγορόπουλος και οι φίλοι του «δεν είναι σαν τα δικά μας και τα δικά σας» παιδιά, αλλά παιδιά ικανά να διαπράξουν ανθρωποκτονία! Τα λόγια ανήκουν στον συνήγορο υπεράσπισης του αστυνομικού Κορκονέα, που επιχειρεί μ’ αυτόν τον τρόπο να πείσει ότι ο θύτης-πελάτης του σκότωσε τον 15χρονο ευρισκόμενος σε κατάσταση άμυνας! Παραδόξως, ο ίδιος δικηγόρος συμμετείχε πριν λίγες μέρες στη δίκη των δολοφόνων του νεαρού Αυστραλού στη Μύκονο αλλά αυτή τη φορά ως πολιτική αγωγή. Και διερωτάται κανείς που βρίσκονται τα όρια, η «κόκκινη γραμμή» των υπερασπιστικών επιχειρημάτων; Νομιμοποιείται ένας δικηγόρος, προκειμένου να υπερασπιστεί τον πελάτη του, να «σκοτώσει» ηθικά το θύμα; Σύμφωνα με μία ορισμένη σχολή η απάντηση είναι καταφατική. Εν άλλοις λόγοις, η αλήθεια είναι το «ψέμα» που νικά, και δίκαιο το άδικο που έχει επιβληθεί. Συνεπώς, όλα και το δίκαιο είναι ζήτημα συσχετισμού δυνάμεων και δεν υπάρχει αντικειμενική αλήθεια, αλλά η υποκειμενική αλήθεια του καθενός. Αυτό όμως αναιρείται από τη στιγμή που υπάρχουν κριτήρια αληθείας, ή αλλιώς «ποιοτικά χαρακτηριστικά» βάση των οποίων κρίνονται ετούτοι ή οι άλλοι άνθρωποι, ετούτα ή τα άλλα παιδιά. Ο συνήγορος συνεπώς αντιφάσκει. Για την ακρίβεια ακολουθεί κατά το δοκούν θεωρίες του 19ου αιώνα, όπως αυτή του εγκληματολόγου Λομπρόζο που μιλούσε για «ευκαιριακούς εγκληματίες» και για «γεννημένους εγκληματίες». Άρα, ο δικηγόρος επιχειρεί να πείσει ότι τα παιδιά ήταν… εκ γενετής εγκληματίες ενώ ο αστυνομικός φόνευσε «ευκαιριακά» και μάλιστα ευρισκόμενος σε άμυνα. Πίσω από τις θεωρίες αυτές βρίσκονται οι προκαταλήψεις και τα ταξικά στερεότυπα κάθε εποχής. Έτσι, ο Lombroso φαίνεται να επηρεάζεται από τα μεγάλα γεγονότα που σφράγισαν την εποχή και πρωτίστως από την Κομμούνα του Παρισιού. Γι’ αυτό μιλάει για τις «επικίνδυνες τάξεις» από τις οποίες στρατολογείται «ο στρατός του εγκλήματος». Την ίδια περίοδο και ο κόμης d’ Haussonville στην έκθεση που παρουσιάστηκε στο εθνικό Κοινοβούλιο της Γαλλίας το 1873 κάνει αναφορές στις «επικίνδυνες τάξεις» απ’ όπου στρατολογεί «ο στρατός του εγκλήματος», ενώ συνδέει έγκλημα και επανάσταση και ιδιαιτέρως το κοινό έγκλημα και την Κομμούνα. Παραδόξως, όμως, τον 21ο αιώνα ένας δικηγόρος θα χρησιμοποιήσει και πάλι τα «ποιοτικά χαρακτηριστικά» ενός παιδιού για να καταδείξει ότι ανήκει στα «άλλα παιδιά», στα παιδιά των Εξαρχείων, στα «επικίνδυνα» κατά το ανάλογο «των επικίνδυνων τάξεων», σ’ αυτά που είναι ικανά να διαπράξουν ανθρωποκτονία, όπως οι εκ γενετής ή έστω οι ευκαιριακοί εγκληματίες, όπως αποκαλούνταν οι γαβριάδες του 19ου αιώνα! Ο συνήγορος στην προσπάθειά του να χαρακτηρίσει το θύμα φανερώνει μία δυσκολία αναγνώρισης του «άλλου», του άλλου παιδιού, αυτού που δεν είναι σαν «τα δικά του», και γι’ αυτό -λόγω δηλαδή μη αναγνώρισης της ετερότητας- μπορεί κάποιος αστυνομικός να το σκοτώνει! Αλλά ποιος είναι ο αστυνομικός αυτός που σκοτώνει ό,τι δεν αναγνωρίζει σαν δικό του; Είναι ένας άνθρωπος φαινομενικά «κανονικός», κυριευμένος από κάτι βίαιο και στιγμιαίο, που εγκληματεί χωρίς λόγο, δηλαδή επειδή δεν ξέρει το λόγο! Όμως, μόνο ο μακρινός πρωτόγονος άνθρωπος έχει ανάγκη να σκοτώσει χωρίς αναγκαιότητα, αλλά λόγω μιας εγκληματικής παραφροσύνης, που είναι εγγεγραμμένη σε μία ορισμένη κουλτούρα «αντρισμού», αυτισμού και αυταρχισμού.

«Στους δρόμους περιφέρουν/οι ζητιάνοι τον ακρωτηριασμό τους./ Πλούτος μαζί και κατατρεγμός-/νόημα ολόκληρης ζωής»(Στέλιος Θ. Μαφρέδας)

Μετεωρίζεται στο πρώτο σκαλοπάτι του δικαστικού μεγάρου της αστυνομοκρατούμενης Άμφισσας. Λες θα πέσει. Τελικά, καταφέρνει με μεγάλη προσπάθεια ν’ ανέβει τα σκαλιά, ενώ νέοι από την Αθήνα, αυτοί που κάποιοι με περισσή φροντίδα δαιμονοποίησαν, διαδηλώνουν ειρηνικά στο όνομα του παιδιού του. Την ίδια ώρα ένας νεαρός στην ηλικία του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου πέφτει νεκρός, καταδιωκώμενος από αστυνομικούς, στην πόλη Βουαπί της Γαλλίας. Κι εδώ η νεανική οργή διαλύει και πυρπολεί τα πάντα, επιχειρώντας να αντιδράσει στο τυφλό, συντεταγμένο μίσος των μεγάλων, που εκδηλώνεται ποικιλοτρόπως. Όπως συνέβη με το τηλεοπτικό κανάλι που επιχείρησε προχθές να ξεφτιλίσει κυριολεκτικά τις νεανικές αντιδράσεις και εξαναστάσεις, προβάλλοντας τη «λαϊφ στάιλ» αντιπαράθεση των νέων των βορείων προαστίων με αυτούς των δυτικών προαστίων. Τι κι αν κάποιος μίλησε για «πλαστές αντιθέσεις», η ελληνική Όπρα Γουίνφρεϊ τον αποστόμωσε, λέγοντας πως υπάρχουν τραγούδια και τηλεοπτικά σήριαλ, που εκφράζουν τις… χαοτικές δήθεν αντιθέσεις! Κανείς δεν είπε για τον Αλέξη, κανείς δεν αναφέρθηκε στο γεγονός ότι τον περασμένο Δεκέμβρη οι νέοι απ’ όλες τις γειτονιές της Αττικής διαδήλωσαν μαζί κατά της αστυνομικής αφθαιρεσίας. Κανείς δεν τόλμησε να πει ότι ο Αλέξανδρος Γρηγορόπουλος, που του άρεσε να διασκεδάζει στα Εξάρχεια, ήταν κάτοικος των ευγενών προαστίων. Μόνο ένας νεαρός… κομμωτής και μία ανεγκέφαλη νεαρή, που πάθαινε ίλιγγο στη θέα των «κόκκινων αλόγων», εκπροσωπούσαν τη… μεγαλοαστική τάξη των Βορείων Προαστίων! Ενώ απέναντι, ήταν τα χαριτωμένα αλάνια των δυτικών προαστίων. «Καμένα» κι αυτά από το χαβαλέ, τα γκάζια, τα ντεσιμπέλ, τα βρώμικα και τ’ αλκοόλ. Κι όμως, αυτά τα παιδιά διάβαιναν μαζί πριν ένα χρόνο τους πύρινους δρόμους της Αθήνας, πετροβολώντας μπάτσους και πολιορκώντας αστυνομικά τμήματα. Τώρα τους αλέθει η τηλεοπτική μηχανή με την κυρία της εκπομπής να ξεκαρδίζεται στα γέλια και να χειροκροτεί, προσανατολίζοντας την ενέργεια των μεν εναντίων των δε, σ’ έναν ρατσιστικό εμφύλιο που παραπέμπει στις διαφορετικής εθνότητας συμμορίες της Νέας Υόρκης του 19ου αιώνα.
Δεν είναι ασφαλώς τυχαίο, δεν μπορεί να είναι τυχαίο ότι η εκπομπή αυτή προβλήθηκε την ημέρα που άρχιζε στην Άμφισσα η δίκη για τη δολοφονία του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου. Δεν είναι τυχαίο ότι οι κάτοικοι της πόλης της Άμφισσας υπέστησαν μία πρωτοφανή τρομοκρατία και αστυνομοκρατία επί πολύ χρονικό διάστημα. Την ίδια τρομοκρατία υφίστανται σήμερα και οι αγρότες, καθώς ακούγονται φωνές από διάφορα κέντρα για κίνδυνο «αποσταθεροποίησης»! Ποιοι, όμως, οιμώζουν; Οι κύριοι των Βρυξελλών και οι εγχώριοι κολαούζοι τους. Αυτοί που προκάλεσαν την παγκόσμια οικονομική κρίση χωρίς κανείς να μπορεί να τους ζητήσει λογαριασμό κι ευθύνη. Πρόκειται για τους πρωτογενείς διαφθορείς των πολιτών-αγροτών. Αυτοί που αποσύνδεσαν τους παραγωγούς από το προϊόν τους μέσω των επιδοτήσεων και των χωματερών. Γιατί ο παραγωγός δεν είχε λόγο πλέον να κάνει καλά πορτοκάλια αφού θα πήγαιναν στις χωματερές. Εκείνοι που πρότειναν να στέλνονται τα πορτοκάλια στα παιδιά των φτωχών χωρών της Αφρικής είχαν χαρακτηριστεί τότε γραφικοί. Γιατί, αγαπητοί φίλοι, οι… ελεύθερες αγορές δεν είναι παίξε γέλασε, θέλουν αίμα και θάνατο, κυρίως νεανικό, για να λειτουργήσουν.

Εφήμερα

«Εσύ δεν είσαι ΠΑΣΟΚ;» ρωτούσε προχθές ο Γ. Οικονομέας αγροτοσυνδικαλιστή. «Εσύ τι κόμμα είσαι;» ανταπάντησε ο δεύτερος. «Πάντως δεν είμαι ΠΑΣΟΚ» είπε ο Οικονομέας. «Καλά το παίζεις το παιγνίδι» αντείπε ο αγρότης. Χθες ο διάλογος μεταξύ των δύο για το τι κόμμα ψηφίζουν επανήλθε με πρωτοβουλία αυτή τη φορά του αγροτοσυνδικαλιστή. Αλλά γιατί ο κ. Οικονομέας θύμωσε αφού κι αυτός το ίδιο είχε κάνει; Εντέλει, τα βρήκαν ότι ο ένας είναι αγρότης και ο άλλος δημοσιογράφος. Πάλι καλά!

Ως γνωστόν ένας από τους γνωστούς τρόπους αντιμετώπισης των απεργιών είναι ο «κοινωνικός αυτοματισμός». Σύμφωνα με αυτή την τεχνική που διαμορφώθηκε το πρώτον στις Ηνωμένες Πολιτείες το κράτος δημιουργεί τις συνθήκες ώστε οργισμένοι ή αγανακτισμένοι πολίτες να επιτίθενται εναντίον των απεργών. Το «δηλητήριο» για να γίνουν οι αγρότες «εχθροί του λαού» άρχισε ήδη να διαχέεται από αυτούς που μιλούν για κίνδυνο της οικονομίας αλλά προπάντων για «αποσταθεροποίηση» και "κλείσιμο των σπιτιών" των φορτηγατζίδων!

Η ΠΑΣΕΓΕΣ που εγκαλούν οι αγρότες για ατασθαλίες είναι «άντρο» του ΠΑΣΟΚ, γι’ αυτό η ηγεσία του κυβερνώντος κόμματος δεν υιοθετεί τις καταγγελίες. Αλλά ενώ οι αγρότες και μαζί και οι συνδικαλιστές που πρόσκεινται στο ΠΑΣΟΚ(αυτό «καίει» περισσότερο τους Μπατζελή, Καρχιμάκη) διαδηλώνουν, τι γίνεται με την ΑΔΕΔΥ και τη ΓΣΕΕ; Όλα είναι καλώς καμωμένα; Ειδικά οι δημόσιοι υπάλληλοι κινδυνεύουν να υποστούν τη χειρότερη αφαίμαξη όλων των εποχών και δεν κουνιέται τίποτα. Που είναι και τι λένε άραγε οι λαλίστατοι κατά τα άλλα κκ. Παπασπύρος και Παναγόπουλος;

Τέλος, στην Ελλάδα οι συνδικαλιστικές οργανώσεις δεν λένε απολύτως τίποτα για την άνοδο του ασφαλιστικού χρόνου των γυναικών στα 65 χρόνια, η οποία έγινε δήθεν κατόπιν της απόφασης του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου για εξίσωση των δύο φύλων. Αλλά γιατί η εξίσωση να μη γίνει προς τα κάτω όπως συζητείται στη Γαλλία. Εκεί συζητούν για εξίσωση στα 61 ή τα 62 χρόνια!

Άνεργοι όπως "νεκροί"

Ένα εκατομμύριο άνεργους «βλέπει» το 2010 ο Α. Λοβέρδος. Ένα εκατομμύριο συμβολικά νεκροί. Μη συμπεριλαμβανομένων των «αόρατων», εκείνων που δεν είναι καταγεγραμμένοι και φαίνονται πουθενά. Ένα εκατομμύριο και πλέον απελπισμένοι άνεργοι εναντίον της στρατιάς των υπόλοιπων 3.505.100 εργαζομένων. Ήδη ο εμφύλιος πόλεμος κηρύχτηκε, η ελληνική κοινωνία βρίσκεται ήδη σε εμφυλιοπολεμική κατάσταση, ο αδερφός τοποθετείται απέναντι στον αδερφό, όπως εκείνη τα τραγικά αδέρφια στα Καμίνια. Η εσωτερική ερήμωση της απώλειας είναι αταξική είπε η ποιήτρια, αλλά η ολοκληρωτική ματαίωση του προσώπου είναι ταξική απαντά ο άνεργος. Την ίδια ώρα οι βληχώδεις δημοκόλακες με το μεγαλομανές ύφος και το αινιγματικό χαμόγελο προσπαθούν πονηρά να καλύψουν το ελλείπον, να ρίξουν γέφυρες ανάμεσα στο μηδέν και το τίποτα, υπερβάλλοντας και χαχανίζοντας με άφρακτη φιλαρέσκεια και κατινισμό. Στο ηλεκτρονικό κάτοπτρο εκδιπλώνεται η μανική προσπάθεια να εγκλωβιστεί σύμπασα η ελληνική κοινωνία στην πιο χυδαία εκδοχή της: μια κοινωνία που φασίζει, που ρατσίζει, που παραοικονομεί και χουλιγκανίζει, που δεν ορρωδεί προ ουδενός, ακόμη και μπροστά στον αυτοεξεφτελισμό της, που λαδώνει και λαδώνεται στην εφορία, στην πολεοδομία και το υπουργείο, κι ύστερα με πάθος εκατό κολοκοτρωναίων μάχεται για τα ιερά, τα όσια και τη μη αλλοίωση της εθνικής της ταυτότητας.
Οι απελπισμένοι άνεργοι, απέναντι, οι εξ ανάγκης κλέφτες θα κρυφτούν πίσω από το πρόσωπο-προσωπίδα των αλλοδαπών, ενώ η... αυθεντική φυλή των Ελλήνων θα είναι παραμείνει άμωμη και αμόλυντη. Δεν θ’ αργήσει η ώρα που κάποιοι θα οργανωθούν στα πρότυπα της Κου Κλουξ Κλαν, διαχωρίζοντας αυτή την τρομοκρατική και συγχρόνως τρομοκρατούμενη κοινωνία σε ανθρώπους και λύκους-εγκληματίες. Αλλά η αλήθεια είναι πως σ’ αυτό τον κόσμο όπου ο άνθρωπος έχει καταστεί για τον άνθρωπο λύκος, επικρατούν οι πιο δυνατοί. Η δύναμη και η βία είναι πλέον όροι για την επιβίωση. Γι’ αυτό ο νόμος της ζούγκλας και της φυσικής επιλογής συνιστούν τη μεγάλη πολιτιστική οπισθοδρόμηση των σύγχρονων κοινωνιών μαζί και της ελληνικής. Που είναι αλήθεια οι αντιστάσεις; Που είναι τα δρώντα πνεύματα που αγωνιούν γι’ αυτό που υπάρχει κι εκείνο που θα όφειλε να υπάρχει, οι ιδρυτές ενός νέου πάθους που θα διαφοροποιείται τόσο από το σύγχρονο Δυτικό ιμπέριουμ όσο κι από τους γιακωβινισμούς της Ανατολής; Εξακολουθούν, δυστυχώς, να είναι αναμενόμενοι. Γι’ αυτό κανείς δεν μιλάει για τον κοινωνικό φασισμό, κανένας νέος λόγος δεν διατυπώνεται, καμία οδηγητική πρόταση. Κανείς δεν μιλάει για την εξάλειψη της ανεργίας, την προστασία του περιβάλλοντος, για έναν κόσμο χωρίς αποκλεισμένους και όπου οι νέοι δεν θα κουβαλούν έναν τόνο αλυσίδες για ένα κιλό ψωμί. Κανείς δεν προβάλει ένα νέο τρόπο σκέψης που θα συνδέει τον ανθρωπισμό και τις κατακτήσεις των επιστημών μέσω της διαμόρφωσης ενός ουσιαστικά κριτικού πνεύματος. Ούτε για μία νέα πόλη όπου οι άνθρωποι θα συναντιούνται ξανά στις πλατείες, αναζητώντας τη δυνατότητα του αδύνατου σε αυτοοργανωμένους ομίλους συλλογικής πράξης. Μόνο στείρος ακτιβισμός και εργασιοθεραπεία, μια σκόπιμη ενέργεια απώλειας της μνήμης και των οδυνών της.

Αϊτή

Δεν είναι άτυχη η Αϊτή και οι κάτοικοί της που βρίσκονται πάνω στο γεωλογικό ρήγμα, είναι που βρέθηκαν και πάνω στο δρόμο των αποικιοκρατών. Γιατί ο πρώτος μεγάλος «σεισμός» συνέβη στην Αϊτή το 1492, όταν ο Χριστόφορος Κολόμβος πάτησε το πόδι του στο νησί Ισπανιόλα. Οι ιθαγενείς κάτοικοι των νησιών αποδεκατίστηκαν και οι μετέπειτα κάτοικοι θα είναι ισπανόφωνοι και, κυρίως, γαλλόφωνοι λευκοί καθώς και οι 500.000 αφρικανοί σκλάβοι, που μεταφέρθηκαν από τη μαύρη ήπειρο για να δουλέψουν στη βιομηχανίας ζάχαρης. Στα 1789-1791 θα λάβει χώρα στην Αϊτή η μεγάλη εξανάσταση των σκλάβων με αρχηγό τον Τουσέν Λουβερτούρ, που θα οδηγήσει το 1794 (στο πνεύμα της Γαλλικής Επανάστασης) στην κατάργηση της δουλείας. Όμως, η αποικιοκρατία μόλις τώρα αρχίζει να εκδιπλώνεται και στα νησιά αυτά θα συναντηθούν οι δρόμοι και τα συμφέροντα των μεγάλων αποικιοκρατικών δυνάμεων(Ισπανία, Γαλλία, ΗΠΑ). Οι ΗΠΑ θα επέμβουν στα νησιά το 1915, ενώ πολύ αργότερα, το 1964, το νησί θα γνωρίσει μία από τις χειρότερες δικτατορίες, αυτή του «Πάπα Ντόκ»(Ντυβαλιέ), τον οποίο θα διαδεχθεί ο γιος του «μπέμπε Ντοκ»(19 ετών). Έκτοτε, η μικρή χώρα θα αντιμετωπίζει, όπως και η υπόλοιπη λατινική Αμερική, αλλεπάλληλα πραξικοπήματα και δικτατορίες. Το 1991 οι ΗΠΑ και η ΕΕ διακόπτουν την οικονομική βοήθεια με συνέπεια, το 1994, 16.000 πλοιάρια κατάμεστα με μετανάστες αϊτινούς να «πολιορκήσουν» τα παράλια των ΗΠΑ. Η απάντηση της Ουάσινγκτον ήταν η αποστολή 20.000 στρατιωτών στο νησί για τη «στήριξη της δημοκρατίας». Το Μάρτη του 1995, οι ΗΠΑ θα παραχωρήσουν τη θέση τους σε πολυεθνική δύναμη του ΟΗΕ. Η πολιτική και οικονομική κρίση όμως συνεχίζεται, με μεγάλο μέρος του πληθυσμού να πένεται και να λιμοκτονεί. Η κρίση θα κορυφωθεί το 2004 με τις αποικιοκρατικές δυνάμεις να έχουν διαφορετικές εκτιμήσεις για τις αιτίες της. Έτσι, η μεν Γαλλία θεωρεί υπεύθυνο τον πρόεδρο Αριστίντ, αλλά οι ΗΠΑ διαφωνούν. Τελικά, ο πρόεδρος Αριστίντ φεύγει από τη χώρα, την ώρα που καταφθάνουν σ’ αυτή 300 Γάλλοι στρατιώτες και πολύ περισσότεροι Αμερικανοί. Και σαν μην έφταναν όλα αυτά στις 18 και 19 Σεπτεμβρίου ο κυκλώνας Jeanne αφήνει πίσω του 2.000 νεκρούς. Είναι η εποχή που αποφασίζεται η διευθέτηση του 1,2 δις δολαρίων χρέους της Αϊτής. Παρόλα αυτά η πείνα εξακολουθεί να πλήττει τους κατοίκους με αποκορύφωμα τις διαδηλώσεις του 2008 με αφορμή την αύξηση των τιμών των τροφίμων. Τη δυστυχία θα συμπληρώσουν δύο νέοι κυκλώνες και η πτώση ενός κακοφτιαγμένου σχολείου που θα σκοτώσει 90 παιδιά και δασκάλους. Και τώρα ο σεισμός. Ναι, όπου ο φτωχός και η τύχη του. Μόνο που εκτός από την τύχη υπάρχουν και κάποιοι άλλοι εντελώς ορθολογικοί λόγοι, οι παλιοί και οι νέοι αποικιοκράτες.

Εφήμερα

Βλέπω στην Αχαρνών, στα Κάτω Πατήσια, αστυνομικούς να κάνουν σωματική έρευνα, κυρίως σε νεαρούς. Ψάχνουν για ναρκωτικά. Αλλά μπορείς στα καλά καθούμενα να κάνεις σωματική έρευνα σε κάποιον; Το Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Στρασβούργου καταδίκασε τη Βρετανία για την παράνομη κι αυθαίρετη έρευνα πολιτών.

Εντάξει, «να κάνουμε ορθοπεταλιά…» όπως είπε ο πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου. Εξάλλου, αυτό είθισται στις ανηφόρες, αλλά όχι και όταν σου έχει φύγει η… αλυσίδα.

Πάντως, το αλαλούμ στην κυβέρνηση και το ΠΑΣΟΚ δεν έχει προηγούμενο. Όλοι εναντίον όλων. Αλλά ο μόνος που τα έβαλε με τον κ. Παπανδρέου ήταν ο Κ. Γείτονας, που εμμέσως τον χαρακτήρισε υπεύθυνο γιατί έκανε «αντιεξουσιαστές υπουργούς». Ενώ αν έβαζε εξουσιαστές σαν και του λόγου του τα πράγματα θα ήταν καλύτερα!

Με παρέσυραν οι «υπηρεσιακοί» απολογήθηκε ο υπουργός Οικονομικών Γιώργος Παπακωνσταντίνου για την κατάθεση της τροπολογίας για τις γονικές παροχές σε άσχετο νομοσχέδιο. Σαν λόγος ανεύθυνου ακούγεται που μεταθέτει τις ευθύνες του. Πάντως, από νωρίς άρχισαν οι αποσύρσεις, απόσυρση της απόσυρσης αυτοκινήτων(λάθος είπε ο πρωθυπουργός), απόσυρση της τροπολογίας για τις γονικές παροχές και τις κληρονομιές, σε λίγο θα αποσυρθούν κατά λάθος και οι ίδιοι…

Αλλά όπως είπε ο πρωθυπουργός «μόνο όσοι δεν κάνουν τίποτα, είναι αλάνθαστοι». Εξαρτάται κ. Παπανδρέου από τα λάθη και τη σοβαρότητά τους. Ναι, λάθη κάνει αυτός που δρα, αλλά λάθη μικρά, που έχει την εξυπνάδα της γρήγορης επανόρθωσής τους. Δυστυχώς, η κυβέρνηση μέχρι τώρα έχει κάνει μόνο λάθη.

Όχι δεν είμαστε όλοι μετανάστες. Η κυρία της οποίας υπέστην την οργή και την μέγιστη ύβρη του… «κουλτουριάρη», το θεωρεί προσβολή. Ασφαλώς και δεν είμαστε όλοι μετανάστες. Ούτε κατά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο ήταν όλοι ήρωες σαν την Mier Gies, τη γυναίκα που έκρυψε και προστάτεψε την οικογένεια της εβραίας Άννας Φρανκ από τους ναζί, διακινδυνεύοντας η ίδια και οι τρεις σύντροφοί της τη ζωή τους. Όχι μόνο δεν ήταν όλοι σαν τη Gies, αλλά ο κανόνας ανήκε στους ουδέτερους, ή σ’ εκείνους που για να επιβιώσουν πρόδωσαν, όπως οι καταδότες που έστειλαν την οικογένεια Φρανκ στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Μπέργκεν-Μπέλσεν. Αλλά «Δεν είμαι ήρωας. Έκανα μόνο ό,τι μπόρεσα για να βοηθήσω» είπε η Gies, στις 15 Φεβρουαρίου του 2009, όταν έκλεινε τα 100 χρόνια του βίου της. Ακριβώς, γι’ αυτό το λόγο, επειδή ο αλτρουισμός ήταν εγγενές στοιχείο του χαρακτήρα της, η πράξη της Mier Gies, που εκτός των άλλων διέσωσε και το περίφημο ημερολόγιο της Άννας Φρανκ, μέγιστο αντιπολεμικό μνημείο της φρίκης του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, αποκτά ιδιαίτερη αξία.
Γιατί η Gies, που πέθανε την περασμένη Δευτέρα, ανήκε στους λίγους, στις εξαιρέσεις, σ’ αυτούς που ο Βόννεγκατ χαρακτήριζε «υποδειγματικούς» και ο Ζίζεκ de l’ un, (ο ένας, η εξαίρεση), όπως η Αντιγόνη κάθε καιρού. Υπάρχουν, τάχα, σήμερα οι αντινομικοί, αυτοί που αντιστέκονται, ετερόδοξοι που ωθούν τον άνθρωπο και την ιστορία; Υπάρχουν, άραγε, τόποι αντίστασης στην Ελλάδα; Υπάρχουν. Κι είναι εκεί που λαμβάνουν χώρα οι ομηγύρεις των νέων που συζητούν, γράφουν τραγούδια και παίζουν μουσικές, διαμορφώνοντας την ψυχή και τον τρόπο του αισθάνεσθαι του μέλλοντος. Οι «άλλοι» είναι οι μίζεροι, είναι οι ξενοφοβικοί, είναι όλοι όσοι τρελαίνονται από τον κίνδυνο της μείωσης της απόδοσης κέρδους ή τους μεγέθους της καταναλωτικής δαπάνης τους, αυτοί που κοστολογούν ακόμη και τη ζωή τους, αυτοί που έστειλαν στην εξορία της γραφικότητας και της τρέλας τις τελευταίες αντιστάσεις, τους τελευταίους ανθρώπους της τιμιότητας, της πνευματικότητας, της έντιμης πολιτικής και του ήθους.
Ποιος θα επικρατήσει; Για την ώρα νικούν οι Κρέοντες, οι άνθρωποι των οποίων το μυαλό πήρε διαζύγιο από την καρδιά, οι φονιάδες της ελπίδας, αυτοί που δολοφόνησαν έννοιες όπως «κοινωνική δικαιοσύνη», αλληλεγγύη και ανθρωπιά. Θα επιβιώσουν όσοι, ταυτίζοντας το Όλον με το ατομικό συμφέρον -στο όνομα δήθεν της ατομικότητας, της κοινωνίας της διακινδύνευσης και του εκσυγχρονισμού- θα εξακολουθήσουν να ενταφιάζουν όλο και πιο βαθιά τις έννοιες της ενεργού πολιτικής και του ενεργού πολίτη. Γι’ αυτό θα συνεχίσει να κυριαρχεί η κοινωνία του Χομπς και το κράτος Λεβιάθαν καθώς και όσοι διακηρύσσουν ότι δεν χρειάζεται κανείς να σκέφτεται, ότι είναι κουραστικό και επισφαλές να διαλογίζεσαι και πως είναι πιο βολικό κάποιοι άλλοι να σκέφτονται για σένα. Έτσι, παντού θα κυκλοφορούν οι αφανιστές της ελεύθερης βούλησης και αυτοί που επιβάλλουν με όλους τους μιντιακούς τρόπους την αντίληψη του κόσμου ως παράσταση και προσομοίωση.

Εφήμερα

Οι επιθέσεις που δέχεται πλέον η Ελλάδα από διεθνείς κερδοσκοπικούς κύκλους έχουν ξεπεράσει κάθε όριο. Το κακό είναι ότι η κυβέρνηση αντί να αντεπιτεθεί, χρησιμοποιεί επιλεκτικά τις επιθέσεις και τους εκβιασμούς για να αιτιολογήσει τις αντιλαϊκές της πολιτικές.

ΠΑΣΟΚ εναντίον ΠΑΣΟΚ και πάλι. «Τελευταία φορά» που θα δεχθώ τροπολογία σε άσχετο νομοσχέδιο δήλωσε ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του κυβερνητικού κόμματος Χρ. Παπουτσής, αναφερόμενος στην τροπολογία για τις γονικές παροχές, δωρεές και κληρονομιές. Ωραία αντιπαράθεση περί διαγραμμάτου, αλλά για την ταμπακιέρα τίποτα! Επί της ουσίας, που είναι η επιβάρυνση της μικρής και μεσαίας ακίνητης ιδιοκτησίας, τι έχει να πει ο κ. Παπουτσής; Ή μήπως θα το καταπιούμε κι αυτό το λάθος, όπως αυτό με τα τέλη κυκλοφορίας;

Τι κρίμα! Άρρωστο άνθρωπο, τον έσερναν σε δείπνα και τελικά τον έστειλαν στο Ιπποκράτειο. Διότι όποιος είδε το Λεωνίδα Κύρκο στην Αίγλη του Ζαππείου, αντελήφθη ότι η πρωτοβουλία δεν ήταν δική του.

Τι γίνεται με την ΕΣΗΕΑ; Η συνάδελφος Σοφία Μαλτέζου κάνει απεργία πείνας στην είσοδο του κτηρίου. Οι ένδεκα εκλεγμένοι τι απαντούν; Αν δεν έχουν τίποτα να πουν, ας παράσχουν τουλάχιστον μια υπηρεσία, αυτή της παραίτησής τους.

Τηλεοπτική αποβλάκωση

Στις δύο Φεβρουαρίου θα γινόταν και φέτος, όπως κάθε χρόνο, η βαρυσήμαντη ομιλία του Προέδρου των ΗΠΑ Μπάρακ Ομπάμα προς τους Αμερικανούς για την «κατάσταση του έθνους»! Η ομιλία, όμως, αναβλήθηκε γιατί την ίδια ημέρα μεταδιδόταν ένα τηλεοπτικό σήριαλ, το Lost, το οποίο βλέπουν εκατομμύρια Αμερικανοί. Είναι η πρώτη φορά που μία τελετή-θεσμός στην πολιτική ζωή των ΗΠΑ αναβάλλεται εξαιτίας ενός σήριαλ. Το γεγονός εντυπωσιάζει ακόμη περισσότερο, καθώς πρόκειται για την πρώτη ομιλία-απολογισμό του Μπάρακ Ομπάμα και μάλιστα σε μία κρισιμότατη στιγμή της αμερικάνικης κοινωνίας λόγω της οικονομικής κρίσης, της ανεργίας και των πολεμικών της εμπλοκών. Δικαιώνεται έτσι ο Νιλ Πόστμαν που θεωρούσε ότι η τηλεόραση αποτελεί σημείο-κλειδί του σύγχρονου πολιτισμού, καθώς συνιστά μία «μεταφορά»(metaphora), και η μεταφορική λειτουργία της συνίσταται στους συμβολισμούς των πληροφοριών της, τις πηγές, την ποιότητα και την ταχύτητα της ενημέρωσης και το περιβάλλον μέσα στο οποίο παράγονται οι ειδήσεις. Με την μεταφορική της λειτουργία η τηλεόραση ποιεί πολιτισμό, διότι μεταβάλλει ριζικά τον τρόπο και το περιεχόμενο του δημόσιου διαλόγου· «έναν πολιτισμό που απομυζούν τα χάχανα» και ο νηπιακός λόγος των δημόσιων συζητήσεων, έναν πολιτισμό συνεχών κύκλων ευτελούς ψυχαγωγίας και γι’ αυτό ικανό να εξαλείψει τον πολιτισμό. Ο Νιλ Πόστμαν παραδέχεται ότι υφίστανται οι πολιτισμοί-φυλακές και οι μηχανισμοί ελέγχου της σκέψης όπως ακριβώς τις περιέγραψε ο Όργουελ, ότι ο σύγχρονος πολιτισμός χαρακτηρίζεται από την υπερπληροφόρηση που «πνίγει» την αλήθεια μέσα στο «θόρυβο» και τη σύγχυση - γεγονός που καθιστά άχρηστη την απαγόρευση- καταλήγοντας στην καταξίωση της κοινοτοπίας, των «σκουπιδιών» και του ανεξάντλητου χάχανου. Σήμερα, βασανιζόμαστε, όπως ο πληθυσμός στο «Θαυμαστό Καινούργιο Κόσμο» του Χάξλεϊ, όχι γιατί γελάμε αντί να σκεφτόμαστε, αλλά γιατί δεν ξέρουμε ούτε γιατί γελάμε ούτε για ποιο λόγο έχουμε σταματήσει να σκεφτόμαστε.
«Σκέπτομαι» έγραφε για τις ΗΠΑ ο Νόρμαν Μέιλερ(Μάγισσα τέχνη) ότι «αυτή την πλούσια και ισχυρή χώρα… αυτή την εταιρική γη δίχως ενστικτώδη αντίδραση στην αισθητική που τώρα διέδιδε σε ολόκληρο τον κόσμο, τη χειρότερη εφαρμοσμένη αισθητική στην ιστορία του κόσμου… αυτή τη λαίμαργη δημοκρατία που κατέψυξε το φαΐ της προτού το κάψει... αυτή τη σαδιστικά επαναστατημένη Δημοκρατία που τις άρεσαν τα πέτσινα, τα σαδομαζοχιστικά... ναι, αυτή η Αμερική, η τρομοκρατημένη, κάλλιστα χρειαζόταν την τηλεόραση - είμαι εδώ για να σε νεκρώσω, το χρειάζεσαι!»
Για την τηλεόραση τα πάντα είναι η στιγμή, όλα είναι στιγμιαία και ταυτόχρονα. Το πνεύμα δεν είναι πια παρά η οργανωμένη νοημοσύνη, η δεξιοτεχνία, η άσκηση καθώς και η ευτελής χρησιμοθηρική εξυπνάδα. Η κουλτούρα ως καλλιέργεια δεν είναι παρά μια επίφαση που χρησιμεύει ως άλλοθι έναντι των βαρβάρων, που είναι οι απόκληροι, οι μετανάστες. Η τηλεόραση διχοτομεί απόλυτα τη φαντασία, που χάνει τις αποχρώσεις, παύοντας να είναι φαντασία. Απομένει έτσι μόνο ο δαιμονισμός που είναι «η μιλιά της βουβαμάρας»(Κίκεργκωρ) του αποβλακωμένου και χειραγωγημένου ιδιώτη.

Εφήμερα

Πίσω από τις επιθέσεις εναντίον των αφρικανών μεταναστών στο Ροζάρνο της Καλαβρίας(67 τραυματίες) βρίσκεται η Μαφία! Ως γνωστόν ο κύριος όγκος της επιχειρηματικής δραστηριότητας στη νότια Ιταλία ελέγχεται από τη Μαφία. Δεν αποκλείεται, λοιπόν, να εξαναγκάζουν τους μετανάστες να φύγουν χωρίς να τους πληρώσουν, αφού η συλλογή των εσπεριδοειδών έχει σχεδόν τελειώσει. Η τακτική θυμίζει τους Έλληνες που χρησιμοποιούν μετανάστες κι όταν «γίνει η δουλειά» τους καταγγέλλουν στην αστυνομία ώστε να απελαθούν χωρίς αμοιβή! Γι’ αυτό και η αγανάκτηση των μεταναστών. Ήδη στην Ιταλία χίλιοι μετανάστες οδηγούνται από το Ροζάρνο σε «στρατόπεδα αποδοχής» προς απέλαση…

Και στην Ελλάδα το νομοσχέδιο για τους μετανάστες και η στάση έναντι αυτών από τις πολιτικές δυνάμεις φαίνεται ότι θα αποτελέσει τη νέα «κόκκινη γραμμή» μεταξύ δεξιάς και αριστεράς.

Είμαστε όλοι μετανάστες

Ο τίτλος που προκαλεί την οργή των ρατσιστών

Εμφύλιος των κάτω

Η σύγκρουση μεταξύ μεταναστών και ρατσιστών στην Καλαβρία. Το μήνυμα του Πάπα για «Σεβασμό στους μετανάστες». Η εκρηκτική κατάσταση στο κέντρο της Αθήνας. Το debat που οργάνωσε η γαλλική κυβέρνηση για την «εθνική ταυτότητα» και η διαβούλευση της ελληνικής κυβέρνησης με τους πολίτες για την απόδοση ιθαγένειας στους μετανάστες κατέληξαν σε μία αντιπαράθεση μεταξύ ξενοφοβικών και ουμανιστών. Τα βασικά επιχειρήματα των ξενοφοβικών είναι η αλλοίωση της εθνικής ταυτότητας και η ανεργία, ενώ οι ανθρωπιστές εκτιμούν ότι δεν υφίστανται τέτοιοι φόβοι. Σε κάθε περίπτωση, ο τρόπος που επιχειρείται να διευθετηθεί το ζήτημα παραπέμπει στην αμερικανική εμπειρία. Θυμίζουμε πως σε περιοχή της Μασαχουσέτης Ιρλανδοί μετανάστες τρίτης γενιάς δεν δέχονται τη γειτνίαση με τους νεόφερτους ισπανόφωνους μετανάστες λόγω του ανταγωνισμού στην αγορά εργασίας. Πάνω από ενάμιση αιώνα πριν, το 1846, πεντακόσιοι Ιρλανδοί λιμενεργάτες απεργούν για αυξήσεις των μισθών και μείωση των ωρών εργασίας. Οι υπεύθυνοι της Atlantic Dock θα προσλάβουν αμέσως νέους Γερμανούς μετανάστες για να σπάσουν την απεργία. Σε αντίποινα ομάδες Ιρλανδών θα εισβάλλουν στις γειτονιές των Γερμανών απειλώντας τους με θάνατο. Το ίδιο θα συμβεί τη δεκαετία του 1870 όταν απεργοί και άνεργοι ιρλανδοί κατεδίωξαν τους νέους μετανάστες, που ήταν κινέζοι αυτή τη φορά, κατηγορώντας τους ως απεργοσπάστες. Από τα παραπάνω παραδείγματα συνάγεται πως έχουμε έναν διαρκή «εμφύλιο πόλεμο» των «κάτω» μεταξύ του εσωτερικού και του εξωτερικού προλεταριάτου. Κάθε φορά, οι νέοι μετανάστες θα συνιστούν όφελος για τους επιχειρηματίες και το μεγάλο φόβο απώλειας της εργασίας για τους παλαιούς μετανάστες ή τους γηγενείς. Το πρώτο ξενοφοβικό κόμμα και μάλιστα με μασονικά χαρακτηριστικά ήταν το Know Nothing και ιδρύθηκε το 1850 στη Νέα Υόρκη, έχοντας ως κεντρικό σύνθημα: «Η Αμερική στους Αμερικανούς», πίσω από το οποίο, όμως, υποκρύπτονταν οι ξενοφοβικές τάσεις των Αμερικανών «αυτοχθόνων».
Αντίθετα με ό,τι συνέβη στις ΗΠΑ, το ευρωπαϊκό (γιακωβίνικο) μοντέλο του ισχυρού και ομοιογενούς κέντρου αδυνατούσε να μεταθέσει και να συγκρατήσει τη σύγκρουση στην περιφέρεια. Στην Ευρώπη οι «κάτω», συμπεριλαμβανομένων και των αποκλεισμένων είχαν ομοιογένεια και μπορούσαν πάντα να συστήνουν μια συμπαγή ενότητα, ένα «Εμείς» μέσω της πολιτικής άμβλυνσης των επί μέρους διαφορών, καθώς και να εκφράζουν τα αιτήματα της «καθ’ όλου» κοινωνίας, στρέφοντας τη σύγκρουση εναντίον του βασικού αντιπάλου, που ήταν όσοι ήλεγχαν το πανίσχυρο «κέντρο»-κράτος. Γι’ αυτό οι κυρίαρχες τάξεις στην Ευρώπη παρά το γεγονός ότι η Αμερική λειτούργησε ως βαλβίδα αποσυμπίεσης, δεν μπόρεσαν λόγω των κορεσμένων συνθηκών να βυθίσουν τις ουτοπίες και το «όνειρο των κάτω», στους «υφάλους της βοδινής μπριζόλας και της μηλόπιτας», ή σ’ έναν διαρκή εμφύλιο πόλεμο, όπως συνέβη στις ΗΠΑ. Αυτός, όμως, ο αποπροσανατολισμός με την μετάθεση της σύγκρουσης στην περιφέρεια και σε δευτερεύοντα ζητήματα επιχειρείται σήμερα και στη γηραιά ήπειρο.

Έρωτας και Θάνατος

Ένας ερωτευμένος νεαρός εισβάλει στη ζώνη ασφαλείας του αεροδρομίου Newark της Νέας Υόρκης, για ένα τελευταίο φιλί αποχαιρετισμού στην αγαπημένη του, που φεύγει. Χτυπάει ο συναγερμός, οι πτήσεις διακόπτονται επί ώρες, πανικός, ενώ το γεγονός καταγγέλλεται στο Αμερικανικό Κογκρέσο. Για ένα φιλί. Για ένα τελευταίο φιλί ο ερωτευμένος νεαρός διακινδύνευσε τη ζωή του. Και επιβεβαιώνεται ο Λακάν που δήλωνε ότι «ο έρωτας είναι μια μορφή αυτοκτονίας». Ναι, ο έρωτας κυριαρχεί στη σκέψη μας, πέρα από το χρόνο, είναι φαντασιακός, ενώ η σεξουαλικότητα μας τραβά στη γη από το πόδι, καθώς είναι απτή, πραγματική. Ο έρωτας που φεύγει, που πετάει πάνω σ’ ένα φιλί είναι σαν το θάνατο. Γιατί ο έρωτας είναι θάνατος, είναι κένωση του εαυτού από Εγώ. Είπα θάνατος και θυμήθηκα το Μόραλη και τον γείτονά του τον Λαζόγκα που μας έλεγε στο τραπέζι πως ο σύντεχνός του ήθελε πλέον να φύγει. Είχε ετοιμαστεί. Το ίδιο και ο Dennis Hopper, που χτυπημένος από τον καρκίνο, αποχαιρετά τα αγαπημένα του πρόσωπα και δηλώνει έτοιμος να φύγει. Άνθρωποι που αγάπησαν κι αγαπήθηκαν πολλοί, που ερωτεύθηκαν, που αισθάνθηκαν την πλήρωση, μόνοι αυτοί μπορούν να δηλώνουν έτοιμοι για το πέταγμα, για το μεγάλο ταξίδι, όπως των νεαρών ερωτευμένων στο αεροδρόμιο της Ν. Υόρκης. Γι’ αυτό ο Νίκος Καρούζος λέει: «…Ψηλά η νύχτα μοιάζει έρωτας/αυτοκτονεί ο διάττων./ Είμ’ ένας άνθρωπος φανταστικός».
Στην τυπολογία του έρωτα θα μπορούσαν να προστεθούν πολλές αποχρώσεις καθώς «υπάρχουν ίσως τόσοι τρόποι να αισθάνεται κανείς… όσοι και να βλέπει τα πράγματα»(Σταντάλ). Ο Φιλόστρατος μιλούσε για τη σχέση εράν-οράν, αλλά, όπως και ο Αριστοτέλης, περιόριζε το βλέμμα, στην ηδονή της όρασης(τα μάτια, οι δαδούχοι του έρωτα) και όχι στο βλέμμα ως θέαση του κόσμου, ως ιδεολογία. Συνεπώς, τα δράματα προκύπτουν όταν έχουμε σύγκρουση διαφορετικών «βλεμμάτων»(θεάσεων του κόσμου) και διαφορετικών αισθημάτων των δύο εμπλεκομένων. Όταν επί παραδείγματι η μία πλευρά κινείται με βάση τον έρωτα-πάθος και η άλλη με βάση τον έρωτα-ματαιοδοξία. Έχει ενδιαφέρον η συσχέτιση του είδους του έρωτα, του τρόπου που αισθάνεται κανείς, με τον τρόπο που βλέπει τα πράγματα, δηλαδή με μία ορισμένη θέαση του κόσμου, άρα τόσο με μία ιδεολογία όσο και τη Συμβολική Τάξη(κυρίαρχη ιδεολογία, φαντασιακό κ.ά.). Γι’ αυτό ο Σταντάλ σημειώνει «Ονόμασα αυτό το δοκίμιο(σ.σ. το περί έρωτος) βιβλίο ιδεολογίας… Δεν γνωρίζω ελληνική λέξη για να πω λόγος περί των αισθημάτων, όμως ιδεολογία σημαίνει το λόγο περί των ιδεών». Να, λοιπόν, που ο έρωτας σχετίζεται και με την ιδεολογία και αναφέρομαι σε δύο ανθρώπους, δύο Βιρμανούς (Win Naing Kyaw και Thura Kyaw), τους οποίους η χούντα της Βιρμανίας καταδίκασε σε θάνατο γιατί διέδωσαν εμπιστευτικές ειδήσεις όπως ότι το τρίτο στην ιεραρχία στέλεχος της δικτατορίας επισκέφθηκε τη Β. Κορέα! Αλλά για τους ανθρώπους αυτούς δεν χτύπησε κανένας συναγερμός, κανείς δεν έκανε επερώτηση στο Αμερικανικό Κογκρέσο.

Εθνική ταυτότητα

Η σφοδρή αντιπαράθεση στη Γαλλία για την «εθνική ταυτότητα», περιορίστηκε, τελικώς, στη μετανάστευση. Και τούτο γιατί η μετανάστευση είναι το αδύνατο σημείο της Αριστεράς.
Δεν είναι τυχαία η αμηχανία της ευρωπαϊκής Αριστεράς μπροστά στο φαινόμενο Λεπέν παλαιότερα και της γκραμσιανής Νέας Δεξιάς σήμερα που προσδιορίζονται από τις πολιτικές για τον έλεγχο του μεταναστευτικού ρεύματος, την αντιμετώπιση της γενικευμένης ανασφάλειας, η οποία προστίθεται στην εργασιακή ανασφάλεια αλλά και την ανασφάλεια έναντι της τρομοκρατίας. Ο Λεπέν δεν πρόβαλε κάποιο πρωτότυπο επιχείρημα, όταν έλεγε ότι ο γαλλικός λαός θα καταστεί μειοψηφία λόγω της «προσωρινά ειρηνικής εισβολής» των βορειο-αφρικανών μεταναστών στη Γαλλία. Το ίδιο επιχείρημα προβάλλεται στις ΗΠΑ ακόμη και τώρα. Το ίδιο ανακαλύπτουν και στην Ελλάδα σήμερα. Η απώλεια των θέσεων εργασίας από τους νέους μετανάστες (που ήταν πάντα η φθηνή εργατική δύναμη) τροφοδοτούσε πάντα την ξενοφοβία και την αντιπαράθεση παλιών και νέων μεταναστών στις ΗΠΑ. Αυτό σήμερα συμβαίνει και στην Ευρώπη. Η δημοκρατική και εξισωτική αντιμετώπιση των δύο «μερών» των «κάτω», του «εξωτερικού και του εσωτερικού προλεταριάτου», από την ευρωπαϊκή Αριστερά τη φέρνει σε πολιτικά και εκλογικά δυσχερή θέση έναντι της Νέας Δεξιάς που προτείνει μια διευθέτηση υπέρ των «παλιών μεταναστών» (τους παρέχει δικαιώματα και ψήφο). Το ΠΑΣΟΚ ακολουθεί ουσιαστικά τη συντηρητική γραμμή. Πάντως, όπως στις ΗΠΑ, έτσι και στην Ευρώπη σήμερα επανατίθεται ως πολιτικό διακύβευμα η «εθνική ταυτότητα» και ο εθνικισμός(Είτε ως παραδοσιακός είτε ως νέος εθνικισμός, ο οποίος προβαλλόμενος και από την Αριστερά φανερώνει την αδυναμία ανάλυσης εκ μέρους της νέων ζητημάτων). Η ευρωπαϊκή Αριστερά γοητευμένη από αμερικανικά συνθήματα και πολιτικές όπως το «δικαίωμα στη διαφορά», η «πολυπολιτισμικότητα», η «πληθυντική κοινωνία» κ.ά., που εφαρμόστηκαν στις εντελώς διαφορετικές αμερικανικές συνθήκες χάνει το δρόμο της απαξιώνοντας την εθνική ταυτότητα και συγχρόνως επαναξιώνοντάς την αντιφατικά μέσω της προβολής μιας αφηρημένης πολυεθνικής και πολυπολιτισμικής κοινωνίας. Γι’ αυτό και η κρίση της, η οποία εκδηλώνεται με την μετακίνηση των ανασφαλών και «ξενοφοβικών» ψηφοφόρων της προς τα δεξιά.
Στην πραγματικότητα οι Ευρωπαίοι υιοθετούν το δικαίωμα στη διαφορά, όπως εφαρμόστηκε στις ΗΠΑ. Αλλά στις δεύτερες εφαρμόστηκε στο πλαίσιο της λειτουργίας ενός παραδοσιακού συστήματος συμπερίληψης και αποκλεισμών, ως βαλβίδα ασφαλείας και αποσυμπίεσης, ως άρνηση ουσιαστικά του δικαιώματος στη διαφορά, αφού η μέσω της ενσωμάτωσης αντιμετώπιση της διαφοράς σημαίνει την κατάργησή της. Η ευρωπαϊκή Αριστερά δεν ανέλυσε και δεν επεξεργάστηκε τους λόγους της σύγχρονης πολιτικής κρίσης, ούτε γιατί η κρίση αυτή εκφράζεται τόσο ως κρίση των ταυτοτήτων όσο και της νεωτερικότητας, δηλαδή σε επιμέρους ζητήματα και όχι στα θέματα που σχετίζονται με την κεντρική ρωγμή που διαπερνά τη σύγχρονη κοινωνία. Κυρίως, όμως, αντιμετωπίζει την αμερικανική εμπειρία χωρίς ένα κρίσιμο μεθοδολογικό κριτήριο της ανάλυσης, όπως είναι το «συγκεκριμένο». Κάποιες απόπειρες όπως του Αντρέ Ταγκίεφ φανερώνουν τη διαφορά αλλά και τα κοινά στοιχεία της ευρωπαϊκής και της αμερικανικής παράδοσης στον τομέα της ενσωμάτωσης. Στην Ευρώπη έχουμε ένα πανίσχυρο εθνικό-κρατικό κέντρο (γιακωβινισμός), που επιβάλει την ενσωμάτωση σε μία κυρίαρχη εθνικο-θρησκευτική κουλτούρα. Εδώ το θρησκευτικό μήνυμα είναι συλλογικό και απευθύνεται σε ολόκληρο το έθνος. Αντίθετα, στις ΗΠΑ η αφομοίωση λαμβάνει χώρα μέσω ενός ήπιου, ομοσπονδιακού κέντρου (χωρίς Θεό) και μιας σκληρής και ρατσιστικής περιφέρειας(γιρονδινισμός), που, όμως, έχει Θεό και χρώμα. Γι’ αυτό το όλο παίγνιο εκεί «παίζεται» επί τη βάση ενός συστήματος συμπεριλήψεων και κοινωνικών αποκλεισμών(περισσότερα στο βιβλίο Homo Americanus).

Οι καλικάτζαροι

Ποιοι είναι σήμερα οι καλικάτζαροι; Ποιοι ήταν χθες; Και σήμερα και χθες οι «καλικάτζαροι» ήταν πάντα οι ίδιοι, ήταν οι απόκληροι, οι αποδιοπομπαίοι τράγοι, οι περιττοί της κοινωνίας. Μόνο για μια στιγμή οι «κάτω» έγιναν οι προνομιούχοι του επέκεινα και άξιοι της εξουσίας των ουρανών! Ύστερα έχασαν ακόμη κι αυτή τη μετά θάνατο δικαίωση. Βέβαια, οι «κάτω», οι υπόγειοι, οι αόρατοι έχουν κι αυτοί τη μέρα τους, την επαναστατική τους στιγμή. Μια στιγμή, μια μέρα κι ύστερα τα πράγματα επανέρχονται στην πρότερη καθεστηκυία τάξη τους. Οι τραπεζίτες, τα «χρυσόπαιδα», όπως ο Τρισέ και ο Γιούργκεν Σταρκ, ο Γκέιτς και ο Αμπράμοβιτς κι όσοι νομίζουν ότι μπορεί να γίνουν σαν κι αυτούς είναι οι άγιοι της σημερινής εποχής. Καλικάτζαροι είναι οι τέσσερις μετανάστες και τα μωρά που πνίγηκαν στη Μεσόγειο προχθές, είναι ο βασανισθείς κάτω από την Ακρόπολη χιλιανός, είναι οι Άγγλοι που καίνε βιβλία για να ζεσταθούν, καθώς κι εκείνος ο 25χρονος στη Θεσσαλονίκη, ο Γιώργος Υψηλάντης, άνεργος γυμναστής, που βούτηξε στα «μαύρα» νερά του Θερμαϊκού για να πιάσει το σταυρό, ζητώντας ως χάρη απ’ το Θεό και την Τύχη μία δουλειά! Αλλά αυτός ο θεός δεν είναι ο δικός του, ο δικός του είναι εκείνος που ζωγράφισε ο Μίλτον, εκείνος ο πανέμορφος διάβολος-επαναστάτης, που εξέφραζε κάποτε στο φαντασιακό των πολιτών μιας παλαιότερης εποχής ότι η ανατροπή της καθεστηκυίας τάξης δεν ήταν δαιμονικό, αλλά θετικό γεγονός. Από εδώ προέκυψε και το νεωτερικό «δαιμονιακό ύψιστο», αλλά και οι αποκαλούμενοι «καταραμένοι άγιοι» της λογοτεχνίας και της ζωής. Με άλλα λόγια στο φαντασιακό των ανθρώπων μέσω της αλλαγής της εικόνας του διαβόλου διαμορφώνεται ένας πιο δημοκρατικός ουρανός που μπορεί να έχει την αντιστοιχία του και στη Γη. Μόνο που δεν υπάρχουν επαναστάτες πλέον στη Γη. Η ζωή εξακολουθεί να «διαβάζεται» με τα γυαλιά των λογής πίστεων-επινοήσεων, από τους αιματηρούς μανιχαϊσμούς των βιρτουόζων του πνεύματος, των «ιδεοπρακτών», των «μηχανικών ψυχών» και των ουροβόρων του πνεύματος. Οι τελευταίοι αντάρτες άγιοι, αν υπάρχουν, είναι αυτοί που εξακολουθούν να αρνούνται την εξουσία-αυθεντία της αγιοσύνης τους, είναι αυτοί που παραμένουν αιρετικοί, αντινομικοί, ετερόδοξοι, αυτοί που στρέφονται ξανά στην αρχαία Αντιγόνη μήπως κι ο μύθος της ξαναζωντανέψει τη απολεσθείσα άρση. Είναι αλήθεια ότι σήμερα κανείς δεν ρισκάρει, κανείς δεν διακινδυνεύει την ασφάλειά του, κανείς δεν γράφει στα παλιά του τα παπούτσια τον εξοβελισμό, την εξορία, κανείς δεν υπερ-απολαμβάνει τη δόξα της προσφοράς.
Παρ’ όλα αυτά υπάρχει πάντα η υπόρρητη αντίδραση (υπάρχουν τα αδήλωτα-ασυνείδητα αιτήματα) την οποία οι συστημικοί διανοούμενοι δεν μπορούν να δουν από το «Δεσμωτήριο» (Μαξ Βέμπερ) των καθολικών αληθειών και της αυθεντίας τους. Πάντα υπάρχει η σύγκρουση των κόσμων, έστω κι όταν κάποιος κυριαρχεί. Πάντα ένα ανώτερο ηθικό και πνευματικό βάθος, μια ευγενική και ανιδιοτελής αγάπη για την αλήθεια θα αντιπαρατίθεται στους ηδονιστές χωρίς καρδιά, στους κοσμικούς, και τους ρηχά ηθικούς, προπάντων στους «χρυσο-συσσωρευτές» και στους κανίβαλους.

Ολίγον ρατσιστές!

Μήπως όσοι υπερασπίζονται τους μετανάστες ρίχνουν νερό στο μύλο του ρατσισμού; Μήπως για να «νικήσουμε» τους ρατσιστές και να μην στέλνουμε τους πολίτες στην αγκαλιά των ρατσιστών της ακροδεξιάς, πρέπει να γίνουμε ολίγον ρατσιστές; Ασφαλώς όχι. Μερικές φορές τα πράγματα όσο κι αν δεν θέλεις να είσαι μανιχαϊστής, είναι μαύρο-άσπρο. Ή είσαι ρατσιστής ή δεν είσαι. Ολίγον ρατσιστής, ολίγον ανθρωπιστής ή ολίγον έγκυος δεν υφίστανται. Το πρόβλημά μας , όμως, είναι ότι αντιμετωπίζουμε τοπικά, ένα παγκόσμιο πρόβλημα. Εν άλλοις λόγοις, αυτό που γνωρίζαμε μέχρι σήμερα είναι ότι η μετανάστευση ως παγκόσμιο πρόβλημα δεν επιδέχεται τοπική λύση. Αλλά το μεγάλο σημερινό πολιτικό παράδοξο σύμφωνα με τον Ζίγκμουντ Μπάουμαν(Ρευστοί καιροί) είναι η «εύρεση τοπικών λύσεων σε παγκόσμια δημιουργημένα προβλήματα και αδιέξοδα». Το σωστό είναι να έχουμε τοπικές λύσεις σε τοπικά προβλήματα και παγκόσμιες λύσεις σε παγκόσμια. Συνεπώς, η επιχείρηση εύρεσης τοπικών λύσεων σε παγκόσμια προβλήματα προέρχεται από την ανάγκη να κάνουμε κάτι σε τοπικό επίπεδο μέχρι να υπάρξει η λύση σε παγκόσμιο. Αλλά τι είδους λύση μπορεί να είναι αυτή; Ο Μπάουμαν δεν προτείνει την προσαρμογή στην υπάρχουσα κόλαση που βιώνουμε(είτε ως μετανάστες είτε ως υποδοχείς μεταναστών και της μεταξύ μας σύγκρουσης) αλλά την προσπάθεια ανίχνευσης «ποιος και τι, μέσα στην κόλαση, δεν είναι κόλαση, και να του δώσουμε διάρκεια, να του δώσουμε χώρο»(Ίταλο Καλβίνο, «αόρατες πόλεις»). Μόνο που η παραπάνω πρόταση έχει τη λογοτεχνική αξία της, αλλά δεν έχει πολιτική αξία. Σύμφωνα με κάποιους πολιτική αξία έχει να δώσουμε σε κάποιους μετανάστες την ελληνική ταυτότητα με βάση ορισμένα κριτήρια. Αλλά είναι αυτό λύση; Όχι. Γιατί οι χιλιάδες των Αφγανών, Πακιστανών και Αφρικανών θα συνεχίζουν να καταφθάνουν στην Ελλάδα. Συνεπώς, τα προβλήματα που έχουν παγκόσμιες αιτίες δεν επιδέχονται διευθετήσεις σε τοπικό επίπεδο. Η πρόταση να μάθουμε να ζούμε το πρόβλημα της σύγχρονης μετανάστευσης, που δημιουργεί τις «ρευστές πόλεις», διαμορφώνοντας ένα mondus vivendi μεταξύ γηγενών και μεταναστών, έναν τρόπο να ζούμε μαζί(μεικτοφιλία) είναι εντελώς θεωρητικό και άτοπο χωρίς λύση των παγκόσμιων αιτιών. Αντί της εκμάθησης του συνείναι με τους ξένους, δεν είναι καλύτερα να μάθουμε να βλέπουμε τα προβλήματα και τις αιτίες τους όχι μόνο τοπικά αλλά και παγκόσμια; Με άλλα λόγια, στη σημερινή μεταβατική εποχή απαιτείται μία πολιτική δράση(σύγκρουση) σε παγκόσμιο αλλά και σε τοπικό επίπεδο. Ποιες είναι οι αντιθέσεις και ποιοι εκφράζουν τις συγκρούσεις αυτές σε τοπικό και παγκόσμιο επίπεδο; Ποια είναι η κυρίαρχη αντιπαράθεση; Απέναντι στην παγκόσμια ελίτ, που δεν έχει δεσμό με κανέναν τόπο, βρίσκονται οι μετανάστες, οι ανέστιοι, οι ομοίως άτοποι. Αυτοί είναι τα δύο μέρη της σύγκρουσης, με τους εκατέρωθεν συμμάχους αλλά και τους ουδέτερους. Κι αυτή η σύγκρουση έχει ξεκινήσει χωρίς όμως πολιτικά χαρακτηριστικά, χωρίς δηλαδή το αδύναμο μέρος να αποκτήσει αυτοσυνείδηση ότι εκφράζει το μέλλον!


Εφήμερα

Φταίνε και οι οικονομολόγοι(θεωρίες αυτορρύθμισης των αγορών) για τη δημιουργία της κρίσης σύμφωνα με τον νομπελίστα Αμερικανό οικονομολόγο Τζότζεφ Στίγκλιτς.
Αλλά ήταν και μερικοί που προειδοποιούσαν για την κρίση, όπως ο Jagdish Bhagwati ο οποίος αντιτέθηκε σθεναρά στη σύγχυση μεταξύ της ελεύθερης κυκλοφορίας των αγαθών και της ελεύθερης κυκλοφορίας των κεφαλαίων. Η επέκταση της έννοιας της ελεύθερης αγοράς ώστε να συμπεριλάβει και την ελεύθερη κυκλοφορία των κεφαλαίων, σύμφωνα με τον Bhagwati, «δεν συνιστά τίποτ’ άλλο παρά μία «πειρατεία» του χρηματοπιστωτικού συμπλέγματος της Wall street... ο κόσμος των χρηματιστηρίων υπερίπταται της πραγματικής οικονομίας... (και) οι ΗΠΑ, ενώ διακηρύσσουν την ελεύθερη αγορά για τους άλλους, σε ό,τι αφορά τις ίδιες ακολουθούν μία πολιτική κεκαλυμμένου προστατευτισμού». Όσο για τις διάφορες θεωρίες, ο Πωλ Κρούγκμαν στο βιβλίο του «Διεθνισμός για ευρεία κατανάλωση» (Πόλις), ασκεί κριτική σ’ αυτές, χαρακτηρίζοντάς τες «μύθους», ή αλλιώς «άποψη της Ουάσινγκτον»). Ο Κρούγκμαν διακρίνει τέσσερις «κυρίαρχες αντιλήψεις»(θεωρίες) κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα: Η πρώτη, επικράτησε την εποχή του laissez-faire, κυρίως τη δεκαετία του 1930, και αφορά την πίστη στο πολύ απλό δόγμα «ελεύθερες αγορές και ισχυρό νόμισμα». Η δεύτερη, επικρατεί τη δεκαετία του 1940 και είναι «η ενεργητική στρατηγική οικονομικής ανάπτυξης και το ελεγχόμενο χρήμα». Η τρίτη, τη δεκαετία του 1970, ζητούσε «μικροοικονομικές πολιτικές απελευθέρωσης της αγοράς μαζί με κεϋνσιανές μακροοικονομικές πολιτικές» (μια σύζευξη πολιτικών δηλαδή). Και τέλος, γύρω στο 1990, έχουμε την τέταρτη «κυρίαρχη αντίληψη» που δεν είναι παρά η πρώτη! Δηλαδή, «ελεύθερες αγορές και ισχυρό νόμισμα»! «Αυτή, όπως κάθε κυρίαρχη αντίληψη, βασιζόταν περισσότερο σε μια κυκλική διαδικασία κατά την οποία άνθρωποι με κύρος ενισχύουν ο ένας το τρέχον δόγμα του άλλου, παρά σε πραγματικά βάσιμα στοιχεία». Τον τέταρτο κύκλο επικρίνει ο Τζότζεφ Στίγκλιτς. Αλλά και οι προηγούμενοι «λάθος» ήταν!

Περί ευτυχίας

Έρευνα Γερμανών επιστημόνων σύμφωνα με την οποία το όριο ευτυχίας του μέσου γερμανού πολίτη είναι 1370 ευρώ, ανά μήνα, δημιουργεί μια σειρά ερωτημάτων. Είναι δυνατόν να μετρηθεί η ευτυχία; Το ερώτημα παραπέμπει στο ζύγισμα των στίχων του Ευριπίδη και του Αισχύλου για να αξιολογηθούν οι καλύτεροι εξ αυτών! Αλλά τι είναι η ευτυχία; Η ευτυχία είναι μια νεωτερική δυτική αξία, ιστορικά χρονολογημένη, η οποία έγινε, σχεδόν, υποχρεωτική λόγω μιας διπλής επανάστασης. Η πρώτη σημαδεύεται από μία νέα στρατηγική του καπιταλισμού, ο οποίος, περνώντας από το στάδιο της παραγωγής σ’ αυτό της κατανάλωσης, οικειοποιείται την απόλαυση και χρησιμοποιεί για πρώτη φορά τις ανθρώπινες ορμές και επιθυμίες ως κινητήρες ανάπτυξης της οικονομίας. Η δεύτερη επανάσταση συνίσταται στη «χειραφέτηση του δυτικού κόσμου από τα δεσμά της συλλογικότητας»(Μπρυκνέρ) έτσι ώστε, εφεξής, ο ρυθμισμένος σαν ρολόι κόσμος να βρίσκεται εντός μας και να μας «καταδικάζει» να είμαστε συνεχώς ευτυχείς. Αυτή η μεταλλαγή του δικαιώματος στην ευτυχία σε νόμο συνέβη μέσω της ιδέας της κυριαρχίας. Η ιδέα αυτή συνίσταται στην αντίληψη ότι μπορούμε να είμαστε οι κυρίαρχοι του πεπρωμένου μας και των ηδονών μας, αφού μπορούμε να τις παράγουμε, να τις έχουμε και να τις επιδεικνύουμε κατά το δοκούν.
Μέχρι εδώ, τίποτα το καινοφανές. Στον Μπωντριγιάρ ο μύθος της ευτυχίας δεν είναι απόρροια κάποιας φυσικής τάσης του ατόμου να την πραγματοποιήσει αλλά παρελκόμενο του μύθου της ισότητας που κυριαρχεί στις σύγχρονες κοινωνίες. Για να μπορέσει, όμως, η ευτυχία να γίνει το όχημα του εξισωτικού μύθου, πρέπει να μπορεί να μετρηθεί. Ό,τι δεν μπορεί να μετρηθεί και να σημανθεί με ορατά κριτήρια, όπως η ψυχή ή το νόημα, αποκλείονται από το καταναλωτικό ιδεώδες. Η μεγάλη μπλόφα, συνεπώς, των σύγχρονων κοινωνιών είναι η άσκηση της «λευκής μαγείας» με τους αριθμούς, η οποία κρύβει την πραγματικότητα, καθώς και μια οικουμενική δημοκρατική ιδεολογία, που καλύπτει την απούσα δημοκρατία και την ανεύρετη ισότητα.
Ο Τζέρεμυ Ρίφκιν από την πλευρά του αναφέρει ότι η «νέα οικονομία» οδεύει από την εμπορευματοποίηση του χώρου και της ύλης στην εμπορευματοποίηση του χρόνου και της διάρκειας. Οι μεταβολές αυτές μετασχηματίζουν την ίδια τη φύση του καπιταλισμού αφού το βάρος μετατοπίζεται από τη βιομηχανική παραγωγή στην πολιτιστική και στην παροχή υπηρεσιών πολιτισμικού χαρακτήρα. Οι θεματικές, περίφρακτες πόλεις και τα πάρκα, ο τουρισμός, ο αθλητισμός, τα παιχνίδια και ο τζόγος, η τηλεόραση, η μουσική και ο κινηματογράφος, η εικονική πραγματικότητα του κυβερνοχώρου καθώς και κάθε άλλη μορφή τρόπου ζωής και ψυχαγωγίας «γίνονται ταχύτατα ο πυρήνας ενός υπερκαπιταλισμού που εμπορεύεται την πρόσβαση σε πολιτισμικές εμπειρίες». Αυτή η οικονομία εμπορευματοποιεί την ίδια την ανθρώπινη «εμπειρία», το παιχνίδι και την «ευθυμία» και αναγάγει τα πάντα σε οικονομικές σχέσεις. Έτσι, οι ανθρώπινες σχέσεις τείνουν να γίνουν πελατειακές! Κι εκεί που νομίζαμε ότι μερικά πράγματα διαφεύγουν της εμπορικής μέτρησης και της οικονομικής αξιολόγησης, τώρα «τιμολογούν» ακόμα και την ανθρώπινη ζωή με τον περίφημο δείκτη Life Time Value (ισόβια αξία), ή την ανθρώπινη ευτυχία, όπως οι Γερμανοί!
O κίνδυνος, όμως, καταστροφής των κοινωνικών θεμελίων από την υπερεμπορευματοποίηση των ανθρώπινων σχέσεων και τα ζητήματα της θεσμικής ισχύος και της ελευθερίας απέναντι σε μια νέα μορφή παγκόσμιου μονοπωλίου, που ασκείται πάνω στην ίδια τη ζώσα εμπειρία των ανθρώπων και την «ευτυχία» τους, θα είναι τα μεγάλα προβλήματα των επόμενων χρόνων.

Ξενότητα και ρατσισμός

Είχαμε σημειώσει πριν ένα μήνα για το φοβερό πρόβλημα των παιδιών(μεταναστών δεύτερης γενιάς), που ενώ έχουν φοιτήσει και αποφοιτήσει από τα ελληνικά σχολεία και πανεπιστήμια, παραμένουν απάτριδες, χωρίς ιθαγένεια και ταυτότητα. Είναι λογικό αυτά τα «αόρατα», τα «ξένα» και αποκλεισμένα παιδιά κάποια στιγμή να διεκδικήσουν την άνοδό τους στην ορατότητα με βίαιο τρόπο. Ήδη, όμως, η κυβέρνηση εκδήλωσε την πρόθεσή της να προωθήσει την ένταξή τους στην ελληνική κοινωνία και πολιτεία. Πρόκειται για μία σημαντική πρωτοβουλία, που πρέπει να είναι ρηξικέλευθη και να μην αλλοιωθεί από μικροκομματικές σκοπιμότητες. Παρόλα αυτά, οι αντιδράσεις από κάποιους ξενοφοβικούς πολιτικούς και κοινωνικούς φορείς υπήρξε άμεση και σκληρή. Κεντρικό επιχείρημά τους είναι ο εργασιακός ανταγωνισμός γηγενών και αλλοδαπών. Το πρόβλημα της ανεργίας είναι υπαρκτό, αλλά γι’ αυτό δεν ευθύνονται οι μετανάστες, αλλά η εργοδοσία, που εκμεταλλεύεται τη «μαύρη εργασία», αλλά και το κράτος που αδιαφορεί. Επίσης, δεν μπορούμε να αντιμετωπίζουμε με τοπικό τρόπο ένα πρόβλημα που είναι παγκόσμιο. Αλλά εκτός όλων τούτων, η ξενότητα έχει και μία πολιτιστική διάσταση, που οφείλουμε να τη διεξέλθουμε ώστε να αντιληφθούμε ότι δεν κινδυνεύουμε από τους μετανάστες αλλά από τον ίδιο μας τον εαυτό.
Υπ’ αυτή την οπτική, τίθεται το ερώτημα: ποιος είναι ο «ξένος» σήμερα; Αυτός που δεν ανήκει σε κανέναν τόπο, σε κανέναν χρόνο; Είναι αυτός που δίνει την αγέρωχη αίσθηση του εξόριστου, του πλάνητος που κινείται αενάως σ’ ένα συνεχώς μετατιθέμενο, ακόρεστο και ασύλληπτο αλλού; Ή μήπως είναι κάποιος που μετέτρεψε τις δυστυχίες του σε αντίσταση, σε ανάχωμα ζωής; Ή μήπως, ακόμη, είναι «ένας ονειροπόλος που κάνει έρωτα με την απουσία, ένας εκλεπτυσμένος καταθλιπτικός»; Ή μήπως, τέλος, ξαναθέτουμε το ζήτημα των ξένων, επανευρίσκοντας τις ηθικές ανησυχίες μας ώστε να μην πεθάνουμε από κυνισμό ή από τις μεταπτώσεις του Χρηματιστηρίου; Τα ερωτήματα τίθενται από τη Τζούλια Κρίστεβα που επιχειρεί να αποδείξει ότι «Παραδόξως, το ξένο μας κατοικεί, είναι η κρυμμένη πλευρά της ταυτότητάς μας, ο τόπος όπου ερημώνεται η κατοικία μας, ο χρόνος κατά τον οποίο ναυαγούν η συναίνεση και η συμπάθεια. Αναγνωρίζοντάς τον (ξένο) μέσα μας, αποφεύγουμε να τον μισήσουμε. Ο ξένος, σύμπτωμα που κατά κύριο λόγο καθιστά προβληματικό, κι ίσως ανέφικτο, το «εμείς», αρχίζει να υπάρχει όταν αναδύεται η συνείδηση της διαφοράς μου, και ολοκληρώνεται όταν αναγνωρίζουμε ότι όλοι μας είμαστε ξένοι, απείθαρχοι απέναντι σε δεσμούς και κοινότητες». Στο πλαίσιο της πλανητικής οικονομικής και πολιτικής ενοποίησης, ό,τι αποκαλείται «παγκοσμιοποίηση», διαμορφώνονται νέες μορφές ετερότητας και το ερώτημα που τίθεται είναι αν μπορούμε να ζήσουμε «εσωτερικά, υποκειμενικά» μαζί με τους άλλους, αν θα μπορέσουμε να είμαστε άλλοι, χωρίς αποκλεισμούς και εξάλειψη των διαφορών μας. Η Κρίστεβα διατρέχοντας όλες τις ιστορικές αντιλήψεις των διαφόρων συστημάτων που αφορούν τον «ξένο» και εμπεριέχονται στον στωικισμό, τον ιουδαϊσμό, το χριστιανισμό και τον ανθρωπισμό του Διαφωτισμού καταλήγει στη σημερινή εποχή, θεωρώντας εκ προοιμίου βέβαιο ότι η ξενοφοβία των ημερών μας αντλεί την έντασή της από την κρίση των ηθικών και θρησκευτικών συστημάτων. Η ουτοπία των ξένων είναι η συνάντηση, η φιλοξενία, ο στιγμιαίος κοσμοπολιτισμός, το συμπόσιο ως «το θαύμα της σάρκας και του πνεύματος». Αν, όμως, όλοι, σήμερα, είμαστε ξένοι καθώς είμαστε αποξενωμένοι από τον εαυτό μας, αν το «Εγώ είναι ο άλλος» (Ρεμπώ), μπορούμε άραγε να είμαστε για τον εαυτό μας ένα «καλειδοσκόπιο ταυτοτήτων» χωρίς να πεθάνουμε από μίσος, ή να μας περάσουν για τρελούς ή απατεώνες; Μπορούμε αρκεί να δούμε την ξενότητα σαν ένα ταξίδι «στην ξενότητα του άλλου» και του αποξενωμένου εαυτού μας, με πυξίδα μία «ηθική του σεβασμού για το ασυμβίβαστο». Διότι «το ξένο είναι μέσα μου, επομένως είμαστε όλοι ξένοι». Κι «Αν είμαι εγώ ξένος, δεν υπάρχουν ξένοι».