Μίκης και άλλα

Η φήμη για τον Μίκη απεδείχθη ευτυχώς ένα επαίσχυντο παιγνίδι ηλιθίων. Γιατί όμως; Πάντως πλησιάζουν τα γενέθλια του μεγάλου μουσουργού και εμείς του ευχόμαστε χρόνια πολλά. Πέραν τούτου με άφησε άναυδο για μία ακόμα φορά ο τρόπος που κανιβαλίζει το κράτος. Πρώτα ήταν Γιάννης, μετά ο Πάνος και τώρα η Ευγενία που για ένα πρόστιμο ή για μία δόση στο ΤΕΒΕ δικάστηκαν ερήμην και κινδύνευσαν να φυλακιστούν. Πως γίνεται αλήθεια και δεν επιδίδονται οι κλητεύσεις; Δεν έχουν υποψιασθεί κάτι οι δικαστές από τη σωρεία της ερημοδικίας για ελάχιστα ποσά; Κι έτσι πας να βγάλεις ταυτότητα ή σε σταματάει ένας τροχονόμος και άντε να αποδείξεις ότι δεν είσαι ο Βλαστός ή κάποια παραφυάδα του. Ας το δουν οι αρμόδιοι. Αλλά το θέμα της χθεσινής ημέρας είναι (όλα είναι ζήτημα οπτικής γωνίας) η ανεργία παντού και ειδικά στην Καλιφόρνια, την πιο πλούσια πολιτεία των ΗΠΑ με τα 38 εκατομμύρια κατοίκους και το υψηλότερο ποσοστό ανεργίας(11%)! Ναι, η ανεργία είναι μεγάλη, αλλά η πολιτεία, όπου κυβερνά ο μυώδης Σβαρτσενέγκερ, φροντίζει σύμφωνα με τους σχολιαστές τους άνεργους και τους φτωχούς.
Ναι, αλλά ο άνθρωπος δεν έχει ανάγκη το ρύζι ή τις πατάτες αλλά την τροφή. Ομοίως δεν έχει ανάγκη το κάρβουνο ή το ξύλο αλλά τη ζεστασιά(ή τη δροσιά, την εργασία και την ανάπαυση). Επίσης, εκτός από φυσικές έχει και τις ανάγκες της ψυχής. Γι’ αυτό το να αισθάνεται κανείς χρήσιμος και συγχρόνως απαραίτητος είναι ζωτικές ανάγκες. Το παράδειγμα της πλήρους στέρησης των αναγκών αυτών της ψυχής είναι ο Άνεργος, που είναι ένας ζωντανός νεκρός, ακόμα και αν μέσω των επιδομάτων έχει να φάει, έχει στέγη και έχει να ντυθεί, αλλά παραμένει παρόλα αυτά ένας παρίας, ένας απόκληρος, και ακόμα χειρότερα ένας άχρηστος!

Γκέητς Μπιλ

Πόσο θα μας κοστίσει η γρίπη των χοίρων(και κατά μετωνυμία γρίπη Α); Πόσα θα κερδίσουν οι πλανητικής εμβέλειας φαρμακοβιομηχανίες; Πολλά. Αλλά εκείνο που σοκάρει δεν είναι οι φαρμακοβιομήχανοι αλλά οι… φιλάνθρωποι, που επενδύουν στη φιλανθρωπία και τη δημόσια υγεία, όπως ο Μπιλ Γκέητς και η γυναίκα του Μελίντα. Πιο συγκεκριμένα, ακόμα και η φιλανθρωπία αντιμετωπίζεται πλέον με όρους επιχειρηματικούς, δίκην δηλαδή βιομηχανίας(charity must be considered as an industry). Δεν μπορεί να εξηγηθεί αλλιώς πως ο Μπιλ Γκέητς, ο άνθρωπος που έγινε μέσω των νέων τεχνολογιών στην πληροφορική(Μάικροσοφτ), ο πλουσιότερος άνθρωπος στον κόσμο, μεταλλάχθηκε αίφνης σ’ έναν… άγιο Φραγκίσκο της Ασίζης. Για να γίνει εύκολα αντιληπτό τι συμβαίνει, αρκεί να πούμε ότι στη Νιγηρία όπου το ίδρυμα Gates επένδυσε σε μία μεγάλη καμπάνια εναντίον της μόλυνσης του περιβάλλοντος και τη φαρμακευτική περίθαλψη των μικρών παιδιών, όλα τα παιδιά αντιμετώπισαν σοβαρά αναπνευστικά προβλήματα. Και τούτο διότι όλα τα παιδιά κατοικούν σ’ ένα χωριό δίπλα στις εγκαταστάσεις της πετρελαϊκής εταιρείας ENI, στην οποία ο Μπιλ και η Μελίντα είναι μέτοχοι! Το ζεύγος των… φιλανθρώπων υπολογίζεται ότι έχει επενδύσει 128 εκατομμύρια δολάρια για την προστασία του περιβάλλοντος(γενικά 2 δις δολάρια στη «φιλανθρωπία») και 428 εκατομμύρια σε πετρελαϊκές εταιρείες(Shell, Exxon Mobil, Chevron, Total), ενώ 12 δις δολάρια επενδύθηκαν στα προγράμματα δημόσιας υγείας και στις φαρμακευτικές βιομηχανίες. Οι επενδύσεις γίνονται κυρίως στις φαρμακευτικές βιομηχανίες(GSK, MERCK). Όμως η αιχμή του δόρατος είναι η «συμμετοχική» εταιρεία GAVI που ίδρυσε η οικογένεια Γκέητς το 2000, επιχειρώντας να κινητοποιήσει νέες πηγές και να δημιουργήσει ένα δίκτυο από κυβερνήσεις, φαρμακευτικές εταιρείες, ινστιτούτα έρευνας, τη Γιούνισεφ, την Παγκόσμια Τράπεζα κ.ά. Όταν ιδρύθηκε η GAVI, οι τιμές των φαρμάκων ήταν σε χαμηλά επίπεδα στις φτωχές χώρες. Σήμερα, τα φάρμακα έχουν αυξηθεί όσο ποτέ άλλοτε στην Αφρική, το ίδιο και η παιδική θνησιμότητα. Κι όμως ο Μπιλ Γκέητς και η σύζυγός του Μελίντα παρουσιάζονται ως οι μεγάλοι ευεργέτες της ανθρωπότητας, κάτι σαν πλούσιοι και άγιοι! Γίνεται;

Άλμα στο κενό

Σαν σήμερα, την 21η Ιουλίου 1969, ένας άνθρωπος, ο αμερικανός αστροναύτης Νηλ Άρμστρονγκ περπατούσε στο φεγγάρι, προαναγγέλλοντας το «…τεράστιο άλμα για την ανθρωπότητα». Σαράντα χρόνια μετά, ο κόσμος δεν έγινε καλύτερος, οι άνθρωποι δεν απελευθερώθηκαν από την ανάγκη, οι εργαζόμενοι εξακολουθούν να απολύονται, οι μετανάστες συνεχίζουν να ταξιδεύουν από τόπο σε τόπο για να επιβιώσουν. Σαράντα χρόνια μετά, οι άνθρωποι είναι χωρίς κοινότητες, χωρίς αλληλεγγύη και εμπιστοσύνη, χωρίς ενιαία αίσθηση ταυτότητας και δυνατότητα βιοαφήγησης, χωρίς Εμείς και γι’ αυτό χωρίς μακροπρόθεσμα Εγώ, αλλά και με την καταναλωτική μανία της συσσώρευσης προϊόντων μιας χρήσης, με εφήμερες αγάπες μιας χρήσης, μ’ ένα αυτοαναλωνόμενο πάθος που καταλήγει στην αυτοαναφορικότητα και τον κανιβαλισμό. Όμως, να τώρα, αμφισβητείται όχι μόνο το τεράστιο βήμα αλλά και το μικρό βήμα του ανθρώπου πάνω στη Σελήνη. Βέβαια, η αμφισβήτηση άρχισε το 1974, όταν ο B. Kaysing έγραψε το βιβλίο «We Never Went to the Moon: America’s Thirty Billion Dollar Swindler». Σύμφωνα με τον συγγραφέα το ταξίδι στο φεγγάρι ήταν ένα δημιούργημα fiction της ΝΑΣΑ και τη DIA και γυρίστηκε σε στρατιωτική βάση στην έρημο της Νεβάδα, ενώ τα «εφέ» έγιναν στο Χόλιγουντ. Τα επιχειρήματα-ερωτήματα του Kaysing ήταν κυρίως δύο: Γιατί η αμερικανική σημαία κυμάτισε στη σελήνη, ενώ σ’ αυτή δεν υπάρχει αέρας; Επίσης, γιατί η προσελήνωση δεν δημιούργησε κρατήρα κάτω από τη σεληνάκατο; Το 2002 επανήλθαμε στη λογική της «συνομωσίας» με το ντοκιμαντέρ του W. Karel «Operation Lune». Η Ουάσινγκτον δίκην απάντησης ανέθεσε στον Στ. Κιούμπρικ να σκηνοθετήσει σε στούντιο το βήμα του Άρμστρονγκ και να καταδειχθεί το αδύνατον. Όμως θα μπορούσε να κάνει κάτι πιο απλό, να στείλει και πάλι αστροναύτες στο φεγγάρι. Γιατί δεν το έκανε επί 40 χρόνια; Άγνωστο. Είναι ψεύδος ότι ο άνθρωπος δεν περπάτησε πάνω στη σελήνη; Κι αυτό δεν μπορεί να απαντηθεί. Πάντως, είτε το… βήμα είναι αλήθεια είτε όχι, η δουλειά γίνεται και οι πωλήσεις είναι καλές και στις δύο περιπτώσεις. Πάντως, το 1969, οι ΗΠΑ είχαν ανάγκη το εγχείρημα λόγω του ανταγωνισμού με την τότε σοβιετική ένωση και τον ψυχρό πόλεμο. Συγχρόνως, όμως, επένδυαν στην ιδεολογία των «νέων τεχνολογιών» και της αέναης ανάπτυξης. Αλλά φευ…

Πάλι στον ίδιο σκοπό

Η ΔΕΗ εκβιάζει: Ή λιθάνθρακας ή πυρηνικά. Ο λιθάνθρακας έχει απαγορευτεί παντού ως η πλέον ρυπογόνος ύλη, ενώ τα πυρηνικά εργοστάσια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας αντενδείκνυνται για σεισμογενή χώρα, όπως η Ελλάδα. Αλλά το σημαντικότερο και όχι ευρέως γνωστό με τα πυρηνικά είναι ότι χρειάζονται τεράστιες ποσότητες νερού. Κι αναρωτιέται κανείς, γιατί η ΔΕΗ δεν προτείνει και τις εναλλακτικές πηγές ενέργειας, όπως η αιολική και η ηλιακή; Αλλά σήμερα δεν ήθελα να σας μιλήσω για τη ΔΕΗ ούτε τα τεράστια κέρδη των φαρμακευτικών κολοσσών από το εμβόλιο της γρίπης των χοίρων, μήτε για την απεργία πείνας δύο παράνομων μεταναστών στα κρατητήρια της Άρτας με τη συμπαράσταση και των αστυνομικών! Σήμερα, θα μιλήσουμε ξανά για ένα κοινότοπο πλέον θέμα, τις τράπεζες και το γεγονός ότι αυτές επιστρέφουν εν μέσω οικονομικής κρίσης στους χρυσούς μισθούς και τα μπόνους των πασίγνωστων πια «γκόλντεν μπόις» τους. Ακριβώς, όπως ο σκορπιός δεν μπορεί να αλλάξει τη φύση του και τσιμπάει στη μέση του ποταμού(ή αλλιώς εν μέσω κρίσης) το γάιδαρο που τον μεταφέρει, έτσι και οι τράπεζες αφυδατώνουν μέχρι τέλους τους πολίτες. Αναφέρομαι στην τεράστια «ψαλίδα» των επιτοκίων των δανείων σε σχέση με τα μικρά επιτόκια των καταθέσεων που θεσπίζουν οι ελληνικές τράπεζες. Είναι απορίας άξιο πως καμία τράπεζα δεν σπάει την «ψαλίδα», παραπέμποντας έτσι σε εναρμονισμένες πρακτικές, δηλαδή σε «καρτελοποίηση». Παρ’ όλα αυτά η συντεταγμένη ελληνική πολιτεία εξακολουθεί να αντιμετωπίζει τις τράπεζες με περισσή αβρότητα. Γιατί αυτό; Δεν γνωρίζουμε αν οι ελληνικές τράπεζες κυβερνούν την Ελλάδα, αλλά πολλοί διερωτώνται μήπως η αμερικανική τράπεζα Goldman Sachs(έτος ίδρυσης 1869) κυβερνά τον κόσμο! Τα κέρδη της τράπεζας αυτής το πρώτο τρίμηνο του 2009 ήταν αυξημμένα κατά 36% έναντι του αντίστοιχου του 2008(Η JP Moergan Chase 65%)! Κατά τα άλλα το μέγιστο ερώτημα που απασχολεί την ελληνική ειδησεογραφία και δημοσιογραφία ου μην και την πολιτική κονίστρα είναι αν θα έχουμε εκλογές το φθινόπωρο ή τον Μάρτιο. Ως εάν οι εκλογές να μας σώσουν από την κρίση! Πάντως, μεγάλη ευρωπαϊκή ασφαλιστική εταιρεία δεν θα αναλαμβάνει πια το ρίσκο για τις νέες ασφάλειές της στην Ελλάδα. Αυτό καταδεικνύει εν τοις πράγμασι την έλλειψη εμπιστοσύνης στην ελληνική οικονομία. Κι όμως τα πράγματα είναι λιγότερο άσχημα στην Ελλάδα σε σχέση με την Ισπανία (του σοσιαλιστή Θαπατέρο) όπου η ανεργία το 2010 θα ανέλθει στο εκρηκτικό 18,9% και το δημόσιο έλλειμμα στο 7,9%! Παραδόξως, η Κομισιόν εμμένει στη μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος της χώρας μας κάτω του 3% ως το 2010, θυμίζοντας τον περίφημο Τρισέ της Κεντρικής Ευρωπαϊκής Τράπεζας που ενώ γινόταν ο κατακλυσμός του Νώε, αυτός φώναζε «φωτιά», ανεβάζοντας τα επιτόκια. Όμως, το ίδιο χειρότερα είναι τα πράγματα και στις ΗΠΑ. Η αμερικάνικη οικονομία τρίζει επικίνδυνα, το ίδιο και η συνοχή της αμερικανικής κοινωνίας. Ήδη, η Κίνα και η Βραζιλία επιχειρούν να απεξαρτηθούν από το δολάριο. Την ίδια στιγμή η Κεντρική Τράπεζα της Ρωσίας ρευστοποιεί 19 δις δολάρια σε αμερικάνικα ομόλογα. Η συνολική ρωσική επένδυση σε αμερικανικά ομόλογα ανέρχεται σε 139 δις δολάρια, ενώ η κινέζικη σε 767 δις. Γενικώς, υπάρχει μία άρση της εμπιστοσύνης των αγορών για τη δυνατότητα της αμερικανικής κυβέρνησης να διαχειριστεί την κρίση. Και αυτό διότι ο πολύφερνος κ. Μπάρακ Ομπάμα έχει δεσμεύσει ή δανείσει μέσα σε λίγους μήνες 13 τρις δολάρια όσα αντιστοιχούν στην συνολική αμερικανική παραγωγή δώδεκα μηνών. Όλα αυτά δείχνουν ότι η διεθνής οικονομική κρίση δεν έχει ξεπεραστεί παρά τις ενέσεις αισιοδοξίας ως μία απεγνωσμένη προσπάθεια να χτυπηθεί ο αποπληθωρισμός. Διαφαίνεται, μάλιστα. ότι η πραγματική κρίση είναι μπροστά μας. Προς το παρόν, το χρεοκοπημένο σύστημα κερδίζει κάποιο χρόνο. Όμως η χρεοκοπία είναι γεγονός μη αναστρέψιμο παρά τα πρωτοφανή μέτρα των κυβερνήσεων υπέρ του χρηματοπιστωτικού συστήματος και σε βάρος των εργαζομένων-φορολογουμένων.

ΗΠΑ-ΚΙΝΑ

Οι μεγάλες πολυεθνικές μεταφέρουν τις έδρες τους από την Αγγλία και άλλες χώρες της Ευρώπης προς την Ελβετία, προκειμένου να αποφύγουν τη βαριά πλέον φορολογία. Η μετακίνηση των επιχειρήσεων είναι ένας γνωστός εκβιασμός ώστε να πιεστούν οι κυβερνήσεις να αποφύγουν την αυξημένη φορολογική επιβάρυνση. Αλλά αν στην Ευρώπη το επιχειρηματικό κέντρο μεταφέρεται στη Γενεύη, σε παγκόσμιο επίπεδο οι διευθύνοντες τις επιχειρήσεις πλανητικής εμβέλειας και οι πολιτικές ελίτ θεωρούν ότι το κέντρο βάρους της παγκόσμιας οικονομικής ανάπτυξης μετακινείται προς την Κίνα(Ph. Cohen-Marianne). Όσοι πίστευαν ότι η Αμερική, η οποία μας οδήγησε στην κρίση, θα μας βγάλει απ’ αυτή, δεν το πιστεύουν πια. Και τούτο διότι η στρατηγική Ομπάμα αποβλέπει αποκλειστικά στην ανάκαμψη της αμερικανικής οικονομίας και μόνο. Συγκεκριμένα, το οικονομικό σχέδιο του Ομπάμα αποβλέπει σε λιγότερες εισαγωγές, περισσότερες δημόσιες επενδύσεις, λιγότερη κατανάλωση και περισσότερη αποταμίευση. Το σχέδιο αυτό μπορεί να είναι καλό για τους Αμερικανούς αλλά είναι καταστροφικό για τους Ευρωπαίους και τους Γιαπωνέζους. Με άλλα λόγια, οι ΗΠΑ αδυνατούν να λειτουργήσουν με όρους κινητήρα της παγκόσμιας οικονομικής ανάπτυξης και της συνολικής εξόδου από την κρίση. Γι’ αυτό τα βλέμματα στρέφονται προς την Κίνα. Είναι, όμως, η τεράστια αυτή χώρα σε θέση, σήμερα, να ανταποκριθεί σ’ έναν ρόλο λοκομοτίβας της παγκόσμιας οικονομίας ώστε να τη βγάλει από την κρίση της; Αυτό δεν φαίνεται και τόσο εύκολο, αφού η Κίνα μέχρι σήμερα βασίσθηκε στις εξαγωγές, τους πολύ χαμηλούς μισθούς και συνακόλουθα στις πολύ χαμηλές τιμές των εξαγώγιμων προϊόντων της καθώς και στην αποταμίευση(τεράστιο πλεόνασμα). Όμως, σήμερα, το κλείσιμο των ΗΠΑ αλλά και της Ευρώπης στις εισαγωγές οδήγησαν σε πτώση τις κινέζικες εξαγωγές. Τώρα επιχειρείται μία στροφή στην τεράστια εσωτερική αγορά της Κίνας, στην αύξηση της κατανάλωσης και συνεπώς των μισθών. Πρόκειται ουσιαστικά για υιοθέτηση της κεϋνσιανής λογικής. Αλλά θα μπορέσει η κινέζικη ηγεσία να κάνει γρήγορα αυτή τη στροφή; Πολύ αμφιβάλλουν. Για μας είναι σίγουρο, ακριβώς λόγω του αυταρχικού καθεστώτος αλλά και διότι η αύξηση των μισθών και της κατανάλωσης θα εισπραχθούν από την κοινή γνώμη ως εκδημοκρατισμός!

Ο Άγγλος παππούς

Κατάλευκα γένια, ασκητικό πρόσωπο, μπερές στο κεφάλι και γυαλιά πρεσβυωπίας χαμηλά στη μύτη. Στα χέρια του κρατάει σφιχτά ένα πλακάτ: Out of Iraq and Afghanistan. Το Ο στο Out είναι γεμάτο αίμα. Δεν ξέρεις αν είναι από το αίμα του εγγονού του ή από το αίμα κάποιου νεαρού Ιρακινού ή Αφγανού. Σημασία έχει ότι κάποιος σκοτώθηκε, ότι μια καρδιά έπαψε τελεσίδικα να χτυπά. Εδώ επισυμβαίνει η τραγωδία που λέγεται πόλεμος, η αντιστροφή της φυσικής ροής, όπου οι γονείς και οι παππούδες θάβουν τα παιδιά τους. Κι ο Άγγλος παππούς βγήκε στους δρόμους του Λονδίνου για να διαμαρτυρηθεί, για να μην χυθεί άλλο αίμα, για να μπορούν όλα τα παιδιά του κόσμου να απολαμβάνουν τις μουσικές του Έντουαρντ Ντάουνς και όχι τις μουσικές των σφαιρών, των βομβών ή της πείνας. Ο άγνωστος μα τόσο οικείος γέρος με το πλακάτ δίνει νόημα στη ζωή του και τη ζωή μας, έτσι καθώς φωνάζει «Φυσάει!… Εμπρός, λοιπόν, πρέπει να ζήσουμε!». Ο Άγγλος μαέστρος Έντουαντ Ντάουνς, από την πλευρά του, τυφλός, κουφός κι εντελώς ανήμπορος στα 85 του, θα πετάξει μαζί με τη γυναίκα του στην άλλη πλευρά του φαραγγιού(«υποβοηθητική αυτοκτονία» είπαν το δικό του πέταγμα) δίνοντας νόημα στην αξιοπρέπεια. Και στις δυο περιπτώσεις υπάρχει η ίδια κοινή αίσθηση που παραπέμπει στην ίδια ευαισθησία, στην ίδια συγκίνηση. Κι εκεί κι εδώ το θαύμα της ζωής και η συμφιλίωση με το αναπόφευκτο του τέλους, με την κατάβαση που έχει τη γοητεία της, όπως και η ανάβαση. Ο Άγγλος παππούς στην κατάβασή του δεν φθονεί, όπως συμβαίνει με όσους σκοτώνουν τους νέους στα πεδία των μαχών. Αντίθετα αγωνίζεται για τη ζωή, για τη συνέχειά της μέσα από τα παιδιά του, μέσα από τους νέους. Γιατί είναι ένα θαύμα να βλέπεις την προοπτική σου στην προνύμφη που κλώθει εκεί που παίρνουν μορφή τα δάκρυα και να λες «Ας τρέξουμε στο κύμα για ν’ αναβλύσω ζωντανός!».

Ατομικισμός

Σε καιρούς βίαιης αναταραχής οι πρωτόγονοι καθιέρωναν νέες θεότητες, νέους διαμεσολαβητές (Homo Ludens, Γιόχαν Χουϊζίνγκα). Όμως η διαμεσολάβηση του θεού λαμβάνει χώρα μέχρι το μεσαίωνα. Από την αναγέννηση κι ύστερα έχουμε τη λατρεία του Ατόμου και της ατομικότητας, η οποία διαμορφώθηκε από το ριψοκίνδυνο πνεύμα εκείνης της εποχής, από την περιπέτεια, το ρίσκο, το άλμα πέραν των ορίων, τον τιτανισμό των αισθημάτων. Ο ατομικισμός, η ιδεολογία που νίκησε κατά κράτος τη συλλογικότητα, πεθαίνει, σήμερα, από ακραία διάταση-συσσώρευση και υπερβολική χυδαιότητα, από αυτανάφλεξη. Στη θέση του απολύτως τίποτα. Μόνο οι απόπειρες κάποιων να επαναφέρουν τις μεσαιωνικές θεϊκές διαμεσολαβήσεις(μέσω της θεοποίησης πολιτικών ηγετών). Το ΝΕΟ έχει ανάγκη τη Μορφική Επινοητικότητα, ένα νέο είδος ποίησης. Αλλά η ποίηση έχει τεθεί υπό απαγόρευση από την εποχή του Πλάτωνα, που την χαρακτήριζε ίδιο των σαλών. Ομοίως οι θεσμοί της παλιάς συλλογικότητας έχουν χαθεί μαζί με την Πόλη και το Χωριό. Η διέξοδος απαιτεί μία νέα Γλώσσα. Προς το παρόν έχουμε μόνο αυτή του Συνδικάτου του Εγκλήματος που δεν είναι μια νέα γλώσσα αλλά μία μεταγλώσσα. Για να έχουμε μια νέα ποίηση και μια νέα γλώσσα απαιτείται να γίνεται σαφής η οπτική μας γωνία, η θέση απ’ όπου βλέπουμε τον κόσμο(από το μέρος των «κάτω» ή των «πάνω»). Γιατί ούτε ο κόσμος μπορεί να γίνει κατανοητός, ούτε να εμπνευσθεί, ούτε μία ανατροπή να διαρκέσει αν δεν έχει τη δική της Ποίηση. Δεν είναι τυχαία η αυτοκτονία του Μαγιακόφσκι. Αλλά ποιος θα «τραγουδήσει» σήμερα τη φτώχεια, ποιος ποιητής, ποιος Δάντης θα μιλήσει γι’ αυτό το «χάνι του πόνου»; Ποιοι θα είναι οι ρινηλάτες ενός νέου κόσμου; Αν ο Αυγουστίνος είπε «Είμαι, με γνωρίζω, με αγαπώ», εισάγοντας την ατομικότητα, ποιος νέος Απολλινάριος θα πει ότι «στον άνθρωπο η αρχή τη ενέργειας είναι το εμείς, το ύψιστο κομμάτι του είναι, το υπέρ την ψυχή και το σώμα»; Πως θα συναρτηθεί το Εμείς με την ελευθερία της ατομικής «εντοπιότητας»; Είναι αυτό δυνατό στον κόσμο που ζούμε, στον κόσμο όχι του Είναι αλλά του κατέχειν;

Καπιταλισμός-πολιτισμός

Το νέο ντοκυμαντέρ του Μ. Μουρ έχει τον τίτλο «Καπιταλισμός: μία ιστορία αγάπης». Περίεργος τίτλος για έναν ανατροπέα όπως ο Μουρ. Όπως μας εξηγούν, όμως, πρόκειται για ένα «παιχνίδι», ή αλλιώς για τη σχέση της επιθυμίας, του έρωτα κι ενός ρομάντζου με την απόλυση, καθημερινά, 14.000 ανθρώπων από τη δουλειά τους. Φανταζόμαστε, λοιπόν, την αντίφαση μεταξύ ενός ζεύγους που εγκλείεται αυτιστικά στον έρωτά του, ενώ στο Ιράκ συνεχίζουν να σκοτώνονται(χθες σκοτώθηκαν 60 άνθρωποι). Είναι σαν να απολαμβάνουν κάποιοι το ρομάντζο τους, αδιαφορώντας για τον πνιχτό λυγμό της γυναίκας που περνά, κρατώντας στα χέρια το χαρτί του συμβολικού, ζωντανού θανάτου της, την απόλυσή της. Αλλά γιατί αυτές οι αντιφάσεις; Γιατί οι άνθρωποι συμπεριφερόμαστε έτσι; Γιατί κάθε πολιτισμός θεσπίζει τις δικές του αξίες και παιδεύει τα άτομα σε συνάρτηση με αυτές. Το μέγιστο της κατανάλωσης, της δύναμης, της αγιότητας, δεν είναι στόχοι έμφυτοι, αλλά διαμορφώνονται από τον πολιτισμό. Ένα παιδί που μεγαλώνει μέσα σ’ έναν συγκεκριμένο πολιτισμό θα μάθει(εκπαιδευτεί) μέσω αυτού τι έχει και τι δεν έχει ανάγκη. Στο δικό μας καταναλωτικό πολιτισμό μαθαίνουμε να μετράμε τα πάντα με το χρήμα, αφού μέσω αυτού αγοράζουμε την… ευτυχία στις υπεραγορές-ναούς. Αυτό δεν συνέβαινε πάντα. Η ιδέα ότι το νόημα της ζωής βρίσκεται στη συσσώρευση πλούτου θα ήταν τρέλα για τους Ινδιάνους Κουακιούτλ, οι οποίο μαζεύουν τα πλούτη για να μπορέσουν να τα καταστρέψουν τελετουργικά! Η ιδέα να επιδιώξουν την εξουσία θα ήταν τρέλα για τους Ινδιάνους Ζούνι, οι οποίοι για να κάνουν κάποιον αρχηγό της φυλής τους, πρέπει πρώτα να τον δείρουν μέχρι να δεχθεί. Γι’ αυτό ένα από τα σημαντικότερα εμπόδια που συναντά η διείσδυση του καπιταλισμού στις «καθυστερημένες» χώρες είναι η απουσία οικονομικών κινήτρων και καπιταλιστικής νοοτροπίας. Η αποικιοκρατία πρέπει πρώτα να καταστρέψει τις αξίες, τις σημασίες και τα νοήματα του πολιτισμού και της ζωής των ιθαγενών. Κι αυτό δυστυχώς έχει ήδη συμβεί σ’ εμάς.

Σπείρες έσπειρες...

Η υπόθεση του συνδικάτου του εγκλήματος και των διασυνδέσεών του παραπέμπει στον Μπαλζάκ και το Παρίσι του 19ου αιώνα, τότε που ο χώρος της παρανομίας συνδεόταν με χίλιες δυο υπόγειες διαδρομές με τη... νόμιμη πολιτική και οικονομική εξουσία. Παραπέμπει επίσης στους "ληστοβαρώνους" των ΗΠΑ και τη μαφία. Γι' αυτό ο Αλ Καπόνε έκανε πάντα τη διάκριση μεταξύ παράνομης και νόμιμης παρανομίας. Φαίνεται, εντέλει, ότι όλες οι μαφίες: η αμερικάνικη, η ιταλική και τώρα η ιδιότυπη ελληνική μαφία συνδέονται με χίλια νήματα με την εξουσία, είτε κρατική είναι αυτή είτε πολιτική. Μην ξεχνάμε τις διασυνδέσεις των Ιταλών πολιτικών(Κράξι, Αντρεότι) με τη μαφία. Ομοίως, είναι καταγεγραμμένη ιστορικά η συμφωνία του πατέρα του Τζων Κέννεντυ, Ζόζεφ με τους μαφιόζους για την εκλογή του γιου του. Όμως ο Μπομπ ως υπουργός Δικαιοσύνης δεν τήρησε τις συμφωνίες, με τα γνωστά αποτελέσματα. Πάντως στην Ελλάδα φαίνεται ότι δεν είδαμε ακόμη τίποτα, αν τελικά δούμε. Εκείνο που είναι πλέον βέβαιο είναι πως τα όρια μεταξύ της νόμιμης εξουσίας και της πιο άγριας παρανομίας έχουν καταρριφθεί, δημιουργώντας πρωτοφανή κρίση μεταξύ της κοινωνίας των πολιτών και της πολιτικής εξουσίας, καθώς η τελευταία χάνει κάθε πόρο νομιμοποίησης και αξιοπιστίας της. Και τούτο όταν οι Έλληνες εργαζόμενοι διάγουν όχι μόνο μία περίοδο έντασης και αγωνίας για την επιβίωση, αλλά πληρώνουν και τα σπασμένα της οικονομικής κρίσης, που προκάλεσε η διεθνής (πρωταρχικά η αμερικανική) μαφία του χρηματοπιστωτικού τζόγου. Όλα τούτα δημιουργούν ιδανικές συνθήκες για λαϊκές εξεγέρσεις, κυρίως από την πλευρά του στρατού των πεινασμένων είτε αυτοί είναι ανειδίκευτοι εργάτες είτε μετανάστες. Αυτό δείχνει και η μελέτη του ιστορικού Jean Nicolas σύμφωνα με την οποία οι σημερινές ελίτ με τις ελίτ του 1789(Γαλλική Επανάσταση) ήταν οι ίδιες και το ίδιο τυφλές

Βλαστάρια παντού

Η υπόθεση του συνδικάτου του εγκλήματος και των διασυνδέσεων με πολιτικούς και ευυπόλυπτους επιχειρηματίες μου θυμίζει Μπαλζάκ και το Παρίσι του 19ου αιώνα, τότε που ο χώρος της παρανομίας συνδεόταν με χίλιες δυο υπόγειες διαδρομές με τη... νόμιμη πολιτική και οικονομική εξουσία. Μία περίοδο μάλιστα ο αρχηγός του χώρου του εγκλήματος διορίσθηκε αρχηγός της αστυνομίας! Γι' αυτό ο Αλ Καπόνε έκανε πάντα τη διάκριση μεταξύ παράνομης παρανομίας και νόμιμης παρανομίας. Τελικά και η αμερικάνικη μαφία συνδέθηκε με την εξουσία. Μη ξεχνάμε τον τρόπο εκλογής του Τζων Κέννεντυ και τη συμφωνία του πατέρα του με τους μαφιόζους. Όμως ο Μπομπ δεν τήρησε τις συμφωνίες με τα γνωστά αποτελέσματα. Πάντως στην Ελλάδα φαίνεται ότι δεν είδαμε ακόμη τίποτα...

Θάνατος-θέαμα

Θέαμα η ζωή του, θέαμα κι ο θάνατός του. «Ο μιντιακός φασισμός κλαίει τον σταρ του»(ο τίτλος άρθρου στο AgoraVox). Η φωνή του 11χρονου κοριτσιού αυθόρμητη, τσακισμένη, τρυφερή απευθύνεται στον «μπαμπάκα», ραγίζοντας τα σίδερα, γι’ αυτό και θα πουληθεί καλύτερα στην αγορά του πλανητικού θεάματος, που αποκτά για πρώτη φορά συναίσθημα, αποκτά πόνο. Η κουλτούρα της αγοράς είναι ολοκληρωτική. Παράγει αυτούς τους άντρες με τα μαύρα γυαλιά κι αυτές τις γυναίκες με τα μαύρα καπέλα. Μα πάνω απ’ όλα παράγει κατευθυνόμενο και πλήρως ελεγχόμενο συναίσθημα. Τα δάκρυα θα κυλήσουν στο «Πάμε πακέτο», όπως και στο σόου-κηδεία του Τζάκσον, αλλά κανείς δεν θα δακρύσει για τα 75.000 παιδιά που θα πεθάνουν από πείνα σε όλο τον κόσμο τις επόμενες τρεις μέρες. Στην πρώτη περίπτωση ο πόνος είναι λυτρωτικός, επικυρωτικός, στη δεύτερη ανατρεπτικός, ακυρωτικός γι’ αυτό πρέπει να αποσιωπηθεί, να εξαφανιστεί μαζί με τα άψυχα σώματα των φτωχών παιδιών.
Τελικά, οι κοινωνικές και ανθρώπινες σχέσεις συμβαίνουν πλέον με τη διαμεσολάβηση των εικόνων. Ανταλλάσσουμε μεταξύ μας τις εικόνες μας! Έτσι, το θέαμα έχει εισχωρήσει και έχει απορροφήσει τα πάντα, την οικονομία, την πολιτική, την κοινωνία ολόκληρη, τις σχέσεις μας, τους εαυτούς μας, τις μεγάλες ουτοπίες, ακόμη και την επιμέρους, περιφερειακή κριτική. Το θέαμα έχει διαφθείρει ακόμη και τη… διαφθορά, αφού την έχει καταστήσει θέαμα, αποπροσανατολίζοντας από την ουσία της. Αλλά γιατί συμβαίνουν όλα αυτά; Ήδη από τον 19ο αιώνα ο Αμερικανός ποιητής και φιλόσοφος Ραλφ Ου. Έμερσον (1803-1882) που μαζί με τον Ν. Χώθορν και Χ. Μέλβιλ συμμετείχαν στον λογοτεχνικό κύκλο της Μπρουκ Φαρμ, έλεγε ότι «Πρέπει να εκπαιδεύουμε το λαό έτσι ώστε να μη μας αρπάξει απ’ το λαιμό». Υπάρχει, άραγε, εναλλακτική απάντηση στην άθλια και αυτοκαταστροφική κατάσταση, που βιώνουμε σήμερα; Η εισαγωγή της ποίησης μέσα στη ζωή που πρότεινε ο Ντεμπόρ φάνηκε ότι δεν αρκεί. Το ίδιο και η αλλαγή του κόσμου με την αλλαγή των λέξεων που πρότεινε ο Φλωμπέρ. Ούτε η γητειά αρκεί (Μπένγιαμιν). Η Πράξη, τέλος, είναι εξουδετερωμένη. Τι απομένει; Ίσως ένα τυχαίο γεγονός, όπως η φυσική καταστροφή τόσων και τόσων πολιτισμών, όπως σημείωνε ο ιστορικός Μπρωντέλ.

Το πνεύμα αντίστασης

Ιδού και η περίφημη ιδιωτική εκπαίδευση. Μιλώ για το σκάνδαλο του «διεθνούς μπακαλορεά». Θα ασχοληθούμε και μ’ αυτό δύο-τρεις μέρες μέχρι το επόμενο σκάνδαλο. Κατ’ αυτόν τον τρόπο συνηθίσαμε στα σκάνδαλα και κυρίως το μεγαλύτερο εξ’ αυτών που αφορά το ίδιο το πολιτικό σύστημα, την ίδια τη δημοκρατία. Γιατί η δημοκρατία στην Ευρώπη έχει παρεκκλίνει. Αυτό λέει και ο γνωστός Γάλλος καθηγητής πολιτικών επιστημών Μπερτράντ Μπαντί. Έτυχε να έχω δάσκαλο τον κ. Μπαντί στη Ναντέρ και μου έκανε τρομερή εντύπωση όταν μιλούσε για την «πολιτική ανάπτυξη», για «πολιτική προσφορά» και «ζήτηση». Όταν μιλούσε με όρους οικονομίας για την πολιτική. Όπως αντιλαμβάνεσθε δεν πρόκειται για κάποιον… επαναστάτη. Κι όμως ο Μπαντί αναφέρεται στην τριπλή αποτυχία της δημοκρατίας στην Ευρώπη: στο δημοκρατικό έλλειμμα της ΕΕ, τη μη ανανέωση της «πολιτικής προσφοράς», καθώς η πολιτική τάξη φοβάται ότι μαζί με την ανανέωση θα χάσει και τις προνομίες της, αλλά κυρίως στην απώλεια της αξιοπιστίας της σοσιαλδημοκρατίας που κατέστη παντού άκριτα νεοφιλελεύθερη, προσχωρώντας σ’ έναν «ήπιο νεοσυντηρητισμό», κάνοντας το νεοφιλελευθερισμό τη μοναδικό οδό, τον περίφημο «μονόδρομο». Πουθενά, πλέον, δεν γίνεται μια σοβαρή προγραμματική προσπάθεια, μία ανανέωση του πλαισίου σκέψης, μία ανανέωση της πολιτικής τάξης. Αποτέλεσμα αυτής της κρίσης του δημοκρατικού συστήματος σε ολόκληρη την Ευρώπη είναι η αποχή των πολιτών από τις κάλπες και η καταφυγή στις αγκάλες του λαϊκισμού που συνιστά ένα αληθινό δηλητήριο για τη δημοκρατία. Τι μπορεί να αλλάξει την κατάσταση; Μία εξανάσταση των πολιτών; Μία επανάσταση; Ο Μπαντί δεν χρησιμοποιεί τέτοιες… ακραίες εκφράσεις, απλώς μιλάει για την ανάγκη ενός «οικουμενικού εκδημοκρατισμού» και την ενθάρρυνση της δημόσιας αντιπαράθεσης παντού, αξιοποιώντας τους νέους τόπους επικοινωνίας, την εκπαίδευση αλλά και τους προνομιακούς χώρους των δεινών, που ζητάμε τη λύση τους. Η δημόσια σύγκρουση πρέπει πάνω απ’ όλα «να τροφοδοτηθεί από το πνεύμα της αντίστασης που είναι η πρώτη βάση όλων των δημοκρατιών» λέει ο δάσκαλος(Le Monde) και σ’ αυτό το σημείο συμφωνούμε απόλυτα μαζί του.

ΖΙΜΕΝΣ

Το σκάνδαλο της Ζίμενς θέτει με αποδείξεις πλέον το ερώτημα για το τι είδος δημοκρατίας έχουμε. Έχουμε δημοκρατία ή ολιγαρχία; Τα κόμματα παίζουν ισότιμα το παιγνίδι του πολιτικού ανταγωνισμού ή όχι; Είναι το πολιτικό σύστημα, για την ακρίβεια τα κόμματα εξουσίας, όμηρο της οικονομίας ή όχι; Δυστυχώς, οι απαντήσεις στα ερωτήματα είναι επιβαρυντικές για τη δημοκρατία. Η Ζίμενς είναι ένα σκάνδαλο «μαύρου χρήματος», που αποκαλύφθηκε στη Γερμανία και όχι στην Ελλάδα. Απομένει να αποκαλυφθούν πολλές ακόμη χρηματοδοτήσεις από εγχώριες επιχειρήσεις. Αλλά θα συμβεί άραγε αυτό κάποτε στη χώρα μας; Αμφιβάλλουμε. Κάποιοι εκπλήσσονται για τους εκσυγχρονιστές και τον τότε πρωθυπουργό Κ. Σημίτη για το πως ανέχθηκε τέτοιες πρακτικές. Ξεχνούν ότι ο κ. Σημίτης έλεγε το Νοέμβρη του 2003 «Εγώ πιστεύω ότι οι κακές έξεις δεν αποβάλλονται»! Αλλά θα ήμασταν άδικοι και λανθασμένοι αν περιορίζαμε το φαινόμενο στο ΠΑΣΟΚ του κ. Σημίτη. Και στη ΝΔ παρά τις εκκλήσεις του Κ. Καραμανλή το ίδιο συνέβη. Τελικώς, όλα τα κόμματα εξουσίας και οι πολιτικοί σε ολόκληρο τον κόσμο «τα παίρνουν». Αυτό οφείλεται στα τεράστια πλέον κόστη του πολιτικού μάρκετινγκ και των προεκλογικών εκστρατειών, στη θεαματικοποίηση και την εμπορευματοποίηση της πολιτικής διαδικασίας. Δεν είναι τυχαίο ότι στις ΗΠΑ, στενοί συνεργάτες του Μπους και του Τσέινι καταδικάσθηκαν για συλλογή «μαύρου χρήματος».
Οι μελετητές του φαινομένου μιλούν για κρίση της πολιτικής, για κρίση της δημοκρατίας, για κρίση της αντιπροσώπευσης. Είναι πλέον κοινός τόπος πως τα πολιτικά κόμματα δεν εκφράζουν πλέον την κοινωνία αλλά τα ισχυρά οικονομικά συμφέροντα. Στο εσωτερικό των κομμάτων, μάλιστα, υφίστανται ομαδοποιήσεις που εκφράζουν με φατριαστικό τρόπο συγκεκριμένα οικονομικά συμφέροντα.
Γι’ αυτό τίθεται το θέμα αν μπορούμε να μιλάμε πλέον για δημοκρατία ή για ολιγαρχία. Βεβαίως, δεν ισχυριζόμαστε ότι οι οικονομικά ισχυροί επιβάλλουν την κυβέρνηση που θέλουν, λέμε όμως ότι έχουν τη δυνατότητα να «αγοράζουν» ψήφους και να κατέχουν πολύ περισσότερους από έναν (σύμφωνα με τον σύμβουλο του Κλίντον, Λέστερ Θάροου) κάτι που αντιστρατεύεται την ισότητα της ψήφου και την έννοια της δημοκρατίας. Διότι αποδεδειγμένα πλέον το « μαύρο πολιτικό χρήμα» επιβεβαιώνει πως το πλαίσιο του πολιτικού ανταγωνισμού είναι η αλληλοεξυπηρέτηση «διαφθορέων» (οικονομικά συμφέροντα, ομάδες πίεσης) - «διεφθαρμένων» (πολιτικά κόμματα και πρόσωπα).
Άραγε υπάρχει περίπτωση να αλλάξει κάτι; Αμφιβάλλουμε.
«Όλοι γνώριζαν για το μαύρο πολιτικό χρήμα», λένε οι κυνικοί, τώρα «απλώς υπάρχουν αποδείξεις»! Για να δειχθεί για άλλη μια φορά ότι για τους κυρίους αυτούς το πρόβλημα (έγκλημα) δεν είναι η κλοπή, εν προκειμένου η νοθεία της εκλογικής διαδικασίας με τον αθέμιτο πολιτικό ανταγωνισμό, αλλά η σύλληψη του «κλέφτη»! Για την ακρίβεια όχι του δωρολήπτη αλλά του δωροδόκου. Κι όμως δεν κουνιέται φύλλο. Ο πληθυσμός απαξιώνει το πολιτικό σύστημα, αλλά μέχρι εκεί, μέχρι την αποχή από τις εκλογές. Έτσι, η λειτουργία της «διαπλοκής» οικονομίας-ΜΜΕ-πολιτικής συνεχίζεται χωρίς καμία ανάσχεση. Δεν θα αργήσει, μάλιστα, ο καιρός που ο επιβλαβής παράγοντας για τη δημοκρατία δεν θα είναι το «μαύρο πολιτικό χρήμα» αλλά το… εκλογικό σώμα, ο λαός!
Και τούτο διότι στην μεταπολιτευτική Ελλάδα η πολιτική των κομμάτων εξουσίας αιωρείται μεταξύ των δύο πόλων που είναι ο «ήπιος βοναπαρτισμός» (προσωποπαγή κόμματα) και ο «ελιτισμός» (περιφρόνηση κοινωνίας). Μέχρι σήμερα, η απαξίωση της κοινωνίας αποκρύπτονταν με την καταδίκη των «συνομωσιολόγων», που μιλούσαν για τις άδηλες οικονομικές συναλλαγές. Τώρα, οι… συνομωσιολόγοι επιβεβαιώνονται και αποκαλύπτεται όλο το παρασκήνιο του «θεάτρου» που λέγεται ολιγαρχική κοινοβουλευτική δημοκρατία. Μπορεί η κατάσταση αυτή να αλλάξει; Ασφαλώς. Αλλά για συμβεί αυτό απαιτείται ο εκδημοκρατισμός όλων των θεσμών πολιτικής αντιπροσώπευσης και την απεξάρτηση της πολιτικής από την οικονομία αλλά για να συμβεί αυτό χρειάζεται ένα σοκ.

Συντεχνιακή αντίληψη

Χρειάστηκε να κλείσει ο ΕΤ και το ράδιο city για να γίνει αντιληπτό από τους δημοσιογράφους ότι η δική τους μοίρα δεν αφίσταται από αυτή των λοιπών εργαζομένων. Ασφαλώς δεν ομιλούμε για τους δημοσιογράφους-επιχειρηματίες, ούτε για τους πρώην γιαπίσκους, νυν γκόλντεν μπόις και εν γένει χαμαιλέοντες με τις τρεις δουλειές, τις τρεις τουλάχιστον αργομισθίες στο δημόσιο και άλλα τινά, αναφερόμαστε στο πολυπληθές δημοσιογραφικό προλεταριάτο. Το τελευταίο θεωρώντας ότι κατέχει προνομιακή θέση έναντι των άλλων εργαζομένων έπεσε θύμα της συντεχνιακής αντίληψης κάποιων, που το εμπόδισαν να προείδει έγκαιρα την κρίση. Γι’ αυτό και ο αιφνιδιασμός. Δεν είναι τυχαίο ότι οι δημοσιογράφοι και το συνδικαλιστικό τους όργανο δεν τοποθετήθηκαν ποτέ σε θέματα πολιτικού ενδιαφέροντος, τα οποία σχετίζονται με τη δημοσιογραφική λειτουργία. Και τούτο διότι οι εκατό «μεγαλοδημοσιογράφοι» καθορίζουν το πεδίο, χρησιμοποιώντας ως κάλυψη το δημοσιογραφικό προλεταριάτο. Γιατί εντέλει δεν είναι όλοι οι δημοσιογράφοι ίδιοι. Έχουμε σημειώσει κατ’ επανάληψη ότι εν προκειμένω ισχύει ότι με τον υψηλόβαθμο και τον χαμηλόβαθμο κλήρο του 18ου αιώνα, καθώς από τη μια πλευρά βρίσκονται οι πολυάριθμοι ρεπόρτερ που υποφέρουν και έχουν μικρή βαρύτητα κι από την άλλη «η δικτυωμένη και συμπαγής ελίτ» των αρθρογράφων και των λεγόμενων διαμορφωτών της κοινής γνώμης που είναι μια δράκα άνθρωποι. Αν κάποιοι, δημοσιογράφοι κολακεύονται όταν επισκέπτονται τα κότερα και τα σαλόνια των ανθρώπων της οικονομικής και πολιτικής εξουσίας και νομίζουν ότι ανήκουν κι αυτοί στο σαλόνι των Γκερμάντ, ε, δεν είναι όλοι οι δημοσιογράφοι κόλακες, κουλάκοι, κολαούζοι και εκμαυλισμένοι. Αν υπάρχουν οι μεγάλες δημοσιογραφικές μετριότητες που επιβάλλονται από τους ανθρώπους του χρήματος λόγω μιας ματαιόδοξης, εκτός της προώθησης των συμφερόντων τους, επιθυμίας επίδειξης της παντοδυναμίας τους, ε, δεν είναι όλοι οι δημοσιογράφοι μαϊμούδες. Η άποψη ότι δεν υπάρχουν «αδιάφθοροι» δημοσιογράφοι επιβάλλεται σκόπιμα για να μην αισθάνονται ενοχές οι διεφθαρμένοι. Πάντως, η μεγάλη πλειοψηφία των Ελλήνων δημοσιογράφων είναι ικανή να αντισταθεί στη σύγχρονη «βιομηχανία της συνείδησης» που δεν περιορίζεται απλώς στην ενημέρωση, αλλά επιδιώκει να καθορίζει και το πλαίσιό της.

Ομπάμα

Ο Μπάρακ Ομπάμα είναι πρόεδρος των ΗΠΑ κι έχει αντικειμενική ευθύνη για τις ενέργειες και παραλείψεις της κυβέρνησής του. Δεν κρίνεται για τις προσωπικές του προθέσεις –αγαθές ή μη- αλλά από την εφαρμοσμένη πολιτική ολόκληρου του συστήματος διακυβέρνησης των ΗΠΑ. Εσχάτως και κατά έναν παράδοξο τρόπο κάποιοι θεωρούν ότι ο Ομπάμα είναι μια προσωπικότητα που υπερβαίνει το σύστημα ή κατά κάποιο τρόπο το καθορίζει. Αφορμή το στρατιωτικό πραξικόπημα στην Ονδούρα και η καταδίκη του από τον πρόεδρο Αμερικανό πρόεδρο. Ποιος μπορεί να μην χαιρετήσει μία τέτοια δήλωση; Κανείς. Αλλά γιατί όλες οι χώρες της αμερικανικής ηπείρου μιλούν για στρατιωτικό πραξικόπημα πλην των Ηνωμένων Πολιτειών; Τι εντέλει καταδίκασε ο Ομπάμα; Τίποτα. Ακόμη περισσότερο, όταν ο νόμιμος πρόεδρος Σελάγια ζητούσε από τον αμερικανό πρέσβη στην Ονδούρα να τοποθετηθεί και να αποδοκιμάσει την κίνηση των στρατιωτικών γιατί η πρεσβεία κώφευσε; Γιατί δεν πρόλαβε το πραξικόπημα; Με άλλα λόγια, γιατί επιδοκιμάζουμε τον Ομπάμα όταν ο στρατός της Ονδούρας, αυτός που έκανε το πραξικόπημα ελέγχεται παραδοσιακά από τις ΗΠΑ; Γιατί εντέλει το πραξικόπημα έγινε με τις ευλογίες των ΗΠΑ. Κάποιοι θεωρούν ότι η αμερικανική διοίκηση, σε τελευταία ανάλυση ο Ομπάμα, δεν ήταν υπέρ του πραξικοπήματος, και ότι στοιχεία της CIA(«Τα παιδιά» του Τζων Νεγκροπόντε) και του Πενταγώνου που βρίσκονται στην Ονδούρα τέθηκαν στο πλευρό των πραξικοπηματιών. Η εκδοχή αυτή μοιάζει με την προσπάθεια να μείνει αλώβητη η εικόνα του Ομπάμα, αποδίδοντας το… κακό πραξικόπημα σε κάποια κακά παιδιά, που είναι τα κατάλοιπα της περιόδου Μπους αλλά και της περιόδου των πραξικοπημάτων του 70 και του 80. Πολύ χοντρό και αμερικανικό για να γίνει πιστευτό. Πάντως απ’ όλα αυτά θα πρέπει να εξαγάγουμε ότι πλέον η «έξυπνη ισχύς» των ΗΠΑ θα βασίζεται σε μία πολιτική πιο σύνθετη, πιο πολύπλοκη και με αποχρώσεις, που αν δεν τις αντιλαμβάνεται κανείς θα πέφτει θύμα της παλιάς μανιχαϊστικής αντίθεσης καλού-κακού.

Τσιγάρο

Ένα τσιγάρο είναι επί τριανταπέντε χρόνια η συνέχεια του χεριού μου, είναι μέσα στο αίμα μου και στο μυαλό μου. Τώρα που το σκέφτομαι η δύναμή του δεν είναι η απόλαυση, αλλά ο συμβολισμός του. Έτσι ξεκίνησα. Γιατί συμβόλιζε την ενηλικίωση, τη χειραφέτηση, τον αντρισμό. Αυτόν που θα αμφισβητήσει η Σπεράντζα Βρανά όταν θα φυσήξει τον καπνό στο πρόσωπο του αρσενικού. Ναι, ένα τσιγάρο είναι η συνέχεια του χεριού μου, όπως το ντουφέκι για τον ποιητή. Όμως, τώρα αλλάζει η συμβολική τάξη των πραγμάτων. Οι πραγματικοί ή οι συμβολικοί «φαλλοί» είναι αχρείαστοι. Ζούμε στην εποχή της αποστείρωσης και της «διαφάνειας του κακού»(Μποντριγιάρ). Ζούμε στην εποχή των παιδιών του σωλήνα, των παιδιών φούσκες. Έτσι, όπως έχουν τα πράγματα, η καπνοαπαγόρευση τονίζει τη συμβολική βαρύτητα του τσιγάρου. Μοιάζει, μάλιστα, με τον λακανικό «συμβολικό ευνουχισμό». Γιατί το τσιγάρο με τη μορφή πλέον του πούρου προβάλλεται σαν φαλλικό σημείο κατά το ανάλογο των σκήπτρων και των εμβλημάτων των εξουσιαστών. Τα «σημεία» αυτά ευνουχίζουν καθώς παγιδεύουν τον άνθρωπο μέσα στη συμβολική τάξη της εξουσίας τους. Συνεπώς, ο συμβολικός ευνουχισμός είναι συνώνυμος με την εξουσία, γιατί αυτός δίνει την εξουσία. Γιατί πλέον δεν μιλούν οι άνθρωποι(εξουσιαστές ή γκόλντεν μπόις) αλλά τα «κοχίμπα» τους. Φανταστείτε την αντιστροφή (και τη διαστροφή) όταν ο φαλλός-πούρο εκλαμβάνεται ως σκήπτρο, ως σύμβολο της αρσενικής εξουσίας. Υπ’ αυτή την οπτική ο φαλλός αποκόπτεται από το σώμα και μια ορισμένη λειτουργία του και προεξέχει σαν ασυνάρτητο και καταχρηστικό πρόσθεμα, ένα από την άποψη του σημαίνοντος άχρηστο πλεονάζον.
Αλλά τα πούρα είναι για άλλους. Το δικό μας λαϊκό τσιγαράκι είναι σύμβολο του σεκλετιού, του σεβντά, του έρωντα, του καημού και του θολώματος του νου για να αντιμετωπίσει τις ποικίλες αδικίες. Άλλη συμβολική τάξη εδώ. Αλλά να, τα παιδιά με κοιτούν με λύπη και ανησυχία. Μα πάνω απ’ όλα, τα λόγια μου ακυρώνονται όταν τους μιλώ για τον αγώνα για έναν καλύτερο κόσμο. Γι’ αυτό σήμερα κόβω το τσιγάρο.