Καραπάνου Μαργαρίτα

«Η σύγκρουση της πραγματικότητας με τα όνειρά μου» είναι «η αιώνια καταδίκη μου». Έτσι συνόψιζε η Μαργαρίτα Καραπάνου την αιτία για τις μεγάλες τρικυμίες της ψυχής της, έτσι εξηγούσε την κλαγγή των όπλων της φοβερής εμφύλιας σύγκρουσης μεταξύ του έλλογου(της «λογικής» πραγματικότητας) και της εγκλωβισμένης ονειρικής επιθυμίας. Γι’ αυτό η τρικυμία δεν είναι παρά η εκφραζόμενη μέσω της γλώσσας προσπάθεια του «ονείρου» να σπάσει τις αλυσίδες. Γι’ αυτό όλοι είμαστε «τρελοί». Αλλά η «αληθινή» τρέλα συμβαίνει όταν όλες οι εκκεντρικότητές μας, όλες οι αυταπάτες της φιλαυτίας και όλα τα πάθη μας φθάνουν μέχρι την τύφλωση. Τρέλα, συνεπώς, είναι να είσαι έξ-υπνος (εκτός ύπνου) και να σκέφτεσαι με όρους ονείρου, είναι να στρέφεις τα μάτια σου στον ήλιο και όλα να νυχτώνουν. Γι’ αυτό ο Ντεκάρτ «κλείνει τα μάτια και βουλώνει τα αυτιά του» (προστατεύεται για να μην τυφλωθεί από τη γητειά, όπως εκείνος, που, κοιτάζοντας τον ήλιο και όντας τυφλωμένος, «βλέπει» ό,τι φαντάζεται) για να βλέπει καλύτερα την αληθινή διαύγεια του ουσιώδους φωτός. Αλλά και η τρέλα έχει το λόγο της, δεν είναι δηλαδή εντελώς τρέλα, και είναι το «παραλήρημα», είναι η εκφορά μιας αλήθειας από καιρό γνωστής μα καταγέλαστης, είναι η αμφισβήτηση σε ό,τι εμποδίζει το όνειρο. Άρα οι τρελοί είναι και φορείς του ιστορικά αγνοημένου, περιφρονημένου, εξόριστου, ηττημένου, που ενίοτε όμως δικαιώνεται. Δεν είναι τυχαίο ότι στις τραγωδίες του 17ου αιώνα η τρέλα έλυνε το δράμα, απελευθερώνοντας την αλήθεια και ανακτώντας το πραγματικό. Αυτό έκανε και η Μαργαρίτα Καραπάνου, η κόρη, όχι του πατέρα της, αλλά της μάνας της, Μαργαρίτας Λυμπεράκη! Εν προκειμένω, ισχύει μάλλον η Φρ. Ντολτό που έλεγε πως «η τρέλα είναι αταξία οφειλόμενη στην απελπισία, να μην έχεις έναν όμοιό σου που να σε θεωρεί αξιαγάπητο, που να αναγνωρίζει τον εαυτό του σε σένα». Δυστυχώς, η Μαργαρίτα Καραπάνου έζησε σ’ έναν κόσμο όπου η δυνατότητα ενός λυρισμού της επιθυμίας και η δυνατότητα μιας ποίησης του κόσμου βρίσκονται ενωμένες μόνο στην τρέλα.